Sayı: 1.040 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.316 kelime)

❄️ Yurdun iç ve doğu bölgelerindeki kar yağışı sürecek. Diğer bölgelerde ise aralıklarla yağmur bekleniyor.

$: 31,91 📉 €: 34,75 📉 BIST 100: 9.140 📈 ₿: 66.235 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek'in göreve geldiği Haziran 2023'ten bu yana ekonomide yaşanan gelişmeler var.

🎧 kapsül | günlük doz, poddy ve tüm podcast platformlarında.

Nas’tan önce, Nas’tan sonra

Merkez Bankası, politika faizini 500 baz puan artırarak yüzde 50’ye çıkardı. Beklentilerin dışındaki bu kararın ‘enflasyon görünümündeki bozulma’ dikkate alınarak verildiği açıklandı. Ayrıca aylık enflasyon oranlarında ‘belirgin’ bir düşüş yaşanana kadar sıkı para politikası duruşunun süreceği vurgulandı. Şubat ayı enflasyonu TÜİK verisine göre yüzde 67, ENAG verisine göre ise yüzde 122 seviyesinde. Piyasa katılımcılarının mart ayındaki anketine göre 12 ay sonrası için dolar/TL beklentisi 42.79.

Merkez Bankası’nın kararı ekonomistlerce genel olarak ‘memnuniyet verici bir sürpriz’ olarak yorumlandı. Ancak yapısal reformlara gereklilik de vurgulandı. Uğur Gürses’e göre Merkez Bankası bu adımıyla, hem bankaya hem de TL’ye itibar kazandırdı. Şimşek liderliğindeki ekonomi yönetiminin ‘bağımsızlık sınavını geçtiğini’ savunan ekonomistlere, yeni bir ‘kur şokunu’ engellemek için yalnızca piyasanın ‘önüne geçildiği’ şeklinde itiraz edildi. 

Merkez Bankası Haziran 2023’ten bu yana 41 bin 500 baz puan artırdı.

Eski TCMB başekonomisti Hakan Kara, son 10 yıldaki bütün ‘ciddi’ faiz artırımlarının döviz piyasasında ‘kontrolün kaybedilmesinden’ sonra geldiğini hatırlatarak bugünkü kararı da buna dâhil etti.

Geçen haftadan bu yana TCMB’nin rezerv kullanımı 2023 seçimleri öncesindeki seviyelere yaklaştı, kredi kartı faizleri artırıldı, döviz mevduatlarında hızlı bir artış yaşandı. Ekonomist Hayri Kozanoğlu’na göre ‘bu radikal önlem’, yaşanan bu tablo üzerine alındı: “Çünkü ellerinde tek silah bu kalmıştı. Enflasyonu düşürme hedefleri ancak döviz kurlarının kontrol edilebilmesiyle mümkün olacaktı.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Nisan 2013 tarihli paylaşımı: “Biz göreve geldiğimizde faiz oranı yüzde 47 idi. Nereden nereye geldiğimizi hep birlikte görüyoruz.”

Bu arada, ABD Merkez Bankası (FED) ve İngiltere Merkez Bankası politika faizini sabit tutma kararı aldı. FED’in yıl sonuna kadar üç kez 250’şer baz puanlık, yani toplamda yüzde 0.75’lik bir faiz indirimi yapması bekleniyor. Yüzde 5.25’lik oranla G7 ülkeleri arasındaki en yüksek faiz oranına sahip ülkelerden İngiltere’de de gelecek aylarda faiz indirimi bekleniyor. İsviçre Merkez Bankası (SNB) ise beklenmedik bir kararla politika faizini 25 baz puan düşürerek yüzde 1.50’ye indirdi. Böylece banka, sıkı para politikasını gevşetmeye başlayan ilk büyük merkez bankası oldu.

Anayasa Mahkemesi'nin yeni başkanı Kadir Özkaya oldu. Bugün yapılan seçimde AYM'nin 15 üyesinden 9'unun oyunu alan Özkaya, mevcut başkan Zühtü Arslan’ın görev süresinin dolacağı 20 Nisan’da göreve başlayacak. Özkaya, TİP’ten milletvekili seçilen Can Atalay'ın tahliyesinin gerektiği yönünde oy kullanan üyelerden biriydi. DW Türkçe'nin kulis haberine göre, muhafazakâr kökenli Özkaya, 'ağabey formülü' kapsamında seçildi.

'Kanal İstanbul' için planlanan alanda, son bir haftada 10 milyar lira bedelinde ihaleye çıkıldı. İhaleler, ‘projenin kalbi’ olarak nitelendirilen Dursunköy bölgesi için yapıldı. Bakanlığın stratejik planında 'Kanal İstanbul'un yüzde 20'sinin tamamlandığına, 2028’de ise yüzde 45’inin bitmesinin hedeflendiğine yer verilmişti. 

