Toplam sözcük sayısı: 1.517 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika

☔ Karadeniz kıyıları ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında kalan kesimlerde yine yağış boy gösterecek. Hava sıcaklıkları mevsim normallerinde seyrediyor.

$: 20,80 TL 📈 €: 22,50 TL 📈 BIST 100: 4.959 📈 ₿: 26.902 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, birden fazla kadınla dinî nikâh yaptığı ortaya çıkan YRP Konya milletvekili Ali Yüksel var.

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Cumhurun başı da borçluymuş

YSK, Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerinin kesin sonuçlarını açıkladı. Buna göre Erdoğan’ın oy oranı yüzde 52.18; Kılıçdaroğlu'nun oy oranı yüzde 47.82 oldu. İkinci turdaki katılım oranı ise yüzde 84.15. 

Resmî Gazete’de yayımlanan kararda, Erdoğan’ın malvarlığı beyanına da yer verildi: “Rize Güneysu’da 2 bin metrekarelik arazi, Üsküdar Kısıklı’da iki konutun yarı hissesi, Albaraka Türk ve Ziraat Katılım bankalarında ve nezdindeki toplam 1 milyon 884 bin 878 lira.”

Erdoğan’ın sadece kardeşi Mustafa Erdoğan’a 5 milyon 390 bin lira borcu olduğu belirtildi.

Erdoğan, 3 Haziran Cumartesi saat 14.00’te Meclis’te yemin edecek. Anıtkabir ziyareti için Beştepe’ye gidecek Erdoğan’ın saat 22.00 sularında yeni kabineyi açıklaması bekleniyor.

Milletvekillerinin yemin töreni ise yarın (2 Haziran) saat 14.00’te yapılacak. 

Muhalefetin durumu

Fotoğraflar: Depo Photos

İttifakların seçim için kurulduğunu söyleyen İYİ Parti Genel Sekreteri Poyraz, 28 Mayıs itibarıyla ‘millet ittifakı’nın sona erdiğini açıkladı. 

CHP listesinden vekilleri seçilen ittifak partilerini arayan Kılıçdaroğlu, bu isimlerin partilerine dönebileceklerini söyledi. Böylece 169 vekil çıkartan CHP’nin sandalye sayısı 130’a düşecek. Erzincan'dan vekil seçilen TDP lideri Sarıgül’ün durumu belirsizliğini koruyor.

Seçimle ilgili ilk değerlendirmesini yapan Kılıçdaroğlu, “YSK seçim sonucunu onayladı ama bu sonucun ahlâki meşruiyeti yoktur. Türkçe bilmeyen yabancıların oy kullandığını gördük. Bu da ahlâki açıdan sorgulanmalıdır. Seçimi ahlâki meşruiyet açısından hukukçular da ilahiyatçılar da tartışmalıdır” dedi.

Kılıçdaroğlu, ‘istifa’ sorusuna ise “Parti içinde karar verip açıklayacağız” yanıtını verdi. 

Partililerle konuşan gazeteci İsmail Saymaz, CHP’deki genel eğilimin Mart 2024’teki yerel seçime Kılıçdaroğlu liderliğinde girilmesi yönünde olduğunu yazdı. T24’ün kulis haberine göre, Kılıçdaroğlu’na desteğini iletecek İmamoğlu, MYK’daki değişimle ilgili önerilerinin dikkate alınmasını isteyecek. 

DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ekmen, 'millet ittifakı'na oy kazandırmadıkları yönündeki eleştiriler için “Minimum 4 puan getirdik" dedi. 

Demirtaş/HDP

Demirtaş’ın ‘aktif politikayı bu aşamada bıraktığını’ duyurduğu söyleşisinin tamamı yayınlandı. Bu kararını aylar önce ‘sonuç ne olursa olsun’ eklemesiyle genel merkezle paylaştığını aktaran Demirtaş, “Ben HDP’liyim ve öyle de kalmaya devam edeceğim” dedi.

Demirtaş, TİP lideri Baş’ın kendisini ziyaretinde “Kürtlerle yan yana durmazsak oy alabileceğimiz kesimler var” dediğini aktardı.

