Hazırlayan: Nazlı Selin Özkan

Avrupa Birliği’nin Yapay Zekâ Yasası 1 Ağustos 2024 itibarıyla yürürlüğe girdi.

Dünyanın ilk kapsamlı yapay zekâ düzenlemesi olan Yapay Zekâ Yasası, AB’de geliştirilen, kullanılan ve uygulanan yapay zekâ modellerinin ve araçlarının güvenilir bir şekilde geliştirilmesini ve insanların temel haklarını korumak için güvenceler sağlamasını hedefliyor. Yasa, yapay zekâ kullanımlarını çeşitli risk seviyelerine göre ayrıştırarak farklı risk seviyeleri için farklı kural ve yükümlülükleri koşul koyuyor.

AB Yapay Zekâ Yasası, yapay zekâ kullanımlarını kabul edilemez, yüksek risk, belirli şeffaflık riski ve minimum risk olacak şekilde ayırıyor. Yasa kapsamında yapay zekânın sosyal puanlama, çalışanların veya öğrencilerin duygusal ölçümlenmesi ve öngörücü kolluk uygulaması gibi kullanımları yasaklanırken biyometrik doğrulama sistemleri, otonom araçlar ve tıbbi cihazlar gibi kullanımları ise yüksek risk olarak tanımlanıyor ve daha katı kurallara tabi tutuluyor. Chatbotlar ve üretimsel yapay zekâ modelleri gibi kullanımlar ise belirli şeffaflık kurallarına uyulması koşuluyla düşük risk olarak tanımlanıyor. Yapay zekâ destekli öneri sistemleri veya spam filtreleri ise minimum risk kullanımlar olarak belirleniyor.

Yasa en çok yapay zekâ alanındaki lider konumu dolayısıyla ABD merkezli teknoloji şirketlerini etkileyecek. Kısıtlamalar, yasanın yürürlüğe girmesinden 12 ay sonra uygulanmaya başlanacak. OpenAI ve Google gibi şu an AB’de ticari olarak faaliyet gösteren yapay zekâ geliştiricilerine sistemlerini yasaya uyumlu hâle getirmeleri için 36 ay süre tanınacak. AB Yapay Zekâ Yasası’na uymayan şirketler 35 milyon euro veya şirketin küresel gelirlerinin yüzde 7’sine tekabül eden bir para cezası ile karşı karşıya kalacak.