Bugün Kapsül Günlük Doz'un 1000. sayısı. Bizimle birlikte olan okuyucularımıza teşekkür ederiz.

Sayı: 1.000 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.550 kelime)

🌧️ Yurdun iç ve doğu kesimlerinde kar, kıyı şeritlerinde ise yağmur bekleniyor. Hava sıcaklıkları mevsim normallerinde seyrediyor. 

$: 30,27 📈 €: 32,86 📉 BIST 100: 8.169 📉 ₿: 39.734 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, AKP’nin İBB adayı Kurum’un Kanal İstanbul’a ‘yer vermediği’ ve “İstanbul festivaller şehri olacak” vaadini de kapsayan projeleri var. 

🎧 kapsül | günlük doz, poddy ve tüm podcast platformlarında.

Ters tolerans

Avrupa Konseyi raporuna göre, Türkiye’de son yıllarda, gözaltı ve cezaevlerinde kötü muameleyle birlikte işkence de arttı.

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), konsey üyesi bazı ülkelerde gözaltında kötü muamele şikâyetleri alındığına yer veren bir karar oyladı. Oturuma katılan 67 parlamenterden 66'sının oyunu alarak kabul edilen kararda, AKPM Türk heyetinden sadece DEM Partili Berdan Öztürk yer aldı. Öztürk karar lehinde oy kullandı.

Karar metninin Türkiye'ye ilişkin bölümünde, resmî makamların ‘işkence ve kötü muameleye sıfır tolerans’ mesajı hatırlatıldı. Kötü muamelenin yasaklanması hakkında Anayasa Mahkemesi’nin son yıllarda aldığı kararların ‘memnuniyet verici’ olduğu belirtilip diğer yargı organlarına bu kararları uygulama çağrısı yapıldı.

Merkez üssü Malatya’nın Battalgazi ilçesi olan 5.2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Saat 16.04’te yaşanan deprem Kahramanmaraş, Adıyaman, Gaziantep ve Mardin'de de hissedildi. İçişleri Bakanı Yerlikaya, herhangi olumsuz bir durum belirlenmediğini açıkladı. 

• İTÜ bünyesinde kurulan araştırma merkezinde geliştirilecek ivme ölçerler, her binanın mevcut durumunu belirleyebilecek. İvme ölçerler, Marmara bölgesinde isteyen herkesin evinde yer alabilecek.

6 Şubat depremlerinde kaybolan çocuklara yönelik İYİ Parti’nin Meclis’te verdiği araştırma önergesi, AKP ve MHP oylarıyla reddedildi. Bakanlık kayıp çocuk olmadığını duyurdu ancak Afet Çocuk Sivil Koordinasyon ekibi, sadece kendilerinde olan listede 300’e yakın çocuk olduğunu söyledi. Rönesans Rezidans enkazında kaybolan Esila’nın hikâyesi. 

‘İbadethane tartışması’ sonrasında hedef gösterilen Kadir Has Üniversitesi araştırma görevlisi Zeliha Gizem Sayın’a destek vermek için okul önünde eylem yapıldı. Burada konuşan Sayın, sözleşmesinin yenilenmeyeceği yönünde kendisine sözlü bir açıklama yapıldığını ancak durumun resmîyet kazanmadığını söyledi.

Boğaziçi Üniversitesi’ndeki görevinden uzaklaştırılan akademisyen Tolga Sütlü, üniversite yönetimine karşı açtığı davayı kazandı. Sütlü’yle birlikte okulda ilk kez akademisyenin sözleşmesi iptal edilmiş, karara Akşam ve Yeni Şafak’ın haberleri gerekçe gösterilmişti.

Çorlu’da 25 kişinin yaşamını yitirdiği tren kazasıyla ilgili davanın 18. duruşmasında karar çıkmadı. Yaklaşık altı yıldır süren yargılamada, hükmün açıklanması 29 Şubat’a bırakıldı.

Eğitimci Feray Aytekin Aydoğan’ın yazısı: ‘Eğitimde Diyanet, tarikat ablukası’

Bekir Ağırdır’ın yazısı: “Gündelik yaşam pratikleri değişiyor ama kültürel değerler değişime direniyor çünkü değişime güvenemiyor.”

politika

Fotoğraf: Depo Photos

CHP ve TİP, seçim işbirliği olanaklarını değerlendirmek için bir araya geleceklerini açıkladı. CHP’nin yarınki toplantısının ardından yeni belediye başkan adaylarını duyurması bekleniyor. 

