Sayı: 208 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.015 kelime)

$ 41,36 TL - € 48,57 TL - ₿ 115.869 dolar - ETH 4.723 dolar

BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 3,33’lük düşüşle 10.372 puandan tamamladı.

Nabız

Hazırlayan: Serdar Cebe

Savaş alanları artık yalnızca tankların ve topçuların değil; verinin, yapay zekanın ve bağlantının hakimiyet mücadelesine dönüştü. Ukrayna’dan Gazze’ye uzanan coğrafyada “geleceğin silahı veridir” sözü, bir slogan değil bir strateji. Nokia, Dell, Oracle gibi “ofis binası markaları”nın AI teknolojileri ile  cepheye inişi, askeri 5G ve bulut bilişim savunma gibi başlıklarda yepyeni bir endüstri düzeni kuruyor.,

Sinyalden veriye, silodan buluta

Soğuk Savaş yıllarında veri akışı, gemilere, uçaklara ve uydulara dağılmış parçalı “sinyal”lerden ibaretti. O bilgiler silo içinde bekler, komuta kademesine geç ulaşırdı. Bugünse sensör denizinde boğuluyoruz: dron kameraları, radarlar, bodycam’ler. Hızlı iletmezseniz “buharlaşıyor” iletseniz de depolamaz, sınıflandırmaz, paylaşmazsanız işlenmeden çöp oluyor.

2017’de başlayan Project Maven, bu darboğazı aşmak üzere tasarlandı. Amaç, makine öğrenmesiyle dağınık akışı “karar verilebilir” veriye çevirmekti. Google’ın rolü çalışan itirazlarını tetikledi; bu bile etik yapay zeka, otonom silah tartışmalarını ana akıma taşıdı. O günden bu yana Project Maven yalnız Amerikan ordusunun değil, NATO’nun veri mimarisine de referans noktası oldu. “Çok alanlı savaş” kara, hava, deniz, siber, uzay bulutsuz yürümüyor; silo devri kapandı, bulut devri çoktan başladı.

Cephede AI

Bugün kritik olan, veriyi üç adımda yönetmek: hızlı iletmek, anlamlandırmak, sahaya geri basmak. Birinci adımda 5G sahneye çıkıyor. Nokia ve Ericsson, sivil şebekeyi sertleştirip sırt çantasına sığan düğümlerle “taktik iletişim balonu” kuruyor. NATO’nun askeri 5G standardına yönelişi, veri hacmi ve parazit dayanımı yüzünden teknik bir zorunluluk; ayrıca birlikte çalışabilirlik demek.

İkinci adımda bulut ve yapay zeka devreye giriyor. Oracle, Palantir’le birlikte Maven Smart System’i ittifaka taşıyor; Amazon, Google, IBM gibi oyuncular hız yarışıyla “savunma bulutu”nu kuruyor. Bu, yalnızca depolama değil; anlık sınıflandırma, hedef tespiti, ikmal planlaması. Cephe hattına yakın “uç bilişim” için Dell’in Nvidia tabanlı küçük işlem birimleri öne çıkıyor. Böylece veri, Starlink ya da taktik ağ tıkanınca bile yerinde işleniyor. AI savaş teknolojileri sahaya karar süreleri açısından dakika kazandırıyor.

Üçüncü adım, bilgiyi askere okunur biçimde geri döndürmek. Darbeye, toza, suya, hatta “patlayıcı atmosfer”e dayanıklı laptop ve tabletler; kamera/mikrofonu kapalı, Wi-Fi’siz konfigürasyonlar… Hepsi “ateş altında kullanıcı deneyimi” için. Bir zamanların kurumsal BT’si, bugün “siper hattı tasarımı” yapıyor. Bu arada ABD Donanması’nın “robotik filo” söylemi ve “embrace the robots” vurgusu, otonom dronlar ve insansız deniz araçlarını ana akım haline getiriyor.

Hukuki sınırlar

Ukrayna, savaşı aslında yapay zeka silahlarının gelişiminin laboratuvarı oldu. Ama yanlış yazılan komutlar, veriler savaşın kaderini de belirliyor. Hem de teknolojinin bir anda çöpe atılmasına neden oluyor. Tartışılan konular arasında etik yapay zeka, otonom silahlar, savaş hukuku üçgeninde şeffaflık ve hesap verebilirlik var yani teknik yeterlilik kadar hayati.

Artık savunma değil savaş sektörü

Savunma ve teknoloji birleşimi; 5G ağlar, yapay zekalı bulut analitiği ve otonom sistemler etrafında kârlı bir ekosistem yarattı. Altyapı, yazılı-hizmet sağlayıcıları ve onlara eklenen donanım yani platformlar eski teknoloji şirketlerinin yeniden strateji belirlemesine neden oluyor.

