Sayı: 948 - Ortalama okuma süresi: 4 dakika (1.391 kelime)

🌧️ Yağışlar yurdun doğusuna ilerliyor. Marmara ve Ege Bölgesi hariç tüm yurtta yağış var. 

$: 28,59 📈 €: 30,60 📈 BIST 100: 7.668 📉 ₿: 36.990 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, lüks yaşamlarıyla göz önünde olan sosyal medya fenomenleriyle ilgili paylaşımlar yapan ve ölüm tehdidi aldığını iddia eden Alp Kılınç var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Delik kumbara

Türkiye, hanehalkının harcayabileceği ve tasarruf edebileceği geliri gösteren ‘eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan geliri’ sıralamasında Avrupa’nın son sıralarında yer alıyor. Avrupa Birliği içinde yaklaşık ortalama 20 bin euro olan kullanılabilir hanehalkı fert geliri, Türkiye’de 2 bin 752 euro oldu. Bir başka deyişle, Türkiye bu istatistikte 36 ülke içinde sondan ikinci sırada geliyor. 

Satın alma gücüne göre hanehalkı fert geliri, AB’de ortalama 18 bin euro olarak gerçekleşirken Türkiye’de ise 6 bin euro olarak ölçüldü. Bu istatistikte geliri en yüksek ülke 33 bin 214’le Lüksemburg, en düşük ise 4 bin 385 euro ile Arnavutluk oldu. Euro bazında kullanılabilir hanehalkı gelirinin düştüğü tek ülke de Türkiye oldu. 2016-2021 yılları arasında Türkiye’de gelir 1.000 euro düştü.

İBB’nin önceki dönemine ait hazırlanan 36 yolsuzluk dosyasından beşinin önceki bakan Soylu döneminde kapatıldığı ortaya çıktı. Birgün’ün haberine göre İçişleri Bakanlığı, toplam 30 milyar liralık kamu zararını ortaya çıkaran dosyalar için sessizliğini koruyor. Aralık 2020’de İçişleri Bakanlığı’nın el koyduğu dosyalar, ertesi ay bakanlık müfettişlerine devredilmişti. 

• İBB Başkanı İmamoğlu, aynı dönemde TÜGVA, Aziz Mahmud Hüdayi, İlim Yayma Cemiyeti’ne yurt olması için tahsis edilen İBB mülklerinin iade edilmesini reddeden İBB Meclisi kararını veto etti. Karar, AKP ve MHP grubunun oylarıyla alınmıştı.

İSKİ’nin alternatif su kaynakları raporunda, Bulgaristan sınırından akan Mutlu Deresi, ‘su kaynağı’ olarak önerildi. İBB'ye sunulan rapora göre, alınan su 90 kilometre yol kat ederek Terkos Gölü’nün yanına inşa edilecek Karacaköy Barajı’na aktarılacak. Bu yolla, Avrupa yakasına ilave 100 milyon metreküp içme suyu verilmesi hedefleniyor.

Milli Eğitim Bakanlığı, 24 Kasım'da öğretmenlere hediye edeceği açıklanan önlüğü tanıttı. Şu ana dek 1.900 öğretmenin önlük talep ettiği belirtildi. Bakan Tekin, önlük giymenin zorunlu olmayacağını ancak ‘teşvik edileceğini’ söylemişti.

Zonguldak Kilimli'de maden işçisi Afganistanlı Vezir Muhammed Nourtani'nin ölümüyle ilgili üç kişi tutuklandı. Nourtani’nin çalıştığı ruhsatsız maden ocağında fenalaşıp hareketsiz kaldığı ve buradan araçla ormana götürülüp benzin dökülerek yakıldığı iddia edilmişti.

Kanseri üç kez yenen 37 yaşındaki Ayşegül Parlak, dört yıl önce yakalandığı kolon kanseri nedeniyle hayatını kaybetti. Kanser sürecini sosyal medya hesabından paylaşan Parlak, 12 yaşında ikinci evre kemik kanserini, 27 yaşında birinci evre meme kanserini, 30 yaşında da üçüncü evre lenfomayı yenmişti.

Barış Terkoğlu’nun yazısı: ‘Can Atalay’ı kurtaracak masal’

Murat Sevinç’in yazısı: ‘Bir adım, bir adım daha… Bir ‘dip’ olmayabilir!’

İsmail Saymaz’ın yazısı: “Kırmızı bültenle aranan ‘Comanchero’ çetesinin lideri Hakan Ayık, Türk vatandaşlığı pazarlamış, vatandaşlık işlerini eski polis takip etmiş.”

politika

Kadir Has Üniversitesi’nin 14 Mayıs seçimleri için Marmara Bölgesi sonuçlarını incelediği harita: ‘Komşunuz kime oy verdi?’

CHP’nin eski lideri Kılıçdaroğlu’nun bir vakfın içinde yer alma hazırlığında olduğu öğrenildi. T24'ün kulis haberine göre Kılıçdaroğlu, yeni bir vakıf kuracak ya da var olan bir vakfın yönetimini devralacak. Vakfın hem İstanbul’da hem de Ankara’da birer ofisi bulunacak. Kılıçdaroğlu’nun gündemdeki konular ve CHP ile ilgili değerlendirmeler yapması bekleniyor. 