Kurucularından olduğu İYİ Parti’den istifa eden Taylan Yıldız, İBB başkanlığı için bağımsız adaylığını açıkladı. 

İBB başkan adaylığı için DEM Parti’ye başvuru yapmayan Başak Demirtaş’ın ismi, parti kurullarında görüşülecek. Hürriyet’in kulis haberine göre, İstanbul için adı geçen milletvekili Sırrı Süreyya Önder sağlık durumu nedeniyle adaylığa sıcak bakmıyor. 

kültür - yaşam

Fotoğraf: Miruna Conţ / Unsplash

ABD’li bir kimya profesörünün, kitabında siyah çayın acılığını azaltmak için tuz eklenmesi önerisi, çay kültürüyle bilinen İngiltere’de tartışma yarattı. Tartışmaya ABD’nin Londra Büyükelçiliği, İngiltere’nin Washington Büyükelçiliği ve İngiltere Kabine Ofisi de esprili açıklamalarla dahil oldu.

Çin’de bir kadın, çocukları tarafından ihmal edildiği gerekçesiyle 2.8 milyon dolarlık (yaklaşık 85 milyon lira) servetini kedi ve köpeklerine bırakma kararı aldı. Varisçi olan bir veteriner kliniği yöneticisi, bu parayı evcil hayvanların bakımı için kullanacak.

Yazar Elif Şafak, Mine Kırıkkanat’ın kazandığı intihal davasını bir üst mahkemeye taşıyacağını söyledi. Davaya konu olan ‘Bit Palas’ romanının yayıncısı Doğan Kitap üzerinden açıklama yapan Şafak, davanın ‘kişisel takıntı ve art niyetle’ açıldığını savundu. Kırıkkanat ise dava sonucuna ilişkin “Üreticiden halka, hırsızlık değil beyin teri”, “Yüzde yüz sahibinden”, “Yıllara, yollara ve intihalcilere meydan okur” paylaşımlarını yaptı. 

dünya

Fotoğraf: Daniel Ceng Shou / Depo Photos

ABD Başkanı Biden, Kongre’ye yolladığı mektupta Türkiye’ye yeni F-16 tip savaş uçağı ve modernizasyon kiti satışına onay verilmesini istedi. Mektup, TBMM’nin İsveç’in NATO üyeliğini onaylamasının ardından gönderildi. ABD’li hükümet yetkilileri de satış onayında İsveç’in NATO’ya katılımının önemli rol oynadığını belirtiyor. 

• Türkiye, 40 adet F-16 ve yaklaşık 80 adet de mevcut filosu için modernizasyon kitini ABD’den 2021 yılından bu yana satın almaya çalışıyor. Toplamda 20 milyar dolar değerindeki satış anlaşması için nihai kararı Kongre verecek.
• Millî Savunma Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili, Biden’in Kongre’ye ilettiği mektubu ‘olumlu’ karşıladıklarını söyledi: “Asıl yapılması gereken Kongre'ye bununla ilgili talebin gönderilmesi ve resmî sürecin Kongre üzerinden başlatılması. Sürecin olumlu şekilde sonuçlanması beklentimizi bir kez daha ifade ediyoruz.”

Birleşmiş Milletler (BM), İsrail’in Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’ta ‘BM tesisi’ olarak işaretlenen bir binaya yönelik saldırı gerçekleştirdiğini duyurdu. Kurum, Han Yunus'ta 800 kişiyi barındıran bir binaya tank mermilerinin isabet ettiğini, dokuz kişinin öldüğünü ve 75 kişinin yaralandığını açıkladı. Han Yunus’un tamamında en az 50 Filistinlinin öldürüldüğü tahmin ediliyor.

• İsrail, söz konusu BM binasına yönelik saldırıdan sorumlu olmadığını belirtip bombardımanı Hamas’ın başlatmış olabileceğini savundu. BM personelinin saldırıdan saatler sonra bölgeye ulaşamadığı ve tüm iletişimlerinin kesildiği belirtiliyor.

