Sayı: 204 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.243 kelime)

$ 40,86 TL - € 47,85 TL - ₿ 117.619 dolar - ETH 4.446 dolar

BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 0,93’lük düşüşle 10.870 puandan tamamladı.

Nabız

ABD Başkanı Donald Trump, ABD ekonomisine yönelik gümrük vergilerinin etkileri konusunda yaptığı yorumlar nedeniyle Goldman Sachs CEO’su David Solomon’u sert şekilde eleştirdi. Trump’ın Amerika'nın önde gelen yöneticileriyle yaşadığı gerilim giderek büyüyor.

Geçtiğimiz hafta Trump, Intel CEO’su Lip-Bu Tan’ın görevinden derhal istifa etmesini istemiş, bu da bir başkanın bir şirketin liderine doğrudan müdahalesi anlamında nadir görülen bir durum olmuştu. Trump, ikinci kez göreve geldiği tarihten bu yana şirket politikaları ve yöneticileri hakkında açıkça konuşmaktan çekinmiyor.

İşte Trump’ın kamuoyuna açık şekilde eleştirdiği bazı CEO’lar ve şirketler:

David Solomon – CEO, Goldman Sachs

Trump, Solomon’u Truth Social’da yaptığı bir paylaşımla hedef aldı. Goldman Sachs’ın 10 Ağustos’ta yayımladığı bir ekonomi raporunda, ABD tüketicilerinin Haziran ayına kadar tarifelerin maliyetinin yüzde 22’sini üstlendiği, bu oranın yeni vergilerle yüzde 67’ye çıkabileceği belirtilmişti.

Trump ise bu yoruma şu sözlerle sert çıktı:

·        “Maliyetlerin çoğunu şirketler ve yabancı hükümetler karşılıyor. David Solomon ve Goldman Sachs, hak edileni takdir etmiyorlar” ifadelerini kullandı.

Lip-Bu Tan – CEO, Intel

Trump, Intel CEO’su Tan’ın, Çin ordusuyla bağlantılı şirketler de dahil olmak üzere yüzlerce Çinli ileri teknoloji firmasına en az 200 milyon dolar yatırım yaptığı yönündeki Reuters haberine atıfta bulunarak Tan’ın derhal istifa etmesini talep etti.

Truth Social’daki paylaşımında, “Intel CEO’su son derece ÇIKAR ÇATIŞMASI içindedir ve derhal istifa etmelidir. Bu sorunun başka bir çözümü yoktur” dedi.

Tan ise yaptığı açıklamada, ABD'nin ulusal ve ekonomik güvenliğini geliştirme konusundaki bağlılığını yineledi ve Intel yönetim kurulunun, şirketin dönüşüm çalışmalarını tamamen desteklediğini belirtti.

Elon Musk – CEO, Tesla

Trump’a büyük bir maddi destek sağlayan Elon Musk ile de ilişkiler gerildi. Haziran başında Musk, Trump’ın büyük çaplı vergi indirimi ve harcama paketini eleştirmişti. Bu paket, federal borcu artıracağı için Musk tarafından sert şekilde eleştirilmişti.

Trump, bu çıkışa Truth Social’da yanıt vererek Musk’ın şirketlerine sağlanan federal sübvansiyon ve sözleşmeleri kesebileceğini belirtti ve “EV (elektrikli araç) teşviğini kaybedince DELİYE döndü” ifadelerini kullandı. Temmuz başında ise, “Belki de DOGE (Dogecoin) Musk’ın sözleşmelerine yakından bakmalı?” diyerek üstü kapalı tehditte bulundu.

Musk birkaç gün sonra “Amerika Partisi” adlı merkezci bir siyasi oluşum kurduğunu açıkladı. Trump bu hamleye “tam bir enkaz” diyerek karşılık verdi.

Adrian Mardell – Eski CEO, Jaguar Land Rover

Trump, Jaguar’ın elektrikli dönüşüm sürecinde gerçekleştirdiği marka yenileme kampanyasını “saçma” ve “woke” olarak nitelendirdi. İngiliz markanın yeni logosu ve elektrikli kimliğe geçiş hedefi, sadık kullanıcılar arasında tartışma yaratmıştı.

Kampanya süreci, uzun yıllar şirkette görev yapan Adrian Mardell’in emekliliğiyle aynı döneme denk geldi.

Tim Cook – CEO, Apple

Trump, Apple ve CEO Tim Cook’u uzun süredir hedef alıyor. En büyük eleştirisi ise iPhone’ların yurtdışında üretilmesi.

Mayıs ayında yaptığı bir paylaşımda, Cook ile Katar’ın başkenti Doha’daki bir toplantıyı hatırlatarak, “Ona çok önceden söyledim: ABD’de satılan iPhone’lar ABD’de üretilmeli, Hindistan’da ya da başka bir yerde değil” dedi.

Donald Trump, Apple’ı Mayıs ayında yüzde 25 oranında gümrük vergisiyle tehdit etti. Apple, söz konusu tarifelerin Haziran çeyreğinde şirkete 800 milyon dolara, Temmuz-Eylül döneminde ise 1,1 milyar dolara mal olduğunu açıklamıştı.

Ancak bu hafta Trump, Apple’ın ABD’de 100 milyar dolarlık yeni bir yatırım yapacağını, böylece toplam yerli yatırımını dört yılda 600 milyar dolara çıkaracağını duyurdu. Cook da Trump’a 24 ayar altın tabanlı bir ABD yapımı hatıra armağan etti.

Jeff Bezos – CEO, Amazon.com

Nisan ayında Trump, Amazon’un ürün fiyatlarında tarifelerin etkisini göstermeyi planladığı bir haber üzerine Jeff Bezos’u doğrudan aradı.

Amazon, bu planın kısa süreliğine değerlendirildiğini ancak Beyaz Saray’ın bunu “siyasi bir saldırı” olarak görmesi sonrası iptal edildiğini açıkladı.

Trump, daha sonra gazetecilere verdiği demeçte, Bezos’un sorunu “çok hızlı çözdüğünü” ve “çok nazik davrandığını” söyledi.

Brian Moynihan – CEO, Bank of America & Jamie Dimon – CEO, JPMorgan Chase

Trump, Ocak ayında Bank of America CEO’su Moynihan ve JPMorgan CEO’su Dimon’ı muhafazakarlara bankacılık hizmeti vermemekle suçladı.

Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda yaptığı konuşmada, “Yaptığınız şey yanlış. Umarım artık muhafazakarlara da banka açarsınız” diyerek Dimon’ı da hedef aldı.

CNBC’ye verdiği bir röportajda Trump, “Başkan olduktan sonra Moynihan’ı aradım, milyarlarca dolar yatırmak istedim ama ‘Yapamayız’ dedi” ifadesini kullandı.

Her iki banka da bu suçlamaları birçok kez reddetti.

Doug McMillon – CEO, Walmart

Trump, Walmart CEO’su Doug McMillon’ı, gümrük vergileri nedeniyle ürün fiyatlarını artırmakla suçladı.

Mayıs ayında yaptığı bir paylaşımda, “Walmart geçen yıl milyarlarca dolar kazandı. Tarifeleri bahane edip fiyatları artırmayı bırakmalı. Çin ve Walmart bu tarifeleri üstlenmeli, Amerikalı tüketici değil” dedi.

Trump, McMillon’ı ismen hedef almasa da Walmart’ın açıklamalarına doğrudan tepki gösterdi.

Kapsül yorumluyor

Peki Trump’ın bu çıkışları ne anlama geliyor? İş dünyası açısından değerlendirdiğimizde, Trump’ın son dönemdeki şirketlere yönelik çıkışları iki farklı pencereden okunuyor.

İlk bakış açısına göre, bu durum yeni değil. Trump’ın ilk başkanlık döneminde de benzer olaylar yaşanmış, şirketler bu süreçlerde kısa süreli dalgalanmalar yaşasa da faaliyetlerini sürdürmüşlerdi. Büyük ölçekli firmalar, yalnızca siyasi hoşnutsuzluk nedeniyle yönetim değişikliğine gitmiyor. Bu nedenle bu tavır, bazı iş çevrelerince “politik gösteri” olarak değerlendiriliyor.

