Sayı: 929 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.350 kelime)

🌧️ Yurt genelinde yağışlı bir hava bekleniyor. Yağışlarla birlikte hava sıcaklıkları da düşecek. 

$: 27.91 📈 €: 29.59 📈 BIST 100: 8.115 📈 ₿: 28.060 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, Suriye ve Irak’ta devam eden operasyonlar için Meclis’te yapılan ‘tezkere görüşmeleri’ var.  

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Vaat ekonomisi

Cumhurbaşkanlığı, Türkiye’nin beş yıllık hedeflerinin yer aldığı 12. Kalkınma Planı’nı Meclis’e sundu. Buna göre, yoksulluğa karşı politikalar uygulanacak. Hayırseverler ‘okul öncesi eğitime destek vermeye’ yönlendirilecek.

Nüfusun yaşlanacağına yer verilen planda, sosyal güvenlik sistemi üzerindeki etkiyi azaltmak için bakım sigortası ve mesleki rehabilitasyon uygulamaları yapılması istendi. Aynı maddeye göre yaşlı bakım hizmetlerinin finansmanı için ‘bakım sigortası’ kurulacak.

Kamuya işe alımda uygulanan sözlü mülakat devam edecek ancak sınırlandırılacak. İstanbul başta olmak üzere ‘kentsel dönüşüm’ için mevzuat düzenlemesi gerçekleştirilecek, TOKİ’nin ürettiği konut sayısı 2028 yılında 500 bine çıkarılacak. Bu sayı geçen yıl 60 bin 440 olmuştu. 

Planda, 2028 yılı sonu için enflasyon hedefi yüzde 4.7 olarak açıklandı. Eylül ayı enflasyonu TÜİK verilerine göre yüzde 61.53, ENAG'a göre yüzde 130.13. Merkez Bankası'nın 2023 yıl sonu enflasyon tahmini ise yüzde 58.

İSKİ verilerine göre, kentte yabancı uyruklu abone sayısı sekiz yılda yaklaşık 10 kat artarak 255 bin 985’e çıktı. Kurumun yaptığı hesaplamaya göre, İstanbul'da yaklaşık 2.5 milyon yabancı yaşıyor. 

Boğaziçi Üniversitesi, okulda bulunan kapalı havuz ve spor salonu için ‘cinsiyet ayrımı’ kararı aldı. Hisar Kampüs’teki tesislerin kullanımı bazı gün ve saatlerde, ‘sadece kadınlar’ ve ‘sadece erkekler’ olarak ikiye ayrıldı.

İETT, 65 yaş ve üstü yolcular için toplu taşımanın ücretsiz olmaya devam edeceğini duyurdu. Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği, sadece ayın 1’i ile 4’ü arasında ücretsiz yolcu taşınmasına dair aldığı kararı otobüslere asmıştı. 

• Başkentray, Marmaray, İZBAN ve Gayrettepe-İstanbul Havalimanı metrosu, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nda ücretsiz olacak. 

TBMM, 57’si lüks binek otomobil üzere toplam 113 araç kiralamak için ihale açacak. Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, geçen temmuz ayında kamu kurumlarına ‘tasarruf’ genelgesi göndermişti.

TRT Haber'in 25 yıllık savaş muhabiri Elif Akkuş, Ankara'da ifade vermek için gittiği polis merkezinde gözaltına alındı. Daha önce gerekçe gösterilmeden üç ay süreyle görevden uzaklaştırılan Akkuş'un, anonim bir X hesabından yapılan paylaşımların 'bilgi kaynağı' olmak suçlamasıyla gözaltına alındığı açıklandı.

