Sayı: 945 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.455 kelime)

🌧️ Ege kıyıları ile Marmara ve Karadeniz bölgelerinde yağış bekleniyor. Diğer kesimlerde ise parçalı bulutlu bir hava öngörülüyor.

$: 28,48 📈 €: 30,47 📈 BIST 100: 7.860 📈 ₿: 35.198 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, tutuklu vekil Can Atalay hakkında ‘hak ihlali’ kararı veren Anayasa Mahkemesi’nin ‘Anayasa’yı ihlal ettiğini ve yetkisini aştığını’ savunan ve üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunan Yargıtay 3. Ceza Dairesi var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Kentsel rant dönüşümü

Kentsel dönüşüme yönelik düzenlemelerin yer aldığı kanun teklifi, Meclis'te kabul edilerek yasalaştı. Öncelikli amacının 'deprem riski' olarak açıklandığı 21 maddelik kanun, birçok başka değişikliği de içeriyor. 

Kentsel dönüşüm kararı için hak sahiplerinin üçte iki çoğunluğunun aranması zorunluluğu kaldırıldı. Karar, hak sahiplerinin salt çoğunluğuyla alınacak. Riskli yapıların tahliyesi engellenirse polis devreye girecek. 

Riskli yapı denetimi, bakanlığa bağlı olarak 16 Ekim'de kurulan Kentsel Dönüşüm Başkanlığı veya idareler tarafından yapılabilecek. Başkanlık, riskli yapıların tespiti ve Hazine taşınmazlarının değerlendirilmesi yetkisine de sahip.

Kanunla, 'rezerv yapı alanı' tanımı da değiştirildi. ‘Rezerv yapı alanı’, yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere belirlenen alanlar olarak tanımlanıyordu. Değişiklikle, yerleşim yerlerinde yer alan parseller de ‘rezerv yapı alanı’ olarak belirlenebilecek.

Anayasa Mahkemesi, ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ suçunun iptali talebini 6’ya karşı 8 oyla reddetti. AYM raportörü, 'Anayasa'ya aykırı olduğu' gerekçesiyle düzenlemenin iptali yönünde rapor hazırladı ancak raporun üyeler yönünden bağlayıcılığı bulunmuyor.

• ’Dezenformasyon suçu’ işleyenlere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngören madde, 'sansür yasası' olarak adlandırılan düzenlemeyle eklenmişti.

Polat çiftine yönelik yürütülen soruşturmada 'yasadışı bahis' iddiaları da araştırılıyor. Savcılığa yapılan bir ihbarda, sanal bahisten kazanılan paraların Engin Polat'ın şirketleri üzerinden aklandığı öne sürüldü. Polat iddiaları reddetti. 

• 'Sibergöz' adı verilen yasadışı bahis operasyonunda 43 kişi gözaltına alındı. Para transferi için kullanılan hesaplarda 3.6 milyar liralık işlem hacmi bulunduğu açıklandı.

Demans hastası olduğu gerekçesiyle hapis cezasının infazı ertelenen ve Ekim 2022’de cezaevinden tahliye edilen HDP'li eski vekil Aysel Tuğluk, evinde gözaltına alındı. Tuğluk'a, 2012 tarihli bir soruşturma gerekçesiyle işlem yapıldığı bilgisi verildi.

İçişleri Bakanlığı, yediği yemekleri beğenmediğini söyleyerek hesap ödemeden restorandan ayrılan Artvin Yusufeli’nin kaymakamı Hacı Kerim Meral hakkında soruşturma açtı.

Mardin Midyat'taki Süryani köyü Yemişli’de yaşayan 92 yaşındaki Gevriye Akgüç, evinin avlusunda uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. HEDEP’li vekil George Aslan, ‘yöredeki bazı karanlık güçlerin Süryanilerin köylerine dönmesini hazmedemediğini’ öne sürdü. Uzun yıllar İstanbul’da yaşayan Akgüç’ün 10 yıl önce köyüne döndüğü öğrenildi. 

• Soruşturmada 15 kişi gözaltına alındı. Köyde yaşayan yedi kişi, 90'lı yıllarda faili meçhul cinayetler sonucu yaşamını yitirmişti.

