Sayı: 932 - Ortalama okuma süresi: 5.5 dakika (1.500 kelime)

🌤️ Hafta sonu boyunca yurdun tüm bölgelerinde az bulutlu bir hava görülecek. Özellikle pazar günü bazı bölgelerde hava sıcaklıkları 30 dereceye kadar çıkacak.

$: 27.98 📈 €: 29.64 📈 BIST 100: 7.510 📉 ₿: 29.514 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, günü yüzde 3.3’lük düşüşle tamamlayan BIST 100 var.

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Hayalî emeklilik

Dünya genelindeki emeklilik sistemlerini karşılaştıran bir rapora göre, Türkiye en kötü notu alan ülkeler arasında. Dünya nüfusunun yüzde 64'ünü kapsayan 47 ülkenin emeklilik sisteminin karşılaştırıldığı listede ilk sırada Hollanda yer alıyor. Onu, İzlanda ve Danimarka takip ediyor.

Sıralamanın en altında Hindistan, Filipinler ve Arjantin bulunuyor. Bu üç ülkenin hemen üzerinde ise Türkiye ile Tayland var.

Türkiye Emekliler Derneği araştırmasına göre, Türkiye'de yaklaşık 15 milyon emekli var. Nüfusunun yüzde 27'si emeklilerden oluşan Zonguldak, en fazla emekli yoğunluğuna sahip il.

Finlandiya, Norveç, İsveç, Birleşik Krallık, İsviçre, İrlanda, Belçika, Portekiz ve Almanya raporda iyi not alırken ABD, Fransa, İspanya, İtalya, Polonya, Avusturya ve Hırvatistan’da eksiklikler görüldü.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın kararıyla, ülke genelindeki okullarda bugün yapılan bayrak törenlerinde, Filistin’de hayatını kaybedenler için bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu.

Murat Ağırel’in yazısı: “Polat çiftinin ilişki ağının Gürcistan’a kadar uzandığı ortaya çıktı.”

• Timur Soykan’ın derlemesi: ‘Metro Turizm’in sahibi Galip Öztürk’

Tutuklu gazeteci Barış Pehlivan’ın tutukluluğa itiraz talebi reddedildi. Pehlivan, önümüzdeki ay görülecek duruşmada beraat etmezse Mart 2024’e kadar cezaevinde kalacak.

• Barış Pehlivan’ın yazısı: ‘Ben şimdi ne yapacağım?’

TRT Haber muhabiri Elif Akkuş, anonim bir X (Twitter) hesabından yapılan paylaşımların 'bilgi kaynağı' olmak suçlamasıyla tutuklandı. Akkuş, gözaltına alındıktan sonra sağlık sorunları nedeniyle hastaneye kaldırılmıştı. 

• TRT bünyesinde 25 yıldır görev yapan Akkuş hakkındaki  soruşturma, TRT Genel Müdürü Mehmet Zahid Sobacı ve diğer bazı müştekilerin şikâyet ve suç duyuruları üzerine başlatıldı. 

Sinan Ateş cinayeti soruşturmasında gözaltına alınan M.E.A. isimli komiser tutuklandı. Cinayetten sonra tetikçiyi kaçırdığı iddia edilen eski Ülkü Ocakları yöneticisi Tolgahan Demirbaş’a, Ateş’le ilgili kişisel bilgileri sızdırdığı belirlenen M.E.A’nın, cinayetin ardından açılan soruşturmada aktif olarak rol aldığı tespit edildi. 

İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcısı İsmail Uçar’ın HSK’ya gönderdiği ve ‘adliyedeki rüşvet’ iddialarını içeren dilekçesinde adı geçen İstanbul Adalet Komisyonu Başkanı Bekir Altun’un talebiyle, 172 haber bağlantısı hakkında erişim engeli kararı verildi. Haberlerde, Uçar’ın dilekçesinde sık sık işaret edilen İstanbul 4. Sulh Ceza Hâkimliği’nin adı geçiyor.

Gazeteci Rauf Tamer, geçirdiği kalp krizi sonucu 86 yaşında hayatını kaybetti. Uzun yıllardır Posta’da gündemi değerlendiren yazılar kaleme alan Tamer, gazetenin başyazarıydı.