Seçimin ikinci tura kalması için cumhurbaşkanı adayı olmak istediğini ancak bunu reddeden HDP’nin gerekçe açıklamadığını belirten Demirtaş, Hüda Par lideri Yapıcıoğlu’na mesaj gönderdi: “Tutmanız gereken el, Meclis’te HDP’lilerin elidir. Artık kirli oyunlara prim vermeden halkımızın çıkarlarına odaklanmalıyız.”

HDP, Demirtaş’ın ‘hukuki durumu’ nedeniyle aday gösterilmediğini, kendisinin de ‘kadın aday’ önerisinde bulunduğunu açıkladı.

Diğer gelişmeler

2017’den bu yana karşılaştırma: İstanbul’daki oylarda nasıl bir değişim yaşandı?

Murat Sevinç’in yazısı: ‘Seçim sonrası bir ‘özeleştiri’ denemesi’

Fatih Altaylı’nın yazısı: “Demirtaş’tan kurtulmak isteyen sadece milliyetçi Türk siyasetçiler değil, Kürt milliyetçilerinin silahlı kanadı idi.”

Gökçer Tahincioğlu’nun yazısı: “Gazetecilik ‘muhalif’ sıfatıyla sürdürülecek bir aktivizm türü değil.”

Yurtdışında çalışmak için gerekli olan ‘iyi hâl belgesi’ alan hekim sayısı, 14 Mayıs seçimleri sonrası ortalamanın üstünde arttı.

Eskişehir İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve müftülük arasında imzalanan protokol kapsamında, tüm okullara imamlar gönderilmeye başlandı. 

İstanbul Emniyeti’nde güvenlik şube müdürü olan Hanifi Zengin, terfi ederek il emniyet müdür yardımcılığına getirildi. Beyoğlu’ndaki ‘Onur Yürüyüşü'nde bir kadını taciz etmekle suçlanan Zengin, sağlık çalışanlarının eyleminde ise gazetecileri hedef almıştı.

AYM, çarşı ve mahalle bekçilerinin ‘üst arama’ ve ‘önleyici tedbir alma’ yetkilerini Anayasa'ya aykırı buldu. Bekçilere silah kullanma yetkisi veren düzenlemenin iptali talebi ise reddedildi. AYM’nin iptal kararları, dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.

Pandemi döneminde ‘maske’ ve sokağa çıkma yasağı’ nedeniyle 321 bin kişinin ödediği 309 milyon lira tutarında para cezası geri verilecek. 1 milyon 67 bin 485 kişinin ödemediği 2.7 milyar liralık ceza silinmişti.

kültür - yaşam

Fotoğraf: Mark Broadhead / Unsplash

Türkiye, Avrupa merkezli ‘içki yasağı endeksi’ne zirveden giriş yaptı. 2016’dan beri Avrupa devletlerinin ‘yaşam tarzı düzenlemeleri’ne ilişkin veriler yayınlayan DDE’nin endeksine bu yıl dahil edilen Türkiye, 54.2 puan ile ‘en az özgür’ ülke oldu. Türkiye’yi, 43.3’lük skor ile Norveç takip etti. 

Türkiye’de içki tüketenlerin oranı 2019 yılında yüzde 15 iken 2022 yılında yüzde 12’ye geriledi. Her gün tütün mamulü kullananlar yüzde 28 iken erkeklerde bu oran yüzde 41, kadınlarda ise yüzde 16 olarak tespit edildi. 

• Toplam nüfus içindeki obez oranı yüzde 20’ye düştü. Kadınların yüzde 24’ü, erkeklerin ise 17’sinin obez olduğu görüldü.
• 0-6 yaş grubu çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonu, ishal ve alt solunum yolu enfeksiyonu en sık görülen hastalıklar oldu. 15 yaş ve üstü ise en çok bel bölgesi problemleri, boyun bölgesi problemleri ve hipertansiyon ile mücadele etti.

İBB Saraçhane ana binasının karşısında yer alan Polieuktos Kilisesi kazılarında 1.700 yıllık Pan heykeli bulundu. Yarı keçi yarı insan Pan, Antik Yunan mitolojisinde kır, çoban ve bereket tanrıçası olarak anılıyor.  

Türkiye’nin vize başvurularında en çok Almanya, Hollanda ve ABD ile sorun yaşanıyor. Elçilikler, eksilen personelin yerine yenilerinin gelmemesi ve artan başvuru nedeniyle sorun yaşandığı görüşünde. 

• TÜRSAB verilerine göre, 2022 yılında ret verilen vize müracaat oranı yüzde 15’in üzerinde iken 2023’te bu oran yüzde 50 civarına çıktı.
• Ekim ayında başlayan Selanik-İzmir arası feribot seferleri iptal ediliyor. Karar, ‘derinleşen ekonomik kriz’ ve ‘vize sorunu’ nedeniyle seferlere ilginin düşük olması nedeniyle alındı.

dünya

Fotoğraf: Nicole Tung / The NYT

Rusya’nın, Ukrayna’nın başkenti Kiev’e yönelik hava saldırıları sürüyor. Bu sabah düzenlenen saldırıda bir kadın ve bir çocuk dahil olmak üzere üç kişi yaşamını yitirdi. 16 kişinin yaralandığı hava saldırılarının bir kısmı hava savunma sistemleri tarafından etkisiz hâle getirildi.

• Rusya, ABD’nin, Apple’ın ürettiği iPhone telefonlara sızmak amaçlı gizli bir yazılım kullandığını öne sürdü. ABD ya da Apple’dan konuyla ilgili bir açıklama yapılmadı.

Avrupa Parlamentosu, Macaristan’ın Avrupa Birliği dönem başkanlığını devralmaya uygun bir ülke olmadığına karar verdi. Tavsiye niteliğindeki karar, Macaristan’daki demokratik gerileme nedeniyle alındı. Başka bir gelişme olmadığı takdirde Macaristan 1 Temmuz 2024’te altı aylığına AB dönem başkanlığını devralacak.

Sudan’da ordu ile paramiliter güçler arasındaki savaş devam ediyor. Başkent Hartum’da yer alan bir pazara düzenlenen saldırıda 19 kişi hayatını kaybetti, en az 106 kişi yaralandı. Saldırıyı düzenleyen ordu, paramiliter güçleri hedef aldığını açıklasa da ölenlerin büyük bölümünü siviller oluşturuyor. Başkent Hartum’un yüzde 90’ı paramiliter güçler tarafından kontrol ediliyor.

NATO üyeliği için Türkiye’nin onayını bekleyen İsveç, yeni terörle mücadele yasalarını yürürlüğe soktu. Yeni yasaya göre terör örgütlerine üye olmak, üye olanlara maddi destek sağlamak ya da bu örgütleri herhangi bir biçimde desteklemek ağır suç sayılacak. İsveç, bu yasa değişikliğiyle birlikte NATO üyeliği için Türkiye’nin onayını kesin olarak almayı bekliyor. 

• Dışişleri Bakanı Billström de NATO üyeliği için gerekli tüm kriterleri yerine getirdiklerini belirtip Türkiye ve Macaristan’a, üyeliklerini onaylama çağrısı yaptı.

Letonya’da eşcinsel kimliğini açıkça paylaşan eski dışişleri bakanı Edgars Rinkevics cumhurbaşkanı seçildi. Ülkenin ilk eşcinsel cumhurbaşkanı olan Rinkevics’in seçilmesi LGBTİ+ bireyler tarafından ülke için önemli bir dönüm noktası olarak yorumlandı.

NASA, tanımlanamayan hava cisimlerinin (UFO) varlığını kabul etti. Ancak bu, Dünya dışı uzaylıların varlığını kanıtlayan bir fenomen olarak benimsenmiyor. 16 kişilik bir uzman ekip kuran NASA, temmuz ayında kapsamlı bir rapor yayınlayacak.

Arjantin’de kadınların ‘ertesi gün hapı’ olarak tanımlanan doğum kontrol haplarına reçetesiz erişiminin yolu açıldı. Feminist örgütler kararı olumlu karşıladı. Katoliklerin çoğunlukta olduğu ülkede 14 haftaya kadar kürtaj da 2020 yılında yasallaşmıştı.

ekonomi

Fotoğraf: Efekan Akyüz / Depo Photos

Dolar/TL kuru Türkiye piyasasının kapalı olduğu akşam saatlerinde 20.82’yi aştı. 