Timur Soykan’ın yazısı: “Savcılığa yapılan suç duyurusuna göre; Bahar ve Nihal Candan kardeşler, ‘Sazan Sarmalı’yla çok sayıda kişiyi dolandıran bir suç örgütünün mensubu.”

Pelin Ünker’in haberi: ‘Influencer ekonomisi nasıl işliyor?’

politika

Fotoğraf: CHP

CHP lideri Özel, TBMM’deki makam odasında mazbatasını almasının ardından partinin genel merkezindeki törende önceki başkan Kılıçdaroğlu’ndan görevi devraldı. Özel, öğle saatlerinde ise Kılıçdaroğlu’nu evinde ziyaret etti. 

• Kılıçdaroğlu, ilk turun ardından iki nedenle çekilmediğini anlattı. İlk nedenin, ‘çekilme kararı’ aldığını iddia eden ‘@ekremedit’ adlı hesabın tweeti olduğunu belirten Kılıçdaroğlu, diğerinin ise çekilmemesini isteyen depremzede bir muhtar olduğunu söyledi. Bu kişinin, CHP’nin Malatya örgütünde görev yapmış biri olduğu ortaya çıktı. 
• Sedat Ergin’in yazısı: ‘CHP kurultayından ne anladım?’, Aytunç Erkin’in yazısı: ‘Akşener’in kırgınlığı çözülürse ittifak olur’

Meclis kürsüsünde konuşan İYİ Parti vekili Hasan Toktaş, AKP’ye geçen milletvekili Nebi Hatipoğlu'nun şirketinin aldığı teşvik belgesini gösterdi. Güneş enerjisi camları için yatırım yapan Hatipoğlu'nun Mart 2023 onaylı 1 milyar 35 milyon liralık teşvik aldığını belirten Toktaş, bu bedelin ‘yüzde 25’lik artışı’ için yapılan başvurunun geçen ay onaylandığını söyledi.

• Hatipoğlu’nun yanıtı: “Bu ülkede stratejik yatırım yapan herkese devletimizce sağlanan standart kolaylığı kişiye özel gibi anlatmak en hafif tabirle müfteriliktir.”

kültür - yaşam

Fotoğraf: Jo Leonhardt / Unsplash

Uluslararası Bağ ve Şarap Örgütü (OIV), bu yıl küresel şarap üretiminin 1961’den bu yana en düşük seviyesine gerilediğini duyurdu. Örgüt, üretimin geçen yıla göre yüzde 7’lik düşüşle 244.1 milyon hektolitrede kaldığını açıkladı: “Bir kez daha erken don, şiddetli yağış ve kuraklık gibi aşırı iklim koşulları dünya bağ üretimini önemli ölçüde etkiledi.”

• Avustralya, Arjantin, Şili, Güney Afrika ve Brezilya'daki üretim yüzde 10 ila 30 arasında, İtalya’daki üretim yüzde 12, İspanya’da ise yüzde 14’lük oranda düştü.

‘Bleu Royal’ ismi verilen bir mavi elmas, açık artırmayla 43.8 milyon dolara (1.22 milyar lira) satıldı. 50 yıldır özel bir koleksiyonun bir parçası olan 17.61 karatlık elmas, bir yüzüğe yerleştirilmiş durumda. ‘Bleu Royal’, açık artırmayı düzenleyen Christie’s’in 250 yıllık geçmişinde 10 karat ve üzerinde satışı yapılan dördüncü mavi elmas oldu.

Iron Maiden’ın solisti Bruce Dickinson, gelecek yıl piyasaya sürülecek yeni solo albümünün dünya turnesi kapsamında 19 Temmuz’da İstanbul’da sahneye çıkacak. Dickinson’ın yeni albümünün ilk teklisi ‘AfterGlow of Ragharok’ 1 Aralık’ta dinleyicilerin beğenisine sunulacak.

dünya

Gazzeli siviller, şehrin güneyine göçünü sürdürüyor. (Fotoğraf: Ahmed Zakot / Depo Photos)

İsrail ordusu, Gazze’nin kuzeyinde bulunan şehir merkezine doğru kuzey ve güneyden ilerlediğini duyurdu. Bunun yanı sıra ordu, Hamas’ın önde gelen silah üreticilerinden birinin öldürüldüğünü öne sürdü. Filistin medyası ise Gazze’deki El Şati mülteci kampı yakınlarında Hamas militanlarıyla İsrailli askerler arasında çatışmalar yaşandığı bilgisini geçti. İki tarafın açıklamaları da bağımsız kaynaklar tarafından henüz doğrulanamadı.

