Toplam sözcük sayısı: 1.500 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika

☔ Ege, İç Anadolu ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yağışlar sürecek. Kuzey kesimlerde çok bulutlu bir hava bekleniyor, güneydeki şehirlerde ise Güneş yüzünü gösteriyor.

$: 20,71 TL 📈 €: 22,13 TL 📈 BIST 100: 4.886 📉 ₿: 26.874 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, Gezi Parkı eylemlerinin 10. yıldönümü var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Dar koridor

Seçimden sonraki üçüncü günde Demirtaş, CHP’deki hareketlilik ve kabine hesapları gündemdeydi. 

Edirne Cezaevi'nde Ekim 2016’dan bu yana tutuklu bulunan Demirtaş, partisine yönelik eleştiriler sıraladığı yazısından saatler sonra "Mücadeleyi cezaevinden her yoldaşım gibi dirençle sürdürürken, aktif politikayı bu aşamada bırakıyorum" açıklamasını paylaştı. 

"Kendi adıma, halkımıza layık bir politika ortaya koyamadığımız için içtenlikle özür diliyorum” diyen Demirtaş, bu cümlelerin yarın yayınlanacak söyleşisinde yer alacağını söyledi.

Yazısında, partisinin oylarının gerilemesini irdeleyen Demirtaş “Son beş yıldır HDP genel merkezine bu gerçeği anlatmaya çalışıyorum fakat her seferinde, sesim yankılanıp bana geri dönüyor. Tüm arkadaşlarımın AKP-MHP sistemini doğru çözümleyip zamanında doğru hamleler yapmadıkları ve benim üzerimden yapılan algı operasyonlarına karşı önlemler geliştirmedikleri için özeleştiri yapması gerekiyor” ifadelerini kullandı. 

Partide uzun bir süredir aktif görevi bulunmayan Demirtaş’ın açıklamalarına HDP’den henüz bir yanıt verilmedi. Demirtaş, Nisan 2023’te verdiği söyleşide “Erdoğan yeniden kazanırsa Türkiye diktatörlüğe geçer, bu kadar net” demişti. 

CHP toplanıyor

Fotoğraflar: Depo Photos

CHP MYK, seçimin ardından ilk kez toplanacak. Üyeler toplantıda, ‘teamül gereği’ istifalarını sunacak. Kılıçdaroğlu’nun 3 Haziran’daki parti meclisi toplantısının ardından yeni MYK’yı açıklaması bekleniyor. BBC Türkçe’nin kulis haberine göre, genel sekreter Böke görev almak istemediğini iletti. Diken’in kulis haberine göre, kurultayın yerel seçim sonrasına bırakılmasını isteyen Kılıçdaroğlu, bu kurultayda yerine birini işaret edecek.

İBB Başkanı İmamoğlu’nun avukatı, ‘siyasi yasak’ kararının Yargıtay tarafından onandığı iddiasını yalanladı ve henüz bir işlem yapılmadığını söyledi. İddianın sahibi Hürriyet yazarı Selvi, İmamoğlu’nun da bu durumdan haberdar olduğunu öne sürmüştü. 

Kılıçdaroğlu’yla görüştüğünü söyleyen CHP’li vekil Sarıgül, Halk TV yayınında İmamoğlu için “Sarıgül'ün yaptığı hatayı yapmaması lazım. Sarıgül acele davrandı. O gün mesela Baykal'ın karşısına çıkmasaydım bir kurultay sonra çıksaydım... 40 oyla kaybettim. Belediye başkanlarımızın ikinci dönem seçilip başarılarını taçlandırması lazım” diye konuştu.

CHP’li vekil Gökhan Günaydın, ikinci turda sandıklara ‘hâkim olunduğunu’ ancak 14 Mayıs’ta ‘eksik kalındığını’ söyledi: “Egemen olamadığımız ve seçim sonucunu değiştirebilecek sandık sayısının varlığından hepimiz haberdarız.” 

Kabine beklentisi

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 1 Haziran’da AB ve 20’ye yakın ülke liderinin katılacağı Avrupa Siyasi Topluluğu toplantısı için Moldova’ya gideceğini yazan Hürriyet, bugünkü haberinde ziyaretin iptal edildiği bilgisini verdi. Erdoğan ilk ziyaretini, gelenek olduğu üzere Azerbaycan’a yapacak.