Talebi hızla büyüyen veri hacmi, jeopolitik gerilimlerin savunma bütçelerini yükseltmesi ve sınır güvenliği–afet yönetimi gibi çift kullanımlı uygulamalar körüklüyor. NATO ve ulusal ihalelerle şekillenen bu yüksek bariyerli ve yoğun pazar; yazılım ağırlığı arttıkça yüksek marjlı ve uzun vadeli bir “savunma bulutu ve otonomi” ekonomisine dönüşüyor.

bir doz teknoloji

2015'te kütleçekim dalgalarını ilk kez doğrudan tespit eden LIGO, 10. yıl dönümünde yeni bir tarihi gözlem duyurdu. LIGO-VIRGO-KAGRA ekibi, ilk keşfe benzer bir kara delik birleşmesi saptadı. Bu kez, dedektörlerin son 10 yılda artan hassasiyeti sayesinde sinyal çok daha net kaydedildi ve Genel Görelilik teorisine dair eşi görülmemiş testler yapılabildi.

Mars’ta yaşam umudunu besleyen yeni bir keşif yapıldı. Perseverance’ın topladığı Sapphire Canyon örneğinde organik bileşikler ve ‘leopar benekleri’ keşfedildi. Bilim insanları bunun mikrobiyal yaşamla uyumlu olabileceğini söylüyor.

Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’nın desteklediği, Alipay'in saibi Ant Group, bu ay teknoloji fuarlarında ilk insansı robotu Robbyant R1’i sergiledi. IFA 2025 Berlin fuarında görücüye çıkan robot, seyirciler için karides pişirdi.

iş dünyası

Oracle’ın yapay zeka yatırımlarından kaynaklanan olağanüstü yükseliş, Larry Ellison’ın servetini bir günde 89 milyar dolar artırdı. Ellison, 11 Eylül günü kısa süreliğine dünyanın en zengin kişisi unvanını alırken, gün sonunda liderlik yeniden Elon Musk’a geçti.

ABD Federal Ticaret Komisyonu, Alphabet, Character Technologies, Instagram, Meta Platforms, OpenAI, Snap ve X.AI'nın yapay zeka sohbet asistanlarıyla ilgili soruşturma başlattı. Komisyon, 7 şirketten, bu ürünlerin çocuklar ve ergenler üzerindeki olası olumsuz etkilerini nasıl ölçtükleri, test ettikleri ve izlediklerine dair bilgi talep etti.

Video platformu Vimeo, İtalyan Bending Spoons tarafından 1,38 milyar dolara satın alınarak yeniden özel mülkiyete geçiyor. Satın alma işlemlerinin ardından Vimeo borsadan çekilerek özel bir şirket olacak.

Haziran 2025 itibarıyla Türkiye’de faaliyet gösteren 67 bankanın toplam şube sayısı 10 bin 822’ye gerilerken, ATM sayısı 55 bin 259’a yükseldi. En geniş şube ağı 1773 şube ile Ziraat Bankası’nda bulunuyor. Sektörde toplam 210 bini aşkın kişi istihdam ediliyor.

Altın fiyatları, Fed’in faiz indirimi beklentileriyle art arda dördüncü haftalık kazancına ilerlerken Perşembe gününe kıyasla artış gösterdi. Altın, Salı günü rekor kırdıktan sonra bu hafta neredeyse yüzde 2 artışla ons başına 3 bin 650 dolara yükseldi.

Financial Times'ın haberine göre ABD, G7 ülkelerini Rusya'dan petrol ithal etmeye devam ettikleri için Çin ve Hindistan'a gümrük tarifesi uygulamaya çağıracak.

Koza İpek Holding’in sahibi ve FETÖ firarisi Akın İpek’e ait İstanbul Boğazı’ndaki Beyaz Köşk, 115 milyon liralık indirimle dördüncü kez satışa çıkarıldı. Konuya ilişkin açıklama Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapıldı.

yaratıcılık

Yapay zeka sohbet robotlarının beklenmedik etkileri, süper akıllı sistemlerin gelecekte doğurabileceği varoluşsal tehditlerin habercisi olarak değerlendiriliyor. Yapay zeka güvenliği alanında öne çıkan isimlerden Nate Soares, ABD’li genç Adam Raine’in intiharıyla gündeme gelen vakayı bu tehlikenin somut bir örneği olarak nitelendirdi.

OpenAI, DALL-E video teknolojisiyle tamamen yapay zeka ile üretilecek “Critterz” adlı animasyon filmi hazırlıyor. 30 milyon dolarlık bütçeyle dokuz ayda tamamlanması planlanan proje, 2026 Cannes Film Festivali’nde gösterime girmeyi hedefliyor.

Google, Gmail'e kullanıcıların satın aldıkları ürünlerin teslimat bilgilerini tek yerde toplayan yeni bir özellik ekledi. “Satın Alımlar” adı verilen bölüm, Gmail'in mevcut kargo takip altyapısını kullanıyor ve alışveriş e-postalarındaki kargo bilgilerini düzenli bir listede bir araya getiriyor.

dil altı

Levent Ertem’in ‘Bedava psikolog uğruna YZ bazen trajedi yaşatır’ yazısı

Ünlülerin kitap kulüpleri

Drew Hancock tarafından yazılan ve yönetilen ‘Companion’ filmi

Melis İşiten ile Zaten Şov’un konuğu Özlem Gürses