Sayı: 936 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.555 kelime)

🌤️ Yurt genelinde önemli bir yağış beklenmiyor. Gündüz sıcaklıkları mevsim normallerinin üstünde seyrediyor. 

$: 28.15 📈 €: 29.72 📈 BIST 100: 7.662 📈 ₿: 34.400 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Kaza değil ihmal

Aydın Güzelhisar Kız Öğrenci Yurdu’nda asansör düşmesi nedeniyle 22 yaşındaki Zeren Ertaş isimli öğrenci hayatını kaybetti. Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü'ne (KYK) bağlı yurttaki öğrenciler, yedi kat aşağı düşen asansörün bakımsız olduğunu ve bunu birçok kez dile getirdiklerini söyledi.

Asansörde yaralanan 15 öğrencinin sağlık durumunun iyi olduğu açıklandı. ‘Barınamıyoruz Hareketi’nin aktarımına göre, tanık öğrenciler iki kişinin hayatını kaybettiğini söylüyor.

Olaydan sonra yurdun dışında eylem yapan öğrencilere, polis ve jandarma müdahale etti. Yurt müdürünün, “Odamız 7. katta, korkudan çıkamıyoruz” diyen öğrencilere “Yürüyerek çıkın o zaman” dediği görüldü. Yurt müdürü açığa alındı. 

Gençlik ve Spor Bakanlığı, 15 kişilik asansöre 16 kişinin binildiğini, asansörün henüz kapı kapanmadan kaymaya başladığını açıkladı. Bakanlık, bu sırada asansördeki öğrencilerden birinin panik hâlinde dışarı çıkmak isterken sıkışarak hayatını kaybettiğini belirtti.

Aydın Kent Meydanı'nda oturma eylemi yapan öğrenciler, olay yerine karanfil bırakmak için yürüyüşe geçti. Polisin izin vermediği yürüyüşte bir öğrencinin ters kelepçeyle gözaltına alındığı görüldü. 

Yurttaki asansörün denetim yetkisi, 2020 yılında Makina Mühendisleri Odası’ndan (MMO) alınarak özel bir şirkete verildi. MMO, Temmuz 2023’e kadar asansörün ‘kullanıma uygun olmadığını’ belirten bir uyarıyla çalıştırıldığını duyurdu. 

Kentteki Berin Menderes KYK Kız Öğrenci Yurdu’nda kalan bir öğrencinin, yurttaki asansör sorununu üç gün önce CİMER’e şikâyet ettiği ortaya çıktı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 8. Aile Şurası’nda yaptığı konuşmada 85 milyon olduğu tahmin edilen Türkiye’nin nüfusunun ‘yeterli olmadığını’ söyledi. Evlenme yaşının yükselmesini ve boşanma oranlarının artmasını hatırlatan Erdoğan, şöyle devam etti: “Boşuna, ‘En az üç çocuk’ demiyoruz. Çünkü bu toplumun özellikle ihtiyacı var.”

‘Kara para aklama’ ve ‘vergi kaçırma’ iddialarının ardından tüm malvarlıklarına el konulan  Dilan Polat ve eşi Engin Polat’a ait 15 şirkette arama başlatıldı. Yurtdışı yasağı olan çiftin telefonlarının da incelenmesi bekleniyor. Polat’ın avukatı, gözaltı kararı olmadığını söyledi.

Sakarya Üniversitesi öğrencisi 41 kişi, sosyoloji dersine giren ilahiyatçı Prof. Dr. Ali Arslan'ı rektörlüğe şikâyet etti. Akademisyenin kadın öğrencilere yönelik cinsiyetçi söylemlerde bulunduğu belirtilen dilekçeye göre Arslan, 19 Ekim'deki derste şort giyen bir kadın öğrenciye "Sen neden böyle giyiniyorsun?" diye sordu. Tepki üzerine bazı öğrenciler dersi terk etti.

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de en çok görülen kanser türü yüzde 11.7’yle meme kanseri oldu. Yıllardır ilk sırada yer alan akciğer kanseri yüzde 11.4’le ikinci, kalın bağırsak kanseri ise yüzde 10’la üçüncü sırada.

Boğaziçi Köprüsü, Cumhuriyet'in 100. yılı etkinlikleri kapsamında cuma ve cumartesi 02.00-07.00, pazar ise 16.00-00.00 saatlerinde çift yönlü trafiğe kapatılacak.

İstanbul’da toplu ulaşım araçlarında kredi ya da banka kartıyla alınan bilet fiyatları, yüzde 33.33 oranında indirildi. Yeni tarife, 1 Kasım’dan itibaren geçerli. Bu değişiklikle, 30 lira olan tek geçişlik bilet ücreti 20 liraya düştü.