Reuters’a konuşan üst düzey dört yetkili, eski bakan Mehmet Şimşek’in kabinede yer almasına kesin gözüyle bakıldığını söyledi. Aynı isimlere göre, MİT Başkanı Fidan ve Cumhurbaşkanlığı sözcüsü Kalın da kabinede olacak. 

Erdoğan’ın danışmanlarından Yasin Aktay, Oğan’ın ‘sığınmacıların gönderilmesi için takvim oluşturulduğu’ iddiasını yalanladı: “Türkiye’nin emme ve entegre etme kapasitesi çok güçlüdür. Gerekirse bunları Türkiye’nin bir parçası hâline getirir, Türkleştirir. Bunlar Türkiye’ye çok daha sadık bir kitle hâline de gelirler.”

Diğer gelişmeler

2018’deki yemin töreninden… 

Erdoğan’ın ismiyle kurulan vakfın ilanı, Resmî Gazete'de yayımlandı. Erdoğan'ın çocuklarının kurucuları arasında yer aldığı vakıf, Erdoğan adına müze ve kütüphane kuracak. Vakfın kuruluş amacı 'bilimsel, kültürel ve sanatsal programlar düzenlemek' olarak açıklandı. 

Murat Yetkin’in yazısı: ‘Muhtemel Erdoğan kabinesi: isimler uçuşuyor’

Seçim yayınındaki ifadeleri nedeniyle RTÜK’ün inceleme başlattığı gazeteci Çiğdem Toker’in yazısı: “Tüm bu hukuk dışılıkları görerek, bilerek, tanık olarak, maruz kalarak bu seçimlerin demokratik bir seçim olduğunu nasıl söyleyeceğiz?”

Fatih Altaylı’nın yazısı: “Seçimin hemen arkasında işaret ettiği ama ‘İnşallah’ ile savuşturmak istediği tehlikeli değişim ne ise toplumu buna karşı hazırlamak Bahçeli’nin işidir.”

Nuray Babacan’ın yazısı: “Erdoğan’ın partinin 7 puanlık oy kaybından, özellikle de Rize’deki gerilemeden etkilendiği belirtiliyor.”

Üsküdar Salacak sahilindeki kaçak kafenin yıkımı sırasında İBB ekibine yapılan saldırıyla ilgili kafe personeli iki kişi gözaltına alındı. Şüphelilerin emniyetteki işlemleri devam ediyor.

İstanbul'da görevli polis memuru A.K., vize alamadığı gerekçesiyle Almanya'daki düğününe katılamayacağını anlattı. Annesine vize çıktığını ve nişanlısının Alman vatandaşı olduğunu belirten polis memuru, “Yunanistan'a VIP vize başvurusu yaptım düğünüme üç gün kala, o da reddedildi” dedi. 

TİHEK, şarkıcı Gülşen’in ceza almasına neden olan sözlerin ‘ayrımcılık yasağı ihlali’ olduğuna karar vererek 150 bin lira cezaya hükmetti. Karar, üç imam hatip lisesi mezununun başvurusuyla alındı. 

kültür - yaşam

Fotoğraf: Estate Agency Shetland

İskoçya’nın Shetland Adası’nda 40 dönümlük bir arazi içinde bulunan 200 yıllık şato, 30 bin sterline satışa çıkarıldı. Bu, ülkede yaklaşık 200 bin sterlin olarak hesaplanan bir evin ortalama satış fiyatından çok daha düşük bir meblağ.

• Yalnızca 61 kişinin yaşadığı adada 1980’lerden beri boş duran şatonun yenileme masraflarının 12 milyon sterlini bulabileceği hesaplanıyor.

ABD’li oyuncu Al Pacino dördüncü kez baba olmaya hazırlanıyor. 83 yaşındaki Al Pacino, 29 yaşındaki kız arkadaşı Noor Alfallah’ın sekiz aylık hamile olduğunu duyurdu.

Dünyada plastik atık tüketimi son 20 yılda iki katı arttı; gerekli önlemler alınmadığı takdirde 2060’a gelindiğinde üç katı artmış olacak. OECD verileri, plastik atıkların 2019’da yılda 353 milyon tona ulaştığını gösteriyor. 

