Toplam sözcük sayısı: 1.500 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika

☔ Yurt genelinde yağışlar sürecek. Türkiye, güneşe hasret bir hafta geçirecek.

$: 20,09 TL 📈 €: 21,55 TL 📈 BIST 100: 4.768 📈 ₿: 26.710 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, el ele girdikleri adliyede 27 yıllık evliliklerine nokta koyan Mehmet Aslantuğ ve Arzum Onan var. 

Seçimin Z raporu

2014’ten 2019’a kadar neredeyse her yıl sandığa giden Türkiye’nin dört yıldır beklediği seçim, ikinci turda tamamlandı. 

Cumhurbaşkanlığı seçiminin kesin olmayan sonuçlarına göre, Erdoğan’ın oy oranı yüzde 52.18, Kılıçdaroğlu’nun oy oranı ise yüzde 47.82 oldu.

İlk tura göre Kılıçdaroğlu yaklaşık 1 milyon, Erdoğan ise 700 bin oy fazla aldı. Kılıçdaroğlu, ikinci tur seçimde oylarını yaklaşık yüzde 3, Erdoğan ise yüzde 2.5 dolayında artırdı. İlk turda pusulada yer alan Oğan ve İnce’nin oy oranları toplamı yüzde 5.6 olmuştu. 

Sonuçlar, Hatay dışındaki tüm illerde ilk turdaki gibi oldu. İlk turda Kılıçdaroğlu’nun küçük bir farkla önde olduğu Hatay’da, bu kez benzer bir farkla Erdoğan ilk sırada yer aldı. 

Seçime katılım oranı yüzde 84.15 olarak belirlendi. İlk turdaki katılım yüzde 86.89’di. Tunceli hariç tüm illerde katılım düştü. Katılım oranı en yüksek il Düzce, en düşük il ise Ağrı oldu. 

Seçimde 685 bin oy geçersiz sayıldı, 18 yaşına giren 47 bin 523 yeni seçmen de ilk kez oy kullandı.

Erdoğan en yüksek oy oranını Bayburt’ta, Kılıçdaroğlu ise memleketi Tunceli’de yakaladı. 

2 milyon 300 bin fark ile seçimleri kazanan Erdoğan, üç büyük ilde ve CHP yönetimindeki büyükşehirlerde Kılıçdaroğlu’nun gerisinde kaldı. Erdoğan, Orta Anadolu genelinde ve Karadeniz’in tamamında ise ezici bir çoğunluğa sahip.

İlk turda yurtdışı oylarının yüzde 57’sini alan Erdoğan, bu kez yüzde 59'u aştı. Kılıçdaroğlu, oyunu yüzde 39.57'den yüzde 40.61'e çıkardı.

İstanbul’da Erdoğan’a en yüksek oranda destek Sultanbeyli’den, Kılıçdaroğlu’na ise Beşiktaş’tan geldi. Ankara’da Çamlıdere ve Çankaya, İzmir’de ise Kiraz ve Narlıdere sırasıyla iki isme en çok destek veren ilçeler oldu. 

Gece neler oldu?

Sandıklar kapandıktan sonra dikkat çeken ilk gelişme, ‘millet ittifakı’nın açıklama için seçtiği isim oldu. İlk turda kameraların karşısına çıkan İmamoğlu ve Yavaş’ın yerine CHP sözcüsü Öztrak tercih edildi.

Kılıçdaroğlu gece boyunca yaptığı tek açıklamada, yarıştaki eşitsiz koşulları hatırlattı ve  “Yürüyüşümüz sürüyor, buradayız” dedi. 

Geç saatlerde CHP’nin genel merkezinde bir araya gelen ittifak liderleri birlikte görüntü vermedi. Görüşme sonrası herhangi bir açıklama yapılmadı.

