Hazırlayan: Nazlı Selin Özkan

17 Kasım’da OpenAI yönetim kurulunun kararıyla CEO’luk görevinden alınan OpenAI eş kurucusu Sam Altman, görevine geri döndü. 

Altman’ın dönüşü ile beraber OpenAI’ın yönetim kurulunda değişiklikler de açıklandı. Neredeyse bütün üyelerinin değiştiği yeni yönetim kurulunun başkanlığına eski Salesforce CEO’su Bret Taylor getirildi.

Süreç nasıl gelişti?

OpenAI yönetim kurulu Altman’ı kendilerine karşı dürüst olmadığı gerekçesiyle görevden almış, CEO görevine geçici olarak şirketin CTO’su Mira Murati atanmıştı. Beklenmeyen gelişmeyi takiben OpenAI eş kurucusu ve başkanı Greg Brockman dahil olmak üzere OpenAI’ın üç üst düzey yöneticisi istifa etmişti. Sequoia Capital ve Thrive Capital dahil olmak üzere OpenAI yatırımcıları yönetim kuruluna Altman’ı geri getirmeleri konusunda baskı yapmaya başlamış; bunun üzerine Altman, yönetim kurulu ile görüşmek için OpenAI’ın ofisine gitmişti. Görüşmenin olumlu sonuçlanmamasını takiben OpenAI yönetim kurulu, Twitch eş kurucusu Emmett Shear’ın geçici CEO’luk görevine atandığını açıklamış, Microsoft ise Altman ve Brockman’ın Microsoft bünyesindeki yeni yapay zekâ araştırma ekibinin başına geçeceklerini duyurmuştu. Gelişmeleri takiben OpenAI’ın neredeyse bütün çalışanları Altman’ın pozisyonuna geri getirilmemesi durumunda istifa ederek Microsoft’a katılacaklarını duyurmuştu.

İllüstrasyon: Laura Salafia / The New York Times

Neden?

Bütün süreç boyunca Altman’ın neden görevinden alındığına dair hiçbir detay paylaşılmadı. OpenAI COO’su Brad Lightcap, Altman’ın görevden alınmasının herhangi bir suiistimal veya mali, ticari, güvenlik veya gizlilik problemi ile ilgili olmadığını belirtti. Yönetim kurulu ise Altman’ın kurula karşı dürüst olmadığı ve kurulun bu nedenle kendi görevlerini yerine getiremediğinden başka hiçbir açıklama yapmadı. Burada OpenAI’ın yönetim kurulunun görevinin, şirketin ticari çıkarlarını korumaktan ziyade, şirketin bütün insanlığın yararına olacak yapay zekâ sistemleri geliştirdiğinden emin olmak olduğunu vurgulamakta fayda var.

Altman’ın görevine geri dönmesini takiben yeni detaylar ortaya çıkmaya başladı. The New York Times’ın haberine göre, Altman ve yönetim kurulu arasında yaklaşık bir senedir bir anlaşmazlık vardı. Bir noktada Altman, yönetim kurulu üyesi Helen Toner’ı OpenAI’ın güvenlik protokollerini eleştiren bir rapor yazdığı gerekçesiyle yönetim kurulundaki görevinden uzaklaştırmaya çalıştı. Altman’a göre Toner’ın raporu şirkete zarar veriyordu. Toner ise görevinin kamuoyunu yapay zekânın zararlarına dair bilgilendirmek olduğunu belirtiyordu. Yönetim kurulunda başlayan bu fikir ayrılığının OpenAI Baş Bilimcisi ve yönetim kurulu üyesi Ilya Sutskever’in yönetim kurulunun geri kalanıyla beraber Altman’ı görevinden almasıyla sonuçlandığı belirtiliyor.

Gazeteci ve yazar M. Serdar Kuzuloğlu, OpenAI’ın geçirdiği kritik haftayı Kapsül Business için yorumladı:

“90 milyar dolara ulaşan değeri ve yüz milyonlara ulaşan kullanıcı tabanıyla teknoloji sektörünün en kritik girişimine dönüşen OpenAI’da yaşanan yönetim krizi ilk başta kurumsal bir köşe kapmaca yarışı gibi görünüyordu. Ancak perde arkasında yaşananların günyüzüne çıkmasıyla anlaşıldı ki meselenin temeli esasen kurum içindeki ‘felsefi bir ikileme’ dayanıyor.

Yapay zekâ alanında kâr amacı gütmeden ve açık kaynaklı araştırmalar yapmak üzere kurulan OpenAI, büyüme sürecindeki yeni hedefleri için ek kaynağa ihtiyaç duyduğunda, bu rüzgârdan yelkenini doldurmak isteyen iştahlı yatırımcıların kapısını çalmak durumunda kaldı. Ve nihayetinde önce (kısmen) kâr amaçlı bir yapıya büründü, ardından kapalı kaynaklı hâle geldi.

Bugün anlıyoruz ki bu kararların kullanıcılarında yarattığı rahatsızlık, kurum içerideki idealist kanatta kendini çok daha fazla göstermiş. CEO Sam Altman'ın yönetim kurulu kararıyla görevinden uzaklaştırılmasının mimarı olduğu anlaşılan şirketin Baş Bilimcisi (ve yönetim kurulu üyesi) Ilya Sutskever'in, Altman'ın ardından yaptığı iç toplantıda çalışanlara bunun ‘yapay zekânın insanlığa hizmeti adına hayırlı bir gelişme’ olduğunu söylemesi bu açıdan dikkat çekici.

Dolayısıyla Sam Altman'ın kendisine yönelik darbe girişiminden 4 gün sonra sürgünden dönerek tahtına yeniden oturması, yapay zekâ sektöründe ticari güdülerin ve kâr baskısının felsefi ve insani hassasiyetlere karşı zaferi olarak da yorumlanabilir. 

İnsanlık adına hayırlı mı değil mi, zamanla göreceğiz.”