Kahramanmaraş merkezli depremlerde altıncı gün sona ermek üzere. 

İlk depremin yıkıcı etkisinin 65 saniye, ikinci depremin yıkıcı etkisinin ise 45 saniye olduğu açıklandı. İlk depremde kısmen çöken bazı binaların ikinci depremde tamamen yıkıldığı biliniyor.

Deprem bölgelerindeki çadır, tuvalet ve temizlik sorunu devam ediyor. Elektrik, su ve doğalgaz hâlen çoğu bölgede yok, birçok insanın sokaklarda yakılan ateşle ısındığı anlatılıyor. Yardımların koordinasyonsuzluk nedeniyle ihtiyaç sahiplerine ulaşmadığı ya da sokaklara saçıldığının görüldüğü videolar paylaşılıyor. 

Fotoğraf: Emily Garthwaite / The NYT

Depremzedeler ve bölgedeki gazeteciler, depremin ilk iki gününde yardım giden hiçbir noktanın olmadığını söylüyor. Tanıkların aktarımına göre, enkazlardan ve sokaklardan ceset kokuları geliyor. 

Gazeteci İsmail Saymaz, en büyük yıkımın yaşandığı Antakya’daki durumu şöyle anlatıyor: “Artık daha çok enkaz kaldırma çalışması var. Evet, kurtarma faaliyetleri sürüyor ama ceset aranıyor artık. Ama enkazların altında çok sayıda ceset var. Çıkarılan, olanın ne kadarıdır bilmiyorum ama çok azıdır diye tahmin ediyorum. Enkazların başındaki insan sayısı azalıyor. Cenazeleri çıkamayanlar kalmış. Geri kalanı peyderpey Hatay’ı terk ediyor.”

Depremlerde hayatını kaybedenlerin sayısı en az 22 bin 327, yaralı sayısı ise 80 bin 278. 

Depremden etkilenen 10 ilde 7 bin 584 yıkık ya da acil yıkılması gereken, 12 bin 617 ağır hasarlı bina tespit edildi.

Özellikle nüfusun fazla olduğu bölgelerde salgın hastalık endişesi yaşanıyor. Sağlık Bakanı Koca, bölgeye kuduz ve tetanoz aşılarının sevk edildiğini söyledi. 

Arama kurtarma çalışmaları tamamlanan yerlerdeki ekipler, yıkımın büyük olduğu Kahramanmaraş, Hatay ve Adıyaman'a aktarılacak. 

• Şanlıurfa’da konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Kimi alanlarda bazı gecikmeler, aksaklıklar yaşanmıştır fakat devletimizin depremzede vatandaşlarımızın yanında olmak için verdiği samimi mücadeleyi kimse inkâr edemez. Sizden bir yıl süre istiyorum. Bu binaların hepsinin inşasını gerçekleştireceğiz.”
• Erdoğan, tüm üniversitelerde uzaktan eğitime geçileceğini duyurdu. KYK yurtları yaz sonuna kadar depremzedelere tahsis edilecek. 
• Malatya’da konuşan CHP lideri Kılıçdaroğlu: “Çadır üreten bütün firmalara sesleniyorum, elinizde çadır stokunuz varsa lütfen bizim büyükşehir belediye başkanlarına ulaşın, kaç çadır varsa bize verin. Biz bunları satın alacağız ve deprem bölgelerine göndereceğiz.”
• Antakya’da konuşan İYİ Parti lideri Akşener: “Hâlâ enkazlardan canlı çıkıyor. Kurtarma faaliyetleri devam etmeli. Hatay’dan başlayarak bütün Türkiye’de toprak satışını ve mülk satışının yabancıya yasaklanması lazım. Bunun takipçisi olacağız.”
• Diyarbakır’daki enkaz bölgesinde konuşan CHP lideri Kılıçdaroğlu ve HDP Eş Genel Başkanı Buldan: “Yaramız ve acımız çok büyük. Acıyı paylaşacağız.”
• Kahramanmaraş Elbistan’taki durumu anlatan TİP’li vekil Sera Kadıgil: “İmar affıyla insanlara mezar inşa etmişler.”
• Hatay’daki durumu anlatan Hatayspor yardımcı antrenörü Gökhan Zan: “Hatay’da, özellikle Suriye sınırındaki kırsal kesimlerde güvenliğimizi korumak için güvenlik güçlerimiz lütfen burayı unutmasınlar. Evlere giriliyor.” 
• Adıyaman’daki durumu anlatan Mahsun Kırmızıgül: “Öncelikle barınma sorunu var, geceleri çok soğuk oluyor.”
• Diken’in Adıyaman izlenimleri: “Öfke, yağmacılık ve tetikteki eller!”
• Antakya’nın Güzelburç köyünde yaşayan bir yurttaş: “Hâlen çadırımız yok. Muhtara yardım geliyor ama sadece yakınlarını arayıp onlara haber veriyor.” 
• Antakya sokaklarından görüntüler, Kahramanmaraş’ta 3 bini aşkın kişinin defnedildiği mezarlık, Hatay'da sağ kurtulan ve enkaz altında kalan sahibini bekleyen köpek, Antakya’daki depremzedeler yaşadıklarını anlatıyor.

Fotoğraf: Depo Photos

Hatay Havalimanı'nın yarın (12 Şubat) kargo uçuşlarına açılması bekleniyor. Yolcu uçuşları içinse henüz kesinleşmiş bir tarih yok.

• Miyase İlknur’un yazısı: “Hatay Havalimanı’nın ÇED raporunu hazırlayan şirket, Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin de ÇED raporunu hazırladı.”

​​Kahramanmaraş Göksun’daki Kuşkayası Dağı’ndan yükselen buhar ve kar erimesi, ‘yanardağ oluştuğuna’ dair iddiaların ortaya atılmasına yol açtı. AFAD, bölgede herhangi bir lav akması, volkanik kül, petrol veya gaz çıkışı olmadığını bildirirken Prof. Dr. Naci Görür de “Bölgenin jeolojisi ona uygun değil, heyelana bağlı bir komplikasyon olabilir. Endişe etmeyin” paylaşımını yaptı. 

Twitter’da @asrinfelaketi isimli hesaptan depremin ‘Asrın Felaketi’ şeklinde lanse edildiği bir propaganda videosu yayınlandı. Çok takipçili anonim bir hesabın satın alınmasıyla oluşturulan @asrinfelaketi isimli hesap, videoya gelen tepkilerin ardından kapatıldı.

• Videonun yayınlanmasının ardından hesaptan yapılan eski ‘beğenilerin’ silinmediği tespit edildi.
• Asrinfelaketi.com alan adının 9 Şubat’ta alındığı ortaya çıktı. Söz konusu site, ‘KAF YAPI’ isimli bir firmaya yönlendirilmiş durumda.
• Başta Anadolu Ajansı olmak üzere birçok basın kuruluşu, deprem haberlerinde ‘Asrın Felaketi’ üstbaşlığını kullanıyor.  

CHP lideri Kılıçdaroğlu, ‘Asrın Felaketi’ tanımının ‘algı kontrolü çalışması’ olduğunu söyledi: “Saray depremi koordine edemedi, İletişim Başkanlığı algı koordine ediyor. Elinden gelen tek şey hamaset, boş sloganlar, dünya lideri zırvaları. Devleti yönetmeyi bilmiyor, bu kadar basit. Yeter, yorulduk! Gitsin sarayında otursun, millet dayanışma içinde, bıraksın herkes işini yapsın.”

Hatay’da yıkılan Rönesans Rezidans’ın müteahhidi Mehmet Yaşar Coşkun tutuklandı.

• Coşkun’la ilgili Show TV yayınında sarf ettiği sözlerine açıklık getiren Hatay BB Başkanı Savaş: “Merkez ilçe belediye başkanlığım sırasında Ekinci Belediyesi’nin ruhsat verdiği ve 2013’te açılan bir bina bu. Belediyemizin hiçbir dahli olmayan bir binayla ilgili konunun farklı yönlere çekilmesi tek kelimeyle vicdansızlıktır.”
• Savaş, “Orası eski mimarlar odası başkanımızın yapmış olduğu bir bina. Bu arkadaşımız gerçekten idealist bir insan. Büyük ihtimal şartlarına uygun yapmıştır, deprem yönetmeliğine göre yapmıştır” demişti. 

Şanlıurfa Başsavcılığı, şikâyet üzerine Zafer Partisi lideri Özdağ hakkında ‘iftira’ suçundan soruşturma başlattı. Özdağ, Şanlıurfa’daki enkaz çalışmalarında bir Suriyelinin AFAD görevlisinin telefonunu çaldığını iddia etmişti.

İçişleri Bakanı Soylu, Adıyaman’da bir Afganın enkazdan çıkarılan bir cesedin kolunu kesip altınını çaldığını iddia eden Uğur Kardaş’ın gözaltına alındığını duyurdu. ‘Masterchef’ yarışmasından hatırlanan Kardaş’ın gözaltı gerekçesi açıklanmadı.

Hatay’ın İskenderun ilçesindeki depremzedeler için konaklama hizmeti verecek İBB’ye ait 1.200 kişi kapasiteli Orhangazi gemisi yola çıktı. 109 personelin görev yaptığı gemide sıcak yemek için mutfak, barınma alanları, revir, psikolojik danışma odaları ve kreş bulunuyor. Gemi, tahliye hizmeti de verecek.

• Depremin ikinci gününde de Türkiye’nin ilk acil müdahale gemisi Nene Hatun, İskenderun’a doğru yola çıkmıştı.

Bolu’nun Mudurnu ilçesinde yapımına 2011 yılında başlanan ancak daha sonra projesi durdurulan şato tipindeki villalara depremzedelerin yerleştirilmeleri istendi. Ancak projenin sahibi Mehmet Yerdelen, bunun imkânsız olduğu görüşünde: “İçerisi kaba inşaat, altyapı yok. Kanalizasyon yok. 500-600 milyon para harcamak lazım.”

Fotoğraf: Depo Photos

Deprem nedeniyle Adıyaman’daki tarihî Süryani kilisesi Mor Petrus ve Mor Paulus kullanılmaz hâle geldi. Depremde Süryani cemaatinin beş üyesi de yaşamını yitirdi. Şimdiki kilisenin bulunduğu noktadaki Meryem Ana Kilisesi, uzun zaman önce yine bir deprem nedeniyle yıkılmıştı. Yeni kilise, 153 yıl önce deprem korkusu nedeniyle daha küçük yapılmıştı.

Suriye’de deprem kaynaklı hayatını kaybedenlerin sayısı 3 bin 500’ün üzerine çıktı. Dünya Sağlık Örgütü Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, son durumu görmek için Esad rejiminin kontrolündeki Halep’e gitti. Ghebreyesus, Suriyeli yetkililer ile birlikte hastaneleri ziyaret edecek.

Uluslararası gündemde deprem

Iğdır’daki Alican Sınır Kapısı, Ermenistan’ın göndereceği yardım için 35 yıl aradan sonra açıldı. Beş TIR dolusu 100 tonluk gıda, ilaç, su içeren acil yardım paketi Adıyaman’a doğru yola çıktı. Depremin hemen akabinde, Ermenistan’dan teknik ekipman ve 28 kişilik arama kurtarma ekibi Türkiye’ye gelmişti. 

• Sınır kapısı son olarak 1988’de Ermenistan’da yaşanan depremin ardından Kızılay’ın bölgeye yardım göndermesi için kullanılmıştı. Ermenistan’daki depremde 20 bin kişi hayatını kaybetmişti. 
• Adıyaman’da konuşan HDP’li vekil Garo Paylan: “Hrant Dink’in en büyük hayaliydi bu sınır kapısının açılması. Bu, tarihî bir adım. Adıyaman’da Ermenistan’dan gelen ekipleri görenler çok şaşırıyor. Ama bir bakıyorlar ki kendilerine benziyor, kendileri gibi ağlıyor ve kendileri gibi üzülüyorlar. Birbirlerine uzaklaştırılan halklar bu felaket günlerinde yakınlaşmış oldu.”  

Avusturya ve Alman ekipleri, ‘güvenlik gerekçesiyle’ Türkiye’deki deprem bölgelerinde arama kurtarma çalışmalarını askıya alarak ana kamplarına döndü. Ekiplerin ‘farklı gruplar arasındaki çatışma haberleri’ üzerine bu kararı aldığı bildiriliyor.

• İçişleri Bakanı Soylu, söz konuyu iddiayı yalanladı ancak konuya ilişkin detay vermedi.

Belçika, Türkiye ve Suriye’de depremden etkilenen kişilere daha hızlı vize verilmesini kararlaştırdı. Vize kolaylığı, sığınma başvurularını kapsamayacak; sadece yakınlarının yanında kalan depremzedeler için geçerli olacak.

İtalya’da bu hafta oynanacak futbol maçları öncesi bir dakikalık saygı duruşunda bulunulacak. 

Hollanda’dan Türkiye’deki depremzedelere yardım götüren bir TIR’da uyuşturucu bulunması üzerine konvoydaki diğer beş TIR’da da arama gerçekleştirildi. Yapılan çalışmalarda uyuşturucu izine rastlanmayan beş TIR’daki malzemeler yardım kuruluşlarına iade edildi. 

Çin’den gelen 26 kişilik kurtarma ekibi, Hatay’ın Belen ilçesindeki enkazdan beşi sağ, sekiz kişiyi çıkardı. 

Suudi Arabistan, Katar ve Kuveyt’te düzenlenen yardım kampanyalarında şu ana kadar Türkiye ve Suriye için 120 milyon dolarlık bağış toplandı. 

Fotoğraf: Emin Özmen / The NYT

Diğer gelişmeler

Cumhuriyet başsavcılıklarına yazı gönderen Adalet Bakanlığı, depremden etkilenen 10 ilde ‘Deprem Suçları Soruşturma Büroları’ kurulması ve bu büroya bakacak savcılara başka bir iş verilmemesi istendi.

• OHAL kapsamında yargı alanındaki dava açma, icra takibi, başvuru, şikâyet, itiraz gibi süreçler 6 Nisan 2023’e kadar durduruldu.

Türkiye Bankalar Birliği, depremden etkilenen 10 şehire mobil banka şubeleri gönderildiğini açıkladı: “Bankalar nezdinde oluşturulmuş arama kurtarma ekipleri de bölgeye intikal etmiştir. Arama kurtarma çalışmalarına koordineli bir şekilde destek vermektedirler.”

Televizyon Yayıncıları Derneği, 15 Şubat Çarşamba saat 20.00’de bağış kampanyasının yapılacağı bir ortak yayın düzenleneceğini açıkladı. Yardımların Kızılay ve AFAD’a aktarılacağı ortak yayın TRT, Kanal D, ATV, Star TV, Show Tv, TV, FOX, TV8 ve Kanal 7’de yayınlanacak. 

Gazete Oksijen yazarı Mehmet Dinler, ‘Asla Pes Etme’ temalı filmler’ başlıklı yazısı nedeniyle istifa etti: “Gazetenin iç sayfalarında hazırladığım içeriğin benim için savunulacak bir tarafı olmaması bir yana duyuru metninde yansıtılış biçimiyle de bir alakam olmadığını söylemek istiyorum. Ancak bu da benim tarafımda bir bahane değil.” Gazete, ‘Yaralı ruhlara pansuman niteliğinde’ isimli seride çeşitli yazı, film ve podcast önerileri sunmuş; deprem fotoğrafları için kimi yazarlardan yazı toplamıştı,

• Söz konusu seriye yazı gönderen yazarlar Ayfer Tunç, İsmail Güzelsoy, Tuna Kiremitçi ve Buket Uzuner tepkilerin ardından özür dilemişti.