İmamoğlu, sonuç belli olduktan sonra ‘teşekkür’ mesajı paylaşan Yavaş’ın aksine gece boyunca sessiz kaldı. Sabah saatlerinde Twitter’dan bir video paylaşan İmamoğlu, “Kimse endişe etmesin, her şey yeniden başlıyor. Unutmayın, değişmeyen tek şey değişimdir. Aynı şeyleri yaparak farklı sonuç asla beklemeyeceğiz artık” dedi. 

İstanbul Kısıklı’daki evinden ayrılmadan önce bekleyen kalabalığa ilk konuşmasını yapan Erdoğan, CHP’nin vekil sayısının azaldığını hatırlattı ve Kılıçdaroğlu’na yüklendi. Mart 2024’teki yerel seçimi hatırlatan Erdoğan, İstanbul’un kazanılması gerektiğini söyledi. 

İlk kez Beştepe’de ‘balkon konuşması’ yapan Erdoğan, tıpkı seçim mitinglerinde olduğu gibi HDP’nin Kılıçdaroğlu’na verdiği desteği hatırlattı.

Kılıçdaroğlu’nun ardından Demirtaş’ı hedefine alan Erdoğan, “51 Kürt kardeşimizin ölümüne neden olan Selo'yu istediğin gibi dışarı çıkaramazsın. Hele hele bizim iktidarımızda böyle bir şeyin gerçekleşmesi mümkün değildir” dedi. 

Erdoğan’ın konuşmasının ardından ittifakta yer alan tüm liderler sahneye çıktı. Bu isimler arasında Erdoğan’ın ilk turdaki rakiplerinden Oğan da vardı.

Süreç ve yeni dönem

Kesin sonuçlar 1 Haziran’da açıklanacak. Kesin sonuçların ilanını takip eden üçüncü gün, Meclis ‘en yaşlı üye’ sıfatıyla Bahçeli’nin başkanlığında toplanacak ve yemin töreni yapılacak.

Milletvekillerinin yemin töreninin ardından cumhurbaşkanı ve bakanlar yemin edecek.

‘Millet ittifakı’nı oluşturan partilerin liderlerinin tamamı yeni dönemde Meclis sıralarında olmayacak. Kurucularından olduğu İYİ Parti’yle ikinci kez seçim yaşayan Akşener, 2018’de cumhurbaşkanı adayı olduğu için Meclis’e girememişti.

Meclis'te 'cumhur ittifakı'nın 322, 'millet ittifakı'nın ise 212 milletvekili bulunuyor. Beş partinin grup kurma hakkı kazandığı Meclis'te, toplamda 16 parti temsil edilecek. 

Milletvekili seçilen İçişleri Bakanı Soylu, Milli Savunma Bakanı Akar ve Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun görevlerine devam edeceği tahmin ediliyor. Bu isimlerin bakan olmak için milletvekilliğinden istifası gerekiyor.  

CHP listesinden seçilen altı partiden 39 vekilin, partilerine dönmesi bekleniyor. Bu durumda CHP’nin sandalye sayısı 130’a düşecek.

İYİ Parti, 24 Haziran’da kurultaya gidecek. CHP’nin Temmuz 2022’de ‘bir yıl süreyle ertelediği’ kurultayını yaz aylarında yapması bekleniyor. 

Dahası

• Haritalı karşılaştırma: ‘2015’ten bugüne tüm seçim sonuçları’
• Murat Yetkin’in yazısı: “‘Kalsın’ diyenlerin önemli bir kısmı her şeyin yolunda gittiği inancıyla değil, özellikle ekonomideki kötü gidişi yine Erdoğan’ın düzelteceği inancıyla ona oy verdi. Seçmenin bölünmesi ideolojik ve sosyolojik değil, tamamen siyasidir.”
• Fatih Altaylı’nın yazısı: “Göçmen seçmenlerin sayısının oldukça fazla olduğunu söyledikçe CHP yönetimi yalanladı. Türkiye’de seçim sonuçlarını göçmen seçmenler tayin ediyor.”
• Gökçer Tahincioğlu’nun yazısı: ‘Erdoğan’ın en sert balkon konuşması’

bugünkü destekçimiz

Digital Age Tech Summit 2023

Üzerinde 15 yıl uğraştığı bir problemin çözülmesinin olanaksız olduğunu kanıtladıktan sonra kuramsal bilgisayar bilimi, kuantum hesaplama, olasılıksal bilgi işlem ve karmaşıklık kuramı konularına da eğilen Cem Say, 6 Haziran’da Digital Age Tech Summit’in bu seneki konuşmacıları arasında.

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görevine yeniden seçilmesinin ardından birçok ülke lideri üst üste tebrik mesajları yayınladı. ABD Başkanı Biden, tebrik mesajında, “NATO müttefikleri olarak ikili meseleler ve ortak küresel zorluklar üzerinde birlikte çalışmaya devam etmeyi dört gözle bekliyorum” ifadelerini kullandı. İki liderin bu akşam bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesi bekleniyor.

• Rusya lideri Putin ise Erdoğan’ın zaferini ‘bağımsız dış politika izleme çabası’ olarak yorumladı.
• Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier, “Yeni görev döneminizde ülkeniz için barış, özgürlük ve refah diliyorum ve size yönetiminizde bol şans” mesajını paylaşırken aynı ülkenin başbakanı Scholz ise “Şimdi ortak konularımızı taze bir güç ile ileriye götüreceğiz” dedi.
• Çin Devlet Başkanı Şi adına şu açıklama yapıldı: “Türkiye'nin ulusal koşullarına uygun bir kalkınma yolu izlemesini destekliyor ve Erdoğan'ın liderliğinde, ülkenin gelişmesinde yeni başarılar kaydedilmeye devam edilmesini umut ediyoruz.”
• Bunun yanı sıra Fransa lideri Macron, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ve İngiltere Başbakanı Sunak da Erdoğan’a tebriklerini iletti.

Erdoğan’ın seçim galibiyeti dış basında da geniş yer buldu. İngiltere merkezli The Guardian’ın diplomasi editörü Patrick Wintour, Batı liderlerinin Erdoğan’ın 21 yıllık iktidarının sürpriz bir şekilde sona ermesini umduğunu ancak kendisine bir dönem daha görev verildiğini yazdı. 

• ABD basını Türkiye’deki ikinci tur seçimine geniş yer verdi. The New York Times’ın ‘Enflasyon, depremler ve zorlu yarışa rağmen Erdoğan yeniden seçildi’ başlıklı analizinde Erdoğan destekçilerinin ekonomik krizi umursamadığına vurgu yapıldı. 
• Seçim sonucunu ‘Erdoğan sert kampanyasının ardından seçimin galibi’ başlığıyla duyuran Washington Post, Erdoğan’ı destekleyen muhafazakâr Müslümanların seçime olan etkisine değindi. 
• Wall Street Journal ise Erdoğan’ın galibiyetinin Türkiye’de yeni bir dönemin açıldığını ifade etti.
• Alman Deutsche Welle ise ‘Türkiye seçimleri: Tarihi ikinci turdan sonra Erdoğan galip geldi’ başlığını attı. Bir diğer Alman kuruluş Bild gazetesi, ‘Erdoğan seçim zaferini Özil’le kutladı’ şeklinde manşet attı.
• Fransız basını, 6 Şubat depremlerinin Erdoğan’ın galibiyetini engellemediğine vurgu yaptı. 
• Seçimleri yakından takip eden Rus basını, Erdoğan’ın ekonomik krizin çözülmesi ve depremlerden etkilenen şehirlerin restorasyonuna eğileceğini kaleme aldı.
• Katar merkezli Al Jazeera, “İki aylık seçim dönemi, yakın tarihin en sert kampanyalarından birine sahne oldu” yorumunu yaptı.

ekonomi

Fotoğraf: The Conversation

Seçimlerin sonlanmasıyla birlikte pazartesi gün içinde dolar/TL kuru 20.08, euro/TL kuru ise 21.63’ten alıcı buldu. Böylece Türk Lirası dolar karşısında tüm zamanların en düşük seviyesini gördü. Yılbaşından bu yana Türk Lirası yaklaşık yüzde 7, son 10 yılda ise yaklaşık yüzde 90 değer kaybetti. 