• İsrail’in 7 Ekim’den bu yana devam eden saldırılarında hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısı 10 bin 569’a yükseldi. Yaşamını yitirenlerin büyük bir bölümünü kadınlar ve çocuklar oluşturuyor.
• ABD'nin Ankara Büyükelçiliği, yayınladığı güvenlik uyarısında Türkiye genelinde Amerikan şirketlerine karşı protesto eylemi ve saldırı olasılığına karşı dikkatli olunması çağrısı yaptı.

Avrupa Birliği Komisyonu’nun yıllık raporunda Türkiye’nin demokratik kurumlarının işleyişinde ciddi eksikler bulunduğu vurgusu yapıldı. Başkanlık sistemindeki yapısal sorunların devam ettiği uyarısı yapılan raporda, Anayasa'ya göre yetkilerin Cumhurbaşkanlığı düzeyinde merkezileştirildiği, yürütme, yasama ve yargı arasında sağlıklı ve etkili bir kuvvetler ayrılığı sağlanamadığı eleştirisi bulunuyor. 

• Raporda, yürütmenin, yargının bağımsızlığını, tarafsızlığını ve kalitesini olumsuz yönde etkilediği, kamu kurumlarının hesap verebilirliği ve şeffaflığının iyileştirilmesi gerektiği kaydedildi.
• Komisyon, geçen yıl Avrupa Birliği’ne üye olmak için başvuru yapan Ukrayna ve Moldova ile üyelik müzakerelerine başlanması tavsiyesinde bulundu; Gürcistan'a da adaylık statüsü verilmesini tavsiye etti.

İspanya’da aşırı sağ görüşlü binlerce kişi, İspanya Başbakanı Sanchez’in, hüküm giyen ayrılıkçı Katalan liderlerin affedilmelerine yönelik hazırladığı yasa taslağını protesto etti. Sanchez’in liderlik ettiği Sosyalist Parti’nin önünde toplanan göstericiler, parti binası önünde faşist selamı verdi. 

• Temmuzdaki seçimlerin ardından ülkede henüz hükümet kurulabilmiş değil. İttifak arayışlarını sürdüren Sanchez, Katalan partilerinin desteğini almak için Belçika’ya sürgüne giden ayrılıkçı Katalan siyasetçi Carles Puigdemont'un Junts adındaki partisiyle görüşüyor.

Avrupa Birliği'nin finanse ettiği Copernicus İklim Değişikliği Servisi, 2023 yılının kayıtlara geçen en sıcak yıl olacağına kesin gözüyle bakıyor. Küresel ortalama sıcaklıklar, 1800'lerin sonlarında kaydedilen değerlerden 1.43 santigrat derece yüksek. Şimdiye kadar dünya genelinde kayıtlara geçen en sıcak ay 2016 olmuştu.

Portekiz Başbakanı Antonio Costa istifa etti. İstifa kararı, Costa’nın özel kalem müdürünün, lityum madenciliği ve hidrojen projeleriyle ilgili yolsuzluk iddialarına ilişkin bir soruşturma kapsamında gözaltına alınmasının ardından geldi. Costa, masum olduğunu savunuyor. 

• Yüksek Mahkeme, Costa’nın bu anlaşmalardaki olası rolünü mercek altına alacak.

ekonomi

Görsel: Depo Photos

Küresel Kalkınma Merkezi tarafından yayınlanan endekse göre Türkiye’nin yanı sıra Arjantin, Tunus ve Sri Lanka, en yüksek dış finansman ihtiyacı oranına sahip ülkeler olarak öne çıktı. Uzmanlar, bu ülkelerin borç yüklerinde ciddi bir rahatlama olmadan refaha kavuşmalarının zor olacağını belirtiyor.

