Sayı: 1.045 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.606 kelime)

🌤️ Hava sıcaklıkları artıyor. İç Anadolu’nun doğusu ve Orta Karadeniz’de yağış var. Diğer bölgelerde ise parçalı bulutlu bir hava bekleniyor.

$: 32,32 📈 €: 35,10 📈 BIST 100: 9.079 📈 ₿: 70.917 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, İstanbul'da Terakki Vakfı Okulları’nın kedisi ‘Faruk’u, IELTS sınavında görevli olduğu esnada beşinci kattan attığı gerekçesiyle gözaltına alınan Faruk A. var.

🎧 kapsül | günlük doz, poddy ve tüm podcast platformlarında.

Sen, ben, sandık

Sandıkların açılmasına 72 saatten az bir süre kala hararet yükseliyor.

18 yaşını dolduran 1 milyon 32 bin 610 kişi, bu seçimde ilk kez oy kullanacak. GoFor ve Konda’nın araştırmasında, 18-30 yaş arasında tanımlanan seçmenlerin yüzde 14.1’i oy vermeyeceğini söyledi. Aynı araştırmada genç seçmenin tercihleri sırasıyla CHP, AKP ve Zafer Partisi oldu.

YSK, yerel seçimlerin bazı yerlerde iptal edilmesi durumunda, yenileme seçimlerinin 2 Haziran'da yapılmasına karar verdi.

Son haftada İstanbul’un ilçelerinde olacağı konuşulan Cumhurbaşkanı Erdoğan, dünkü Diyarbakır ve Batman mitinglerinin ardından bugün de Bursa ve Kocaeli'ne gitti.

Süreçte neredeyse hiç miting yapmayan MHP lideri Bahçeli, son olarak 17 Mart’ta partisinin kurultayında görüldü. AKP’nin İstanbul mitingine de katılmayan Bahçeli’nin, kolunu incittiği açıklanmıştı. MHP, yarışın kritik olduğu Manisa ve Mersin’in yanı sıra İstanbul Silivri’de kendi adaylarıyla yarışıyor. AKP, bu üç noktada aday çıkarmadı. 

Büyükşehir belediye başkanlığı adayları arasında Aydın'da TKP adayı 21 yaşındaki Rojda Dolgun en genç, Konya'dan bağımsız olarak yarışacak 85 yaşındaki Selahattin Cizrelioğlu da en yaşlı aday olarak kayıtlara geçti. Seçimde en genç (18) ve en yaşlı adaylar (90) il genel meclisi üyeliği için yarışacak.

Neler oluyor?

Fotoğraf: Depo Photos

Tutuklu siyasi Demirtaş'ın avukatları, müvekkillerinin DEM Parti'ye seçime ilişkin mektup gönderdiği iddiasını yalanladı. Halk TV programcısı Gözde Şeker, Demirtaş’ın “Partimiz benden bir çağrı istemediği müddetçe kendi başıma çağrı yapmam” dediğini öne sürdü. 

'Kılıçdaroğlu Gönüllüleri' imzasıyla İstanbul’a asılan pankartların ardından açıklama yapan CHP’nin eski lideri Kılıçdaroğlu, “Partimin bütün adaylarına desteğim tamdır” dedi. 

İYİ Parti’den gazetecilere gönderilen bilgi notunda, partinin lideri Akşener’in bu akşam ‘Türk siyasetine ilişkin çok önemli açıklamalar yapacağı’ belirtildi. 

Antalya Serik’in mevcut belediye başkanı ve BBP’den başkan adayı Enver Aputkan, kızını haksız yere işten çıkardığını öne sürüp kendisine oy vermeyeceğini söyleyen bir kişiyi yumrukladı. 

İYİ Parti'nin Ordu adayı Enver Yılmaz, kentte yayın yapan Kanal 52’nin sahibi İsa Akçay’ın kendisine gönderdiği şantaj mesajını kürsüden okudu.

TKP, AKP'nin İzmir adayı Hamza Dağ'a "TKP'liyim AKP'ye oy vereceğim" diyen kişinin partiyle bağı olmadığını açıkladı.

Yazar Murathan Mungan, kendisine ait dizelerin İYİ Parti tarafından izinsiz kullanıldığı gerekçesiyle dava açacağını duyurdu. 

