Sayı: 931 - Ortalama okuma süresi: 5.5 dakika (1.444 kelime)

🌤️ Tüm yurtta çoğunlukla güneşli bir hava bekleniyor. Yurdun iç ve doğu kesimlerindeki gece ile gündüz sıcaklık farkı 15 dereceye kadar çıkacak. İstanbul dahil Marmara’nın batısında rüzgâr etkili olabilir.

$: 27.98 📈 €: 29.67 📈 BIST 100: 7.769 📉 ₿: 28.678 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, çevresindekileri 100 milyon lira dolandırdıktan sonra eşiyle birlikte Portekiz’e gittiği iddia edilen ‘Var Böyle Tipler’ hesabının kurucusu Kıvanç Talu var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Ay şuram ağrıyor

Geçen yıl nüfusun yaklaşık 10 katı kadar doktor muayenesi başvurusunun olduğu Türkiye’de, bir kişinin yıl içinde muayeneye gitme sayısı ortalama 10 oldu.

En çok başvurulan birim ise acil servisler. Türkiye bu istatistiklerle, Slovakya'nın ardından Avrupa genelinde ikinci sırada. Başvuruların yaklaşık 333 milyonu aile hekimlerine, 496 milyonu ise hastanelere yapıldı.

‘Koruyucu sağlık’ hizmetinin aktif hâle getirilmesi gerektiğini söyleyen Türkiye Acil Tıp Derneği'nden Prof. Dr. Ayhan Özhasenekler, “Bizim sağlık sistemimiz maalesef tedavi edici sağlık hizmeti sunumuna daha yatkın” diyor.

Türkiye’deki doktorların başka ülkelere göçü, 2017’den bu yana hızlanıyor. Yurtdışında çalışmak için gerekli olan ‘iyi hâl belgesi’ alan hekim sayısı, bu yılın ilk dokuz ayında 2 bin 286 oldu.

Türkiye, kişi başına düşen hekim sayısında Avrupa ülkeleri arasında son sırada. Toplam hekim sayısında ise Almanya (377 bin), İtalya (243 bin), Fransa (216 bin) ve İspanya’nın (213 bin) ardından beşinci sırada.

Gazze’deki saldırı nedeniyle üç günlük ‘millî yas’ ilan edildi. 

İzmir'in su ihtiyacının yüzde 44'ünü karşılayan Tahtalı Barajı'nın doluluk oranı, son 14 yılın en düşük seviyesini görerek yüzde 29.9'a düştü. Bu durumu ‘tehlikenin başlangıcı’ olarak niteleyen Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Prof. Dr. Doğan Yaşar’a göre ay sonunda bu oran yüzde 25’e inecek. 

TBMM’ye sunulan 2024 bütçesine göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aylık brüt maaşı 140 bin liradan 183 bin liraya yükseldi. Bütçe teklifinde Diyanet’e ayrılan kaynak, İçişleri dahil olmak üzere altı bakanlığı geride bıraktı. Bu yıl 36.1 milyar lira olan Diyanet bütçesi, 2024 için 91.8 milyar liraya çıkarıldı. Diyanet’in bu yılki bütçesinin yüzde 95’ini harcadığı belirlendi. 

Kırklareli'nde işkence ederek köpek yavrusunu öldüren tutuksuz sanık F.B., 6 ay 20 gün hapis ile 6 bin lira para cezasına çarptırıldı.

TCDD, açık bilet kullanım süreleri ile iade kesinti oranlarında düzenlemeye gitti.

Birçok içeriğin tek bir linkte toplanmasını sağlayan Linktree’ye, Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından erişim engeli getirildi. Erişim engelinin gerekçesi 'yasa dışı bahis ve terörün finansmanında kullanılması’ olarak açıklandı. Linktree, özellikle Instagram gibi biyografi bölümüne en fazla bir bağlantının eklenmesine izin veren platformlarda kullanılıyor.

