Sayı: 1.061 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.569 kelime)

🌦️ Yurdun kuzeyinde hafta sonu yağmur geçişleri görülebilir. Güney kesimlerde ise parçalı bulutlu bir hava bekleniyor. İstanbul bir süre Güneş’e hasret kalacak.

$: 32,46 📉 €: 34,69 📉 BIST 100: 9.915 📈 ₿: 63.409 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, lise müfredatındaki matematik dersinden çıkarılan İntegral konusu var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Uçurum

Araştırma şirketi Konda, Türkiye’deki cinsiyet eşitliği algısına ilişkin raporunu paylaştı. Çalışma, 77 ilden 18 yaş üstü 2 bin 550 kişiyle görüşerek hazırlandı.

Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği algısı, 10 yıl öncesine göre pozitif bir yöne ilerledi. Ancak o dönemin aksine bugün, kadınlar erkeklerden daha mutsuz olduğunu söylüyor.

Pandemi sürecindeki iş yükü, ekonomik kriz, işsizlik, siyasi umutsuzluk gibi konuların da bu değişimde etkili olduğu düşünülüyor.

Çocuklara kazandırılması gereken meziyetler sorusunda toplumun büyük kesimi, ‘namuslu ve dürüst olma’yı önemsiyor. Kız çocuklarında ’dinî vecibeleri yerine getirme’, erkek çocuklarda ise ‘vatana ve millete bağlılık’ ikinci sırada yer alıyor.

“Kadının eşinden daha fazla para kazanması sorun olur” yargısını yanlış bulanların oranı yüzde 50’nin üzerine çıksa da, “Kadının birinci görevi, evin sorumluluğu ve çocuktur” yargısını doğru bulanların oranı da yüzde 50’den fazla. Çalışan ve üniversite mezunu kadınların yarıya yakını, kız çocukları için ‘hakkını arayabilme’ özelliğinin önemli olduğunu düşünüyor.

Katılımcı erkeklerin yarıdan fazlası, akşamları ailesiyle televizyon izlerken kumandanın kendisinde olduğunu söyledi. 

Millî Eğitim Bakanlığı, tüm öğretim kademelerindeki zorunlu derslere ait ‘Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ isimli yeni müfredat taslağını paylaştı. Taslak hakkında bir hafta boyunca görüş bildirilebilecek. ‘Atatürk ve Cumhuriyet’ ifadelerinin seyreltildiği müfredata, ‘cihat, kâmil insan’ ifadeleri girdi. Eğitim Sen taslakla ilgili “‘Dinî ve millî’ bir müfredat oluşturulmak istendiği açık” tepkisini verirken Eğitim İş “Bu müfredat bir parti programıdır” yorumunu yaptı. 

İstiklal Caddesi’nde düzenlenen bombalı saldırının (Kasım 2022) faili Ahlam Albashir, yedi kez ağırlaştırılmış müebbet hapis ile 1.794 yıl hapis cezasına çarptırıldı. İstanbul’un en işlek alanlarından biri olan noktada 13 Kasım Pazar günü yaşanan saldırıda altı kişi hayatını kaybetmiş, 81 kişi yaralanmıştı.

'Suç örgütü üyeliği’ suçlamasıyla cezaevinde olan sosyal medya fenomeni Nihal Candan, anoreksiya nedeniyle 37.5 kiloya düşmesinin ardından doktor raporuyla tahliye edildi. Candan, kardeşi Bahar’la birlikte Kasım 2023’te tutuklanmıştı.

Ankara Çankaya’nın belediye başkanı Hüseyin Can Güner, Bahar Şenliği'nin iki güne indirilmesi ve Devrim Stadyumu'nun kullanımının yasaklanmasına karşı eylem başlatan ODTÜ öğrencileri adına rektör Mustafa Verşan Kök ile görüştü. Güvenlik ve temizliğe ilişkin endişeler olduğunu aktaran Güner, olumlu bir adım atılmasını beklediklerini söyledi.

Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu'nun pazar günü yapılacak İstanbul etabı nedeniyle Kadıköy, Üsküdar, Beşiktaş ve Eminönü’nde bazı yollar trafiğe kapatılacak. 

politika

Fotoğraf: Depo Photos

Bloomberg'e konuşan bir Türk yetkili, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 9 Mayıs’ta ABD Başkanı Biden’a yapacağı ziyaretin ileri bir tarihe ertelendiğini açıkladı. Habere göre erteleme kararı, Erdoğan'ın 'programında yaşanan değişiklikler' nedeniyle Ankara’nın talebi üzerine alındı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve CHP lideri Özel’in, 2 ya da 3 Mayıs’ta bir araya gelmesi bekleniyor. Özel’in üç temel başlığı gündeme getireceği görüşmeyle ilgili CHP’liler,  Erdoğan’ın tutumunun öngörülememesi nedeniyle temkinli yaklaşıyor. Partinin eski lideri Kılıçdaroğlu, “Erdoğan sorumlulukları üstlenecek ortak arıyor. Kimse bu suça ortak olmamalı” derken, Özel, “Lüzumsuz tartışmalarla birilerinin bitmiş olan kredilerini kazandırmak, tükenmiş olan siyasi geleceklerine umut olmak niyetinde değiliz” ifadelerini kullandı.

İYİ Parti, yeni genel başkanını seçmek için yarın saat 11.00’de ATO Congresium’da kongreye gidecek. Koray Aydın, Müsavat Dervişoğlu ve Tolga Akalın'ın yarışacağı kongre, salon koşulları gerekçesiyle 'seyircisiz' yapılacak. Dervişoğlu’na destek verdiği bilinen mevcut başkan Akşener’in siyasi geleceği ise parti içinde tartışma konusu. Barış Pehlivan’ın yazısı: “Kimi partililer, Oktay Vural’a 'Cumhur İttifakı’nın İYİ Parti’deki temsilcisi' gözüyle bakıyor”.

CHP'den İstanbul Fatih adayı olmak için İBB'deki görevinden istifa eden Mahir Polat, yeniden İBB Genel Sekreter Yardımcısı olarak atandı.

Murat Yetkin’in yazısı: ‘Bahçeli’nin klibi ve bir soru: Erdoğan Anayasayı kiminle değiştirecek?’

Sedat Ergin’in sayılarla yerel seçim analizleri: ‘Sonuçların İYİ Parti cephesindeki muhasebesi'

kültür - yaşam

Fotoğraf: HBO yapımı Chernobly dizisinden

Tarihin en büyük nükleer kazası olan Çernobil patlamasının 38. yıldönümü. 26 Nisan 1986’da meydana gelen patlama sırasında enkazda iki kişi, çıkan yangını söndürmek üzere alana giden ve radyasyona maruz kalan 28 itfaiyeci ise kazadan birkaç ay sonra hayatını kaybetmişti. 📺 DW Türkçe videosu: ‘Çernobil şimdi ne durumda?’

İngiltere’de cilt kanserinin en ölümcül türü olan deri kanserine (melanom) karşı dünyanın ilk kişiselleştirilmiş mRNA aşısının denemesi yapılıyor. Geçen yıl kafa derisindeki melanom büyümesi ameliyatla alınan 52 yaşındaki bir hasta, aşıyı ilk deneyeceklerden. Aşı, kişiselleştirilmiş olarak, yani yapısı her bir hastaya uyacak şekilde değiştirilerek sunuluyor.

Kapsül Kültür’ün bugünkü sayısı: ‘Dans et, alkışla ve tekrarla’

dünya

Fotoğraf: Anthony Souffle / Depo Photos

ABD’nin New York şehrindeki Columbia Üniversitesi’nde başlayan İsrail karşıtı gösteriler ülkenin değişik yerlerindeki okullara da sıçradı. Dün Boston’daki Emerson Koleji, Austin’deki Teksas Üniversitesi ve Güney California Üniversitesi’nde 200’den fazla eylemci gözaltına alınmıştı. Gözaltına alınanlar arasında profesörler de bulunuyor. Başkent Washington’daki gösterilerin merkez üssü ise George Washington Üniversitesi oldu. Gösterilere, Filistin yanlısı yüzlerce eylemci, çevre üniversitelerinden öğretim üyeleri ve personel katıldı.

• Birleşmiş Milletler, bir kez daha Gazze için kıtlık uyarısında bulundu. Özellikle şehrin kuzeyinin kıtlık riskiyle karşı karşıya olduğu belirtiliyor: “Kıtlığı önlemek için gereken yaklaşım değişikliğini henüz göremedik.”

Yunanistan, Ukrayna’ya herhangi bir hava savunma sistemi göndermeyeceğini açıkladı. Elindeki S-300 ve Patriot tipi hava savunma sistemlerini Ukrayna’ya sevk etmesi taleplerini geri çeviren Başbakan Miçotakis, bu sistemlerin Yunan hava sahasının korunması için kritik önemde olduğunu vurguladı. Yunan yetkililer, daha önce yaptıkları açıklamalarda Türkiye’den olası tehditlere karşı sistemlere kendilerinin ihtiyacı olduğunu belirtmişti. 

ABD Dışişleri Bakanı Blinken’in Çin ziyareti sürüyor. Blinken, günün ilk görüşmesinde Çinli mevkidaşı Wang Yi ile bir araya geldi. Wang, iki ülkenin ya işbirliği ya da çatışma içine girebileceği, hatta çatışmaya kayabileceği uyarısında bulundu: “Çin'in meşru kalkınma hakları makul olmayan bir şekilde bastırıldı ve temel çıkarlarımız zorluklarla karşı karşıya.” İki ülke arasında Tayvan konusunda uzun zamandır anlaşmazlık bulunuyor. Daha sonra Çin lideri Şi Jinping’le görüşen Blinken, bu ziyaretin ardından ülkedeki temaslarını tamamladı.

Dünya Sağlık Örgütü’nün raporuna göre 15 yaşındaki gençlerin yarısından fazlası en az bir kez içki denedi ve her dört gençten biri de sigara içti. Araştırma, Avrupa’nın yanı sıra Orta Asya ve Kanada’daki 280 bin gençle yapıldı. Her beş gençten birinin son 30 gün içinde e-sigara içtiğini ortaya koyan rapor, çocuklar arasında zararlı maddelerin kullanımının arttığını gösteriyor. 15 yaşındakiler arasında, kızların erkeklerden daha sık madde kullandığı kaydedildi. Buna karşın marihuana (esrar) tüketiminde genç erkeklerin kızlardan daha fazla esrar kullandığı belirlendi.

İspanya’da ön soruşturmasını tamamlayan savcılar, Başbakan Pedro Sanchez’in eşi Begoña Gómez hakkındaki yolsuzluk iddialarına dair soruşturmanın düşürülmesini talep etti. Savcılara göre Gómez’in yolsuzluk yaptığına dair herhangi bir kanıt yok. Söz konusu iddia Manos Limpias (Temiz Eller) isimli grup tarafından yapılmıştı. Grubun aşırı sağla bağlantılı, Miguel Bernard adlı bir lideri var. Savcıların ardından ‘Temiz Eller’ de iddiaların doğru olmayabileceğini itiraf etti. Kamu görevlerinden çekilen Sanchez ise istifa edip etmeyeceğini pazartesi günü açıklayacağını söylemişti.

ekonomi

Fotoğraf: Ilnur Mingazov / Unsplash

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, kamuda tasarrufun yılın ikinci yarısında devreye alınacağını, ayrıca vergi muaafiyeti ve istisnaların da gözden geçirileceğini söyledi. Aynı dönemde iç talepte ‘yumuşama’, dış talepte ise ‘toparlanma’ bekleyen Şimşek’e göre tüm bunlar enflasyonu düşürecek.  

• Türkiye gazetesine göre, kamu kurumlarının kullandığı 500 araç satışa çıkarıldı, ikinci aşama için bin araçlık bir ‘tasfiye listesi’ hazırlandı. Ayrıca makam aracı kullanacak kadrolar yeniden belirlenecek. Resmî verilere göre merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde 115 bin 904 taşıt bulunuyor.
• Ekonomistler, mayıs ve haziran aylarında enflasyonda kalıcı etki yapacak bir gerileme olmazsa Şimşek politikalarına olan eleştirilerin artacağını tahmin ediyor. Şimşek politikalarıyla geçen 11 ayda enflasyonda bir gerileme ve yabancı sermaye girişlerinde artış beklentisi karşılanmış değil. Prof. Dr. Sinan Alçın’a göre temmuza kadar enflasyon düşmezse bakanlık ve Merkez Bankası politikaları, Cumhurbaşkanlığı tarafından gözden geçirilebilir.
• Türkiye, mart verilerine göre yüzde 68.5’lik oran ile dünyada en yüksek enflasyona sahip dördüncü ülke. Enflasyonda Türkiye’yi geçen ülkeler ise Arjantin, Suriye ve Lübnan.

Ticaret Bakanlığı, banka hesabının kiralanması ya da yüksek kazanç karşılığında kullandırılmasının suç teşkil ettiği konusunda uyarıda bulundu. Dolandırıcıların kullandığı yöntemlerden biri olan ‘IBAN kiralama’nın daha çok öğrenci, ev kadını, yaşlı, engelli gibi kişileri hedef aldıkları, bu grupların dikkatli olması gerektiği aktarıldı.

Akaryakıttaki yüksek fiyatlar, ekonomideki durgunluk ve Schengen vizesi engelinin getirdiği sorunlar nedeniyle karayolu taşımacılığında seferler azaldı. Türkiye Nakliyeciler Derneği’ne göre neredeyse 10 kamyondan 4’ü atıl durumda. TIRPORT’un verilerine göre de 550 bin ticari yük taşıması yapan kamyonun yalnızca 350 bini iş yapıyor.

Almanya’da bütçe açığını kapatmak için uçak bileti vergilerine yüzde 22.5 ila yüzde 24.5 arasında zam yapıldı. Böylece Türkiye’ye yapılacak uçuşlardan da bilet başına 15.53 euro vergi alınacak. Türkiye, AB ülkeleri, Rusya ve Cezayir ile birlikte en düşük vergili sınıfta yer alıyor. Çin ve ABD gibi daha uzak mesafedeki ülkelere uçuşlarda ise vergi 70.83 euroya yükselecek.

📝 Ümit Akçay’ın yazısı: ‘2023-2024 Panoraması: Çoklu kriz, post-neoliberalizm ve Türkiye’nin yol haritası’

ABD’li teknoloji şirketleri Microsoft, Alphabet ve Intel’in gelirleri yılın ilk çeyreğinde arttı. Microsoft’un geliri yüzde 17, geçen yıl aynı dönemde zarar açıklayan Intel’inki ise yüzde 9 arttı. Net kârı yüzde 57 artış gösteren Alphabet ayrıca 10 Haziran itibarıyla kayıtlı hissedarlarına hisse başına 0.20 dolar nakit temettü dağıtacak.

spor

Fotoğraf: paobc.gr

THY EuroLeague play-off serisi ikinci maçında evinde ağırladığı Maccabi Tel Aviv’i 95-79’lik skorla geçen Panathinaikos’un başantrenörü Ergin Ataman, karşılaşmanın ardından Maccabi teknik ekibinden birinin kendisini tehdit ettiğini söyledi: “Ben Ergin Ataman’ım. Türkiye Millî Takımı’nın koçuyum ve Türk vatandaşıyım. Bana hiçbir şey yapamazsınız.”

Spor ekranı: 20.00 (ADS-Galatasaray/beIN Sports), (Monaco-Fenerbahçe Beko/S Sport), Coric-Zverev (21.00/S Sport), Real Sociedad-Real Madrid (22.00/S Sport). Indiana Pacers-Milwaukee Bucks (00.30/S Sport). 

kapsül öneriyor

Fragmanlarıyla bu hafta vizyona giren filmler ve Altyazı’nın yıldız tablosu. 

Pet Shop Boys’un yeni albümü: ‘Nonetheless’ 

Uluslararası Lezbiyen Görünürlük Günü | ‘Portrait of a Lady on Fire’ filminden bir klip: ‘Bonfire Song and Aftermath’ 

The Guardian’ın video haberi: ‘Evsiz turizmi’

Mehmet Açar'ın Japonya’da çekilen Wim Wenders filmi ‘Perfect Days’ eleştirisi: “Filmin sadeliğinde ve hayata bakışında, minimalist sinemanın ilham verici ustalarından Japon yönetmen Yasujiro Ozu’nun adeta ruhu var.”

Ece Balekoğlu’nun yazısı: ‘Emekle kurulan bağlar: Dostluğu savunmak’

günün sözü

“Küçük bir elitist grubun eylemleri…”

Boğaziçi Üniversitesi’nin ‘atanmış’ rektörü Naci İnci, üç yıldır okulda devam eden protestoları yorumladı.