AB Araştırmacı Gazetecilik Ödülleri, gazeteciler Murat Ağırel, Doğu Eroğlu ve Çiğdem Toker’e verildi. Ağırel ‘Uyuşturucu Kıskacında Türkiye’, Eroğlu ‘Belgeleriyle BTK-gate’, Toker ise ‘Atatürk Havalimanına Millet Bahçesi Operasyonu’ başlıklı haberleriyle ödüle layık görüldü. Gazeteci Seyhan Avşar, ‘FETÖ Borsasına Bomba Gibi Düşecek: Tamince Pazarlığının Ses Kaydını Dinledim’ başlıklı haberiyle Jüri Özel Ödülü’nün sahibi oldu. 

İBB, Küçükçekmece’de yürüyen merdivenleri durduran bir kişinin görüntülerini paylaştı. 

Barçın Yinanç’ın yazısı: ‘Yabancı büyükelçilerde Cumhuriyet’in 100. yılı şaşkınlığı’

Murat Sevinç’in yazısı: ‘Mezun olunca aç kalmak için, aç karnına okuyan çocuklar…’

Bahadır Özgür’ün yazısı: “AKP’nin 2019’a kadar, İstanbul’da türlü imar oyunlarıyla 130 büyük projede ürettiği rantın parasal değeri 85 milyar dolar.  Peki bu rant nasıl üretildi ve kimlere dağıtıldı?”

bugünkü destekçimiz

Yapay zekâ teması sinema tarihine damga vurmuş kült filmlerde nasıl ele alındı?

Brand Week Istanbul kapsamında film eleştirmeni Mehmet Açar; sinema ve yapay zekâ arasındaki ilişkiyi filme okuma seanslarında ele alacak.

Brand Week Istanbul'da Kapsül aboneleri Ekim ayı sonuna kadar geçerli özel indirimden faydalanabilecek. %20 erken kayıt indirimine ek %10 indirim fırsatından yararlanmak için kullanabileceğiniz kod: KAPSUL30

politika

Fotoğraf: Depo Photos

HDP’nin kapatılması istenen davayı hatırlatarak Anayasa Mahkemesi’ni hedef alan MHP lideri Bahçeli, “HDP ve devamında kurulan hangi parti varsa derhal kapatılmalıdır. Anayasa Mahkemesi'nden de davacı olacağımızı, hakkımızı da söke söke alacağımızı cümle aleme ilan ediyorum” dedi.

İYİ Parti lideri Akşener’in, ABB başkan adaylığı için CHP’li eski vekil Sinan Aygün’e teklif götürdüğü öne sürüldü. T24’ün kulis haberine göre, Aygün teklifi kabul etmedi. 

Sedat Bozkurt’un yazısı: “Soylu, belediye başkanlığı teklifini kabul etmeyeceğini yakın çevresine açıklamış. Yerel seçimler sonrasında yeni bir pozisyon almaya hazırlanıyor.”

kültür - yaşam

Yönetmen Nuri Bilge Ceylan’ın son filmi ‘Kuru Otlar Üstüne’, gösterimdeki üçüncü haftasında 234 bin seyirci tarafından izlendi. Haftayı 32 bin seyirciyle kapatan film, ‘Box Office Türkiye’ liderliğini de korudu. Ceylan’ın en çok izlenen filmi ‘Ahlat Ağacı’, 246 bin kişilik gişeye ulaşmıştı.

Arkeofili derlemesi: ‘Geçen ay öne çıkan 10 arkeoloji haberi’

dünya

Fotoğraf: Ahmed Tawfeq / Depo Photos

Almanya merkezli Der Spiegel, İsrail’in Gazze’ye yönelik olası bir kara harekâtının hazırlıklarını ABD lideri Biden’ın ziyaretinin hemen ardından tamamlayacağını yazdı: “İsrail'in bu ziyaret sürerken kara harekâtını başlatarak Biden'ı karşısına alması neredeyse imkânsız.” Biden, yarınki İsrail gezisinde Başbakan Netanyahu ve bir dizi üst düzey yöneticiyle görüşecek. ABD lideri, İsrail’in Gazze’yi işgal etmesinin büyük bir hata olacağını söylemişti.