Merkez Bankası’nın net rezervi seçim öncesi haftada eksi 4.4 milyar dolara geriledi. Aynı dönemde yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı da 183 milyar dolardan 176 milyar dolara hızlı bir düşüş izledi. 

Bankalar kredilerde frene bastı. BDDK verilerine göre tüketici kredilerinde büyüme 26 Mayıs haftasında 23 puan düşüşle yüzde 78’e; ticari kredilerde de yüzde 38’e geriledi. 

TCMB, bankalara gönderdiği yazıda kur korumalı mevduatta ön ödemeli prim uygulamasına son verilmesini istedi. Bankalar, mevduat sahiplerini dövizden vazgeçirmek için KKM hesaplarına yüksek faiz vermeye başlamıştı.

Bloomberg’de yayımlanan Bobby Ghosh imzalı analizde piyasaların Şimşek’in bir ‘tuzak’ olduğunu anladığı ve bunun da Şimşek’i gereksiz kıldığı yazıldı: “Erdoğan, Türkiye’yi yükselen piyasa yatırımcılarının gözdesi olmaktan Venezuela ve Arjantin’le aynı seviyeye getirmeye sebep olan saçma ekonomik fikirlerinden açıkça vazgeçene kadar, yaptığı her türlü atama sadece vitrin süsü olarak görülmelidir.” 

S&P EMEA Direktörü Frank Gill, 2023’te Türkiye’deki yıllık enflasyonun ortalama yüzde 45, 2024’te yüzde 22 seviyesinde olmasını tahmin ettiklerini söyledi. 

İstanbul’da tüketici fiyatları mayıs ayında yüzde 1.7 oranında arttı. Böylece enflasyon serisi 47. aya taşınmış oldu.

Otomotiv gazetecisi Emre Özpeynirci: “Dün Tesla fiyatları yüzde 2-6 arasında artarken bugün de Toyota yüzde 2-4 arası artırmış. Diğer markalar da peyderpey bu güncellemeyi yapacaktır.”

Özel sağlık sigortalarındaki fiyat artışları yüzde 400’ü buldu. Sektör kaynakları, artışı medikal ürünlerdeki yüksek enflasyon ve yabancı hastaların varlığına bağlıyor.  

📝 Şeref Oğuz’un yazısı: ‘Ekonominin kokpitinde kim oturacak?’ 

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Sevilla, normal süre ve uzatmaların 1-1 eşitlikle tamamlandığı UEFA Avrupa Ligi finalinde Roma’yı penaltılar sonucu 4-1 mağlup edip şampiyonluğa uzandı. Bu, Sevilla’nın UEFA Avrupa Ligi’ndeki yedinci zaferi olarak kayıtlara geçti. İspanyol takımları, 2001'den bu yana çıktıkları 18 Avrupa kupası finalinin tamamını kazandı. 

• Roma’nın teknik direktörü Mourinho ise ilk kez bir Avrupa kupası finali kaybetti.

Azerbaycan’da düzenlenen Dünya Tekvando Şampiyonası’nın ‘Kadınlar 49 kilo’ kategorisinde şampiyon olan Merve Dinçel, alten madalyasını Türkiye’nin pes etmeyen kadınları ve çocuklarına adadığını duyurdu.

kapsül öneriyor

• Mehmet Açar’ın ‘Beş Şeytan’ (Les cinqs diables) filmi eleştirisi: ‘Geçmişe götüren kokular’
• Yenal Bilgici’nin yazısı: ‘Anne Frank’ın ağacının gitgide çiçeklenen hikâyesi’ 
• Arkeofili seçkisi: Mayıs ayında öne çıkan 10 arkeoloji haberi. 
• Eren Bous’un karikatürü: ‘Hâlâ mı istemiyorsun sönmemi?’
• Mashable Türkiye’nin dosya haberi: ‘QR menüden yıldık mı?’
• Türkçe lo-fi çalma listesi: ‘Süt Kardeşler, Acem Kızı, Deniz Üstü Köpürür…’ 

günün sözü

“Bu karanlık döneme ‘Evet’ diyen kız kardeşlerim, eğer bir gün bize ihtiyacınız olursa biz her zaman buradayız.”

Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali'nde ödül alan oyuncu Asiye Dinçsoy’un konuşması.