Derleme: Belediye meclisi, il genel meclisi, büyükşehir belediye meclisi nedir, üyeleri nasıl seçiliyor?

İnteraktif harita: 81 ilin adayları. 

Derleme: Ankara’da el değiştirmesi mümkün olan ilçeler.

Oy kullanma rehberi: İllere göre kaç pusula var?  

Murat Yetkin’in yazısı: ‘İmamoğlu bu kadar eşitsiz bir seçimi kazanırsa siyasi iklim nasıl değişir?’

Barış Terkoğlu’nun yazısı: ‘Ben ortada bir seçim görmüyorum’

gündem

Fotoğraf: Sözcü

HIV ve HPV vakalarında artış yaşandığı iddia edilen Karabük Üniversitesi'ne kayıt olmak isteyen yabancı uyruklu öğrencilere Sağlık Kurulu raporu alma zorunluluğu getirildi. İl sağlık müdürlüğü, bu yıl bir öğrencide bulaşıcı hastalık tespit edildiğini açıkladı. Sağlık çalışanlarına göre kentte HIV, uyuz, verem, kızamık vakaları arttı.Vaka artışı iddiasıyla ilgili sosyal medyada paylaşım yapan sekiz kişi gözaltına alındı. 47 bin öğrencinin eğitim gördüğü okulda 11 bin 890 yabancı uyruklu öğrenci bulunuyor. Bunların 5 bini Afrikalı.

Sağlık Bakanlığı’nın ilk atama kura sonuçlarına göre, uzman hekim kadrolarının yüzde 38’i doldu. 13 ilin doluluk oranı yüzde 50’yi geçebilirken 17 il ise tercih edilmedi. Toplam 66 branşta açılan kadrolarda altı branş yüzde 100 doluluk oranına ulaşabilirken çocuk sağlığı ve hastalıkları branşı boş kaldı. Türkiye, hem OECD ülkeleri arasında hem de Avrupa’da kişi başına hekim sayısının en düşük olduğu ülke.

Kocaeli Kartepe'deki yol çalışmasında NATO'ya ait petrol boru hattının delinmesiyle Sapanca Gölü'ne akaryakıt sızdı. Temizleme çalışmalarının devam ettiği, evlerde çeşme suyu kullanımda sorun yaşanmadığı açıklandı. Ayrıca Bolu Mengen'de, belediyenin eski çöp döküm alanındaki çöp yığınları Mengen Çayı’na karıştı. 

Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca'nın görev süresinin dolması nedeniyle yapılan başkanlık seçiminin 10. turunda da sonuç çıkmadı. Son turda geçersiz oy sayısı 71 oldu. Seçime, 1 Nisan’da 11. tur oylamayla devam edilecek.

İstanbul Üsküdar’daki Validebağ Korusu’nun devamı niteliğindeki Haydarpaşa Lisesi'nin de bulunduğu alanın doğal SİT statüsünü değiştirerek yapılaşmaya açan bakanlık kararı, mahkeme tarafından iptal edildi. Kararla, Kasım 2023’te boşaltılan okul arazisinde turizm faaliyetlerine ve konut inşasına izin verilecekti. (Kapsül’ün notu: Bağlantıda yer alan fotoğraf, Haydarpaşa’da yer alan Sağlık Bilimleri Üniversitesi’ni gösteriyor.)

kültür - yaşam

Fotoğraf: Joe Pohle / Unsplash 

‘Kapıda vize’ uygulamasının başlayacağı Yunan adalarına, bayram tatilinde ilgi yoğun. Sektör yetkililerine göre dokuz günlük bayram tatili için en yoğun talebi Midilli, Sakız, Kos, Rodos ve Meis adaları görüyor. Şimdiden 16-17 bin kişi bu adalarda tatil planlamış durumda. Son dakika kararlarıyla bu sayının 20 bine çıkması bekleniyor. 

Birleşmiş Milletler raporuna göre, 2022’de dünya genelinde üretilen gıdaların yaklaşık yüzde 20’si çöpe atıldı. Bu, günde 1 milyardan fazla öğünün israf edildiği anlamına geliyor. İsrafın yıllık maddi karşılığı ise 1 trilyon dolar. Hâlen 783 milyon insan açlıkla mücadele ediyor, dünya nüfusunun üçte biri de gıda güvensizliği yaşıyor.

Hollanda’da kurulan ilk hyperloop tüp ağının gelecek haftalarda ilk testlerini yapması bekleniyor. 420 metre uzunluğunda, yaklaşık 2.5 metre genişliğinde 34 borudan oluşan bu karadan hızlı ulaşım tüpünün, saatte 1.000 kilometreye varan hızlarda hareket etmesi planlanıyor. Elon Musk tarafından 2012 yılında ortaya atılan hyperloop üzerine birkaç şirket projeler geliştiriyor.

dünya

Fotoğraf: Omar Ashtawy / Depo Photos

İsrail’in 7 Ekim’den bu yana saldırılarını sürdürdüğü Gazze’ye uçaklarla havadan bırakılan gıda yardımlarını almaya çalışan 18 Filistinli daha hayatını kaybetti. Yaşamını yitirenlerin 12’si boğuldu, altısı ise izdiham sonucu öldü. Bu ayın başında atılan yardımlar da beş kişinin ölümüne, 10 kişinin ağır biçimde yaralanmasına yol açmıştı.

• BM, İsrail’in Gazze’de açlığı bir savaş silahı olarak kullandığına dair net istatistikler içeren bir rapor yayınladı. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, niyetin kanıtlanması durumunda İsrail’in savaş suçu işlediği anlamına geleceğini belirtti. İsrail ise iddiaları reddediyor.

Rusya lideri Putin, ülkesinin hiçbir NATO ülkesine saldırı planı olmadığını; buna karşın Batılı devletlerin Ukrayna’ya F-16 tipi savaş uçağı vermesi hâlinde bu uçakları düşüreceklerini açıkladı. Rus ordusundaki pilotlara hitaben konuşan Putin, “Polonya ve Baltık ülkeleri gibi başka bazı ülkelere de saldıracağımız düşüncesi, ki Çekler de korkutuluyor, tamamen saçmalık” dedi.

Moskova saldırısının zanlılarından birinin köyüne giden BBC’nin izlenimleri: ‘IŞİD, Tacikleri örgüte nasıl katıyor?’

Almanya’nın Solingen kentinde dört kişilik Bulgaristan vatandaşı Türk bir ailenin tüm fertlerinin hayatını kaybettiği yangının kundaklama nedeniyle çıktığı kesinlik kazandı. Tüm ihtimallerin soruşturulduğunu belirten bölge savcılığı, yangının yabancı düşmanlığı nedeniyle çıkarıldığına dair bir kanıta şu ana kadar ulaşılamadığını duyurdu. Yangında ikisi ağır 21 kişi de yaralanmıştı. 

• 1990’ların ilk yarısında Almanya’nın çeşitli şehirlerinde ve çeşitli tarihlerde, Türklerin yaşadıkları evler Neo-Naziler tarafından kundaklanmış, çok sayıda insan hayatını kaybetmişti.

Deutsche Post (Alman Posta İdaresi), postaları taşımak için 63 yıldır gerçekleştirdiği yurt içi uçak seferlerine son verdi. Postayla iletişimin hâlâ önemini koruduğu Almanya’da bürokratik işleyişin büyük bir bölümü de bu yöntemle hayat buluyor. Kurum, posta hizmetini artık karayoluyla yapacak. Bu yöntemle mektup başına karbondioksit emisyonunun yüzde 80 oranında düşmesi bekleniyor. Ülkedeki yasaya göre mektupların yüzde 80’inin postalandığı günden sonraki ilk iş gününde, yüzde 95’inin ise ikinci iş gününde ulaştırılması zorunlu. Ancak yakında parlamentoya sunulacak yasa tasarısı, mektupların yüzde 95'inin üçüncü iş gününe, yüzde 99'unun ise dördüncü iş gününe kadar teslim edilmesini öngörüyor.

ekonomi

Fotoğraf: Mert Kahveci / Unsplash 

Türkiye’de en zengin yüzde 10’luk kesim, servetin yüzde 69.8’ine sahip. En zengin yüzde 1’lik kesim ise ülkedeki servetin yüzde 39.5’ini alıyor. 2022 verilerine göre Türkiye’de halkın yüzde 71’inin, 10 bin dolardan az serveti bulunuyor.