İsmail Saymaz’ın yazısı: ‘Milliyetçi paylaşımda bulunmak suçu’

politika

Fotoğraf: Depo Photos

14 Mayıs seçimlerinde yüzde 7’lik barajı geçen AKP, CHP, MHP, İYİ Parti ve Yeşil Sol Parti önümüzdeki yıl için Hazine yardımı almaya hak kazandı. Kanun gereği, Hazine yardımı yerel seçimlerin olduğu yıllarda normal tutarın iki katı olarak uygulanıyor.

Türkiye’nin ‘millî yas’ ilan etmesinin ardından Almanya, İtalya, İsveç, Birleşik Krallık ve Rusya'nın Ankara'daki büyükelçiliklerinin bayraklarını yarıya indirmediği görüldü. Dışişleri Bakanlığı’nın notasındaki muğlaklığın bilinçli olduğunu vurgulayan üst düzey bir yetkili, ‘diplomatik nezaket gereği Türkiye'deki temsilciliklerden doğrudan bayraklarını yarıya indirmelerinin istenemeyeceğini’ söyledi.

Nuray Babacan’ın kulis yazısı: ‘AKP’nin İstanbul raporu: İmamoğlu önde, aday Kurum gibi’

kültür - yaşam

Fotorğraf: Hollandse Hoogte / Shutterstock

Hollanda’nın başkenti Amsterdam’daki seks işçileri, şehrin dışında yeni bir erotik merkez kurma planını protesto etmek için bir yürüyüş düzenledi. ‘Red Light District’in olarak anılan genelevlerin bulunduğu Oudekerksplein'de toplanan 100 kadar seks işçisine, Red Light bölgesindeki girişimciler, siyasi partiler ve kent sakinleri destek verdi.

İstanbul’da tarihî Sansaryan Han’ın restorasyonu tamamlandı. Marriott oteller zinciri tarafından 35 yıllığına kiralanan yapı, ‘The Luxury Collection’ adıyla hizmete açılacak.

• 1935 yılından itibaren uzun süre İstanbul Emniyet Müdürlüğü olarak kullanılan Sirkeci’deki han, ‘tabutluk’ denen küçük odaları ve işkence hikâyeleriyle biliniyor. 

İngiltere’nin başkenti Londra’daki bir yaşlı bakımevi binası, ülkenin önde gelen mimari ödüllerinden Stirling’e layık görüldü. Ödülü veren İngiltere Kraliyet Mimarlık Enstitüsü, söz konusu binanın sosyal sağlık hizmetlerinde kaliteyi yükseltme konusunda bir örnek oluşturduğunu duyurdu. 

• Bakımevinde sanat atölyesi, kuaför salonu, sosyal etkileşimi teşvik etmeyi amaçlayan etkinlik alanı gibi çeşitli bölümler var.

Kapsül Kültür’ün bugünkü sayısı: ‘Ölümün hayaleti’

dünya

Fotoğraf: Samar Abu Elouf / The NYT

Mısır sınırındaki Refah Sınır Kapısı’ndan bugün Gazze’ye geçmesi beklenen yardım TIR’ları henüz bu hedeflerine ulaşamadı. Mısırlı kaynaklar, devam eden yol onarım çalışması nedeniyle geçişin ertelendiğini belirtti. Ancak Mısır Gıda Bankası'nın CEO'su Mohsen Sarhan, yardımların Gazze’ye ulaştırılamamasının nedeninin İsrail ordusunun yoğun bombardımanı olduğunu söyledi: “İçeri girmek istiyoruz ama Mısırlı yetkililer anında öldürülmeyeceğimiz güvence altına alınmadan buna izin vermeyecek.”