Diğer görüş ise, özellikle Çin’le iş yapan veya stratejik sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin bu gelişmeleri ciddiye alması gerektiğini savunuyor. Nvidia ve AMD’nin Çin satış gelirlerinin %15’ini ABD hükümetine aktarma anlaşması, başkanın sadece kişilere değil, doğrudan şirketlerin iş modellerine müdahale edebildiğinin somut bir göstergesi olarak öne çıkıyor. Kongre’nin bu tür adımları denetlememesi ise, uzun vadede ABD ekonomisinin yapısında önemli değişiklikler yaratabilir.

Sonuç olarak, kimileri için bu gelişmeler geçici siyasi hamleler olarak görülürken, kimileri bunun küresel tedarik zincirlerinden şirket stratejilerine kadar uzanan kalıcı etkiler yaratabileceğini düşünüyor.

bir doz teknoloji

Bilim insanları, tamamen sıvı ortamda çalışabilen ve tatları algılayıp tanımlayabilen ilk yapay dili geliştirdi. İnsan dilindeki tat tomurcuklarının çalışma prensibini taklit eden bu teknoloji, hem gıda güvenliğinde hem de kimyasal analiz yoluyla hastalıkların erken teşhisinde kullanılabilecek potansiyele sahip.

Apple, önümüzdeki ay kararlı sürümü yayınlanacak iOS 26 ile birlikte, destekli AirPods modellerine “Canlı Çeviri” özelliğini entegre etmeye hazırlanıyor.

Bilim insanlarından oluşan bir ekip, James Webb Uzay Teleskobu ile yapılan gözlemlerin bulgularını sunarak, yaşı 13 milyar yılı aşan, şimdiye kadar bulunan en eski kara deliği tespit ettiklerini bildirdi.

iş dünyası

Borsa İstanbul Kıymetli Madenler Piyasası verilerine göre, Haziran ayında 9 bin 334 kg olan altın ithalatı Temmuz ayında yüzde 53,5 düşüşle 4 bin 343 kg oldu. Böylece 2023 yılı Nisan ayındaki 2 bin 883 kg ithalattan sonra en düşük rakam görüldü.

Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu’nun eşi Şefik Çerçioğlu’nun yaklaşık yüzde 77 pay sahibi olduğu Jantsa Jant Sanayi ve Ticaret A.Ş. hisseleri üç günde yüzde 25’ten fazla arttı.

Merkez Bankası, kredi büyümesine dayalı menkul kıymet ve zorunlu karşılık uygulamasında değişikliğe gitti. Artık kredi büyüme oranları dört hafta yerine sekiz haftada bir cuma günü hesaplanacak.

Warren Buffett’ın Berkshire Hathaway’i, zor günler geçiren sigortacılık devi UnitedHealth’te 5 milyon hisse aldı. Apple ve Bank of America’daki paylarını azaltan şirket, DR Horton, Lennar, Nucor, Allegion ve Lamar Advertising’e de yatırım yaptı. Bu hamleler 'portföyde büyük değişim' diye yorumlandı.

yaratıcılık

Pekin’de düzenlenen ilk Dünya İnsansı Robot Oyunları, 16 ülkeden yüzlerce robotun futbol, boks ve koşu gibi spor dallarında yarıştığı üç günlük bir teknoloji şöleni olarak başladı. Diğer yandan da San Francisco’da bir depoda kurulan REK adlı “robot dövüş kulübü”, VR teknolojisiyle insanlar tarafından uzaktan kontrol edilen insansı robotları ringe çıkarıyor.

Google'ın yapay zeka sistemi Gemini, son günlerde kullanıcılarına kendini küçümseyen ve umutsuz ifadelerle yanıt vererek adeta "depresyona girmiş" gibi davranıyor. Sosyal medyada geniş yankı uyandıran bu garip durum, teknoloji dünyasında yapay zekanın psikolojik tepkileri üzerine yeni tartışmalar başlattı

Çocuklar ve gençler üzerindeki etkisi tartışma konusu olan ChatGPT gibi yapay zeka sohbet araçlarının tehlikeli önerilerde bulunması ve "etik duyarsızlığı" bu teknolojinin denetimsizliğiyle ilgili eleştirileri artırıyor.

dil altı

Cenk Sidar Trump’ın ‘Ulusal Muhafızlar’ kararını yorumladı

Cem Say Gemini’ın bunalımını kaleme aldı

Yozgat Bira Fabrikası'nın sıradışı hikayesi

Netflix’ten yeni mini dizi: Geleceğe Mektupla