Sayı: 961 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.364 kelime)

🌤️ Yağışlar bir süre ara veriyor. Marmara Bölgesi’nde etkili olacak lodos, hava sıcaklıklarını da artıracak. Yurdun genelini ise parçalı bulutlu bir hava bekliyor.

$: 28,84 📉 €: 31,52 📉 BIST 100: 7.948 📉 ₿: 37.601 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’in “Verginin tabana yayılması konusunda çok ciddi adımlar atacağız” sözleri var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Kod adı stres

Türkiye’de her 100 kişiden 54’ü, anksiyete, depresyon ve somatizasyondan (psikolojik stresin vücutta fiziksel belirtilere dönüşmesi) en az birini yaşıyor ve bu oranla Mısır’dan sonra dünyada ikinci sırada yer alıyor.

Psikolojik stresin vücutta fiziksel belirtilere dönüşmesinde ise yüzde 37’yle ilk sıradayız.

Bu üç psikolojik sorundan en az birini yaşayanlarda hazımsızlık, ishal, kabız ve huzursuz bağırsak sendromu gibi fonksiyonel sindirim sistemi hastalıkları daha fazla görülüyor.

Anksiyete, depresyon ve somatizasyondan en az birini yaşayanların dünya ortalaması yüzde 37.7. En düşük oran yüzde 24 ile Hollanda’da. Ardından yüzde 27 ile Japonya, yüzde 28 ile Çin geliyor.

İstanbul’a su sağlayan barajlardaki doluluk oranı yüzde 31.03’e yükseldi. İBB, metrekare başı en çok yağışın Sarıyer ve Şişli'ye düştüğünü duyurdu.

‘Fonda Terim var’

Erzan, Terim ve avukat Candaş Gürol.

Erzan’ın bir arabada tehdit edildiği iddia edilerek konuşturulduğu görüntüler yayınlandı. Bakırköy Cezaevi’nden güvenlik gerekçesiyle Silivri’ye nakledilen Erzan, 'suç örgütü üyeliği’ suçlamasıyla tutuklanan Bahar ve Nihal Candan kardeşlerle aynı koğuşa yerleştirildi.

Erzan’ın para teslimatında kullandığı Ali Yörük, Çorlu Belediyesi’nin AKP’li meclis üyesi Nuri Köşkdere’yle Erzan’ın sevgili olduğunu söyledi. Yörük, Köşkdere’nin otomobil bayisinde çalışıyordu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Erzan’ın tutuklanmasının ardından Emre Belözoğlu, Arda Turan ve Fernando Muslera’yla görüştüğü ortaya çıktı. Gazeteci İsmail Saymaz’ın aktarımına göre, Erdoğan meseleyi hâlen takip ediyor.

Başka bir soruşturmada ‘dolandırıcılık’ suçundan tutuklanan bir kişi, bankanın İzmir'deki bir şubesinde müdür olarak görev yapan B.O. ve bankanın genel müdür yardımcısı T.K'nin Erzan'la birlikte hareket ettiklerini ileri sürdü.

Erzan’ın Kapalıçarşı’da para aldığını söylediği ve “Korkuyorum. Adını vermek istemiyorum” dediği kişinin kimliği gizemini koruyor.

Ozan Gündoğdu’nun yazısı: “İtibarlı bankacı Erzan nasıl dolandırıcı oldu?”

Bahadır Özgür’ün yazısı: ‘Para böyle aklandı, işin ucu bir kumarhaneciye çıktı’

TTB Merkez Konseyi üyelerine yönelik ‘görevden alma’ talebiyle açılan davada karar çıktı. Mahkeme, başkanlığını Şebnem Korur Fincancı'nın yaptığı konsey üyelerinin görevden alınmasına karar verdi. Üyeler, karar kesinleşene kadar göreve devam edeceğini açıkladı.

Ensar Vakfı’nın organize ettiği törene sponsor olan Turkcell'e ‘pedofili destekçisi’ ve ‘sansürcü’ dediği için manevi tazminat cezasına çarptırılan kişi, Anayasa Mahkemesi’nde açtığı davayı kazandı. Kararda, söz konusu tweet 'ifade özgürlüğü' olarak değerlendirildi.

Tutuklu Dilan Polat’ın verdiği söyleşi: “Buradan daha basiretli, daha temkinli ve daha faydalı işler yaparak çıkacağız.”

Güldener Sonumut’un yazısı: “Avrupa Komisyonu, bazı Türk vatandaşlarına uzun süreli ve çok girişli vize verilmesi için istikşafide bulunacağını söylemekle yetiniyor.”

Hatay Barosu’ndan avukatlar anlatıyor: “Antakya ve Defne’nin rezerv yapı alanı ilan edilmesiyle 50 bin kişi mülksüzleşme riskiyle karşı karşıya.”

politika

İYİ Parti Genel Merkezi (Fotoğraf: Depo Photos)

CHP lideri Özel ve İYİ Parti lideri Akşener, yerel seçimde olası bir ‘işbirliği’ gündemiyle bir araya geldi. Akşener, son kararın parti içinde verileceğini söyledi. Zafer Partisi lideri Özdağ, CHP yerine partisiyle ittifak kurulması için Akşener’e çağrı yaptı. 