Nuray Babacan’ın kulis yazısı: ‘AKP, AYM’nin yetkilerini yasa yoluyla daraltmayı planlıyor’

Özgecan Özgenç’in derlemesi: ‘İYİ Parti’de ilk günden bu yana yaşanan istifalar’

Fatih Altaylı’nın yazısı: “İYİ Parti dağılma sürecine girdi.”

kültür-yaşam

Fotoğraf: NY Post

Michael Jackson’ın 1984 yılında Pepsi reklamında giydiği deri ceket, açık artırmayla 306 bin dolara (8.74 milyon lira) satıldı. Aynı müzayedede Amy Winehouse’un ‘You Know I’m No Good’ şarkısının klibinde kullandığı peruk da 18 bin 750 dolara (536 bin lira) alıcı buldu. AC/DC grubundan Angus Young’a ait Gibson marka bir gitara teklif gelmedi.

İzlanda’daki Fagradalsfjall Yanardağı etrafında meydana gelen binlerce depremin, bölgede yanardağ patlama olasılığını oldukça yükseltmesi nedeniyle binlerce kişinin yaşadığı Grindavík kasabası tedbir amaçlı tahliye edilecek. Patlamanın birkaç gün içerisinde her an başlayabileceği belirtiliyor. Bölgede, 2021’deki yanardağ patlamaları öncesinde 800 yıldır volkanik bir aktivite gözlemlenmiyordu.

• 2010 yılında İzlanda’daki Eyjafjallajokull volkanının patlamasının oluşturduğu kül tabakası Avrupa geneline yayılmış, 100 binden fazla uçuş iptal olmuştu.

Japonya’da bir denizaltı yanardağının patlaması sonucunda yeni bir ada oluştu. Oluşumu geçen ay meydana gelen volkanik patlamalarla başlayan yeni ada üzerinde keşif uçuşu yapıldı. Hâlen 50 metre yukarıya çıkan lavlar gözlemleniyor, bunun devam etmesi hâlinde adanın boyutlarının da genişleyeceği düşünülüyor. 2013’te aynı şekilde oluşan bir ada, şeklinden dolayı çizgi film karakteri ‘Snoopy’e benzetilmişti.

İKSV Genel Müdürü Görgün Taner’in verdiği söyleşi: “Eleştirilerin arasında bazı spekülatif olanlar olsa da geri bildirimlerin hepsini duyduk ve değerlendirdik. Ama bize seslenmenin yolu da bu süreçte yapıldığı gibi topluca bağırmak değildir.”

dünya

Gazzeli sivillerin şehrin güneyine göçü sürüyor. (Fotoğraf: Salam Yasser / Depo Photos)

İsrail ordusunun Gazze’ye yönelik hava saldırıları ve kara harekâtı aralıksız sürüyor. Şehirde Hamas militanları ile İsrail askerleri arasında çatışmalar yaşanıyor. Bölgenin en büyük sağlık merkezi Şifa Hastanesi devre dışı kaldı. İsrail’in hastane çevresindeki bombardımanı ise sürüyor. Hastane çalışanları kuşatma ve yakıtın tükenmesi nedeniyle son üç günde 32 hastanın yaşamını yitirdiğini duyurdu. Hastanede hâlen binlerce kişi bulunuyor

• Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırıları ve akabinde İsrail’in Gazze’ye yönelik başlattığı savaş nedeniyle 4 bin Ukraynalı, İsrail’i terk etti.  
• İsrail’in 7 Ekim’den bu yana devam eden saldırılarında 11 binden fazla Filistinli hayatını kaybetti. Bölgedeki yetkililer, İsrail’in bombardımanı nedeniyle bazı bölgelere giremiyor. Bu nedenle de can kaybı güncellenemiyor. İsrail ordusu, şehirdeki çatışmalarda iki askerin öldüğünü, birinin de yaralandığını duyurdu.

Filistin yanlısı gösterileri eleştiren ve Londra polisini ‘taraf tutmakla’ suçlayan İçişleri Bakanı Suella Braverman görevinden alındı. Braverman’ın yerine mevcut Dışişleri Bakanı James Cleverly getirilirken ülkenin eski başbakanlarından David Cameron da dışişleri bakanı olarak atandı. Öte pandan istifa eden Çevre Bakanı Theresa Coffey’nin yerine, Sağlık Bakanı Steve Barclay getirildi. Barclay'in yerine de Hazine’de görevli Victoria Atkins atandı.

ABD’nin New York Belediye Başkanı Eric Adams, FBI tarafından ‘Türkevi’nin yangın ruhsatı işi için soruşturuluyor. Adams, iddiaya göre 2021’de ‘Türkevi’nin yeni şekliyle hizmete açılabilmesi için İtfaiye Müdürü Daniel Nigro’dan geçici iskan izni vermesini istedi. O dönemde ‘Türkevi’nin de bulunduğu Brooklyn ilçe belediye başkanı olan Adams, aynı zamanda büyükşehir belediye başkanlığı kampanyası yürütüyordu. 

