Sayı: 903 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.520 kelime)

🌞 Yurdun batı kesimlerinde çoğunlukla güneşli bir hava bekleniyor. Orta ve Batı Karadeniz ile Doğu Anadolu’nun doğusunda ise yağış var.

$: 26.88 📈 €: 28.91 📈 BIST 100: 8.146 📉 ₿: 25.154 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, Fenerbahçe’nin Şükrü Saraçoğlu Stadyumu’nun adını Atatürk Stadyumu olarak değiştirmesine ilişkin aldığı karar var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Çocuksuz sınıflar

İlk ve ortaöğretim kurumlarındaki 20 milyondan fazla öğrenci ve 1 milyon 178 bin öğretmen için eğitim öğretim yılı başladı. Etkisi günden güne daha da fazla hissedilen ekonomik kriz nedeniyle eğitime erişemeyecek çocuk sayısında artış bekleniyor.

Eğitim Reformu Girişimi'nin araştırmasına göre, geçen yıl 6-17 yaş arasındaki 570 bin 293 çocuk eğitim dışında kaldı. Bu sayının 289 bin 502'sini kız çocukları, 280 bin 791'ini de erkek çocukları oluşturuyor. Öğrenci Veli Derneği raporuna göre, toplamda 1.5 milyonu aşkın kız çocuğu eğitim sisteminin dışında.

Eğitim dışına çıkmanın en önemli nedenleri olarak ‘çocuk işçiliği’ ve ‘erken yaşta zorla evlendirmeler’ gösteriliyor.

MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay 2002 yılında yüzde 17.18 iken bu oran 2023 yılında 9.18'e geriledi. MEB bütçesinin merkezi yönetim bütçesine oranı bu yılki gerilemeyle yüzde 9.64'e düştü. Eğitim Sen, kamuya ait okulların velilerden talep ettiği ‘bağış ücretlerinin’ 100 bin liraya kadar çıktığını söylüyor.

Hatay Depremzede Derneği Girişimi, kentte orta hasarlı’ okulların durumunun hâlen belli olmadığını açıkladı. Sağlam okullarının bir kısmının kamu kurumları tarafından kullandığını aktaran depremzedeler, okul yıkımı kararı çıktığında oluşacak ‘asbest tehlikesine dikkat çekti.

‘Cinsel saldırı’ suçundan ceza alan uzman çavuş Musa Orhan’a ‘hakaret’ ettiği gerekçesiyle yargılanan oyuncu Ezgi Mola’ya destek veren şarkıcı Tan Taşçı, ‘hakaret’ suçundan para cezasına çarptırıldı. Taşçı, ceza alan Mola’nın “Tecavüzcüye tecavüzcü denir” mesajını “Ezgi Mola’ya hapis istemli hakaret davası açmak ise tecavüzü meşrulaştırmaya çalışmaktır” notuyla paylaşmıştı.

YÖK, 6 Şubat depremlerinden etkilenen Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’daki üniversitelerin senato kararına göre uzaktan eğitime geçebilmesine ve öğrencilere bir yıl kayıt dondurma hakkı verilmesine karar verdi.

Ankara ve Avrupa Birliği’nin öğrenciler ve iş insanlarına ‘Schengen vizesi kolaylığı sağlanması’ konusunda görüş birliğine varıldığı öne sürüldü. Hürriyet’in kulis haberine göre,   ‘turistik vize’ sorunuyla ilgili görüşmeler devam ediyor.

İstanbul’daki metro istasyonlarında yürüyen merdivenlerin ve bantların kimliği belirsiz kişiler tarafından durdurulduğu videolar son günlerde sosyal medyaya yansıdı. İBB Başkanı İmamoğlu, konuyla ilgili yasal işlem başlatıldığını açıkladı. Metro İstanbul’un genel müdürü Özgür Soy, yerel seçim öncesi toplu taşıma üzerinden ‘algı yaratılmak istendiğini’ savundu.