İBB Başkanı İmamoğlu’nun, Beylikdüzü'nde görev yaptığı dönemle ilgili 'siyasi yasak ve hapis' istemiyle yargılandığı dava seçim sonrasına (25 Nisan 2024) ertelendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MHP lideri Bahçeli’nin görüşmesinde yerel seçim konuşuldu. Cumhuriyet’in kulis haberine göre, iki parti, 30 büyükşehirde ortak adayla seçime gidecek. Adana, Mersin ve Manisa’nın adayları MHP’den olacak. Gazete Pencere’nin kulis haberine göre, İstanbul için Murat Kurum,  Ankara için ise eski bakan Ziya Selçuk’un isimleri öne çıktı.  

Halk TV’nin kulis haberi: “CHP koridorlarında kayıp 160 milyon lira konuşuluyor.”

kültür - yaşam

Görsel: Roger Thibaut

Dünya’dan 100 ışık yılı uzaklıkta, altı gezegenden oluşan bir güneş sistemi keşfedildi. Söz konusu altı gezegenin hemen hemen aynı büyüklükte ve 12 milyar yıl önce oluştukları belirtiliyor. ‘HD110067’ ismi verilen sistemin merkezindeki yıldıza en yakın gezegen, yıldız etrafında üç kez dönerken, bir sonraki gezegen iki kez, bir sonraki bir kez dönüyor. Dördüncü gezegenden itibaren ise gezegenler birbirleriyle 4:3 oranında göreceli yörünge hızıyla dönüyor. Senkronize hareket eden bu gezegenlerin her birine nota ve ritim tanımlayarak bir müzik parçası üretildi.

Elon Musk, “Yahudiler, insanlardan kendilerine karşı kullanmayı bırakmalarını istedikleri nefreti tam da beyazlara karşı kullanıyor” tweeti için özür diledi. Antisemitist olarak algılanan tweetinin ardından X’e reklam vermeyi bırakan şirketler için ‘ağzını bozan’ Musk, “Eğer biri bana reklam veya para yoluyla şantaj yapacaksa s…n gitsin. Yeterince açık oldu mu” dedi.

dünya

Fotoğraf: Yousef Masoud / The NYT

İsrail ile Hamas arasındaki geçici ateşkes anlaşması bir günlüğüne tekrar uzatıldı. Hamas, 7 Ekim’deki saldırılarda rehin aldıklarının şu ana kadar 97’sini serbest bıraktı. İsrail ise bunun karşılığında 210 Filistinli tutukluyu salıverdi. 

• İsrail’in serbest bıraktığı tutuklular arasında 22 yaşındaki Filistinli aktivist Ahed Tamimi de bulunuyor. Tamimi, ay başında bir Instagram paylaşımı nedeniyle gözaltına alınmıştı. Ailesi, paylaşımı Tamimi’nin yapmadığını söylemişti. 
• Kudüs’te bir otobüs durağındaki sivillere açılan ateş sonucu üç kişi hayatını kaybetti. Altı kişinin de yaralandığı saldırının yansıdığı güvenlik kamerası görüntülerinde iki kişinin kalabalığa koşarak ateş ettikleri görülüyor. İsrail Başbakanı Netanyahu, olayla ilgili Hamas’ı suçlarken sivillere silah dağıtımını artıracaklarını söyledi.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin ev sahipliğinde düzenlenen iklim zirvesi COP28’in ilk gününde, iklim felaketlerinden en kötü etkilenen ülkelere maddi yardım aktarımı sağlayacak bir fon kurulması yönünde karar alındı. İngiltere fona 47 milyon dolar taahhüt ederken ABD ise 17.5 milyon dolarlık bir yardım yapacak.

Soğuk Savaş döneminde ABD’nin etkili dışişleri bakanlarından Henry Kissinger, 100 yaşında hayatını kaybetti. Kissinger, 1973 ile 1977 yılları arasında Nixon ve Ford’un başkanlıkları döneminde dışişleri bakanı olarak görev yapmıştı. Kissinger’a, ABD’nin Vietnam’dan çıkmasını sağladığı için verilen Nobel Barış Ödülü de oldukça eleştirilmişti. 1923’de Almanya’da doğan Kissinger, 1938’de ailesiyle birlikte ABD’ye yerleşmişti.

Nepal’de, yasal hâle getirilmesinin ardından ilk eşcinsel evlilik yapıldı. Beş ay önce alınan kararın ardından ilk eşcinsel birliktelik kayıtlara geçti ve 10 yıldır birlikte olan 36 yaşındaki Maya Gurung ve 26 yaşındaki Surendra Pandey evlendi.