• Adams’ın seçim kampanyası sırasında Türkiye’den yasadışı bağış alıp almadığı ile ilgili bir soruşturma da sürüyor. Bu kapsamda Adams’ın cep telefonlarına ve kişisel tabletine el konmuştu.

Stelyo Berbarakis’in analizi: ‘Yunanistan'da ana muhalefet partisi SYRIZA neden bölündü?’

ekonomi

Fotoğraf: Alireza Akhlaghi / Unsplash

Türk Hava Yolları, Airbus ile 355 uçaklık satın alma konusunda prensip anlaşmasına vardı. Uçakların 240’ı ‘kesin’, 115’i ise opsiyonlu satın alınacak. Anlaşmaya göre ilk uçak 2026’da teslim edilecek; 2036’ya kadar da tüm siparişler teslim edilmiş olacak. Bu, aynı zamanda THY tarihinin en büyük uçak siparişi oldu.

Cari denge, eylül ayında 1.88 milyar dolar fazla verdi. Ticaret açığındaki daralma ve turizm gelirlerindeki destekle 1.4 milyar dolar fazla vermesi beklenen cari denge, beklentilerin üzerinde çıktı. Aynı zamanda cari denge üç ay sonra tekrar fazla vermiş oldu.

• Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, yıllık cari dengede son iki ayda 7.3 milyar dolar iyileşme sağlandığını söyledi: “Program öngörülerimiz doğrultusunda bu iyileşmenin devamını bekliyoruz.”

Deutsche Bank, Türk tahvillerinin gelecek yılın en iyi yatırımı olabileceğini düşünüyor. Bankanın analistleri, faiz artışları nedeniyle yıl sonuna dek tahvillerde değer kaybına yol açacağını, bunun ardından da yatırım yapılabilecek düzeye geleceğini tahmin ediyor.

Goldman Sachs, Türkiye’nin 2024 sonu enflasyon tahminini yüzde 35 olarak duyurdu. Merkez Bankası’nın gelecek yılın üçüncü çeyreğinde faiz indirimlerine başlayacağını öngören kurumun 2024 sonu faiz beklentisi ise yüzde 25.

ABD merkezli Citigroup, Türkiye’deki bankaların yılın son çeyreğindeki kâr tahminlerini ve hedeflerini yükseltmesine karşın üç banka için tavsiyelerini aşağıya çekti. Garanti BBVA ve Yapı Kredi için tavsiyesini ‘nötr’den ‘sat’a indiren grup, Akbank’ta ise tavsiyesini ‘al’dan ‘nötr’e düşürdü. Yüksek faiz ortamının keskin bir yavaşlamaya yol açması ve kredi büyümesi ile kalitesinin olumsuz etkilenmesi bekleniyor.

Fosil yakıt şirketi ExxonMobil, ABD’nin Arkansas eyaletinde yılda en az 10 bin metrik ton lityum üretecek. Bu miktarla yılda 100 bin elektrikli araç bataryası üretilebilir. 1970’lerde lityum-iyon pilin patentini icat eden şirket, Arkansas’ta lityum açısından zengin 6 bin dönümlük arazide özel bir yöntemle bu madeni çıkaracak. Üretimin üç yıl içinde başlaması planlanıyor.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Beşiktaş’ın, Cumhuriyet’in 100. yılı ve kulübün 120. yılı anısına Beşiktaş İskele Meydanı'na yaptırdığı kartal heykeli törenle açıldı. Bülent Çınar’ın yaptığı heykel, 900 paslanmaz çelik boru parçasından oluşuyor. 

TFF, Süper Kupa’da uygulanmak istenen ‘yeni format için Suudi Arabistan’la görüşüldüğünü açıkladı. Plana göre, beş yıl boyunca dörtlü turnuvalar oynanacak. Fenerbahçe ve Galatasaray’ın oynayacağı bu yılki final, 30 Aralık’ta Riyad’da yapılacak.  

📽️ Geçen hafta sonu Türkiye ve Avrupa’da atılan altı ilginç gol. 

kapsül öneriyor

• Kapsül Pazar’ın son sayısı: ‘Bitmeyen cümle: 'Akşam oldu hüzünlendim ben yine' 
• Joy Division albümü: ‘Unknown Pleasures’ 
• Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi Esra Dündar'ın yazısı: ‘Okurken çalışmak’ 
• Gündüz Vassaf’ın yazısı: ‘Gezegenimizde yol ayrımı’ 
• Science Alert dosyası (çev. Erinç Eröz): ‘Kediler neden evcilleşti?’ 
• David Roemer’in objektifinden: ‘Beren Saat’

günün sözü

“Bu memleketin Tayfun’a ihtiyacı var; işinin başına, öğrencilerinin yanına dönebilmesi için ortak akla ve vicdana sesleniyorum!"

‘Gezi Davası' kapsamında tutuklanan şehir plancısı Tayfun Kahraman’ın eşi Meriç Demir Kahraman, yenilenmesi gereken bir cami için İstanbul'da bir ilçe müftülüğü tarafından eşinin arandığını anlattı.