Van Gogh’un son çalışmalarından olan ve 2014 yılında 61.8 milyon dolara satılan ‘Still Life, Vase with Daisies and Poppies’ isimli eserinin akıbeti bilinmiyor. 

• Tabloyu 2014’te alan kişi Hong Kong’lu bir film yapımcısı olarak açıklanmıştı. Ancak Sotheby’s müzayede evinin kestiği faturalar Karayipler’deki bir paravan şirketin Şanghaylı aracısına ve Çin’de hapiste olan Hong Konglu başka bir milyardere ait. 
• Tablonun mülkiyeti Şanghaylı alıcıda, tablo kamuya açık bir törenle film yapımcısına teslim edildi. Ancak tablonun tam olarak kimde olduğu bilinmiyor. 

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

Rusya, Ukrayna’nın sahip olduğu son savaş gemisini Odessa Limanı’nda imha ettiğini duyurdu. Ukrayna tarafından olayı doğrulayan bir açıklama yapılmadı. 

• Rusya’nın Krasnodar Kray bölgesindeki petrol rafinerisine düzenlenen kamikaze İHA saldırısında çeşitli patlamalar meydana geldi. Olayda herhangi bir ölüm ya da yaralanma yaşanmadı.

ABD Savunma Bakanlığı, bir Çin savaş uçağının Güney Çin Denizi üzerindeki uluslararası hava sahasında keşif yapan ABD ordusuna ait bir savaş uçağına yakın uçuş yaptığını açıkladı. Çin, ABD’nin bölgedeki hava ve deniz keşiflerini ulusal güvenlik tehdidi olarak görüyor.

Kosova Başbakanı Albin Kurti, ülkenin kuzeyinde yaşayan Kosovalı Sırplar ile güvenlik güçleri arasında yaşanan çatışmalar nedeniyle Sırbistan’ın kontrolünde olduğunu iddia ettiği faşist çeteleri suçladı. Kosovalı Sırplar, ülkenin kuzeyindeki bölgelere atanan Arnavut asıllı belediye başkanlarının görev yapmasına karşı çıkıyor. Başbakan Kurti, ABD’den gelen ‘başkanları değiştirin’ yönündeki talebi de reddettiklerini duyurdu. 

• NATO, çatışmalar nedeniyle bölgeye 700 asker daha konuşlandırma kararı almıştı.

Kuzey Kore’nin uzaya askerî keşif uydusu gönderme denemesi sırasında Güney Kore’nin başkenti Seul’deki milyonlarca kişiye evlerini terk etmeye hazırlanmaları çağrısı yapan kentin belediye başkanı özür diledi. Kuzey Kore’nin yaptığı deneme başarısız olmuş; Seul’ün yanı sıra Japonya’nın Okinawa kentinde alarm verilmişti.

• Kuzey Koreli yetkililer en kısa sürede ikinci bir deneme daha yapacaklarını belirtiyor.

Ordu ile paramiliter güçler arasındaki savaşın devam ettiği Sudan’daki bir yetimhanede kalan 11 çocuk, bakımsızlıktan hayatını kaybetti. Çatışmalar nedeniyle şu ana kadar 300 bin kişi başka ülkeye kaçtı, ülke içinde ise 1 milyon insan yer değiştirdi. İki taraf arasında zaman zaman ateşkes ilan edilse de çatışmalar sürüyor.

Güney Kore’de muhalefetin başını çektiği bir grup vekil, eşcinsel evliliğin yasallaşması için bir yasa tasarısı sundu. Parlamentodan geçmesi beklenmeyen tasarı, buna karşın ‘tarihî an’ olarak tanımlanıyor. Ülkede yapılan bir ankete göre eşcinsel evliliğin yasalaşmasını istemeyenlerin oranı yüzde 52.