Suudi Arabistan, 70 yıl sonra yasal içki satışına izin vermeye hazırlanıyor. Buna göre başkent Riyad’da büyükelçiliklerin bulunduğu bölgede açılacak ilk içki dükkanı, yalnızca Müslüman olmayan diplomatlara satış yapabilecek. İçki almak isteyen diplomatların kayıt yapması ve Suudi hükümetinin onayından geçmesi gerekecek. Karar, yasadışı içki satışının önüne geçmek için alındı. 

Almanya'nın nüfusu, 2023’te 330 bin artarak 84 milyon 700 bine yükseldi. Bu artış, oran bakımından 2012-2021 yılları arasındaki ortalamadan daha düşük. Ülke nüfusu, Rus işgali sonrası Ukrayna’dan göç edenler nedeniyle 1 milyondan fazla artmıştı. Almanya'da geçen yıl yaklaşık 700 bin doğum gerçekleştiği tahmin edilirken 1 milyondan fazla kişi ise öldü. Bu da artışın, göçten kaynaklı olduğunu gösteriyor.

Japonya’nın Kyoto kentindeki Kyoto Animation isimli animasyon stüdyosunu kundaklayan ve 36 kişinin ölümüne neden olan 45 yaşındaki Shinji Aoba, idam cezasına çarptırıldı. Aoba, 2019’daki saldırıyı, stüdyonun kendi romanından intihal yaptığı gerekçesiyle savunuyor. İnfazın ne zaman gerçekleştirileceği henüz belirlenmedi.

ABD’de, havada kapısı düştükten sonra uçuşları durdurulan Boeing 737 Max 9 tipi uçakların tekrar havalanmasına izin verildi. Federal Havacılık Kurumu, 171 uçağı inceledikten sonra uçmalarında bir engel olmadığı kararına vardı. Türk Hava Yolları da olayın ardından filosundaki beş uçağı hangara çekmişti.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Merkez Bankası beklentiler doğrultusunda politika faizini 250 baz puan artırarak yüzde 45’e çıkardı. Para Politikası Kurulu ‘gerekli parasal sıkılık düzeyine ulaşıldığını’ belirterek faiz artışlarının sonuna gelindiği mesajını verdi. Politika faizi ile enflasyon farkı Kasım 2021’den bu yana ilk kez 20 puanın altına indi. Mayıs ayındaki seçimler öncesi Türkiye’de politika faizi yüzde 8.50’ydi. Haziran ayından bu yana 3400 baz puan faiz artırıldı. 

• Ekonomist Güzem Yılmaz Ertem: “Bir süre enflasyonu izlemek isteyen bir TCMB görüyoruz.”, Ekonomist Hayri Kozanoğlu: “Enflasyon düşürülemezse tekrar faiz artırabileceğini ima ediyor. Faizi indirmekten hiç söz etmiyor. Büyüme ve istihdam konularına hiç girmeyen tam bir ‘neoliberal’ duruş sergiliyor.”

Baklavacılar, bir süredir baklava fiyatlarına zam yapmadıklarını ve yakın zamanda da yapmayacaklarını söylüyor. Gaziantepli baklava sektörü temsilcileri de fıstık fiyatlarına atıfta bulunarak, hammaddeye zam yapılmazsa baklava fiyatlarının bu yıl da aynı kalacağı görüşünde. Fıstık sektörü temsilcileri ise bir kilo baklavaya eklenen fıstık maliyetinin en fazla 90-100 lira olduğu, diğer masraflarla birlikte en fazla 300 liraya satılabileceğini savunuyor. Hâlihazırda cevizli baklavanın kilosu 600-650 lira, fıstıklı baklava ise 700-850 liradan satılıyor. 

İstanbul Kadıköy’de 27 işletme belirli gün ve saatlerde öğrencilere ücretsiz yemek sunuyor. Esnaflar, bu uygulamadan haberdar olanların Türkiye’nin farklı yerlerinden arayıp öğrenciler için ‘askıya yemek’ bıraktıklarını söylüyor.

Merkez Bankası’nın net rezervleri geçen hafta bir önceki haftaya göre 5.8 milyar dolar azalarak 23.7 milyar dolara geriledi. Böylece düşüşünü dördüncü haftaya taşımış oldu ve KKM’nin duyurulduğu Aralık 2021’den bu yana en hızlı düşüş kaydedildi. Ayrıca bankacılık sektöründe döviz mevduatları artarken KKM’deki düşüş yavaşladı. KKM toplamı 26.3 milyar lira düşüşle 2.50 trilyon lira oldu.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), 6 Şubat depremlerinin etkisiyle 2023 yılında Türkiye’ye 2.48 milyar euroluk rekor bir yatırım yaptı. Böylece Türkiye, EBRD’nin en yüksek yatırım yaptığı ülke oldu. Yatırımların yüzde 91’i özel sektöre ayrıldı.