İsmail Saymaz’ın yazısı: “Dilan Polat dosyasının kapatılması için çok büyük paraların konuşulduğu kulağıma geliyor.”

Barış Terkoğlu’nun yazısı: “Can Tanrıyar, bir resepsiyon sırasında karşılaştığı Erdoğan’a yargı içindeki yapıyı şikâyet etmiş.”

politika

Fotoğraf: Depo Photos

CHP lideri Kılıçdaroğlu, partisinin İzmir ve Balıkesir belediye başkan adaylarını duyurdu. İzmir’de mevcut başkan Tunç Soyer’i aday gösterecek CHP’nin Balıkesir adayı ise eski vekil Ahmet Akın. 

• CHP’nin genel başkan adayı Özel, gazetecilerle bir araya geldi: “Milletvekili grubunda yüzde 55’e 45 öndeyiz. Tahminlerin çok üzerinde bir destekle kurultayı kazanacağız.”
• BBC Türkçe’nin kulis haberi: ‘CHP kurultayı öncesi genel merkezde ve değişimcilerde nasıl bir hava hâkim?’

Sedat Ergin’in yazısı: ‘Batı dünyası ve Filistin meselesinde dengeli bir tutum ihtiyacı’

kültür - yaşam

Fotoğraf: Depo Photos

Belçika’nın Liege şehrine Barış Manço’nun anıtı dikilecek. Manço’nun oğlu Doğukan, gelişmeyi şu ifadelerle duyurdu: “Barış Manço anısına ülke genelinde yapılacak etkinlik, onun ismini yaşatacak anıt ve çalışmalar için aldığımız davetin detaylarını size ilerleyen zamanda aktaracağım.”

Elon Musk, Business Insider’da yer alan ve X’in (Twitter) Dijital Hizmetler Yasası nedeniyle platformu Avrupa Birliği’nde kullanıma kapatma seçeneğinin değerlendirildiği yönündeki haberi yalanladı. Söz konusu yasa, büyük internet platformlarının nefret söylemi gibi durumlarda istikrarlı ve hızlı bir şekilde eyleme geçmesini zorunlu kılıyor.

Speedtest’in verilerine göre sabit internette en yüksek ortalama indirme hızını sunan firma 64.31 Mbps ile TurkNet oldu. TurkNet’i ortalama 46.66 Mbps hız ile Turksat Kablo, ortalama 38.54 Mbps indirme hızı ile Turkcell, ortalama 28.16 Mbps hız ile Türk Telekom ve ortalama 26.40 Mbps hız ile Vodafone izledi.

• Mobil indirme hızında ise Turkcell, ortalama 57.60 Mbps ile bu alandaki en hızlı operatör oldu. Turkcell’i ortalama 28.56 Mbps ile Türk Telekom, ortalama 19.58 Mbps ile Vodafone takip etti.

dünya

Fotoğraf: Sabar Abu Elouf / The NYT

İsrail’in 7 Ekim’den bu yana süren saldırıları nedeniyle Gazze’de hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısı 3 bin 758’e yükseldi. Yaşamını yitirenlerin 1.524’ünü çocuklar ve 1.000’ini de kadınlar oluşturuyor. Saldırılarda 12 bin 500 de yaralı var. Gazzeli yetkililer, 44 sağlık çalışanının hayatını kaybettiğini, dört hastanenin hizmet dışı kaldığını, 14 sağlık hizmeti tesisinin de çalışamaz hâlde olduğunu bildirdi. Batı Şeria’da ise 7 Ekim’den beri en az 61 Filistinli hayatını kaybetti, 1.200’den fazla insan da yaralandı. 