Rusya’da Yüksek Mahkeme, ülkede uluslararası LGBTİQ+ hareketinin faaliyetlerini yasakladı. Bu karar, LGBTİQ+ haklarının savunucularına karşı yasal işlem başlatılabilmesine neden olacak. Mahkeme, hareketi ‘aşırıcılık’ olarak sınıflandırıyor. Ülkede herhangi bir uluslararası LGBTİQ+ hareketi bulunmaması nedeniyle duruşmada sanık kürsüsü boş kaldı.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Türkiye’nin ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 5.9 büyüdü. Büyümeye hanehalkı tüketimi 7.7 puan, kamu harcamaları 0.7 ve yatırımlar 3.4 puan katkı yaptı. Ayrıca, 2023 yılı ilk çeyrek büyümesi yüzde 3.9'dan yüzde 4'e, ikinci çeyrek büyümesi yüzde 3.8'den yüzde 3.9'a revize edildi. Üçüncü çeyrek itibarıyla kişi başı millî gelir 12 bin 449 dolar oldu.

• Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, üçüncü çeyrek büyüme oranını şöyle yorumladı: “Uyguladığımız öngörülebilir ve kurala dayalı politikalarımıza; enflasyon ve cari açıkta kalıcı düşüş ve makro-finansal istikrar sağlanıncaya kadar devam edeceğiz.”

Türkiye’de kredi ve banka kartlarıyla yapılan ödeme tutarı, ekimde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 122 artarak 836 milyar lirayı aştı. Ülkede toplamda 385.9 milyon adet banka, kredi ve ön ödemeli kart bulunuyor. Kart sayısı, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 16’lık artış gösterdi.

Çoğunluğu ilaç sektöründe faaliyet gösteren 19 şirket hakkında rekabet soruşturması açıldı. Soruşturma açılan şirketler arasında Abdi İbrahim, AstraZeneca, Bayer Türk Kimya, Johnson and Johnson, Pfizer de var.

Kestanenin kilo fiyatı, yaklaşık yüzde 300 artışla 70 liradan 250 liraya çıktı. Zamda, enflasyon kadar düşük rekoltenin de payı olduğu belirtiliyor.

BOTAŞ, doğalgaz fiyatlarına aralık ayında zam yapmayacağını duyurdu. Buna göre konut tüketicileri için dağıtım şirketleri 1.000 metreküp doğalgaz için 4 bin 80 lira ödeyecek. Kuruma göre Türkiye, Ukrayna’dan sonra Avrupa’daki en ucuz doğalgazı kullanıyor. 

İBB, Londra Borsası’nda yaptığı beş yıl vadeli dolar cinsi yeşil tahvil ihracını 715 milyon dolar borçlanma ile tamamladı. İhraçta nihai getiri yüzde 10.5 seviyesinde fiyatlandı. İBB Başkanı İmamoğlu, konuyla ilgili, “Türkiye’de yerel yönetim olarak ilk Yeşil Tahvil ihracını İBB yaptı. Bu geliri metro projelerinin finansmanında kullanacağız” dedi.

İzmir BB’nin kooperatiflerden ürün alımı, Sayıştay kararıyla durduruldu. Kararı duyuran İzmir BB Başkanı Soyer, “Şehirdeki dar gelirli vatandaşlarımıza ücretsiz veya ucuz gıda sağlamak yönündeki politika engellenmek istenmektedir” diye konuştu.

spor

2 gol, 1 asistlik performansıyla maçın yıldızı olan Hakim Ziyech (Fotoğraf: Depo Photos)

Galatasaray’ın kendi evinde Manchester United’la 3-3 berabere kalarak gruptan çıkma şansını Kopenhag karşılaşmasına bıraktığı maçı özeti. 

Onur Özgen’in yazısı: “Zıtlıkların çarpışmasından galip ayrılan taraf net olarak Manchester United.”

Şampiyonlar Ligi’nde beşinci haftanın tüm özetleri. 

Spor ekranı: Fenerbahçe-Real Madrid (20.30/S Sport), Beşiktaş-Club Brugge (20.45/Exxen), AEK-Brighton (20.45/TV 8,5), Galatasaray-Hapoel Jerusalem (21.30/Tivibu Spor 1), Nordsjaelland-Fenerbahçe (23.00/Exxen)

kapsül öneriyor

• Noh Radio seti: ‘Asena Hayal’
• Janset Atacan’ın ‘All of Us Strangers’ filmi incelemesi: “Dünyanın sonu gelseydi ancak bu kadar üzgün olabilirdik.”
• Bartu Küçükçağlayan, Büyük Ev Ablukada’nın yeni albümündeki bir şarkıdan kısa bir kesit paylaştı. 
• Kısa film: ‘Well Wishes My Love, Your Love’
• Dr. Ezgi Ediboğlu Sakowsky’nin yazısı: ‘COP28’den neler beklemeliyiz?’
• LeMan’ın bu haftaki sayının kapağı: ‘Ponzide röveşata’

günün sözü

“Çok uğraştık, sonunda bir minik meyvesini alıyoruz. Dünyada toplamda 52 bine yakın hesap engelleyen tek isim olduğumu biliyorum.”

Instagram’da 730 bin takipçisi bulunan model Didem Soydan, bunların 52 bine yakınını engellediğini duyurdu.