• Gazze’nin kuzeyinde yaşayan en az 600 bin kişinin bölgenin güneyinde gittiği tahmin ediliyor. İsrail’in, sivillerin tahliye etmesini istediği Gazze’nin kuzeyinde 1.1 milyon insan yaşıyordu. 
• İsrail’in saldırıları nedeniyle Gazze’de hayatını kaybedenlerin sayısı 3 bini geçti. Hava saldırılarında yıkılan binaların altında 500’ü çocuk 1.200’den fazla insanın kaldığı düşünülüyor. 
• Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırılarında yaşamını yitiren 1.400 kişiden üçünün Türk vatandaşı olduğu açıklandı. Daha önceki duyuruda bir Türk vatandaşının hayatını kaybettiği, birinin de kayıp olduğu belirtilmişti.
• Dışişleri Bakanı Fidan, Türkiye’nin İsrail-Filistin arasında bir garantörlük sistemi kurulması önerisi bulunduğunu açıkladı. Hamas’ın elinde tuttuğu rehinelerin serbest bırakılması için Hamas lideriyle görüşen Fidan, İsrail-Hamas çatışmasıyla ilgili olarak cumartesi günü Mısır’da bir zirve yapılacağını da belirtti. İsrail, Hamas’ın 199 kişiyi rehin aldığını duyurmuştu. 
• The Guardian’da uzun süredir çizen karikatürist Steve Bell, Netanyahu’yu çizdiği bir karikatür nedeniyle işten çıkartıldı. Netanyahu'nun kendi midesini ameliyat ettiği karikatürde, Gazze Şeridi'nin ana hatlarında bir kesik yer alıyordu.

Millî takımlarının maçını izlemek için Belçika’nın başkenti Brüksel’e giden iki İsveçli öldürüldü, biri de ağır yaralandı. Saldırıyı düzenleyen ve olay yerinden kaçan Abdesalem Lassoued isimli zanlı polis tarafından vuruldu. Polis, kaldırıldığı hastanede ölen zanlının haricinde bir kişiyi daha arıyor. Saldırganın Belçika’da yasadışı olarak kalan Tunus asıllı bir erkek olduğu; üç İsveçliye otomatik savaş silahıyla saldırdığı açıklandı.

• EURO 2024 elemelerindeki Belçika-İsveç maçı da 1-1 eşitlikle biten devre arasının ardından ertelendi.

Hindistan’da Yüksek Mahkeme, eşcinsel evliliği tanımayı reddederken eşcinsel çiftlerin evlat edinebileceklerine hükmetti. Mahkeme, eşcinsel evlilikler konusunda yargı olarak kanun yapamayacaklarını, bu konuda karar verme yetkisinin mecliste olduğunu hatırlattı. Hükümete de seslenen mahkeme, eşcinsel topluluğun haklarını korumaya ve ayrımcılığa son vermeye çağırdı.

Fransa’nın başkenti Paris’teki Versay Sarayı, bomba tehdidi nedeniyle tahliye edildi. Saray, geçen cumartesi günü de aynı nedenle boşaltılmıştı. Aynı gün Louvre Müzesi de bomba ihbarı nedeniyle tahliye edilmişti.

ekonomi

Fotoğraf: Cumhur Yetmez / Depo Photos

Türkiye’nin 2024 bütçesi Meclis’e sunuldu. Buna göre gelecek yıl yatırıma 1.7 trilyon, savunmaya 1.1 trilyon, yerel yönetime 859.6 milyar ve tarıma da 384 milyar lira bütçe ayrıldı. Orta Vadeli Programda olduğu gibi 11.89 trilyon lira harcama, 8.43 trilyon lira gelir ve 2.65 trilyon lira açık öngörülüyor.

Kısa vadeli dış borç stoku, 211 milyar dolarla rekor seviyeye yükseldi. Bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku 64.9, diğer sektörlerin borç ise 54.5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Yurt dışı yerleşiklerin lira cinsinden mevduatları geçen yıl sonuna göre yüzde 7.8 oranında artışla 14.2 milyar dolara çıktı.

