Yapay zeka out, Biyozeka in

Yapay zeka out, Biyozeka in | Kapsül

Business

08 Mart 2025

Sayı: 185 - Ortalama okuma süresi: 4 dakika (938 kelime)

$ 36,47 TL - € 39,59 TL - ₿ 86.142 dolar - ETH 2.130 dolar

BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 8,78 artışla 10.507 puandan tamamladı.

Nabız

Avustralyalı girişim Cortical Labs, canlı insan beyin hücreleriyle çalışan dünyanın ilk ticari biyolojik bilgisayarını Barselona'da düzenlenen Mobil Dünya Kongresi (Mobile World Congress - MWC) 2025’te tanıttı. CL1 adı verilen sistem, insan kök hücresinden türetilen nöronları silikon çiplerle birleştirerek bilgi işleme yeteneği sunuyor ve standart yapay zeka sistemlerine kıyasla daha az enerji tüketiyor.

Hücrelerin canlı tutulmasını sağlayan özel bir destek sistemiyle çalışan CL1, laboratuvarlar ve araştırma tesisleri için sipariş üzerine üretilecek. Ayrıca, kullanıcıların uzaktan erişim sağlayabileceği bir yazılım modeli de geliştiriliyor.

Çalışma prensibi

CL1, ‘Sentetik Biyolojik Zeka’ (SBI) olarak adlandırılan yeni bir yapay zeka sınıfına dahil ediliyor. Geleneksel silikon tabanlı yapay zeka sistemlerinden farklı olarak, biyolojik nöronlar sayesinde daha hızlı öğrenme ve adaptasyon sağlıyor. Ayrıca, standart yapay zeka sistemlerine kıyasla daha düşük enerji tüketimi ile çalışıyor.

Gerçek nöronlar bilgisayar çiplerine dönüşüyor

Cortical Labs’ın kurucusu ve CEO’su Dr. Hon Weng Chong, kongrede yaptığı açıklamada, "Yapay sinir ağları yerine, gerçek biyolojik nöronları bilgisayar çiplerine dönüştürüyoruz" dedi. Chong, insan kanı veya derisinden alınan hücrelerin kök hücrelere dönüştürülebileceğini, ardından beyin hücrelerine evrilerek hesaplama ve zeka geliştirme amaçlı kullanılabileceğini belirtti.

Biyolojik nöronlar, dijital donanıma bağlanmalarını sağlayan küçük elektrik kontaklarına sahip bir silikon çip üzerinde büyütülüyor. Bu yöntem, hesaplama süreçlerinde biyolojik hücrelerin kullanılmasını mümkün kılarak daha verimli ve sürdürülebilir bir yapay zeka altyapısı oluşturuyor.

Sipariş üzerine üretim

Bu yıl içerisinde sipariş üzerine üretilecek ve sevkiyata hazır hale gelecek olan CL1 üniteleri, araştırma laboratuvarları ve bilimsel tesisler için özel olarak tasarlandı. Cortical Labs ayrıca, kullanıcıların laboratuvar ortamında yetiştirilen hücrelerle uzaktan etkileşim kurmasına olanak tanıyan 'Hizmet Olarak Islak Yazılım' (WaaS) modelini sunmayı planlıyor.

Biyolojik bilgisayarların tarihçesi

CL1'in geliştirilmesi, biyolojik bilgisayarların tarihindeki önemli bir adımı temsil ediyor. 1994 yılında Leonard Adleman, DNA'yı kullanarak yedi noktalı Hamilton yolu problemini çözdü ve böylece DNA'nın hesaplama aracı olarak kullanılabileceğini gösterdi. Ayrıca, 2002 yılında İsrail'deki Weizmann Bilim Enstitüsü'nden araştırmacılar, enzimler ve DNA moleküllerinden oluşan programlanabilir moleküler bir bilgisayar geliştirdi. Bu bilgisayar, belirli kanser türlerini tespit edebilmiş ve teşhis sonrasında uygun ilacı ayarlayabildi.

Kapsül yorumluyor

Peki bu gelişme bizce ne anlama geliyor? Bu yenilikçi teknoloji, bilgi işleme hızında ve enerji verimliliğinde avantaj sunarken, öğrenme yeteneği ile daha etkili analizler yapma kapasitesine de sahip. Ancak, etik tartışmalar ve güvenilirlik konusunda endişeler yanı sıra teknik zorluklar ve sınırlı uygulama alanları gibi zorluklar da ortaya çıkıyor. Bu durum, teknolojinin benimsenmesi ve toplum üzerindeki etkileri hakkında önemli soruları gündeme getiriyor.

bir doz teknoloji

SpaceX, geliştirdiği en güçlü uzay roketi olan Starship'in 8’inci uçuş testini gerçekleştirdi. Roket başarılı şekilde fırlatılırken, daha sonra roketle bağlantının kesildiği bildirildi. Ardından rokette patlama meydana geldi. ABD Federal Havacılık Dairesi Florida eyaletine bağlı 4 havaalanında uçuşları bir süreliğine durdurdu. Roketin yeniden kullanılabilirlik özelliğine sahip ilk aşama güçlendiricisi Super Heavy ise planlandığı şekilde yeryüzüne dönmeyi başardı.