• Credit Suisse ve UBS verilerinee göre, Avrupa’da en zenginlerin servetten aldıkları paya bakıldığında en büyük eşitsizlik Türkiye’de. Ayrıca 10 bin dolardan az servete sahip yetişkinler sıralamasında da Türkiye açık ara zirvede. Türkiye’de bu oran yüzde 71 iken ikinci sıradaki Sırbistan’da bu oran yüzde 40. Türkiye, 16.7 bin euro ile yetişkinlerin ortalama servetinde de 35 ülke arasında son sırada. Hemen üstündeki Bosna-Hersek’te ise bu miktar 31.9 bin euro. Zirvede ise 650.7 bin euro ile İsviçre var. 

TÜİK verilerine göre 2022 yılında sosyal koruma harcamalarının millî gelir içindeki payı  yüzde 8.6 olarak gerçekleşti. 2008’de bu oran yüzde 11.1 idi. 2022’de emekli/yaşlılara yapılan harcamalar, yüzde 3.8 ile en büyük paya sahip. Onu, yüzde 2.6 ile hastalık/sağlık bakımı harcamaları ve yüzde 1 ile dul/yetim harcamaları takip etti.

📝 Ümit Akçay’ın yazısı: ‘Faiz artışları neyin göstergesi?’

Tüketici güven endeksi mart ayında bir önceki aya göre yüzde 1 artışla 100 değerini aldı.  Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği gösteriyor.

Türkiye’de ocak ve şubat aylarında tam elektrikli otomobil satışları geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 329.5 arttı. Türkiye, bu dönemdeki 8 bin 255 adet tam elektrikli otomobil satışıyla Avrupa’da altıncı sırada. 27 üyeli Avrupa Birliği’nde en fazla elektrikli otomobil satışı yapılan ülke 49 bin 953 adetle Almanya.

Çin merkezli otomobil üreticilerinden Changan’ın, yılın ikinci yarısında üç kapılı mini aracı Lumin Corn ile Türkiye pazarına girmesi bekleniyor. Maksimum hızı saatte 101 kilometreye kadar çıkan aracın satış fiyatının 450 bin lira olacağı tahmin ediliyor. İtalya merkezli Fiat da aynı fiyatlı tam elektrikli ‘Dolce Vita’ modelini yaz aylarında satışa sunacak. Türkiye’de B1 ehliyetle 16 yaşından itibaren kullanılabilecek aracın maksimum hızı saatte 45 kilometre.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

İngiltere Premier League ekiplerinden Newcastle United’da forma giyen İtalyan futbolcu Sandro Tonali hakkında bahis kurallarını ihlal etmek suçlamasıyla soruşturma açıldı. İngiltere Futbol Federasyonu, Tonali’nin iki ay içinde futbol maçlarına 50 kez bahis oynayarak kuralları ihlal ettiğini duyurdu. İtalyan oyuncu, sezon başında 65 milyon euro bonservisle Milan'dan Newcastle United’a transfer olmuştu. Tonali, İtalya’da oynadığı dönemde de bahis kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle 10 ay futboldan men cezası almıştı.

Spor ekranı: 22.00 (Fenerbahçe-Eczacıbaşı/TRT Spor, Zverev-Marozsan/S Sport), Rybakina-Azarenka (22.00/beIN Max 1), Baskonia-Anadolu Efes (22.30/S Sport), Alcaraz-Dimitrov (02.00/S Sport).

kapsül öneriyor

Piyanist Hania Rani ve çellist Dobrawa Czocher’in albümü: ‘Biata Flaga’ 

Judith Butler anlatıyor (çev. Gülener Kınalı): ‘Felsefeyle tanışmam ve toplumsal cinsiyet teorisi’

Ölümünün 30. yılında Kurt Cobain için BBC’nin hazırladığı anma programı.

‘Ahşaptan Betona, Mecidiyeden Jetona’ podcasti bölümü: ‘Tarihi Yarımada, Sarayburnu ve Sirkeci kıyılarındaki değişimler’

Seçil Türkkan'ın konuğu uzman diyetisyen Dicle Dilan Salman anlatıyor: ‘Fakir şişmanlığı’

Condé Nast Traveller seçkisi: ‘The 24 Best Bars in Paris’

günün sözü

“‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde bakan arkadaşlarımızın sahada olmasından daha doğal ne var?”

AKP sözcüsü Çelik, 17 bakanın İstanbul’da seçim çalışması yapmasına ilişkin eleştirilere yanıt verdi.