Tekirdağ Çerkezköy’de yapımı devam eden Halkalı-Kapıkule hızlı tren hattı inşaatında yaşanan göçükte, iki işçi hayatını kaybetti. 

Millî Eğitim Bakanlığı, öğrenci karnelerinin tasarımının ve içeriğinin değişeceğini açıkladı. Yeni karnelerde, akademik başarının yanı sıra sosyal etkinlikler de işlenecek.

Feray Aytekin Aydoğan'ın yazısı: 'MEB’in yeni adı ‘çocuk işçi’ bulma kurumu'

Barış Terkoğlu’nun yazısı: ‘Murat Kurum'un malvarlığında dikkat çeken detay’

politika

Fotoğraf: YSK

Yerel seçimdeki oy pusulalarına ilişkin detaylar açıklandı. Toplam 61 milyon 441 bin 882 kayıtlı seçmenin oy kullanma hakkının olduğu seçimde 81 il, 973 ilçe, 390 belde başkanı ile 50 bin 336 muhtar belirlenecek. 49 adayın yarışacağı İBB başkanlığı için hazırlanan beyaz pusulanın boyu yaklaşık 1 metre oldu.

CHP’nin Hatay BB adayı Savaş’ın verdiği söyleşi: “Gökhan Zan konusu iki haftadır burada konuşuluyordu… Seçimi 10 puan farkla kazanıyorum.”

Murat Yetkin’in yazısı: ‘Turgut Altınok: Mirasyedi mi, emlak baronu mu?’

Gülsen Solaker'in Eskişehir izlenimleri: "Bıçak sırtı görünmekle birlikte genel kanı eski tercihin devam edeceği yönünde."

kültür - yaşam

Elon Musk’ın nöroteknoloji şirketi Neuralink’in beyin çipi taktığı felçli bir hasta, ‘düşünce gücünü’ kullanarak satranç oynadı. Bir dalış kazasında omzundan aşağısı felç olan 29 yaşındaki Noland Arbaugh’un, beynindeki Neuralink cihazını kullanarak bilgisayar imlecini hareket ettirip ‘dijital satranç’ oynadığı anlar X’te canlı yayınlandı.

📺 Video: Mardin’deki Boncuklu Tarla arkeolojik SİT alanında bulunan kalıntılara göre insanlar tarih öncesi dönemlerden beri ‘piercing’ kullanıyor. 

Dünya genelindeki ülkelerin yüzde 75’inde 2050 yılına kadar nüfusun azalması bekleniyor. 2100 yılına gelindiğinde ise ülkelerin yüzde 97’si bu sorunla karşı karşıya kalacak. 2021’de küresel toplam doğurganlık oranı ‘kadın başına’ 2.23 doğumdu. 2100’de bunun 1.57’ye düşeceği tahmin ediliyor. Uzmanlara göre düşük doğurganlık nüfus artışı, çevre, gıda güvenliği, sağlık, iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik açısından fayda getirebilir ancak sağlık hizmetleri, emeklilik, sosyal güvenlik, işgücü ve jeopolitik üzerinde olumsuz etkileri olabilir.

dünya

Fotoğraf: Omar Ashtawy / Depo Photos

Dünya Bankası, Gazze’deki insanların yarısının kıtlık riski altında olduğu uyarısında bulundu. Kurum, açlıktan ölümleri engellemek için önümüzdeki iki ay içerisinde acil eylem gerektiğini duyurdu. BM Genel Sekreteri António Guterres de Dünya Bankası’nın açıklamasından önce İsrail’e yaptığı çağrıda Gazze'ye insani yardım yollarının tam ve sınırsız erişiminin sağlanmasını talep etti. 

• Avrupa Birliği’ne üye 27 ülkenin liderleri, Rusya’nın Avrupa’da dondurulan varlıklarından elde edilen 3 milyar euroluk faiz gelirini, Ukrayna’ya silah yardımı için kullanmayı planlıyor. Brüksel’deki AB Liderleri Zirvesi’nin ana konusu da iki gün boyunca Ukrayna’ya yapılacak yardımlar olacak.

Belçika’nın başkenti Brüksel’deki enerji zirvesinde buluşan 50’den fazla ülkenin lideri, nükleer enerjinin yeniden canlandırılması için bir dizi adımlar atmaya hazırlanıyor. Fransa’nın başı çektiği nükleer yanlısı ülkelerin yayınladığı bildiriye göre mevcut nükleer reaktörlerin ömrünün uzatılması desteklenecek. Fransa’yı desteklediğini açıklayan ABD de kalkınma bankalarının nükleer finansman üzerindeki kısıtlamayı kaldırmasını teşvik etmek istiyor. 

