Hazırlayan: Nazlı Selin Özkan

6 Şubat depremlerinden sonra, özellikle arama-kurtarma çalışmaları için en kritik olan ilk 72 saatte bölgede çok yaygın iletişim problemleri yaşandı. Bölgede toplam 11.5 milyon mobil abonesi bulunan Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone iletişim problemlerini yeterince hızla gideremedi. Deprem sonrasında bölgedeki baz istasyonlarının neredeyse yüzde 30’u devre dışı kaldı ve fiber hatlar koptu.

Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri yönetmeliğinde afet bölgesindeki iletişimin ‘ivedilikle’ onarılmasının sorumluluğunun operatörlerde olduğu belirtilmesine rağmen depremden günler sonra bölgede yoğun iletişim problemleri yaşanmaya devam etti.

Operatörler yaptıkları açıklamalarda gerekçe olarak bölgedeki elektrik problemlerini ve bazı baz istasyonlarının yıkılmasını gösterdi. Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone’un üyesi olduğu Mobil Telekomünikasyon Operatörleri Derneği, yaptığı açıklamada bölgedeki 8 bin 900 baz istasyonundan 2 bin 451’inin devre dışı kaldığını, bölgeye 3 bin 485 adet jeneratör ve 190 mobil baz istasyonu sevk edildiğini belirtti. Yapılan açıklamalar ve bölgede günler boyunca devam eden iletişim problemleri, operatörlerin olası bir afet durumunda karşılaşılabilecek olumsuzluklara yeterince hazırlıklı olmadığını gösterdi.

Fotoğraf: Depo Photos

BBC Türkçe’ye konuşan Bilişim ve Telekomünikasyon Uzmanı Füsun Sarp Nebil, bölgedeki iletişim problemlerinin Türkiye’deki telekomünikasyon altyapısının tedarikinin tekelleşmesinden kaynaklandığını belirtiyor. Nebil, 2005 yılında Türkiye’de altyapının imtiyazının 2026 yılına kadar Türk Telekom’a verildiğini ve deprem bölgesinde sadece Türk Telekom’un şebekesinin bulunduğunu söylüyor. Nebil aynı zamanda Türkiye’nin büyük bölümünde hâlâ 3G ve 2G kullanıldığını, 4G’nin ülkenin sadece yüzde 15’inde hizmette olduğunu belirtiyor.

Bütün bunlar göz önünde bulundurulduğunda böylesine kritik bir durumda bu derece derin bir iletişim krizinin nasıl yaşandığı ortaya çıkıyor. Devletin telekomünikasyon altyapılarının kurulmasında rekabete izin vermemesi, operatörlerin bölgeyi kârlı görmedikleri için yeterince yatırım yapmaması ve olası bir afet durumunda sorumluluğun kendilerinde olmasına rağmen bölgede yeterince mobil baz istasyonlarının bulunmaması deprem sonrasında günlerce devam eden iletişim problemlerine yol açtı. İlaveten, Turkcell’in 2018’de tanıttığı ve afetlerde iletişim desteği sunmak için tasarladığı drone baz istasyonu servisi Dronecell ortalıkta gözükmedi ve Dronecell’in internet sayfası devre dışı bırakıldı. Bütün bunlar, GSM operatörlerinin gelecekte yaşanacak benzer afetler için ne derece hazırlıklı olduğunu sorgulattı.

Kapsül Business yorum icin Vodafone, Türk Telekom ve Turkcell’e ulaştı. Bültenin yayınlanma tarihine kadar yetkililerden geri dönüş alınamadı.