• Sınır kapısını ziyaret eden Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Guterres, yardım TIRlarının Gazze’ye ulaştırılmasının bir ölüm kalım meselesi olduğunu vurguladı.
• Gazze’de sivillerin sığındığı bir Rum Ortodoks Kilisesi, İsrail hava saldırısında vuruldu. Gazzeli yetkililer 18 Hıristiyan Filistinlinin yaşamını yitirdiğini duyurdu. Kilise ise can kaybı konusunda bir açıklama yapmadı.
• İsrail’in Gazze’ye yönelik hava saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı 4 bin 137’ye yükseldi. 7 Ekim’den beri devam eden saldırılarda 13 bin kişi de yaralandı.
• Hamas, ‘Aksa Tufanı’ isimli 7 Ekim saldırısında ele geçirdiği 200’den fazla rehinenin bir kısmını, İsrail’in hava saldırılarını durdurması hâlinde serbest bırakacağını duyurdu. İsrailli yetkililer konu hakkında yorum yapmıyor.
• İsrail ordusu, Hamas’ın elindeki rehinelerle ilgili daha detaylı bilgiler paylaştı. Buna göre rehinelerin çoğu hayatta. 60 yaşından büyük rehine sayısı 10 ila 20 arasında. 20’den fazla rehine de 18 yaşından küçük.
• İsrail’in Ankara Büyükelçisi Irit Lillian ve diğer diplomatlar Türkiye’den ayrıldı. Bu kararın geçici olduğu belirtiliyor. Zira İsrail, Türkiye’deki diplomatlarının güvenlik tedbiri olarak ülkeyi terk etmelerini istemişti.

Avrupa Komisyonu, düzensiz göçle mücadele ve güvenlik sorunlarını engellemek için Avrupa’ya vizesiz seyahatı zorlaştırmanın planlarını yapıyor. Bunun için komisyon üyeleri tarafından bir yasa tasarısı hazırlandı. Tasarı, AB ülkelerinin, üçüncü ülkelere tanınan vizesiz seyahat hakkının, hızlı şekilde 36 aya kadar askıya almasına olanak tanıyor.

• Türkiye’nin dahil olduğu birçok üçüncü ülkeye vize uygulamayan Sırbistan, son dönemde düzensiz göçmenlerin Avrupa’ya geçmek için kullandıkları bir destinasyon.
• AB, aralarında Balkan devletlerinin de bulunduğu yaklaşık 60 ülkeye, 90 güne kadar vizesiz seyahat hakkı tanıyor.

Fransa’da aşırı sağ görüşlü politikacı Marine Le Pen, çıkarılacak bir yasayla ülkedeki tüm İslamcı ideolojilerin yasaklanmasını talep etti. Cezayir asıllı Fransız millî futbolcu Benzema ile Gazze’deki saldırılar nedeniyle ters düşen İçişleri Bakanı Darmain’e seslenen Le Pen, “Artık Fransa'da bile yaşamayan Benzema'nın içişleri bakanı tarafından itham edilmesi, büyük sorunlarla karşı karşıya olduğumuz bir dönemde bir oyalamadır” dedi.

İtalya Başbakanı Meloni, partneri Andrea Giembruno’dan ayrıldı. 7 yaşında bir çocukları bulunan ikili, Giambruno’nun sunuculuğunu yaptığı bir TV programının kamera arkası görüntüleri nedeniyle ayrılık kararı aldı. Zira Giambruno, bu görüntülerde bir kadın gazeteciyi övmesinin ardından saçlarına dokunuyor ve “Neden seni daha önce tanımadım” gibi sözler sarf ediyor.

ekonomi

Fotoğraf: Cumhur Yetmez / Depo Photos

TÜİK’in verilerine göre yurtiçinde yapılan seyahat harcamaları, yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 142.5 artarak 48 milyar lirayı buldu. Bu, kişi başına ortalama 3 bin 971 liralık harcama anlamına geliyor. Aynı dönemde 13.63 milyon kişi yurtiçinde seyahat etti. Toplamda 100 milyondan fazla geceleme yapılırken ortalama geceleme sayısı ise 6.2 olarak belirlendi.

Merkez Bankası’nın 70 katılımcıyla gerçekleştirdiği ekim ayı ‘Piyasa Katılımcıları Anketi’nde gelecek 12 ay için enflasyon beklentisi yüzde 44.94’ten yüzde 45.28’e yükseldi. Yıl sonu enflasyon beklentisi de yüzde 68.01 seviyesine çıktı. 24 ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi ise yüzde 23.87'den yüzde 25.82'ye ulaştı.

