Sayı: 914 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.435 kelime)

🌦️ Marmara’nın batısı ile Ege’nin kuzeyinde yerel yağışlar görülebilir. Hava sıcaklıkları mevsim normallerine inmeye başlıyor.

$: 27.25 📈 €: 28.84 📈 BIST 100: 8.242 📉 ₿: 26.099 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, transfer olduğu Real Madrid’de henüz forma şansı bulamadan bir kez daha sakatlanan Arda Güler var.

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Buradayım aşkım

Kaos GL, ‘Nefrete karşı el ele’ videosunu hakaret ve ölüm tehditleri aldıkları için yayından kaldırdıklarını duyurdu. Açıklamada, “Uzattığımız eli tutan kimsenin kirpiğine zarar gelmesini istemeyiz. Bu sebeple videoyu yayından kaldırdık” denildi. TCDD, Kaos GL’nin Marmaray’da çekilen ‘Nefrete karşı el ele’ videosu hakkında kamu davası açılması talebiyle suç duyurusunda bulunmuştu.

AİHM Büyük Dairesi, ‘ByLock ve Bank Asya’ davasında Türkiye aleyhine ihlal kararı verdi. AİHM, ‘ByLock kullanmak’, ‘Bank Asya’da hesabı olmak’ suçlamalarıyla ve gizli bir tanığın ifadesiyle mahkûm olan öğretmen Yüksel Yalçınkaya’nın açtığı davada Türkiye’nin insan hakları ihlalinde bulunduğuna hükmetti. Türkiye, başvuru sahibine 15 bin euro mahkeme masrafı ödeyecek.

Gazeteci-yazar Hıfzı Topuz, bugün (26 Eylül) İstanbul’da yaşamını yitirdi. Sene başında 100. yaşını kutlayan Topuz, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin en kıdemli üyelerinden ve eski onur kurulu başkanlarındandı. Topuz, aynı zamanda Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü, TGC Basın Özgürlüğü Ödülü ve Sürekli Basın Kartı sahibi.

Yönetmen Nuri Bilge Ceylan, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’u makamında ziyaret etti. Altın Portakal Film Festivali’nde KHK’lı iki memuru anlatan ‘Kanun Hükmü’ filminin yarışma seçkisinden çıkarılmasına yönelik tepkiler sürerken Ceylan’ın Ersoy’u ziyaret etmesi eleştirildi. 

• Nuri Bilge Ceylan’ın yönettiği, senaryosunu Ebru Ceylan ve Akın Aksu’yla birlikte yazdığı ‘Kuru Otlar Üstüne’ filmi, 29 Eylül’de izleyiciyle buluşacak. 

Tatil için gittikleri Antalya’da topladıkları taşların tarihî değerde olduğu belirlenen Belçikalı Kim ve Warre çifti mahkemeye çıkacak. Çiftin 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 18 bin liraya kadar para cezası istemiyle yargılanması bekleniyor. Çift, Antalya tatili sırasında topladıkları taşları evlerindeki akvaryuma koymak için aldıklarını söylemişti. Belçika hükümeti, Türkiye’ye giden vatandaşlarını taş toplamamaları için uyarıyor.

Bir yıldır tutuklu bulunan beş Grup Yorum üyesi, yurtdışına çıkış yasağı ve adli kontrol şartıyla tahliye edildi. Yargılananlardan Cenk Turan, savunmasında “Sadece türkü söylediğimiz için gözaltına alındık, tutuklandık, yargılandık” dedi. Grup Yorum üyeleri Bergün Varan, Fırat Kaya, Cemil Kurt, Cenk Turan ve Boran Hurustan, 29 Eylül 2022’de İdil Kültür Merkezi’ne düzenlenen baskında gözaltına alınıp tutuklanmışlardı.

politika

Fotoğraf: Depo Photos

CHP’nin 38. Olağan Kurultayı 4-5 Kasım’da toplanacak. Tüzük kurultayı ise 25-26 Kasım tarihlerinde yapılacak. Olağan kurultayda parti meclisi ve yüksek disiplin kurulu üyeleri, milletvekilleri ve delegeler yeni genel başkan ve parti yönetimi için oy kullanacak. Kılıçdaroğlu ile Özgür Özel’in yarışacağı kurultayda Ankara, İstanbul ve İzmir, delege sayısı bakımından belirleyici olacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, partisine yeni anayasa çalışmasıyla ilgili talimat verdiğini söyledi: “AK Parti meclis grubumuz diğer partilerle görüşmek suretiyle ‘Gelin bir sivil anayasayı beraber yapalım’ davetimizi iletecek. Kabul ederler etmezler ama biz şu anda kapıları çalacağız. Bundan dolayı da herhangi bir nazlanmaya filan gerek yok.”

Murat Yetkin’in yazısı: “MHP lideri Bahçeli’nin Soylu’ya destek çıkışının zamanlaması, Kaplan çetesi ve Sinan Ateş cinayeti soruşturmalarına açık mektup gibi duruyor.”

kültür - yaşam

Fotoğraf: Liu Shiping / Depo Photos

ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi (NSIDC), Antarktika çevresindeki deniz buzu seviyesinin rekor düzeyde gerilediğini açıkladı. Bu durumun penguenler gibi hayvanlar için korkunç sonuçlar doğurabileceği konusunda uyaran bilim insanları, iklim değişikliğinin Güney Kutbu’nda etkisini artırmasından endişeli.

Spotify’ın patronu Daniel Ek, yapay zekâyla üretilmiş müzikleri platformda tamamen yasaklama gibi bir planları olmadığını söyledi. Ek, müzik yaparken teknolojiyi kullanmanın geçerli yolları olduğunu ancak yapay zekânın, onayları olmadan sanatçıların seslerini taklit etmek için kullanılmaması gerektiğini belirtti. 

• Spotify, bu yıl Drake ve The Weeknd’in seslerinin yapay zekâ tarafından klonlanmasıya üretilmiş bir şarkıyı platformdan kaldırmıştı. Ne Drake’in ne de The Weeknd’in klonlanmış seslerinin ‘Heart on My Sleeve’ şarkısında kullanıldığından haberleri yoktu. 

📝 BBC Türkçe’den Övgü Pınar’ın haberi: “Michelangelo’nun 1501-1504 yılları arasında yaptığı Davut heykeli, gelecek nesillere de bugünkü formunda kalabilmesi için meşakkatli bir prosedürle temizleniyor. Restoratör Eleonora Pucci her iki ayda bir, 5.17 metrelik heykelin boyutlarına uygun özel bir iskeleye çıkıp yaklaşık beş saat boyunca heykelin tozunu alıyor.”

dünya

Fotoğraf: The New York Times

Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki bir yakıt deposunda meydana gelen patlamada 20 kişi yaşamını yitirdi. 290 kişinin de yaralanmasına yol açan patlamanın nedeni henüz bilinmiyor. Bölgedeki Ermeni yetkililer, patlamanın meydana geldiği tesiste çok sayıda insanın yakıt için sıra beklediğini kaydetti. 

• Azerbaycan’ın operasyonunun ardından Dağlık Karabağ’dan Ermenistan’a gidenlerin sayısı 13 bin 500’ü geçti. 100 bine yakın insanın daha Ermenistan’a gitmesi bekleniyor.

Suriye’nin doğusunda ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolündeki Deyrizor kentinde çıkan çatışmada en az 25 kişi hayatını kaybetti. Çatışmanın SDG güçleri ile Suriye hükümeti tarafından desteklenen silahlı kişiler arasında yapıldığı bildirildi. SDG’nin olayın ardından bölgede sokağa çıkma yasağı ilan ettiği söyleniyor.

Kanada Parlamentosu’nun alt kanadı Avam Kamarası’nda ağırlanan ve ayakta alkışlanan 98 yaşındaki Yaroslav Hunka’nın Naziler için savaştığı ortaya çıktı. Avam Kamarası Başkanı Anthony Rota’nın kahraman olarak tanımladığı Hunka’nın, ‘Galiçya Tümeni’ adıyla bilinen ve çoğunluğu Nazi komutası altına giren Ukraynalı gönüllülerden oluşan askeri birimde görev yaptığı belirlendi. Muhalefet partileri, konu hakkında özür dileyen Rota’nın istifasını talep ediyor.

• Kanada Başbakanı Justin Trudeau ise “Bunun yaşanması Kanada Parlamentosu ve dolayısıyla tüm Kanadalılar için derin bir utanç” açıklamasını yaptı.

Almanya polisi, Suriyeli sığınmacıları kaçak yollarla ülkeye sokan bir çeteyi çökertti. Kendileri de Suriyeli olan beş şüpheli çete üyesi tutuklandı. Tutuklanan isimlerin tamamı aynı aileye mensup. Haklarında tutuklama kararı olan beş kişi daha bulunuyor. 

• Çetenin, göçmenleri 3 ila 7 bin euro arasında değişen ücretler karşılığında Almanya’ya soktukları belirlendi.

Kosova’daki Sırp azınlığı temsil eden Sırp Listesi Partisi, pazar günü Kosova polisiyle girdikleri çatışmada ölen etnik Sırplar için üç günlük yas ilan etti. Çatışmada bir polis memuru ve üç saldırgan ölmüştü. ABD ve Avrupa Birliği, Kosova polisine yönelik saldırıyı kınarken Rusya, Sırplara destek açıklaması yapmıştı.

İngiltere İçişleri Bakanı Suella Braverman, 1951 tarihli Birleşmiş Milletler Cenevre Mülteci Sözleşmesi’nin değişmesi gerektiğini savundu. Mevcut hukukun giderek daha esnek yorumlandığını öne süren Braverman, “Dünyada, eşcinsel olmanın, ya da kadın olmanın çok güç olduğu geniş bölgeler var. Bireyler zulüm görüyorsa korumalıyız. Ama sadece eşcinsel ya da kadın olmak ve ülkende ayrımcılığa uğramaktan korkmak mülteci statüsüne hak kazanmak için yeterli değil” dedi.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu, bir kez daha Tüpraş oldu. İSO 500 araştırmasına göre Tüpraş, 418.4 milyar liralık satışıyla en büyük sanayi kuruluşu olurken onu 189.2 milyar liralık üretimden satışla Star Rafineri ve 140.1 milyarlık üretimden satışla Ford Otomotiv takip etti. Üretimden satışlar, 2022 yılında, yüzde 119 oranında artarak 2.48 trilyon liradan 4.48 trilyon liraya çıktı.

• Aynı şekilde ihracat da yüzde 14.1’lik yükselişle 98 milyar dolara yaklaştı. İSO 500’ün Türkiye sanayi ihracatı içindeki payı da yüzde 40 seviyesinde gerçekleşti. 
• İSO 500’ün faaliyet kârı da yüzde 96 oranında artarak 342 milyar liradan 671 milyar liraya çıktı.

Merkez Bankası rezervlerinin 22 Eylül ile biten haftada 6 milyar doların üzerinde arttığı hesaplandı. Dört bağımsız bankacının yaptıkları hesaba göre net uluslararası rezervler geçen hafta 24 milyar dolara yaklaştı. Bankanın brüt rezervlerinde de 4 milyar dolarlık artış kaydedildi. Resmî veriler perşembe günü açıklanacak.

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Türkiye’nin Asya Altyapı Yatırım Bankası’ndan (AIIB) 4 milyar dolar finansman sağladığını duyurdu. Türkiye, bununla birlikte kurucusu olduğu AIIB’den en çok finansman sağlayan ikinci ülke konumuna geldi.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P Global, Türkiye’nin 2023 büyüme tahminini 1.2 puan artırarak yüzde 3.5’e yükseltti. Aynı şekilde 2024 büyüme beklentisi de 0.3 puanlık artışla yüzde 2.3’e çıkarıldı. Ancak 2025 ve 2026 tahminleri, 0.2’şer puan aşağı çekilerek yüzde 2.9 olarak duyuruldu.

Uluslararası Enerji Ajansı, küresel ısınmayı 1.5 santigrat dereceyle sınırlandırma hedefine ulaşmak için 2030’a kadar yenilenebilir enerji yatırımlarının yıllık 4.5 trilyon dolara yükselmesi gerektiğini duyurdu. Bu yıl yapılan yatırımın 1.8 trilyon dolar olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Ajans, 2030'a kadar küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin üç, enerji verimliliğinin iki katına çıkacağını düşünüyor.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, bu yıl yüksek hızlı trendeki yolcu hedeflerinin 12.5 milyon olduğunu açıkladı. Son 20 yılda demiryollarına 880 milyar lira yatırım yapıldığını belirten Uraloğlu, 2009’dan bu yana yüksek hızlı trenlerde 77.5 milyon yolcu taşındığını söyledi.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Türkiye Voleybol Federasyonu Başkanı Mehmet Akif Üstündağ, 2026 CEV Avrupa Voleybol Şampiyonası’nın Türkiye’de düzenleneceğini açıkladı. Organizasyonda bir ev sahibi ülke daha olacak. Ancak tüm final karşılaşmaları Türkiye’de oynanacak. 

• Üstündağ, 2024 Paris Olimpiyat Oyunları hedeflerinden şöyle bahsetti: “2024 Mayıs deniyor ya ben diyorum ki 2028 Los Angeles Olimpiyatları’na kadar dünya 1 numarası olacağız.”

Real Madrid’e transfer olan ancak sakatlığı nedeniyle henüz forma şansı bulamayan Arda Güler yeniden sakatlandı. Arda’nın, Real Madrid’in yarın oynayacağı Las Palmas maçının son antrenmanında sol arka adelesinden sakatlandığı duyuruldu. Millî futbolcunun en az üç hafta sahalardan uzak kalması bekleniyor.

kapsül öneriyor

• Reis Çelik’in ‘Yönetmenler ve Film Mekânları’ serisi videosu: Nuri Bilge Ceylan.
• Kutiman’ın ‘Inner Galactic Lovers’ parçası.
• 1907 Hopa doğumlu Hasan Helimişi tarafından yapılan Lazca komünist marşın kaydı: “Parti için söylüyoruz şarkımızı, bu şarkı Lazca”
• Vedat Milor’un ‘Hayatın Tadı’ serisi videosu: “Ailemle akşam yemeği için Nazende, Caddebostan'dayız.”
• The Guardian derlemesi: ‘Kahvaltıdan spagettinin üstüne 17 yumurta kızarmış yumurta tarifi’
• ‘Günün ve Güncelin Edebiyatı’ podcasti bölümü: ‘Storytel ve sesli kitap’

günün sözü

“Kırmadım. Sadece ittirdim. Zincirler vardı. O kapı insan gücüyle kırılacak bir kapı değil.”

Camiye dönüştürülerek ibadete açılan Ayasofya’nın kapısını kırdığı öne sürülen Atif Kasar isimli vatandaşın savunması.