Türkiye’nin savunma ve havacılık ihracatı, son 12 aylık dönemde 5.5 milyar dolar olarak belirlendi. Savunma ve havacılık ihracatı, yılın ilk 10 aylık döneminde ise yüzde 35’lik artışla 4.35 milyar dolara yükseldi. Türkiye, yılın son iki ayında yükselişin sürmesi hâlinde bu alanda ihracat yapan ilk 10 ülke arasına girebilir.

TÜİK’in verilerine göre, Borsa İstanbul’daki BIST 100 endeksi, yıllık yüzde 33.16 reel getiri ile en yüksek getiri sağlayan yatırım aracı oldu. Onu, yüzde 26.09’luk oranla külçe altın, yüzde 15.62 oranla euro ve yüzde 7.55 oranla dolar takip etti.

Tariş, zeytinyağı alım fiyatını kilo başına 295 lira olarak duyurdu: “Sezon içinde piyasa hareketlerini ve fiyat gelişmelerini izleyerek gerekirse yeni düzenlemeler yapacağız.”

Getir, ABD merkezli çevrimiçi market şirketi FreshDirect’i satın alacak. Bu ay içinde tamamlanması beklenen anlaşma sonrası FreshDirect marka adını koruyarak faaliyetlerini New York’in Bronx semtinde sürdürecek. Şirketin, bölgenin en iyi tarım ve gıda ürünleri üreticileriyle güçlü ilişkileri bulunuyor. 

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır’ın verdiği bilgiye göre, üretimi tamamlanan Togg marka araçların sayısı 10 bini geçti. Kacır, Togg’un araştırma merkezinde 180 mühendisin çalıştığını, bunların 11’inin savunma sanayi kökenli olduğunu da belirtti.

QNB Finansbank, Türkiye’nin 2024 büyüme tahminini, yüzde 4’ten yüzde 3.5’e aşağı yönlü revize etti. Bu kararda, kartlı harcama verilerindeki reel değişimin üç aylık ortalamasının ekim sonu itibarıyla negatife dönmesi etkili oldu.

Forbes derlemesi: ‘İflas başvurusunda bulunan ortak çalışma ve paylaşımlı ofis alanı şirketlerinin öncüsü WeWork’ün kurulmasından bu yana dönüm noktaları’

spor

Fotoğraf: Goal

Porto’nun Portekizli yıldızı Pepe, Antwerp maçında attığı golle Şampiyonlar Ligi’nde fileleri havalandıran en yaşlı futbolcu (40 yıl 264 gün) oldu. Bu unvanı Roma efsanesi Totti’den alan Pepe, aynı zamanda organizasyon tarihinde forma giyen en yaşlı futbolcu. 

Şampiyonlar Ligi’nin dördüncü haftasının ilk gün özetleri.

Spor ekranı: Beşiktaş-Hamburg Towers (20.00/TRT Spor), Napoli-Union Berlin (20.45/TV8,5), Bayern Münih-Galatasaray, Kopenhag-Manchester United, Arsenal-Sevilla, PSV-Lens, Real Madrid-Braga, Salzburg-Inter (23.00/Exxen), Knicks-Spurs (03.30/S Sport)

kapsül öneriyor

• Lionel Messi’nin kariyerinde attığı 800 gol. 
• Mehmet Tez’in yazısı: ‘Londra’daki Filistin’e destek eylemlerinden izlenimler’
• Can Atilla'nın 10 Kasım’a özel bestesi: 'Ölümsüz'
• İhsan Yılmaz’ın yazısı: ‘Aile kavgalarının ortasında kalan tablo Kaplumbağa Terbiyecisi’
• Zeynep Ceren Özden’in yazısı: ‘Sosyal medyadaki ‘kızsal devrim’: Nedir bu ‘girl math’, ‘girl dinner’ ve türevleri?’
• Orkun Dayıoğlu’nun yazısı: ‘Perpa’nın Ontolojisi’

günün sözü

“Ölmeyecek kadar ücret verirsen, kovulmayacak kadar iş alırsın.”

‘Beyin Gücü’ panelinde konuşan ekonomist Şeref Oğuz’un, sanayicilerin insan kaynağı sıkıntısı sorunlarına verdiği cevap.