• İsrail ordusu, daha önce 199 olarak duyurduğu Hamas’ın elindeki rehine sayısını 203’e yükseltti. Hamas’ın ‘Aksa Tufanı’ isimli 7 Ekim’deki saldırısında İsrail’de 1.402 kişi yaşamını yitirdi. 
• Mısır ile ABD, Gazze’ye insani yardımlar ulaşması için Refah Sınır Kapısı’nın açılması konusunda anlaşma sağladı. İlk etapta 20 kamyondan oluşan yardımın yarın Gazze’ye geçirilmesi bekleniyor. Bölgeye 7 Ekim’den bu yana herhangi bir yardım ulaştırılamıyor. 
• İngiltere Başbakanı Sunak, Kudüs’te İsrailli mevkidaşı Netanyahu ile görüştü. Sunak, İsrail’in yanında olduklarını belirterek Netanyahu’ya hitaben “Sizin kazanmanızı istiyoruz” diye konuştu. İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’la da görüşen Sunak, Hamas tarafından rehin alınan İsraillilerin aileleriyle de bir araya geldi.
• ABD’de siyonizm karşıtı Yahudi topluluk ‘Jewish Voice for Peace (Barış İçin Yahudi Sesi) ABD Kongresi binasında bir eylem yaptı. ABD lideri Biden’dan İsrail’in ateşkes ilan etmesi için baskı yapmasını talep eden göstericilerden bazıları gözaltına alındı.
• Almanya’nın başkenti Berlin’de düzenlenen Filistin’e destek gösterisine katılan 174 kişi gözaltına alındı. Bu kişilerden en az 65'i hakkında soruşturma yürütüleceği açıklandı. Frankfurt ve Nürnberg gibi şehirlerdeki gösterilere de polisin müdahalesi oldu. 

Avrupa Parlamentosu’nun insan hakları ve düşünce özgürlüğü alanında verdiği Sakharov Ödülü’ne bu yıl, İran’da geçen yıl hayatını kaybeden Mahsa Amini ve İran’daki ‘Kadın, Yaşam, Özgürlük Hareketi’ layık görüldü. Adını Sovyet fizikçi ve siyasi muhalif Andrei Sakharov'dan alan ödül, 1988'den bu yana her yıl AP tarafından dünya genelinde düşünce özgürlüğünü savunan kişi veya kurumlara veriliyor.

• Amini, ahlak polisi tarafından darp edilerek alındığı gözaltında hayatını kaybetmişti. Bu olayın ardından ülkede büyük bir protesto dalgası başlamıştı.

Avrupa Birliği, uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele kapsamında çocukların çetelere katılımlarının önüne geçecek stratejileri güçlendirmek istiyor. Avrupa çapında yeni bir uyuşturucu uyarı sisteminin geliştirilmesi de hedeflenenler arasında yer alıyor. Birlik yetkilileri, çetelerin çocukları kullanmalarını çocuk askerlerin durumuna benzetiyor.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Meclis’e gönderilen 2024 yılı merkezi yönetim bütçesinde 253.50 milyar lira beklenen harç gelirlerine en büyük katkının 127.10 milyar lirayla tapu harçlarından gelmesi bekleniyor. Bu, yüzde 54.4’lük bir oran. Bunun yanı sıra yaklaşık 34 milyar liralık yargı harcı geliri de öngörülüyor. 

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, yatırım turuna Fransa’da devam ediyor. Fransız İş Adamı ve Sanayiciler Derneği’nin üyeleriyle görüşen Şimşek, Fransız mevkidaşı Le Maire’yle de bir araya gelecek. Bakan Şimşek, fon tutarı 4 trilyon doları bulan Avrupa'nın önde gelen 7 fon yöneticisiyle de buluşacak.

Osman Arolat’ın ‘Tekstil ve hazır giyimciler: Maliyetler %40 arttı!’ başlıklı yazısı: “Tekstil ve hazır giyim sektörü temsilcileri, ekonomi yönetiminin bu olumsuz tabloyu düzeltmek için harekete geçmesini istiyorlar. Sektörün, ABD’ye yapılan ihracatı 3 milyar $’dan 5 milyar $’a çıkarmak istedikleri bir ortamda bu istemleri son derece yerindelik taşıyor.”