📝 Mahfi Eğilmez’in yazısı: “Skimpflasyon da shrinkflasyon da hem malı üreten üreticinin hem de fiyatları derleyip enflasyon oranlarını yayınlayan devletin işine gelir. (...) TÜİK’in TÜFE’deki mal ve hizmetlerin fiyatlarını hangi birimlerden hangi günlerde derlediğini kalem kalem açıklaması gerekir. ENAG’ı verilerinin dayanağını açıklamamakla suçlayabilmek için önce şeffaf olmak gerekir.”

📺 İstanbul’daki 40 yıllık balık ekmek satıcısı Aslan Kaplan, yıllar içinde müşteri kitlesinin değiştiğini, yabancı turistlerin bile restoranları pahalı bulduğu için sokak lezzetlerine yöneldiğini anlatıyor.

Almanya’da günlük 100 milyon euroya mal olacağı tahmin edilen demiryolu grevi başladı. Çarşamba günü başlayan ve altı gün sürecek grevde uzun mesafe trenlerinin yaklaşık yüzde 80’i iptal edildi, bölgesel hizmetlere önemli kısıtlamalar getirildi. Grevin Avrupa yük trafiğini de etkilemesi bekleniyor. Makinistler, ücret artışlarına ek olarak çalışma saatlerinin haftada 38’den 35’e düşürülmesini talep ediyor. 

spor

Gauff ve Sabalenka (Fotoğraf: Sky Sports)

Avustralya Açık’ta tek kadınlar finalinin adı Sabalenka-Zheng oldu. ‘Erken final’ olarak nitelendirilen maçta Coco Gauff’u geçen Sabalenka ile turnuvanın sürprizi Yastremska'yı eleyen Zheng’in karşılaşacağı final, 27 Ocak’ta oynanacak. 

UEFA’nın Şampiyonlar Ligi, Avrupa Ligi ve Konferans Ligi maçları, önümüzdeki sezondan itibaren üç yıl boyunca TRT kanalları ve TRT’nin dijital platformu ‘tabii’de yayınlanacak. TRT, senelik rayiç bedeli 15 milyon euro olan bu pakete, üç yıl için toplamda 100 milyon euroluk bir teklif yaptı. 

Bir dönem Fenerbahçe’de de forma giyen eski Fransız futbolcu Nicolas Anelka, Trendyol 1. Lig ekiplerinden Ümraniyespor’un yeni CEO’su oldu. Futbolu 2016’da bırakan 44 yaşındaki Anelka, 2004-05 sezonunun yarısında transfer olduğu Fenerbahçe’de 1.5 sezon top koşturmuştu.

Spor ekranı: Galatasaray-İstanbulspor, Rizespor-Trabzonspor (20.00/beIN Sports 1&2), Fenerbahçe-Virtus Bologna (20.45/ S Sport), A.Madrid-Sevilla (23.00/Tivibu Spor 1), Djokovic-Sinner (06.30/Eurosport 1).

kapsül öneriyor

• The New Yorker karikatürü: ‘IYKYK’ 
• La Femme EP’si: ‘La Femme ressort’ 
• Sina Koloğlu’nun yazısı: ‘2023’te en çok izlenen kanallar’
• Fotoğraflarla: Netflix yapımı ‘Kar Kardeşliği filmine ilham veren hikâye. 
• Süryani lezzetleri sunduğu restoranıyla ‘Gault&Millau’ ödülü alan şef Selen Mağzalcıoğlu anlatıyor: “En yoğun talep Şam böreği, dana yanağı ve içli köfteye.” 
• Komedyen Deniz Alnıtemiz’in performansı: ‘Kısmet Şov’

günün sözü

“Ankaralı iki gencin Boğaz görme heyecanı tamamen.”

İBB Başkanı İmamoğlu’nun bazı kabullerini yaptığı Emirgan Korusu’nda bulunan Beyaz Köşk’te gizlice fotoğraf çekerken görülen kişilerin kendi çalışanları olduğunu açıklayan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı.