Toplam sözcük sayısı: 1.550 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika

🌤️ Güneş, yurdun büyük bir bölümünde kendisini iyice hissettirecek. Orta ve Doğu Karadeniz ile Doğu Anadolu bölgelerinde ise yağış sürüyor.

$: 24,60 TL 📈 €: 26,95 TL 📈 BIST 100: 5.428 📈 ₿: 29.710 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Nisan 2023’te sarf ettiği “Bu kardeşiniz iktidarda olduğu sürece faiz yükselemez” sözleri var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Bir aslan miyav dedi

Merkez Bankası, 27 ay aradan sonra ilk kez faiz artırdı. Yeni başkan Erkan liderliğindeki ilk PPK toplantısında faiz, 650 baz puanlık artışla yüzde 8.5’ten yüzde 15’e yükseltildi.

Faiz artışına devam edileceğinin sinyali, açıklamadaki “Kurul politika faizini, orta vadede yüzde 5 enflasyon hedefine ulaştıracak şekilde belirleyecektir” ifadesiyle verildi. 

Cumhurbaşkanı yardımcısı Yılmaz ile birlikte BAE’de olan Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, kararın ardından Twitter paylaşımında “Güven, ancak kurala göre politikalar uygulanarak temin edilebilir” dedi.

Faiz artışı hem yurtiçi (1, 2, 3, 4, 5) hem de uluslararası piyasaların beklentilerinin altında kaldı. Bu durum TL’nin daha fazla değer kaybetmesine yol açtı. Faiz kararı sonrası dolar/TL ilk kez 24.73’ü; euro/TL kuru da 27.10’u gördü. Türkiye’nin CDS’i 21 puan yükselerek 518’e çıktı.

İki gün önce 482 dolar olarak belirlenen yeni asgari ücret, birkaç saat içinde 14 dolar kaybederek 468 dolara indi. 

İhracatçılar ise rekabet güçlerininin zayıfladığı gerekçesiyle liranın daha da değersizleşmesi gerektiğini düşünüyor. Oysa Prof. Dr. Şenol Babuşçu’ya göre ihracatı kurla desteklemek yanlış bir uygulama. İhracat bir ülkenin büyümesindeki temel faktörlerden biri ancak tek başına yeterli değil. Mevcut TBMM Başkanı Kurtulmuş, nisan ayında ihracatçıların bu talebine “Ekonomi sadece ihracat yapan dostlarımızdan ibaret değil” şeklinde yanıt vermişti. 

Ekonomist Timothy Ash, ‘hayal kırıklığı’ olarak nitelediği faiz oranının ardından “Şimşek, BAE’den yüklü yatırım taahhütleriyle gelmeli” dedi. Reuters’ın haberine göre Şimşek’in BAE ziyaretinin ardından Türkiye, Suudi Arabistan ve BAE’den savunma ve enerji sektörlerine yatırım bekliyor. 

• Mahfi Eğilmez’in 21 Haziran tarihli yazısı: “Faiz tek başına ekonomiyi batırır ama tek başına kurtaramaz.”
• Fikri Sağlar’ın yazısı: “Merkez Bankası Başkanı Erkan’ın ‘Turgut Özal ailesinin’ çok yakını olduğunu öğrendim. Ve iddia o ki; başkan yapılmasını Katar Şeyhi istemiş.”
• Nuray Babacan’ın kulis yazısı: “Yerel seçimlere kadar 80 milyar dolarlık sıcak para girişinin sağlanabileceği belirtiliyor. Bu rakam geçen haftaya kadar 150 milyar dolardı.” 
• Hakkı Özdal’ın yazısı: “Milyonlarca emekçiyi, son üç yıldaki piyasayı paraya boğma siyasetinden biraz olsun nasiplendirerek sağlanan politik rızanın takviyeye ihtiyacı var.“

Diğer gelişmeler:

Pandemi döneminden bu yana uygulanan ‘müzik yasağı’, Muğla’da kaldırıldı. İzmir’de ise kapalı mekânlar için saat 04.00’e çekildi. Dünya üzerinde örneği olmayan yasak ilk olarak saat 00.00’dan sonra uygulanmış, daha sonra saat 01.00’e çekilmişti. Yasak, kısa bir süre önce Antalya için tamamen kaldırılmıştı. 

Manisa Yunusemre'deki organize sanayi bölgesinde bulunan bir geri dönüşüm tesisinin deposunda yangın çıktı. Plastik ve kimyasal atıkların alev almasıyla çıkan yangın, bir süre sonra tesise de sıçradı. Alevlere havadan ve karadan müdahale ediliyor.

İBB verisine göre, olası bir depremde kentte hasar görmesi beklenen tahmini bina sayısı 207 bin. Yüzde 95’i Avrupa Yakası’nda olan bu binaların yüzde 30’u 1980 öncesi, yüzde 40’ı 1980-2000 arası, yüzde 30’u 2000 sonrası inşa edildi. En riskli ilçeler ise Esenyurt, Büyükçekmece ve Küçükçekmece.

‘Manipülatif haberler için para aldığı’ öne sürülen Cumhuriyet’in vakıf başkanı Alev Coşkun, ‘çikolata kutusu’nda gelen 500 bin liranın iade edildiğini söyledi. Coşkun, yaşananları ‘yol kazası’ olarak değerlendirdi. 

politika

Fotoğraf: Depo Photos

CHP’nin 81 il başkanı yaptıkları ortak açıklamada, değişimden yana olduklarını ancak bunun ‘kişiler’ yerine ‘fikirler ve ilkeler’ üzerinden yapılmasını istedi. 

Görevdeki dördüncü yılını dolduran İBB Başkanı İmamoğlu, bir basın toplantısı düzenledi. Kılıçdaroğlu’yla görüşmesini “Değişim sürecine liderlik etmeye hazır olduğumu ifade ettim ama bir süreç tarifidir, kişisel bir makam tarifi değildir” sözleriyle anlatan İmamoğlu, CHP il başkanlarının açıklaması için “Dört il başkanının hazırladığı bilgisine sahibim” dedi. 

• “Mevcut durum, 2023 seçimini ve öncekileri kazanamadı. Ben nasıl kazanılacağını az çok biliyorum” diyen İmamoğlu, değişim talebinin kendisine ait olmadığını söyledi. 
• Partinin genel başkan yardımcısı Kuşoğlu’nun Diken’e verdiği söyleşi: “Kemal Bey ‘Aday olmam’ diyor, ‘Aday gösteririz’ diyorum. İmamoğlu'nun genel başkan olmasını çok arzu ederiz ama mahkeme süreci bitmeden çözüm bulmalıyız.”

Mazbata almasına rağmen tahliye edilmeyen TİP’li vekil Can Atalay, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyesi seçildi. Komisyonda, Hüda Par vekili Serkan Ramanlı da var. 

• Atalay’ın durumuna karar verecek olan Yargıtay heyeti, Meclis Başkanı Kurtulmuş’u ziyaret etti. 

Tutuklu siyasi Demirtaş’ın basın danışmanı ve avukatı, Demirtaş’ın sadece 'aktif siyaset'ten bir süreliğine uzaklaştığını ve bir noktada geri döneceğini söyledi. 

CHP’den bir yıl süreyle ihraç edilen ve kısa bir süre önce cezası biten Bolu Belediye Başkanı Özcan, ‘kesin ihraç’ istemiyle disipline sevk edildi. Partinin eski vekili Özcan, seçimin ardından partiyi ve Kılıçdaroğlu’nu sıklıkla eleştiriyor.

Liste: Bakan yardımcısı atamalarının tamamı. 

Barış Terkoğlu’nun yazısı: “Muhalefet üzerindeki yargı bıçağının daha derine inme ihtimali beliriyor. Zira fezlekelerin çoğunda Kılıçdaroğlu için siyasi yasak isteneceği de görülüyor.”

kültür - yaşam

Roma Cumhuriyeti’nin son lideri Julius Caesar’ın, Brutus liderliğindeki bir grup senatör tarafından sırtından hançerlendiği meydan turistlere açıldı. İtalya’nın Roma kentindeki Largo Argentina alanını gezmek için bilet ücreti 5 euro. Cinayet, Shakespeare’in, Caesar’a atfettiği meşhur “Et tu, Brute? (Sen de mi Brütüs?)” anlatımıyla biliniyor.

Türkiye’deki ölüm sayısı, 2022 yılında önceki yıla göre yüzde 10.9 azalışla 504 bin 839 kişi oldu. En çok görülen ölüm nedenleri dolaşım sistemi hastalıkları, tümörler ve solunum sistemi hastalıkları oldu. 

• ‘Kaba ölüm hızı’nın en yüksek olduğu iller Sinop, Kastamonu ve Edirne, en düşük iller ise Şırnak, Hakkari ve Van. 

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

Atlas Okyanusu’ndaki Titanik’in enkazını ziyaret etmek için yaptığı dalıştan 1 saat 45 dakika sonra irtibatın kesildiği ‘Titan’ isimli deniz aracına ulaşılamadı. Beş kişinin bulunduğu deniz aracındaki oksijenin tükendiği düşünülüyor. Buna karşın kurtarma ekipleri çalışmalarını aktif ve artırılmış bir biçimde sürdürüyor. Arama bölgesi de iki katına çıkarılmış durumda. 

• ‘Titan’ı geliştiren OceanGate şirketinin verdiği bilgiye göre deniz aracının 24 saat içinde yüzeye çıkma özelliği bulunuyor. Ancak araç yüzeye çıksa bile, yolcuların içeriden tek başlarına çıkma olasılığı yok.

İsrail’in işgali altındaki Batı Şeria’da iki taraf arasında gerginlikler sürüyor. İsrail ordusu, bir saldırı timi olduğunu iddia ettiği araca yönelik insansız hava aracıyla operasyon düzenledi. Bu, bölgede son 20 yılda insansız hava aracıyla düzenlenen ilk operasyon. Saldırıda üç kişinin öldüğü duyuruldu. 

• Saldırı öncesinde İsrailli güçlerin Batı Şeria’da düzenlediği baskında yedi Filistinli yaşamını yitirdi.
• Çok sayıda İsrailli yerleşimci, bölgedeki bir Filistin kasabasında çok sayıda araç ve evi ateşe verdi; olaylarda bir kişi hayatını kaybetti.

Almanya’da bir mahkeme, IŞİD’e 2014 yılında katılan ve bu dönemde Suriye ile Irak’ta yaşayan 37 yaşındaki bir kadını insanlığa karşı suç, yabancı bir terör örgütüne üyelik ve soykırıma iştirakten suçlu buldu. Söz konusu şahsın, evlerine kocasının götürdüğü Ezidi bir kadını üç yıl boyunca köle olarak kullandığı ve kocasının kadına tecavüz etmesini kolaylaştırdığı tespit edilmişti.

Fransa’nın başkenti Paris’teki bir binada meydana gelen patlamada dördü ağır 37 kişi yaralandı. İki kişinin kayıp olduğu bilgisi geçildi. Patlamanın gaz kaçağından kaynaklandığı düşünülüyor ancak konuyla ilgili henüz kesin bir açıklama yapılmadı.

Kenya, ilkokula giden çocuklara yönelik Afrika kıtasının en büyük beslenme programını başkent Nairobi’den başlattı. Amaç, ülke çapında 4 milyon ilkokul öğrencisine günlük yemek sağlayıp ‘açlık utancını’ ortadan kaldırmak. Ağustosta başlayacak proje ile ilk etapta 22 okulda günlük 400 bin yemek dağıtılacak.

Britanya’nın Avrupa Birliği’nden ayrılması yönünde oy verenlerin yüzde 18’i ‘Brexit’i bir başarı olarak tanımlıyor. Yüzde 61’lik bir kesim, AB’den ayrılığın doğru bir karar olduğunu ve mutlaka iyi sonuçlar doğuracağını düşünüyor. 2016’daki referandumda ayrılık yönünde karar verenlerin yüzde 72’si, yedi yıllık süreçte yaşanacakları bilmelerine karşın aynı oyu kullanacağını söylüyor.

Çin’de bir restoranda gaz sızıntısı nedeniyle meydana gelen patlamada 31 kişi hayatını kaybetti, biri ağır yedi kişi de yaralandı. Bu insanların büyük bir bölümü duman nedeniyle yaşamını yitirdi. Olayın yaşandığı dakikalarda restoranda çoğunlukla lise öğrencileri ve emekliler bulunuyordu.

ekonomi

Fotoğraf: Abdurrahman Antakyalı / Depo Photos

Konutlarda kira artış oranını yüzde 25 ile sınırlayan düzenleme 2 Temmuz 2024’e kadar uzatıldı. Ayrıca kira uyuşmazlıklarında dava öncesi arabuluculuk eylül ayı itibarıyla zorunlu olacak. 

Trafiğe kayıtlı araç sayısı, mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6.34 artarak 27 milyon 334 bin 424’e yükseldi.

Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği Başkanı Ramazan Bingöl, son dönemde adisyonlara eklenen yüzde 10 ek bedelin yaygınlaşması gerektiğini savundu. Turistlerin servis ücretinin alındığını zannettiklerini, diğer müşterilerinin de ‘bahşişi azalttığını’ söyleyen Bingöl, ‘zorunlu bahşiş’in yasal düzenlemeye dönüşmesini istiyor. 

Sektör temsilcilerine göre cuma ve cumartesi günü İstanbul Otogarı’nda günlük sefer sayısı 2 bine yaklaşacak; bayram dönüşü de seferler dolu. 

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye’nin 2023 büyüme beklentisini yüzde 2.5’te, 2024’ün ise yüzde 3’te sabit tuttu.

İngiltere Merkez Bankası üst üste 13. kez faiz artırdı. Politika faizi 50 baz puanlık artışla yüzde 5’e çıkarıldı. Ülkede politika faizi en son 2008’de bu seviyedeydi.

ABD’de, kullanıcıları Amazon Prime’a rızaları olmadan üye yapma ve abonelikten çıkmayı zorlaştırma suçlamasıyla Amazon’a dava açıldı. Amazon, arayüzünün ‘manipülatif bir şekilde müşterilerin otomatik olarak Prime üyeliklerini yeniletmesine’ neden olmakla suçlanıyor. 

spor

Fotoğraf: fenerbahce.org

Fenerbahçe, Inter’in 37 yaşındaki forveti Edin Džeko’yu transfer etti. Bosnalı oyuncu, Ryan Kent’in ardından Sarı-Lacivertlilerin bu sezon gerçekleştirdiği ikinci transfer oldu. 

• ⚽ Socrates’ten İlhan Özgen ve Emre Gürkaynak, Džeko transferini değerlendiriyor.

NBA’de Boston Celtics, Washington Wizard ve Memphis Grizzlies’in dahil olduğu üçlü bir takas gerçekleşti. Buna göre Kristaps Porzingis Boston’a, Marcus Smart Memphis’e ve Tyus Jones da Washington’a geçecek. Bunun yanı sıra üç takım arasında çeşitli draft hakları da takasta kullanıldı.

• 2023 NBA Draft’ı bu gece New York’ta düzenlenecek. Kurada birinci sırayı elde eden San Antonio Spurs’ün Victor Wembanyama’yı draft etmesine kesin gözüyle bakılıyor.

kapsül öneriyor

• Teoman’ın yeni albümü: ‘Aşık Bir Adam’
• Çözüm önerileri: ‘Çiçeğinizin nesi var, bitkiniz neden ölüyor?’
• Euronews seçkisi: ‘Avrupa’nın en iyi plajları’
• Manifold’dan Şebnem Baran’ın yazısı: ‘Bourdain’den Sonra Bourdain’
• ‘Kültür&Tarih Sohbetleri’nin konuğu akademisyen Müsemma Sabuncuoğlu: ‘Pervititch Haritaları ve İstanbul’
• Hilmi Zafer Şahin’in yazısı: ‘Tiyatronun ilk göz ağrısı: Tepebaşı Tiyatrosu’

günün sözü

“Vegas Octagon.”

‘Kafes dövüşü’ için ‘konum isteyen’ Facebook kurucusu Zuckerberg’e, Twitter’ın sahibi Musk’ın yanıtı.