Bitcoin, yaklaşık üç ay sonra yeniden 30 bin seviyesini test etti. Son bir haftada yüzde 11 değer kazanan Bitcoin’in toplam piyasa değeri ise 583 milyar dolar. Tüm kripto pazarının toplam büyüklüğü de yüzde 4.35’lik artışla 1.13 trilyon doları buldu.

Almanya merkezli Deutsche Bank, Merkez Bankası’nın politika faizini gelecek hafta 500 baz puan artırarak yüzde 35’e yükselteceğini tahmin ediyor. Bankanın ekonomistleri, kasım ve aralık aylarında 250’şer baz puanlık faiz artışı da bekliyor. Bu, Deutsche Bank’ın yıl sonundaki politika faizini yüzde 40 olarak öngördüğünü gösteriyor. Daha önce yüzde 40’lık politika faizine gelecek yılın ikinci çeyreğinde ulaşılması bekleniyordu. 

Benzinin litre fiyatına, bu geceyarısından itibaren geçerli olmak üzere 1.48 lira zam gelmesi bekleniyor. Zammın ardından benzinin litre fiyatı ortalama 35.50 lira olacak. Geçen günlerde de motorine 2 liranın üstünde bir zam yapılmıştı.

Tarımsal girdi fiyat endeksi ağustosta yıllık yüzde 41.33, aylık yüzde 6.94 arttı. Endekste, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 29.71 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 62.79 artış gerçekleşti.

Türkiye’de kurulan şirket sayısı, eylül ayında 10 bin 978; kapanan şirket sayısı ise 2 bin olarak açıklandı. Bu, eylül ayında kurulan şirket sayısının bir önceki aya göre yüzde 4.5 arttığını gösteriyor. Kapanan şirket sayısı da aynı dönemde yüzde 17 oranında artış gösterdi. 

• Yılın ilk dokuz aylık döneminde toplamda 96 bin 842 şirket ve kooperatif kuruldu.

spor

Fotoğraf: Goal

Aston Villa, İtalya'daki bahis soruşturmasında adı geçen futbolcusu Nicolo Zaniolo'nun West Ham United maçında kadroda olabileceğini açıkladı. Roma’da oynadığı dönemle ilgili soruşturulan Zaniolo hakkında bahis oynadığına dair henüz delil bulunamadı. 

Turkish Airlines EuroLeague’deki 'çift maç' haftasında Fenerbahçe Beko, konuk ettiği LDLC ASVEL Villeurbanne karşısında ilk yarıda 18 sayı geri düşmesine rağmen 101-86’lık skorla galip geldi. Anadolu Efes ise bu akşam 20.30’da Valencia ile Sinan Erdem Spor Salonu’nda karşılaşacak.

kapsül öneriyor

• Fragmanlarıyla: Bu hafta vizyona giren filmler. 
• Deniz Tekin’in yeni teklisi: ‘Kaktüs’
• Oggusto seçkisi: ‘Evcil hayvan sahiplerinin hayatını kolaylaştıracak ürünler’
• Gör Beni programında Armağan Çağlayan’ın konuğu sosyal medya fenomeni Dilan Polat (21 Eylül 2023): “İnsanlara sürekli bir şeyin hesabını vermek zorundasın.”
• Kanat Atkaya’nın sunduğu Radyo Eksen programı ‘Sakladığım Biletler’ bölümü: ‘Ahmet Uluğ’
• Business Insider makalesi (çev. Mashable Türkiye): ‘Bir narsistten ayrılırsanız ne olur?’

günün sözü

“Bilgisayar kullanmıyorum çünkü her denememde kafam çok karıştı. İzlenecek filmlerim, okunacak kitaplarım ve etrafımda birçok insan var. E-posta okumaya bu yıl başladım. E-postalar... Beni çok korkutuyor. 'CC' kısmında bana binlerce isim gösteriyor. Kim bu insanlar?”

Yönetmen Martin Scorcese, günümüz dünyasının ‘mecburiyetleriyle’ olan ilişkisini anlattı.