Alman dağcı ve ekstrem kayakçı Luis Stitzinger, Himalayalar’da kaybolmasından beş gün sonra hayatını kaybetmiş olarak bulundu. Kançencunga Dağı’nın 8.400. metresinde bulunan 54 yaşındaki Stitzinger, bu dağa yerel bir rehber ya da oksijen takviyesi olmadan tırmanmıştı. Kurtarma çalışmaları kötü hava şartları nedeniyle dört gün yapılamamıştı.

ekonomi

Dolar/TL kuru Türkiye piyasasının kapalı olduğu akşam saatlerinde 20.77’yi aştı. Kur bugün de 20.70’i gördü. Altının gram fiyatı, dolar/TL’de yaşanan yükselişin etkisiyle en yüksek seviyesine ulaştı. Gram altın saat 19.00 itibarıyla 1.312 lira seviyesinden fiyatlanıyor; euro ise 22.17 lira. 

• Video: ‘Vatandaşlar artan dolar/TL kuru için ne diyor?’ 

Reuters’ın haberine göre TCMB Başkan Yardımcısı Taha Çakmak ve bankaların hazineden sorumlu genel müdür yardımcılarının bir araya geldiği toplantıda bankacılar belki de ilk kez düzenlemelerde ‘yumuşama taleplerine olumlu geri dönüş’ aldı. KKM’de önden ödemeli prim uygulamasına son verilmesi kararını TCMB’nin de desteklediği aktarıldı. 

Bloomberg HT’nin anketine katılan 15 kurumun beklentisi mayıs ayında yıllık enflasyonun yüzde 39.3 olması yönünde. Mayıs ayı enflasyon verisi 5 Haziran’da açıklanacak.

Türkiye ekonomisi ilk çeyrekte yıllık bazda yüzde 4 büyüdü. Böylece Türkiye, aynı dönemde OECD ülkeleri arasında en yüksek oranda büyüyen ikinci, G20’de de üçüncü ülke oldu. 

Bankacılık sektörünün toplam net kârı nisan ayında yüzde 10.5 artışla 38.6 milyar lira oldu. Ocak-nisan döneminde ise yıllık yüzde 47.4 oranında artarak 144.7 milyar liraya yükseldi.

Realta Danışmanlık’ın 91 bin kişinin katıldığı anketine göre Türkiye’nin en gözde şirketleri Unilever, Google ve Mercedes Benz Türk oldu. Ayrıca geçen yıl katılımcıların yüzde 78’i hibrit çalışma seçenekleri sunmayan bir şirketi tercih etmeyeceklerini belirtirken bu yıl bu oran yüzde 20’ye düştü. 

ILO’nun 2023 verilerine göre istihdam açığı düşük gelirli ülkelerde yüzde 21.5, orta gelirli ülkelerde yüzde 11, yüksek gelirli ülkelerde ise yüzde 8.2 olarak kayıtlara geçti. Düşük gelirli ülkeler istihdam açığı oranında artış gösteren tek gelir grubu oldu. 2005’te bu ülkelerdeki istihdam açığı yüzde 19.1’di.

spor

UEFA Avrupa Ligi’nde final bu akşam 22.00’de Sevilla ile Roma arasında oynanacak. Macaristan’ın başkenti Budapeşte’deki Puskas Arena’daki maçı İngiliz Anthony Taylor yönetecek. 

Kapsül Spor’un bugünkü sayısı: ‘Şampiyon Galatasaray: 23. zaferin şifreleri’

kapsül öneriyor

• Gezi Parkı eylemlerinin yıldönümü: Gün gün neler yaşandı, VICE belgeseli. 
• ‘İstanbul Ansiklopedisi’ podcast bölümü: ‘Gezi Parkı’
• Teoman’ın yeni şarkısı: ‘1994 Berbat Bir Yıldı’
• 15 Haziran’da yayınlanacak yeni ‘Black Mirror’ sezonundan resmî fragman.
• Galatasaray’ın yıldızı Icardi’nin Florya’da ‘Aşkın Olayım’ söylediği anlar.
• Tanıl Bora’nın yazısı: ‘Milliyetçilik yükseliyor’

günün sözü

“Babam ne kendisi ne de benim ağacı kesmeme izin vermez, kıyamazdı. İnsanlar gölgesinde otursun, dinlensinler diye ellettirmezdi. Birileri gelip iki tarihî çınar ağacına kıymışlar.”

Kocaeli Kartepe’deki tarlasında 150 yıllık iki çınar ağacının kesildiğini gören Ali Toker.