Fatih Altaylı’nın yazısı: “Fazıl Say pek de geleceği olmayan bir tavrı boşu boşuna destekleyerek konserlerinden oldu.”

teşekkürler

Cumhuriyet Bayramı coşkusunu istasyonlarına taşıyan OPET, Eceabat Maydos Karargâhı’nı 100. yıl anısına restore ediyor

Cumhuriyet’in 100. yılı nedeniyle tüm istasyonlarını ‘İlelebet’ mesajı içeren poster ve Türk bayrakları ile donatan OPET, Çanakkale Savaşları’nda Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 19. Tümen Komutanlığı yaptığı dönemde kullandığı Eceabat/Maydos Fırka Karargâhını da 100. yıl anısına restore ediyor. Karargâh, 2024 yılında Cumhuriyet’imizin 2. yüzyılına armağan olarak ziyarete açılacak. 

Türkiye’de doğup, Türkiye’de büyüyen her kurum ve kuruluşun ülkesine karşı görev ve sorumluluğu olduğu vizyonuyla hareket eden OPET, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılı coşkusunu istasyonlarına taşıyor. Cumhuriyet’imizin 100. yıldönümü şerefine tüm istasyonlarını “İlelebet” mesajı taşıyan Atatürk posterleri ve Türk bayrakları ile donatan OPET, “Cumhuriyet’imizin 100. yılındayız. Projelerimizle cumhuriyetimizi ilelebet yaşatacağız” mesajları ile müşterilerini karşılıyor.

'Tarihe Saygı Projesi' ile 2006 yılından bu yana Eceabat Yarımadası’nı rehabilite eden, şehitlikler, camiler ve okullarla bölgeyi kalkındıran OPET, Cumhuriyet’imizin 100. yılı anısına Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Çanakkale Savaşları sırasında kumanda merkezi olarak kullandığı Maydos Fırka Karargâhı’nı da restore ediyor. 25 Şubat 1915 tarihinde Çanakkale Cephesi’ne giden Ulu Önder Atatürk’ün bugünkü adıyla Eceabat olan Maydos’a gelerek karargâh olarak iki ay boyunca kullandığı bina, tarihi dokusu korunarak restore edilecek ve müze olarak yeniden düzenlenecek. Karargâhta; Atatürk’ün yazdığı ve yazdırdığı emir, rapor ve mektuplar da sergilenecek. 

politika

Fotoğraf: Depo Photos

CHP lideri Kılıçdaroğlu ve İBB Başkanı İmamoğlu, 5 Kasım’daki kurultay öncesi Ankara’da bir araya geldi. Görüşmede, İmamoğlu'na kurultayda Divan Başkanlığı önerisi götürüldü. BBC Türkçe’nin kulis haberine göre, İmamoğlu öneriyi kabul etti. 

Anayasa Mahkemesi’nin TİP’in tutuklu vekili Can Atalay hakkında verdiği ‘hak ihlali’ kararı, yerel mahkemeye gönderildi. İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti başkanı Mesut Özdemir’in öğle arasından sonra adliyeden ayrılması nedeniyle karar çıkmadı. 

kültür - yaşam

Fotoğraf: Arkeofili

Irak’ta 1992 yılında keşfedilen ve kafası 1995 yılında çalınan devasa Lamassu kabartmasının gövdesi ortaya çıkarıldı. Çalınmasının ardından kurtarılan kabartmanın kafa kısmı, hâlen Bağdat’taki Irak Ulusal Müzesi’nde sergileniyor. Lamassu kabartması, kafa kısmının çalışmasının ardından kalan yapının korunması için tekrar gömülmüştü. 

İngiltere’de çok sayıda biliminsanı, mevcut 14 günlük insan embriyosu yetiştirme süresinin 28 güne çıkarılmasını talep ediyor. Söz konusu taleple, insan gelişiminin ilk aşamalarına dair sırların keşfedilebilmesi amaçlanıyor. Bilim insanları, talebin olumlu yanıtlandırılması durumunda üreme sağlığı, doğum kusurları ve düşük alanında büyük ilerlemeler kaydedilebileceğini düşünüyor.

X (Twitter) CEO’su Lindo Yaccarino’nun geçen ağustosta duyurduğu görüntülü ve sesli arama özelliği, platformun bazı kullanıcıları için aktif hâle getirildi. Platformun sahibi Elon Musk ise yeni özellikle ilgili, “Henüz beta sürecinde ancak umut vadediyor.”

dünya

Fotoğraf: Ahmed Zakot / Depo Photos

İsrail’in Gazze’ye yönelik 7 Ekim’den bu yana sürdürdüğü saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 7 bini geçti. Bunların 3 bine yakınını çocuklar oluşturuyor. Hamas’ın 7 Ekim’deki ‘Aksa Tufanı’ isimli saldırısında ise 1.400 İsrailli yaşamını yitirmişti. Hamas ayrıca 222 kişiyi rehin almış, daha sonra bunların dördünü serbest bırakmıştı.