ATV’de yayınlanan ‘Kim Milyoner Olmak İster?’ programının yarışmacısı Rabia Birsen Güvercin, 1 milyon liralık ödüllü son soruya doğru yanıt vererek büyük ödülün sahibi oldu. Güvercin, büyük ödülün beşte birini vergi olarak ödeyecek.

politika

Fotoğraf: Depo Photos

CHP lideri Kılıçdaroğlu, ABB Başkanı Yavaş’ın yerel seçim için partisinin adayı olduğunu açıkladı. O esnada Kılıçdaroğlu’nun yanında olan Yavaş, konuyla ilgili yorum yapmadı.

İBB Başkanı İmamoğlu, Türkiye’de bir süredir ‘ittifak siyaseti’ yürütüldüğünü belirterek yerel seçim değerlendirmesi yaptı: “Her zaman ittifak şart. En büyük ittifakın tabandaki toplumsal ittifak olduğunu unutmayalım” dedi. CHP’de genel başkan adaylığı için ismi geçen Özgür Özel’in 15 Eylül’de tutum belgesi’ni açıklaması bekleniyor. 

• Milliyet’in kulis haberine görüş veren CHP’li kurmay: “Partide bir değişim olmayacağı belli, artık zorlamaya gerek yok. İmamoğlu’nun tek derdi, yerel seçimi kaybederse kendine bir gerekçe uydurmak.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, TSK’yla ilgili sözleri nedeniyle hakkında soruşturma başlatılan CHP’li vekil Sezgin Tanrıkulu için “Bu hakaret cezasız kalmayacak” dedi. 

• Tanrıkulu, katıldığı TV100 yayınında şunları söylemişti: “TSK’nın yaptığı her şey, eleştiriden azade değil. TSK değil mi 12 Eylül’de darbe yapan? Bu ordu değil mi 15 Temmuz’da darbe girişimi yapan, köyleri yakan… 15 köylüyü helikopterden atan TSK değil mi? AİHM kararıyla sabit hâle gelen…”

kültür - yaşam

Fotoğraf: The Guardian

‘Star Wars’ serisinin 1977 yılında vizyona giren ‘A New Hope’ filminde kullanılan bir uzay aracının modeli, açık artırmayla satışa çıkarılacak. Uzun zamandır kayıp olduğu düşünülen ve Oscar adayı model yapımcısı Greg Jein’in koleksiyonunda bulunan ‘X-Wing Fighter'ın açık artırması 400 bin dolardan başlayacak. 

TIME seçkisi: 'Yapay zekâ konusunda dünyanın en önemli 100 insanı'

Venedik Film Festivali’nin büyük ödülü Altın Aslan, bu yıl Yunan yönetmen Yorgos Lanthimos’un ‘Poor Things’ filminin oldu. 80’incisi düzelenen festivaldeki büyük ödülü alan filmin başrolünde Emma Stone yer alıyor. Festivalde, ‘En İyi Kadın Oyuncu’ ödülünü ‘Priscilla’ filmindeki performansıyla ABD’li oyuncu Cailee Spaeny alırken ‘En İyi Erkek Oyuncu’ ödülü ise ‘Memory’deki rolüyle yine ABD’li oyuncu Peter Sarsgaard kazandı.

dünya

Fotoğraf: Davide Bonaldo / Depo Photos

Fas’ta cuma gecesi meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki deprem nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 2 bin 500’e yükseldi. Çoğu ağır 2 bin 421 de yaralı var. Dağlık bölgelerdeki yolların tahrip olması nedeniyle kurtarma ekipleri özellikle ulaşım konusunda büyük sıkıntı yaşıyor. Bazı kasabaların tamamen yıkıldığı, yeniden toparlanmalarının yıllar alacağı konuşuluyor. 

• Fas; İspanya, İngiltere, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin yardım önerilerini onaylarken, dünyada en çok Faslının yaşadığı Fransa’nın talebini ise kabul etmedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, G20 Zirvesi’nin yapıldığı Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ile görüştü. İki ülke arasında 2013 yılında bozulan ilişkiler, son iki yıldır restore edilmeye çalışılıyor. Görüşmede iki ülke ilişkileri, ticaret hacminin artırılması, enerji alanındaki yeni işbirlikleri ve küresel meseleler ele alındı.

Sudan’da ordu ile paramiliter güçler arasındaki çatışmalar sürüyor. Başkent Hartum’da kalabalık bir pazara düzenlenen saldırı sonucunda en az 35 kişi hayatını kaybetti. Görgü tanıkları, pazar yerinin bir askerî uçak tarafından bombalandığını söylüyor. Geçen hafta da bir hava saldırısında ikisi çocuk 20 kişi hayatını kaybetmişti.

Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) müzakerelerinin resmen sonlandırılması çağrısında bulundu. Türkiye ile birlik arasında yeni bir ortaklık kurulması gerektiğini belirten Nehammer, karşılıklı güven esası ve ekonomik ve siyasi konularda işbirliğini temel alması gerektiğini düşünüyor.

Libya’da aşırı yağışlar sonucu oluşan seller nedeniyle en az 150 kişi hayatını kaybetti. Libya ordusundan sekiz askerin kaybolduğu bilgisi geçildi. Sel bölgelerinde olağanüstü hâl ilan edildi. Arama kurtarma çalışmaları da sürüyor.

Lübnan’da 55 bine yakın Filistinlinin yaşadığı Ayn El Helva mülteci kampında Fetih Hareketi ve diğer Filistinli gruplar arasında 7 Eylül’den bu yana süren çatışmalarda beş kişi hayatını kaybetti, 52 kişi yaralandı. Mülteci kampı çevresinde askerî birliklere ait bir merkeze üç havan topu mermisinin düşmesi sonucu da biri ağır beş asker yaralandı.

ekonomi

Fotoğraf: Ahmet Ünsal / Depo Photos

Türkiye’nin sanayi üretimi, temmuz ayında yıllık yüzde 7.4 arttı. Bu, Haziran 2022’den bu yana en yüksek artış olarak kaydedildi. Aynı dönemde madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.7, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 7.4 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 4.1 arttı.

TÜİK verilerine göre temmuz ayında işsizlik oranı, bir önceki aya oranla 0.2 puan azalarak yüzde 9.4 oldu. İşsiz sayısı da 38 bin kişi azalarak 3 milyon 291 bin kişi olarak belirlendi. Erkeklerdeki işsiz oranı yüzde 7.6 iken kadınlarda ise yüzde 12.9 oldu. 

• 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfustaki işsizlik ise yüzde 18 olarak açıklandı.

Türkiye’nin cari açığı, yılın ilk yedi ayında 42.3 milyar dolar olarak belirlendi. Temmuz ayı özelinde ise 5.46 milyar dolarlık bir açık söz konusu. Altın ve enerji haricindeki cari işlemler hesabı ise, 717 milyon dolar fazla verdi. Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı da 10 milyar 477 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Otomotiv üretimi, ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 21.2 düştü. Aynı dönemde otomotiv satışları yüzde 72.8 artarak 90 bin 625 adet olarak gerçekleşti. Yılın ilk sekiz ayındaki üretim ise yüzde 13 arttı. Bu dönemde, toplam üretim 943 bin 609 adet, otomobil üretimi ise 599 bin 915 adet düzeyinde gerçekleşti.

Şeref Oğuz’un yazısı: “Kitle fonlamasına dönen borsadaki halka arzlarda, şimdilik işler yolunda gidiyor. Ancak finansal okuryazarlığın düşük olduğu ortamda küçük yatırımcının korunmasına özen gösterilmesi son derece mühim. Neticede borsaya “gel gel” diye davet edilen sonra da “keriz silkeleme” yöntemiyle mağdur edilen milyonlardan söz ediyoruz.”

Turkcell Genel Müdürü Murat Erkan istifa etti. 2008 yılından bu yana şirkette görev yapan ve 2019’dan beri genel müdürlük görevini üstlenen Erkan, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından GSM operatörlerinin hizmet vermemesi nedeniyle eleştirilen isimlerin başında geliyordu. Zira Erken’in, 6 Şubat depremlerinin beşinci gününde Cüneyt Özdemir’in programına yaptığı canlı yayın sırasında internet bağlantısı kesilmişti.

Hepsiburada’nın işlem hacmi, yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 90 arttı. Toplam sipariş adedi ise yüzde 95 artışla 27.5 milyona çıktı. Şirket, yılın üçüncü çeyreğindeki toplam satış hacminin yüzde 110 büyümesini bekliyor. Türkiye’deki e-ticaret pazarının yıl sonunda yüzde 60 büyümeyle 1.2 trilyon liraya çıkması öngörülüyor.

spor

Djokovic, 24. şampiyonluğunu aynı numaralı formayı giyen NBA efsanesi Kobe Bryant’a ithaf etti. (Fotoğraf: The National)

Sırp raket Djokovic, ABD Açık finalinde Rus rakibi Medvedev’i 3-0’la geçerek 24. Grand Slam kupasına ulaştı. Haftaya dünya 1 numarası olarak başlayan Djokovic, finalde Alcaraz’a yenildiği Wimbledon hariç 2023 takvimindeki tüm Grand Slam’lerde kupanın sahibi oldu. Djokovic’in antrenörü Ivanisevic, Sırp raketin 2028 Los Angeles Olimpiyatları’nda oynamak istediğini söyledi.

Fenerbahçe Başkanı Koç, Avrupa şampiyonu kadın voleybol millî takımı kaptanı Eda Erdem’in heykelinin dikileceğini duyurdu. Erdem’in heykeli, Kadıköy Yoğurtçu Parkı’nda yer alan Fenerbahçe efsaneleri Lefter, Can Bartu ve Alex’in heykellerinin yanında yer alacak.

Sırbistan’ı 83-77 yenen Almanya’nın tarihinde ilk kez şampiyonluğa ulaştığı FIBA Dünya Kupası finalinin özeti.

Kadınlar Dünya Kupası kupa töreninde İspanyol futbolcu Jenni Hermoso’yu dudağından öpen İspanya Futbol Federasyonu Başkanı Luis Rubiales istifa etti. Hermoso, öpüşmenin ‘karşılıklı’ ve ‘rızaya dayalı’ olduğunu iddia eden Rubiales hakkında ‘cinsel taciz’ suçlamasıyla yargıya başvurmuştu.

TFF Başkanı Büyükekşi, 1-1 sona eren Ermenistan maçının ardından eleştirilerin hedefi olan A Millî Takım Teknik Direktörü Stefan Kuntz’la yola devam edeceklerini açıkladı.

kapsül öneriyor

• Komedyen Baturay Özdemir’in gösterisinin tam kaydı: ‘Biraz Daha’
• GQ seçkisi: ‘Yürüyüş rotaları’
• The New Yorker karikatürü: ‘The biggest dilemma’
• Ezra Collective’in ‘Mercury’ ödüllü albümü: Where I'm Meant to Be’
• İhsan Yılmaz’ın yazısı: ‘Sabahattin Ali’yi böyle fişlemişler’
• ‘Ayhan Sicimoğlu’ ile Renkler’ bölümü: ‘Verona’

günün sözü

“Aralık 2021’den Mayıs 2023’e kadar kadar kur, belli bir düzeyde tutulmuş. Biz kuru serbest bıraktık.”

Seçim sonrasında göreve gelen Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, ekonomideki yol haritasını anlattı.