Sayı: 190 - Ortalama okuma süresi: 4 dakika (983 kelime)

$ 38,10 TL - € 43,48 TL - ₿ 85.296 dolar - ETH 1.601 dolar

BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 0,68 düşüşle 9.317 puandan tamamladı.

Nabız

Bilim dünyası, NASA’nın öncülüğünde işletilen James Webb Uzay Teleskobu’nun çarpıcı keşfiyle büyük bir heyecan yaşıyor. İddiaya göre, K2-18b adlı ötegezegende Dünya dışı yaşama dair güçlü bir kanıt bulundu.

Tarihin en güçlü uzay teleskobu olarak nitelenen James Webb, tasarlandığı görevi başarıyla yerine getirdi. Diğer gezegenlerin atmosferlerini inceleyip kimyasal izleri tespit etmek için geliştirilen teleskop, K2-18b’de yaşamın kimyasal "parmak izlerine" rastladı.

Araştırma ekibi, bu keşfi uzaylı yaşamı için şimdiye kadar elde edilen "en umut verici" bulgu olarak nitelendiriyor. Ancak bu durum, gezegende kesin olarak yaşam olduğu anlamına gelmiyor.

Hangi kimyasallar bulundu?

Keşfe dair bulgular, 17 Nisan’da hakemli bilim dergisi The Astrophysical Journal Letters’ta yayımlandı. Makaleye göre, Dünya’dan 124 ışık yılı uzaklıkta yer alan ve yıldızının yaşanabilir bölgesinde bulunan K2-18b’nin atmosferinde iki önemli bileşik tespit edildi: dimetil sülfür (DMS) ve dimetil disülfür (DMDS).

Bu moleküller, Dünya’da yalnızca deniz yosunları ve diğer mikroskobik canlılar tarafından üretiliyor. Bu nedenle K2-18b’de de benzer canlıların var olabileceği ihtimali bilim insanlarının ilgisini çekmiş durumda.

Daha da dikkat çekici olan, DMS ve DMDS’nin şimdiye kadar başka hiçbir gezegenin ya da doğal uydunun atmosferinde kesin olarak gözlemlenmemiş olması.

Keşfin anlamı ne?

Araştırmacılar, "Bulgularımız, K2-18b’de potansiyel bir biyosferin varlığına dair yeni ve bağımsız kanıtlar sunuyor," diyerek bu keşfin ötegezegenlerde yaşam arayışında önemli bir adım olduğunu belirtiyor.

DMS ve DMDS’nin atmosferdeki yoğunluğunun milyonda 10 parçaya kadar çıktığı tahmin ediliyor. Karşılaştırmak gerekirse, Dünya’da bu oran milyarda birin bile altında. Bu kadar yüksek bir yoğunluk, bu moleküllerin yaşam dışı bir süreçle bu denli üretilemeyeceği düşüncesini güçlendiriyor.

Kesin Yaşam Var mı?

Her ne kadar bu moleküller yaşamı işaret ediyor gibi görünse de canlılık olmadan da ortaya çıkmaları teorik olarak mümkün. Yani bu izler, yaşamın bir işareti olabilir ama kesin bir kanıt sayılmaz.

Araştırmacılar gözlemlerinin istatistiksel güvenilirliğini "üç sigma" olarak belirledi. Bu, söz konusu moleküllerin tamamen tesadüf sonucu ortaya çıkma ihtimalinin %0,3 olduğu anlamına geliyor. Ancak bilim camiası, bir keşfi doğrulamak için genellikle "beş sigma" yani %0,00006'dan daha düşük hata payı arıyor. Dolayısıyla bu aşamada keşif, heyecan verici olsa da kesinlik taşımıyor.

Farklı görüşler

Her bilimsel buluşta olduğu gibi, bu keşfe de temkinli yaklaşan bilim insanları var. Kaliforniya Üniversitesi’nden astrobiyolog Edward Schwieterman, “K2-18b'nin atmosferinde DMS olduğuna dair ikna edici bir kanıt olduğunu düşünmüyorum,” diyerek çalışmanın istatistiksel güvenilirliğini sorguluyor.

Bilim insanları genellikle iki adımda ilerliyor: Önce molekülün gerçekten gözlemlendiğinden emin oluyor, ardından da bunun oluşumunu doğru kaynağa, yani bir yaşam formuna atfediyor. Schwieterman ve bazı diğer araştırmacılar, bu çalışmanın her iki adımda da yeterli düzeyde doğrulama sağlamadığını savunuyor.

Kapsül yorumluyor

Uzayda yaşamın izlerini aramak, bilim insanları için hem heyecan verici hem de zorlu bir yolculuk. K2-18b’deki bu keşif, bu yolculuğun önemli bir kilometre taşı. Elbette, bulguların doğruluğu ve güvenilirliği için daha fazla gözleme ve analiz yapılması gerekiyor. Ancak bu keşif, teknolojinin ne kadar ilerlediğini ve yaşamın evrende yalnızca Dünya ile sınırlı olup olmadığı sorusuna bir adım daha yaklaşmamızı sağlıyor.