• İsrail ordusu, Gazze’nin kuzeyine tanklarla bir operasyon düzenlendiğini açıkladı. Dün gece (25 Ekim) gerçekleştirilen operasyondan çeşitli görüntüler de paylaşıldı: “Çatışmanın sonraki aşamalarına hazırlık olarak, ordu Gazze'nin kuzeyinde operasyon düzenledi.” Kara harekatı düzenlemeyi planlayan İsrail’in ne zaman harekete geçeceği ise henüz net değil.
• ABD lideri Biden, Filistinli yetkililerin açıkladığı can kaybı sayılarının doğruluğunu sorguladı: “Filistinlilerin kaç kişinin öldürüldüğü konusunda doğruyu söylediğine dair hiçbir fikrim yok. Masum insanların öldürüldüğüne eminim ve bu da savaş açmanın bedeli.”
• İsrail’in Gazze’ye yönelik hava saldırıları Batı Şeria’daki gerilimi de artırdı. 7 Ekim’den bu yana bölgede 95 Filistinlinin hayatını kaybettiği, 1.900 Filistinlinin ise yaralandığı tahmin ediliyor.

ABD’nin Maine eyaletinde 40 yaşındaki Robert Card isimli bir saldırgan, Lewiston kentinin farklı noktalarında düzenlediği silahlı saldırılarda 22 kişiyi öldürdü. Saldırganı arama çalışmaları sürüyor. Eyalet polisi, kentte yaşayanlara evlerinden çıkmama çağrısı yaptı. Bölgedeki hastaneler de olası bir silahlı saldırı olayına karşı alarma geçirildi.

Ermenistan Başbakanı Paşinyan, Azerbaycan’la barış antlaşması imzalayarak diplomatik ilişkiler kurmayı umduğunu söyledi. Azerbaycan, geçen ay düzenlediği operasyonda Dağlık Karabağ bölgesinde tekrar hâkimiyet sağlamıştı. Uluslararası arenada Azerbaycan’ın toprağı olarak görülen Dağlık Karabağ, 1992’den bu yana Ermeni ayrılıkçıların kontrolünde bulunuyordu.

Avrupa Birliği’ne üye 13 ülkede yapılan araştırmaya göre Afrika kökenli insanların en fazla dışlandığı yer Almanya oldu. Araştırmaya göre her iki Afrika kökenli insandan biri ayrımcılığa uğruyor. Almanya’da ise araştırmaya katılanların yüzde 76’sı son beş yıl içinde ten rengi, göçmenlik geçmişi ya da dinî inançları nedeniyle ayrımcılığa maruz kaldıklarını belirtti. Bir önceki araştırmanın yapıldığı 2016’da bu oran yüzde 52 olmuştu.

Fransa’daki bir hapishaneden beş yıl önce helikopterle kaçan 51 yaşındaki Redoine Faid’e 14 yıl hapis cezası verildi. Faid, 2013 yılında da gardiyanları rehin almasının ardından hapishane kapısını havaya uçurarak kaçmıştı. Kendisini ‘özgürlük bağımlısı’ olarak tanımlayan Faid, daha önceki cezalarıyla birlikte 2060 yılına kadar cezaevinde kalabilir. 

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Merkez Bankası, politika faizini 500 baz puan artırarak yüzde 35’e yükseltti. Piyasa beklentisi de bu yöndeydi. Banka böylece, yeni yönetimiyle beşinci kez faiz artırmış oldu. Faiz artırımı karar metninde dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin devamına vurgu yapıldı.

Resmî Gazete’de yayımlanan ‘2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda enflasyonla mücadele için kredi kartı ile alışveriş ve nakit çekimlerde taksit için sınırlama getirilmesinin sinyali verildi. Programa göre kira ve konut fiyat artışlarının önüne geçilmesi için de yeni uygulamalar devreye sokulacak.

Bloomberg Businessweek Türkiye’nin haberine göre İstanbul’da ortalama bir konut almak için 200 liradan oluşan 27 kilo banknot taşınması gerekiyor. Merkez Bankası’nın verilerine göre İstanbul’da ortalama bir konut fiyatı 4 milyon 750 bin lirayı aşmış durumda. Hâlihazırda dolaşımdaki her üç banknottan biri 200 liralık banknot oldu. 200 lira, ilk piyasaya çıktığında toplam banknotlar içindeki payı yüzde 3.2’ydi.

Kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarındaki toplam tutarda düşüş sürüyor. Bir haftada 86 milyar lira düşen KKM’deki toplam miktar, 3.70 trilyon liraya geriledi. Aynı dönemde tüketici kredileri 1.44 trilyon liraya, bireysel kredi kartları ise 964.2 milyar liraya indi.

Türkiye’nin en değerli şirketi konumundaki Tüpraş, bu yılın üçüncü çeyreğinde net 21.30 milyar lira kâr açıkladı. Şirketin yılın ilk dokuz aylık dönemindeki faaliyet kârı ise 46.48 milyar lira oldu. Aynı dönemde üretim yüzde 10’luk düşüşle 17.9 milyon ton olarak gerçekleşirken 21.9 milyon tonluk satış yapıldı.

İstanbul Portföy tarafından kurulan ve çatısı altında birçok medya, spor, eğlence kuruluşunu barındıran Mediazone, Mynet Medya ve Mynet’in web oyunları kısmını satın aldı. Mediazone, daha önce de Maçkolik’in çoğunluk hissesini ve Onedio’nun hisselerinin tamamını satın almıştı.

Rüştü Bozkurt’un yazısı: “Kenevir harika bir bitkidir; insanlık tarihinin çok uzun dönemlerinden beri vardır. Ama bugünün koşullarında onu ne ölçüde değerlendirebileceğimizi iyi hesaplamamız, değişen iç ve dış koşulları analiz ederek karar vermemiz gerekir.”

Facebook, Instagram ve WhatsApp’i bünyesinde barındıran Meta, yılın üçüncü çeyreğinde 11.6 milyar dolar net kâr ettiğini duyurdu. Bu, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 164’lük bir artış anlamına geliyor. Şirketin 2022'nin üçüncü çeyreğinde 1.64 dolar olan hisse başına kârı da bu yılın aynı döneminde 4.39 dolara ulaştı. 

• IBM de aynı dönemde 1.7 milyar dolar net kâr açıkladı. Şirket, geçen yılın aynı döneminde 3.2 milyar dolar zarar etmişti.

spor

Fotoğraf: The Mirror

İskoçya’nın Celtic takımının taraftarları, Atletico Madrid ile oynanan Şampiyonlar Ligi maçında Filistin bayrakları açtı. Celtic yönetimi, tribünlere bayrak sallanmaması çağrısı yapmıştı. Kulüp 2016 yılında, İsrail takımı Hapeol Be’er Sheva maçında açılan Filistin bayrakları nedeniyle UEFA'dan ceza almıştı.

‘Yasadışı bahis soruşturması’nda adı geçen İtalyan millî futbolcu Sandro Tonali, futboldan 10 ay men edildi. Tonali, Milan’da oynadığı dönemde bahis oynadığını itiraf etmişti. Bu yaz AC Milan’dan 70 milyon euro bedelle Newcastle United'a katılan 23 yaşındaki Tonali, tarihin en pahalı İtalyan futbolcusu olmuştu.

Instagram’da Yahudi karşıtı paylaşımda bulunan Ligue 1 ekibi Nice'in Cezayirli oyuncusu Youcef Atal, lig yönetiminden yedi maçlık ceza aldı. Kulübün kadro dışı bıraktığı Atal, Filistinli vaiz Mahmoud al-Hasanat'ın ‘Tanrı’ya Yahudi halkına kara bir gün göndermesi’ çağrısı yaptığı bir video paylaşmıştı. 

kapsül öneriyor

• Barbour'ın modeller yerine müşterilere yer verdiği 1987 yılındaki moda çekimi.
• Galatasaray efsanesi Gündüz Kılıç’ın Atatürk’le anısı: “Bu yenilgiler seni çok üzdü mü?”
• The Crown’ın final sezonundan ilk fragman. 
• Nilay Örnek’in araştırma yazısı: ‘Büyükada’daki Rıza Derviş Villası’
• Future Islands’ın yeni albümünden dört şarkı: ‘The Tower’
• Komedyen Hasan Can Kaya, Oksijen’den Binnaz Saktanber’e yeni filmini anlatıyor: ‘Çok Aşk’

günün sözü

“Devlete olan inancımı kaybettim. Çocuğumu ilk defa devlete emanet ettim ama devlet benim çocuğuma 20-25 gün bakamadı.”

Aydın’da KYK yurdunda arızalanan asansörün düşmesi sonucu hayatını kaybeden Zeren Ertaş’ın babası Akın Ertaş’ın, Aydın Valisi Yakup Canbolat’a söyledikleri.