Merkez Bankası’nın konut fiyat endeksine göre konut fiyatları, geçen yıla oranla yüzde 90.3 artış gösterdi. Bu, Ocak 2022’den beri görülen en yüksek artış oldu. Ağustos ayı özelindeki artış ise yüzde 5.49 olarak belirlendi. Aynı dönemde, Türkiye genelinde bir konutun ortalama metrekare fiyatı 27 bin 870 liraya yükseldi.

ABD merkezli yatırım bankası JP Morgan, İsrail ile Hamas arasındaki çatışmalarla bağlı olarak Ortadoğu’daki jeopolitik tansiyonun yükseldiğine dikkat çekerek yatırımcıların güvenli limanlar araması gerektiğini tavsiye etti. Banka, hisseler için ‘piyasa altı getiri’, emtia için de ‘piyasa üzeri getiri’ tavsiyesi verdi.

Alaattin Aktaş’ın ‘Sonra da vatandaş niye döviz alıyor, niye altın alıyor; işte bu yüzden!’ başlıklı yazısı: “Belki de tüm TL mevduat sahipleri bu soruyu kendilerine sormalı: Benim bankadaki parama enflasyonun çok altında faiz verildi, ben kaybettim; peki benim param sayesinde kim para kazandı? Bu, hatalı bir politika mıydı, yoksa özellikle mi yapıldı? Ve TL’de durduğum için beni niye cezalandırdınız?”

Lüks otomotiv markası Rolls-Royce, 2 bin 500 çalışanının işine son verecek. Bu, şirketin küresel personelinin yüzde 6’sına denk geliyor. Şirkette hâlihazırda 42 bin kişi çalışıyor. 

spor

Fotoğraf: Şahika Encümen

Serbest dalışçı Şahika Encümen, Cumhuriyet'in 100. yılına ithafen Hatay Yayladağı’nda yaptığı denemede, 'paletsiz değişken ağırlık' kategorisinde Lena Balta'nın elinde bulundurduğu 105 metre dünya rekorunu 106 metre ile kırdı.

‘Yasadışı bahis soruşturması’ nedeniyle ifade veren İtalyan millî futbolcular Nicolo Zaniolo ve Sandro Tonali’nun bahis oynadıklarına dair henüz bir kanıt bulunamadı. Sky Italia’nın haberine göre, iki ismin poker ve blackjack oynadıkları belirlendi. 

Ziraat Türkiye Kupası 3’üncü eleme turu eşleşmeleri. 

kapsül öneriyor

• Mehmet Yaşin’in yazısı: ‘Damağımın tarihi’
• Dünya sıralamasında ilk 150’ye giren 21 yaşındaki tenisçi Zeynep Sönmez anlatıyor: “Beklenti ve hedefleri yükseltmek mental seviyeyi aşağıya çeken bir faktör.”
• bantmag.’dan Utkan Çınar’ın ‘Beckham’ belgeseli incelemesi: ‘Geçmişin yükü ve ihtişamı’
• Skycabin’in son teklisi: ‘Somnia’
• Cem Dinlenmiş’in Eylül 2011 tarihli karikatürü: “Oyun, Cumhuriyet’in 100. yılında bitiyordu.”
• Fragmanlar: 28 Ekim 1923 Pazar gecesini anlatan ‘Son Akşam Yemeği’ ve başrollerinde Beren Saat ve Kıvanç Tatlıtuğ’un olduğu Netflix filmi ‘İstanbul İçin Son Çağrı’

günün sözü

“Neredeyse ‘Gözünün üstünde kaş var’ diyerek ceza keseceksiniz.”

İstanbul Kadıköy’de emniyet kemeri takmadığı için ceza uygulanan taksi şoförü Serdar Morkoç.