Yaşamın varlığını tespit etmek, yalnızca kimyasal izlerin ötesine geçmeyi gerektiriyor; zamanla daha fazla veri ve gözlemle bu sorunun yanıtı ortaya çıkacaktır. Bilimsel araştırmaların geleceği, kolektif çabalarla şekilleniyor ve bu konu hakkındaki farklı bakış açıları, daha derin bir anlayış geliştirmemize yardımcı olacaktır.

bir doz teknoloji

OpenAI, GPT-4o’nun yerini alacak yeni nesil model yapay zeka ailesi GPT-4.1’i duyurdu. GPT-4.1’in özellikle kod yazma ve talimatları anlama konusunda daha iyi performans sergilediği belirtilirken, Mini ve Nano isminde uygun fiyatlı iki versiyon daha duyuruldu.

Verge Motorcycles şirketi, fütüristik elektrikli motosiklet modeli Verge TS Pro ile 310 km mesafe ile Guinness’in tek şarjla en uzun mesafeli yolculuk rekorunu kırdı.

Bilim insanları, bir farenin beyninden kum tanesi büyüklüğündeki bir noktayı kullanarak, ilk kez memeli beyninin üç boyutlu bir haritasını çıkarmayı başardı.

Tarihte ilk kez tamamı kadınlardan oluşan bir uzay ekibi uzaya çıktı. Bilim insanı Canan Dağdeviren de giyilebilir ultrason cihazını uzaya göndererek yolculuğa dahil oldu. Dağdeviren, "Atatürk Cumhuriyeti’nin herkes için eşit olan sisteminde eğitim alan bir birey olarak" bunu başardığını söyledi.

iş dünyası

Yapay zeka yatırımları artarken, insanlar işini kaybediyor. 2025’in ilk üç ayında teknoloji sektöründe 100 binden fazla kişi işten çıkarıldı. Google, Microsoft, Meta, Amazon, HP, Canva ve Northvolt gibi dev şirketler; yeniden yapılanma, maliyet azaltımı ve otomasyona geçiş süreçleri kapsamında geniş çaplı personel kesintilerine gitti. Layoffs.fyi verilerine göre ocak, şubat ve mart aylarında toplamda 106.721 kişi işinden oldu.

Netflix, 2030 yılına kadar piyasa değerini 1 trilyon dolara çıkarmayı, gelirini iki katına, işletme karını ise üç katına yükseltmeyi hedefliyor. 301 milyon olan abone sayısını 410 milyona çıkarmayı planlayan şirket, özellikle Hindistan ve Brezilya gibi pazarlarda büyümeye odaklanıyor.

Dünyanın en büyük yarı iletken üreticisi Tayvan merkezli TSMC'nin bu yılın ilk çeyreğindeki karı piyasa beklentilerini aşarak yüzde 60,3 yükselişle 361,6 Tayvan doları oldu. Şirketin yılın ilk çeyreğine ilişkin sonuçlarına göre, bu yılın ilk üç ayındaki geliri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41,6 arttı.

Morgan Stanley, artan ekonomik belirsizlikler ve yatırımcı güvenindeki zayıflama nedeniyle Microsoft’un hisse fiyatı hedefini 530 dolardan 472 dolara çekti. Gerekçe olarak artan ekonomik belirsizlikler ve yatırımcı güvenindeki zayıflama gösterildi.

yaratıcılık

Nintendo Switch 2 ve GTA 6, 2027 yılına kadar oyun sektörünün gelirlerini 92,7 milyar dolara arttırarak rekor seviyeye ulaştırabilir.

X’te bir yazılım mühendisinin “DM sayfası yakında silinecek” yanıtı, platformda direkt mesajlaşma (DM) sisteminin tamamen kaldırılacağı yönünde bir yanlış anlaşılmaya yol açtı. Tepkiler üzerine şirket, sadece arayüz ve sistem altyapısının yeniden yapılandırıldığını belirterek DM özelliğinin kaldırılmadığını açıkladı.

ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin mallarına getirdiği yeni gümrük vergileri, TikTok’ta sıra dışı bir tüketici hareketini tetikledi. Çinli üreticiler ve sosyal medya influencerları, Amerikalı kullanıcıları ürünleri doğrudan fabrikalardan ve aracısız şekilde satın almaya teşvik etmeye başladı.

The New York Times'ın haberine göre, Trump yönetimi, Çinli yapay zeka laboratuvarı DeepSeek hakkında yeni kısıtlamalar getirmeyi değerlendiriyor. OpenAI, Çinli laboratuvarın kendi modellerini “damıttığını” ve OpenAI’in kullanım şartlarını ihlal ettiğini iddia ediyor.

dil altı

Bilince Alışıyorsun: Biyoloji Sohbetleri podcasti

Ceren’den Kalbini Sarsam şarkısı

Mahsun J ikinci sezon fragmanı

32. Gün arşivinden Sırrı Süreyya Önder

NASA’dan fotoğraf albümü