• İlgili bakanlıklara yapılacak atamalar ve Merkez Bankası yönetimindeki potansiyel değişiklikler, uygulanacak ekonomi politikaları hakkında daha fazla görüş sağlayabilir. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçim sonrası yaptığı konuşmada düşük faiz stratejisinin devam edeceğinin sinyalini verdi. Yurtiçi ve yurtdışından ekonomistler, TL üzerindeki baskının süreceğini düşünüyor. 
• İntegral Yatırım Araştırma Müdürü Seda Yalçınkaya, kurda ani zıplamalar yerine kontrollü yükselişlerin olabileceği görüşünde. Teneo danışmanlık firmasından Wolfango Piccoli’ye göre yerel seçimler öncesinde Erdoğan mevcut heterodoks yaklaşımına zaman kazanmak amacıyla ‘bazı ayarlamalar’ yapabilir. BlueBay Asset Management'dan Tim Ash ise mevcut düzen sürdürülemez olduğundan Erdoğan'ın Batı ile ilişkilerinde krizden kaçınmak adına İsveç’in NATO üyeliği konusunda taviz vermesini bekliyor. Tellimer’den Hasnain Malik, Erdoğan’ın kazanmasının yabancı yatırımcılar için iyi bir sonuç yaratmadığını; Türk ekonomisinde sancılı bir krizin yolda olduğunu söyledi. İş Yatırım analistleri tarafından ise piyasanın ‘bardağın dolu tarafını’ görmesi ve Türkiye’nin ekonomi politikasında makule dönmesi bekleniyor.
• Yeni hükümeti bekleyen başlıca ekonomik sorunlar: Büyüme, enflasyon, gelir dağılımı ve yoksulluk, işsizlik, cari açık, bütçe açığı. 

TÜİK verilerine göre ekonomik güven endeksi mayıs ayında yüzde 1.4 artarak 103.7 oldu. Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimser beklentiyi ifade ediyor.

Tekel Bayiler Yardımlaşma Derneği Başkanı Erol Dündar, Efe grubuna ait içkilere yapılan zamları paylaştı. Buna göre 70’lik Efe Gold rakı 539 liraya, 70’lik Sarı Zeybek Yaş Üzüm rakı 600 liraya yükseldi. 

📝 Alaattin Aktaş’ın yazısı: “Para nereden mi bulunacak? İlk bilgiler üç kaynağa başvurulacağı yönünde… Biri şirketlerin aktiflerine vergi getirmek. Diğer iki kaynak olarak gündemde motorlu taşıtlar vergisi ve emlak vergisini artırmak var. Özellikle ikinci ve daha fazla olan konut ve araçlar için daha çok vergi uygulamak.”

📝 Şeref Oğuz’un yazısı: “Piyasalar aslında Erdoğan’ın kazanacağını fiyatlandırdığından seçim sonrası radikal değişiklikler beklenmese de bir takım düzeltmeler kaçınılmaz olacak. Her ne kadar ihracatçıların söylemiyle 25-27 liralık dolar fiyatı zikredilse de kur korumalı mevduat yanı sıra ekonomi yönetiminin bankalara uyguladığı baskı ve kambiyo kısıtlamalarının etkisiyle bu rakamlara ulaşmak, birkaç haftayı alır.”

günün sözü

“Doğduğum ülke, buradaki kadınlar, hepimizin bir mücadelesi var, bu burada ve dünyanın her yerinde mevcut. Kadın olmanın ne kadar zor olduğunu biliyoruz ve ben de bu konuda bir konuşma yaptım.”

Nuri Bilge Ceylan filmi ‘Kuru Otlar Üstüne’ ile Cannes’da ‘En İyi Kadın Oyuncu’ ödülünü alan Merve Dizdar, tören konuşmasını anlattı.