• Bu plana itiraz eden Almanya ve Avusturya ise yenilenebilir enerjiye yatırım yapılması gerektiğini düşünüyor. Uluslararası Enerji Ajansı ise özellikle Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından yaşanan enerji krizinin çözümü ve iklim hedeflerine ulaşılması için nükleer enerjinin şart olduğunu belirtiyor.

Haiti’de çetelerin ülkenin en büyük iki cezaevini basıp 4 binden fazla mahkûmu serbest bırakmasının ardından başlayan şiddet olayları durdurulamıyor. Başkent Port-au-Prince'in bir mahallesinde çete üyesi olduğu düşünülen iki kişi öldürüldü, ardından da cesetleri yakıldı. Büyük bir otorite boşluğu bulunan ülkedeki yabancı uyruklu kişiler kısmen tahliye ediliyor. ABD, vatandaşlarını helikopterle tahliye ederken Avrupa Birliği, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu personelinin de bulunduğu 300'e yakın kişi de ülke dışına çıkarıldı.

Avustralya, yabancı öğrenciler için daha katı vize koşulları uygulayacak. Bu adımın en önemli gerekçesi ise rekor artış yaşayan göç. Zira 30 Eylül 2023 itibarıyla yıllık net göç yüzde 60 oranında artarak 550 bine ulaştı. Aynı dönemde nüfus da yüzde 2.5’luk yükselişle 26.8 milyonu buldu. Hâlihazırda son dönemde verilen uluslararası öğrenci vizelerinin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 35 azalmış durumda.

Amazon hisselerinin yüzde 4’ünü elinde bulunduran MacKenzie Scott, ABD’deki yardım kuruluşlarına 640 milyon dolar bağışladı. Scott, şirketin kurucusu Jeff Bezos’tan boşandıktan bu yana yüzlerce sivil toplum kuruluşuna 16.5 milyar dolar bağışta bulundu. Bu yılki bağış için 6 bin başvuru arasından 361 dernek seçildi. Daha önce toplam 250 milyon dolar olarak belirlenen bağış miktarı da başvuran derneklerin üstün çalışmaları nedeniyle 640 milyon dolara çıkarıldı. 37.5 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin dördüncü kadını olan Scott, yaşadığı sürece mal varlığının yarısını bağışlayacağı sözünü vermişti.

spor

Fotoğraf: Haydar Tanışan / TFF

A Millî Takım kampındaki Beşiktaş forveti Semih Kılıçsoy ve Ajax’ın genç stoperi Ahmetcan Kaplan, Ümit Millî Takım’ın aday kadrosuna dahil edildi. Karar sonrası bir açıklama yayınlayan Beşiktaş’ın futbol şube şorumlusu Feyyaz Uçar, “Genç bir oyuncunun duygularıyla oynama hakkını nereden buldunuz? Morali bozuk bir şekilde kafileden ayrılarak Ümit Milli Takıma geçen oyuncumuza yapılanın mobbing olduğu bir gerçektir. Bu kararı aldıranları kınıyoruz” dedi.

Bir dönem Sivasspor ve Başakşehir’de top koşturan eski Brezilyalı futbolcu Robinho’ya İtalya’da tecavüz suçlaması çerçevesinde verilen 9 yıllık ceza, ülkesi tarafından onandı. Brezilya millî takımının yanı sıra Milan, Real Madrid ve Manchester City’de de forma giyen 40 yaşındaki Robinho, 2013 yılında Milano’da bir kadına toplu tecavüzde bulunan erkeklerden biriydi. Suçlamaları reddeden Robinho’nun, karar resmî olarak kendisine tebliğ edildikten sonra teslim olması bekleniyor.

Spor ekranı: Sakkari-Yuan (20.00/TOD), Anadolu Efes-Alba Berlin (20.30/S Sport), Yunanistan-Kazakistan (22.45/S Sport 2), 02.00/S Sport (Lajovic-Monfils, Magic-Pelicans).

kapsül öneriyor

Travis’in yeni teklisi: ‘Gaslight’  

bantmag. seçkisi: ‘Beş unutulmaz performansıyla Lea Seydoux’

Bağış Erten’in yazısı: “Biz hakemleri sevmeyiz arkadaş!”

‘Başka Bir Dünya’ belgeseli: ‘Toplumcu yerel yönetimler ve kooperatifler’

Bülent Batuman’ın yazısı: ‘'Uzun Gezi'nin sonu: Kentsel siyasette popülist moment sürer mi?’

Kein seçkisi: ‘Montenegro/Peaceful Moments’

günün sözü

“Bir kere teşekkür etmeleri lazım ki, belediye başkanı olduğu zaman malvarlığı azalan bir adam var burada.”

“Baba mirası” olarak tanımladığı malvarlığıyla ilgili konuşan AKP’nin ABB adayı Altınok, Keçiören'de ilk kez belediye başkanı seçildiği 1994 yılını işaret etti.