Merkez Bankası’nın net rezervleri, bir haftada 20.7 milyardan 22.1 milyar dolara yükseldi. Swap hariç net rezervler ise eksi 55.5 milyar dolar olarak belirlendi. Bir önceki bu veri eksi 55.7 milyar dolar düzeyindeydi. Bankanın brüt rezervleri de 122.8 milyar dolardan 124.5 milyar dolar düzeyine çıktı.

• Kur koruma mevduatlarındaki miktar geçen hafta 72.92 milyar liralık düşüşle 3.15 trilyon liraya geriledi. Son iki haftadaki gerileme ise 147.48 milyar lirayı buldu.

Finlandiya merkezli Nokia, personelinin yüzde 16’sına tekabül eden 14 bin çalışanıyla yollarını ayırmayı planlıyor. Şirketin üçüncü çeyrek satışlarında yüzde 20’lik düşüş yaşandı. Nokia, söz konusu işten çıkarmalarla birlikte gelecek yıl 400 milyon, 2025’te de 300 milyon euro tasarruf edileceğini öngörüyor.

• Hâlihazırda telekomünikasyon ekipmanı üreten şirket, 1990’lı yıllarda cep telefonu piyasasının büyük bir bölümüne hâkimdi.

ABD merkezli altyapı yatırımcısı ‘I Squared Capital’, Avrupa’daki 10 ülkede faaliyet gösteren toplu taşıma iştiraki Arriva’yı, Alman kamu demiryolu şirketi Deutsche Bahn’den satın almak üzere anlaştı. Alman basını anlaşmanın 1.6 milyar euro değerinde olduğunu yazdı. Satışın gelecek yıl tamamlanması bekleniyor.

spor

Fotoğraf: Newsweek

UEFA, ikinci bir duyuruya kadar İsrail’de düzenlenecek UEFA maçlarının oynanmayacağını duyurdu. Brüksel’deki silahlı saldırı nedeniyle yarıda kalan Belçika-İsveç maçı ise 1-1 olarak tescil edildi. 

Ligue 1 ekibi Nice, Instagram’da Yahudi karşıtı bir paylaşımda bulunan 27 yaşındaki Cezayirli sağ bek Youcef Atal'ı kadro dışı bıraktı. Atal, Filistinli vaiz Mahmoud al-Hasanat'ın ‘Tanrı’ya Yahudi halkına kara bir gün göndermesi’ çağrısı yaptığı bir video paylaşmıştı.

Liverpool’un Mısırlı futbolcusu Salah’ın Gazze için dünya liderlerine yaptığı çağrı: “İnsanlık galip gelmeli.”

Medyascope derlemesi: ‘Bahis skandallarına karışmış futbolcular’

kapsül öneriyor

• Yenal Bilgici’nin yazısı: “Instagram ‘Gazze’ diyenleri sansürlüyor mu? Birçok kullanıcı, görüntülenme sayılarının düştüğünü söylüyor. Ben de kendi deneyimimi yazdım.”
• Kaan Sezyum’un 3 bin 700 şarkılık listesi: ‘Sevginin Gücü’
• Jeremy Corbyn’in yazısı (çev. vesaire): ‘Biz neden yapamayalım?’ 
• ‘Nasıl Olunur? podcastinde Nilay Örnek’in konuğu senarist ve yönetmen Çağan Irmak. 
• ‘Daft Punk’ın 1997’de çektirdiği ‘kasksız’ fotoğrafları.
• Socrates programı ‘Sinyor Ne Diyor?’ bölümü: ‘Dennis Bergkamp’

günün sözü

“Millî yas ilanı bu ülkede en zor para kazanan kesimi çalışamaz hâle getiriyor; müziği eğlence olarak gören zihniyet bir kere daha kazanıyor. Oysa şarkılarımızı söylerken/çalarken de savaşa karşı çıkabiliriz. Acı, insanın içinde yaşadığı bir şey, zorla olmuyor.”

Konserlerin iptal edilmesine tepki gösteren müzik yazarı Murat Meriç.