Hindistan merkezli telekom ve dijital hizmetler şirketi Jio Platforms Limited, ABD’li yarı iletken şirketi AMD (Advanced Micro Devices), ABD merkezli ağ teknolojileri devi Cisco Systems ve Finlandiya merkezli telekomünikasyon ve ağ altyapısı şirketi Nokia işbirliğiyle 'Open Telecom AI Platform' adında yeni bir yapay zeka destekli telekom platformu geliştirildi.

Google’ın çatı şirketi Alphabet, düşük maliyetle yüksek hızlı internet erişimini mümkün kılacak “Taara” adlı yeni bir teknoloji duyurdu. Yaklaşık 1 santimetrekarelik özel bir silikon fotonik çip kullanan sistem veriyi iki nokta arasında ışık hüzmeleri aracılığıyla aktarıyor. Bu sistemle 20 kilometre mesafeye saniyede 20 gigabit hızında veri aktarılabiliyor.

Osaka Üniversitesi'nden araştırmacılar, AP2A1 adlı protein alt biriminin, yaşlanmış hücrelerin benzersiz yapısal organizasyonunda önemli bir rol oynayabileceğini tespit etti. AP2A1'in baskılanmasının hücrelerde yaşlanmayı tersine çevirdiği, artışının ise yaşlanmayı hızlandırdığı kaydedildi.

Geçtiğimiz günlerde iPhone 16e modeliyle karşımıza çıkan Apple, şimdi de M4 işlemcili MacBook Air'i tanıttı.

iş dünyası

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, batarya üreticilerine doğrudan destek sağlayacaklarını, batarya hücresi ve bileşenleri için kademeli olarak Avrupa içeriği bulundurma şartı getireceklerini söyledi.

TİM Başkanı Mustafa Gültepe, kurun son bir yılda yüzde 15 artmasına karşın enflasyonun neden yüzde 25 olmadığına dikkat çekerek ihracatçıların kur talebini açıkladı. Gültepe, "2025'in tamamında kur yüzde 25 yükselse kafi" dedi.

Kayseri Sanayi Odası Başkanı Büyüksimitci, şehre 1.6 milyar dolar yatırımla Uzay, Havacılık ve Savunma İhtisas OSB kurulacağını açıkladı.

İngiltere Bilgi Komisyonu Ofisi (ICO), TikTok'un 13-17 yaş arası çocukların kişisel verilerini önerilen içerik sisteminde nasıl kullandığını incelemek için soruşturma başlattı.

İsviçre bankasının Mozambik'teki rüşvet skandalıyla hatırlanan iki eski yöneticisine FCA'dan İngiltere'de yasak geldi.

yaratıcılık

Araştırmacılar, yiyeceklerin tatlarını dijital veriye dönüştürerek taklit edebilen sistem geliştirdi. ‘e-Taste’ adı verilen sistemle sanal gerçeklik teknolojilerine tat alma deneyiminin de entegre edilebileceği belirtiliyor.

Steam, Şubat 2025 itibarıyla en çok konuşulan dillerin sıralamasını güncelledi. Açıklanan anket verilerine göre, Basitleştirilmiş Çince kullanım oranı yüzde 50’ye ulaşarak zirveye yerleşti, İngilizce ise yüzde 10’luk bir kayıpla ikinci sıraya geriledi. Bu ani yükselişin nedenleri merak edilirken, daha önce de 2017 ve 2023’te benzer dalgalanmalar yaşandığı ve Valve’ın bunu anket metodolojisindeki hatalara bağladığı ortaya çıktı. Çinli oyuncuların yoğun ilgisi ve geleneksel Ay Yeni Yılı döneminin, ani değişimin en olası sebepleri arasında gösteriliyor.

Barselona’da düzenlenen Mobil Dünya Kongresi (MWC) 2025, teknoloji meraklılarını bir araya getirdi. Bu yıl akıllı lens, katlanabilir ekranlı el konsolu, evcil hayvanlar için cep telefonu ve giyilebilir güneş paneli gibi dikkat çeken teknolojiler öne çıktı.

Yeni bir araştırma, 18-44 yaş arasındaki bireylerin yüz yüze iletişimden giderek uzaklaştığını ve stresle başa çıkmak için ASMR videolarına yöneldiğini gösterdi. Özellikle kalabalık ve gürültülü ortamları bunaltıcı bulan genç yetişkinler ASMR içerikleriyle rahatlamayı tercih ediyor. Ancak uzmanlar, bu dijital kaçışın sosyal ve duygusal gelişimi olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıyor.