Sayı: 202 - Ortalama okuma süresi: 4 dakika (941 kelime)

$ 40,64 TL - € 47,16 TL - ₿ 113..856 dolar - ETH 3.502 dolar

BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 0,98’lik artışla 10.746 puandan tamamladı.

Nabız

Amerika Birleşik Devletleri Darmouth Üniversitesi’nin bilim insanları, primatların beslenmesinde orman zemininde buldukları olgunlaşmış, fermente meyvelerin tüketiminin büyük bir yeri olduğunu ve bu beslenme alışkanlığının alkolün sindiriminin kolaylaştırılması gibi evrimsel adaptasyonlara neden olabileceğini belirten bir araştırma yayınladılar.

BioScience bilim dergisinde yayınlanan araştırmada, başta tropik Afrika primatları olmak üzere, primatların mevcut olduğunda olgunlaşmış meyveler için bir tercih gösterdiği ve beslenme yoluyla alınan etanolün insan evrimi açısından özel bir önem taşıdığı vurgulanıyor.

Araştırmacılar; 2015'teki bir çalışmaya göre, fermente meyve yemenin insanların ve Afrika primatlarının son ortak atasında tek bir amino asit değişimini tetikleyebildiğini ve bunun alkol direncini 40 kat artırdığını belirtiyor.

Bilim insanları, bu beslenme biçimini daha detaylı araştırmak adına bilimsel literatüre “scrumping” (yerdeki meyveleri toplamak ve yemek) terimini eklediler.

Araştırmacılar, Afrika maymunlarının düzenli olarak "scrumping" yaptığını, ancak orangutanların yapmadığını keşfettiler. Bu sonuçlar, 2015 yılındaki çalışmayı doğrular nitelikteydi.

Çalışmanın sonucunda etanolü sindirmek için gereken birincil enzimin orangutanlar ve diğer insan dışı primatlarda daha verimsiz olduğu keşfedilmişti.

Neden ‘scrumping’?

Bilim insanları, primatların yerdeki olgunlaşmış meyveleri yeme alışkanlığı kazanmasının onlara birçok avantaj sağladığını vurguluyor.

İlk olarak, fermente meyvelerde oluşan alkolik bileşik etanolün primatlara fazladan kalori sağladığı ve ağaçlara tırmanmalarına gerek kalmadığı için enerjilerinden tasarruf ettikleri belirtiliyor.

Ayrıca, ağaçta yetişen meyvelere ulaşmanın primatlar arasındaki rekabeti beslediğine de değiniliyor. Ağaçta yaşayan maymunlar; gelişiminin erken aşamasında olan olgunlaşmamış meyveleri tüketirken, yerde yaşayan primatlara ise orman zeminine yüksekten düşen meyveler kalıyor.

Yani yerdeki meyveleri toplamak primatlar için oldukça daha güvenli.

Araştırmada fiziksel avantajların yanı sıra, yerden meyve toplama aktivitesinin maymunlara bir sosyal alan da sağladığı kaydediliyor:

·        “Meyve toplama sosyal fırsatları teşvik edebilir. Meyve dahil olmak üzere yüksek değerli gıdaların birlikte tüketimi ve hatta proaktif paylaşımı, maymunlar arasında yaygındır. (Samuni et al. 2018)”

Çalışmanın bu kısmı ise alkolün insanlar ve primatlar arasında ortak amaçlarla kullanılan bir araç olduğuna işaret ediyor.

Ekibin analizine göre, şempanzelerin her gün yaklaşık 4 buçuk kilo meyve tükettikleri göz önüne alındığında, primatların kayda değer bir miktarda alkol tükettiği gözlemleniyor. Bu seviyedeki tüketim, etanol maruziyetinin primatların yaşamının önemli bir bileşeni ve insan evriminin büyük bir düzenleyicisi olabileceğini gösteriyor.

Bilim insanları; primatlar tarafından yaklaşık 10 milyon yıl önce yapılan fermente meyve tüketiminin, insanların alkolü sindirmede bu kadar iyi olmalarını açıklayabileceğini iddia ederken, Darmouth Üniversitesi Antropoloji Profesörü ve araştırmacı Nathaniel J. Dominy, ”Alkolü kendimiz üretmeden önce, alkolü sindirmek etmek için evrim geçirdik. Alkolü üretmemiz, bizi avcı-toplayıcılardan çiftçilere dönüştüren ve dünyayı değiştiren Neolitik Devrim'in en önemli etkenlerinden biri oldu” ifadelerini kullanıyor.

(31 Temmuz 2025’te Bioscience dergisinde yayımlanan makalenin çevirisidir.)

bir doz teknoloji

Avustralya’nın kuzeydoğusundaki Queensland bölgesinde boyu 40 cm’yi bulan yeni bir böcek türü keşfedildi.  Avustralyalı bilim insanları, ağırlığı bir golf topuyla neredeyse aynı olan böcek için “Avustralya’nın en ağır böceği olabilir” diyor. Acrophylla alta olarak adlandırılan bu yeni tür, Avustralya’nın kuzeydoğusundaki Queensland bölgesinin dağlık alanlarında ilk defa görüldü.

Dünya’dan yaklaşık 35 ışık yılı uzaklıkta tespit edilen yaşanabilir bölgede bulunan beş gezegenden sonuncusu, sıvı su barındırabilecek koşullara sahip olabilir. Kanada Montreal Üniversitesi’ne bağlı Trottier Dış Gezegen Araştırmaları Enstitüsü’nden araştırmacılar, L 98-59 f adı verilen bu gezegenin en az 2,8 Dünya kütlesinde bir "süper-Dünya" olduğunu açıkladı.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), tarihin en uzun yıldırımını resmen tescilledi. Ekim 2017’de ABD’nin Teksas eyaletinin doğusundan başlayıp kuzeyde neredeyse Kansas City’ye kadar uzanan devasa yıldırımın uzunluğu tam 829 kilometre olarak ölçüldü.

iş dünyası

ABD'li teknoloji devlerinden Microsoft, piyasa değeri 4 trilyon dolara ulaşan ikinci şirket oldu. Microsoft, nisan-haziran döneminde gelirinin 76,4 milyar dolara, net karının ise 27,2 milyar dolara çıktığını açıklamıştı.

Mali takvimde 28 Haziran'da biten 3 aylık dönemi üçüncü çeyrek olarak kabul eden Apple'ın bilançosuna göre, şirketin geliri bu dönemde yıllık yaklaşık yüzde 10 artışla 94 milyar dolara yükseldi. Apple, geçen yılın aynı döneminde yaklaşık 85,8 milyar dolar gelir elde etmişti.

Türkiye'nin en hızlı büyüyen mobil oyun şirketlerinden biri olan Good Job Games, Menlo Ventures ve Anthos Capital’in öncülüğünde gerçekleşen 60 milyon dolarlık Seri A yatırım turunu başarıyla tamamladı. Şirketin toplam yatırım miktarı 83 milyon dolara ulaştı.

24 yıldır kesintisiz olarak Fortune Global 500’de yer alan Koç Holding, bu yıl üç basamak birden yükselerek 191. sırada kendine yer buldu. Holding aynı zamanda, listede yer alan tek Türk şirketi olma özelliğini de taşıyor.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, temmuz ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı. Bakan Bolat, mal ihracatında temmuzda 25 milyar dolarla rekor kırıldığını kaydetti. Bolat, dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 12,1 oranında düşüşle 6,4 milyar dolar olduğunu duyurdu.

yaratıcılık

Arjantinli bir polis, kendi bahçesinde çıplakken Google Haritalar'ın sokak görüntüleme kamerasına yakalandı. Google'a dava açan polis 12 bin 500 dolar tazminat kazandı.

Uzay tutkusu dolayısıyla tamamen bireysel girişimleriyle Türkiye'nin uzaydaki üçüncü temsilcisi olacak Erdem Holding Yönetim Kurulu üyesi Gökhan Erdem, Blue Origin ile 3 Ağustos'ta yolculuğunu gerçekleştirecek.

Trump, yapay zekaya değil ama 'yapay' kelimesine savaş açtı. Washington’daki AI zirvesinde konuşan Trump, 'artificial' kelimesinden rahatsız olduğunu belirtti; bunun yerine 'dahiyane zeka' anlamına gelen GI (Genius Intelligence) adını önerdi.

YouTube’un daha düşük fiyatlı abonelik seçeneği Premium Lite artık Türkiye’de erişime açıldı. Çoğu videoda reklamsız izleme imkanı sunan 49.99 TL fiyatındaki paket, YouTube Music, Shorts ve aramalarda reklam göstermeye devam ediyor. Arka planda oynatma ve video indirme gibi özellikler ise bu pakette yer almıyor.

Türkiye, sahte oyun saldırılarında en çok hedef alınan üçüncü ülke oldu. İsviçre merkezli siber güvenlik firması Acronis’in analizine göre, sahte oyun kurulum dosyalarıyla yayılan zararlı yazılımlar Türkiye’deki genç oyuncuları hedef alıyor. Discord ve YouTube üzerinden yayılan bu yazılımlar kredi kartı verileri ve kripto cüzdanlarını ele geçiriyor.

dil altı

Oğuzhan Uğur'la P!NÇ yeni sezon

Z kuşağı röportajında Saraçhane eylemcisi Esila Ayık soruları yanıtladı

Selçuk Şirin’den üniversite tercih önerileri

Yapay zeka sanatçısı Deniz Türkeri yapay zekanın mutfağını anlatt