Sayı: 1.085 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.438 kelime)

🌦️ Yurdun iç bölgeleri ve Karadeniz’in doğusunda yağışlar sürüyor. Diğer kesimler ise yaza hazırlanıyor. 

$: 32,21 📉 €: 34,96 📈 BIST 100: 10.481 📈 ₿: 68.568 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, İngiltere'nin sığınmacıları zorunlu olarak göndermek istediği Ruanda ile Türkiye arasında yapılan 'turizm işbirliği' anlaşması var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Çıplak vatandaş

Hayat pahalılığı, istikrarlı bir şekilde sokağın gündeminin ilk sırasında yer almaya devam ediyor. Türkiye’de her 10 kişiden sekizi, ülkenin en önemli sorununun ekonomi olduğunu düşünüyor. İşsizliğin artacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 66.

TÜİK’in Mart 2024’te açıkladığı yüzde 68.5 oranındaki yıllık enflasyonu ‘daha yüksek hissettiğini’ söyleyenlerin oranı ise yüzde 63.

Katılımcıların yüzde 69’u döviz kurunun artmaya devam etmesini beklerken ekonomiden memnun olmadığını söyleyenlerin oranı yüzde 75 oldu. Ipsos'un araştırması, 22 Mart- 5 Nisan tarihleri arasında 29 ülkede yapıldı.

Ayrıca Türk-İş’in mayıs ayı verilerine göre açlık sınırı 18 bin 969 liraya, yoksulluk sınırı ise 61 bin 788 liraya yükseldi. Böylece asgari ücret açlık sınırının 1.967 lira gerisinde kaldı. Bekâr bir çalışanın yaşama maliyeti de 24 bin 609 lira. Dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 7 arttı. Son bir yıl içinde ise aynı harcama sepeti yüzde 84 zamlandı. 

İstanbul Üsküdar’daki birinci derece SİT alanı Validebağ Korusu’nu yapılaşmaya açan proje için mahkemenin verdiği iptal kararı, Danıştay tarafından onandı. Kesinleşen kararla, alan ‘koru’ statüsünü koruyacak. 

Burdur Devlet Hastanesi’nde diyaliz tedavisi sonrası rahatsızlanıp çevre illere sevk edilen hastalardan yaşamını yitirenlerin sayısı üçe yükseldi. TTB, klima sistemleri çalışması yapılırken antifriz maddesinin hastanenin su sistemine karıştığını açıkladı. Sağlık Bakanlığı’ndan yaşananlara ilişkin henüz bir bilgi verilmedi.

Marmaris Kızılbük Koyu’ndaki Sinpaş GYO’nun otel inşaatı, ‘inşaat yasağına uyulmadığı’ gerekçesiyle belediye tarafından durduruldu. Zabıta ekipleri, alanı 24 saat denetleyecek. Alanın havadan görüntüsü. 

Adalet Bakanlığı, İzmir Adliyesi'ndeki dinlenme odasında cephanelik sergileyen hakim Oktay Tabur hakkında soruşturma başlatıldığını ve yetkisinin sonlandırıldığını açıkladı. 

Türk Veteriner Hekimleri Birliği Başkanı Prof. Dr. Murat Arslan anlatıyor: “İstanbul'daki hayvanların yüzde 70-80'i kısırlaştırılmış hâlde.”

Fatih Altaylı’nın yazısı: ‘İstanbul Park’ta işgal bitti ama time keeper da yürütülmüş’

politika

Fotoğraf: Aneta Lusina/Unsplash

Macaristan, sekiz günlük Schengen vizesi verdiği bir Türk vatandaşının pasaportunun arasına 'uyarı notu' koydu. Notta, vizenin amaca uygun kullanılıp kullanılmadığının denetlenmesi için seyahat sonrasında Macaristan Ankara Büyükelçiliği'ne gelinmesi istendi. Büyükelçi Viktor Mátis, notun iletildiği her üç kişiden birinin ilk girişinin Macaristan’a olduğunu söyledi. 

• Türk vatandaşları, Ekim 1980’e kadar Avrupa Konseyi üyesi ülkelere vize almadan gidebiliyordu. Federal Almanya’nın Temmuz 1980’de ‘vizesiz seyahat’ anlaşmasını Türk vatandaşları için tek taraflı askıya alacağını ilan etmesiyle vize süreci başladı. 12 Eylül darbesinin hemen ertesinde diğer Avrupa ülkeleri de aynı kararı uyguladı. 

Ankara'da 'kriz' yaratan Ayhan Bora Kaplan davasının firari gizli tanığı Serdar Sertçelik, Gürcistan pasaportuyla girmek istediği Macaristan’da yakalandı ve 6 Temmuz’a kadar geçici olarak tutuklandı.

Emekli askerlerin yazılı ve görsel basına demeç vermeden önce bakanlıktan izin almalarını gerektiren kanun maddesi, TSK Personel Yasası’ndaki değişiklik teklifinden çıkarıldı. Aynı madde, emekli askerlerin kendi dönemlerine bilgi ve belge paylaşmalarına ceza öngörüyordu.

‘Dışişleri Vakfı’ derlemesi: ‘Neden kuruluyor, eleştiriler neler?’

Murat Yetkin’in yazısı: ‘Erdoğan’ın bürokrasi ile bitmeyen kavgası ve derin çelişkiler’

Yalçın Bayer’in yazısı: “Kılıçdaroğlu, yeniden cumhurbaşkanı adaylığı için ilk ateşi yakmış oldu. CHP’yi büyük ve aynı zamanda çok sert bir iç mücadele bekliyor.”

kültür - yaşam

Fotoğraf: Derviş Zaim

Uzun süredir omurilik kanseri tedavisi gören 71 yaşındaki oyuncu Ahmet Uğurlu hayatını kaybetti. Devlet Tiyatroları bünyesinde oyunculuğa adım atan Uğurlu, 1996 yapımı ‘Tabutta Rövaşata’ filminde canlandırdığı ‘Mahsun’ karakteriyle geniş kitlelere ulaşmıştı. 

ABD, İtalya’dan kaçırılan 65 milyon dolar değerindeki 60 adet antika eseri iade etti. Eserler arasında MÖ 9. yüzyıldan bronz figürler ve 19. yüzyıla ait yağlı tablolar bulunuyor. 

ABD’nin Illinois eyaletinde bulunan, 1990 yapımı ‘Home Alone’ (Evde Tek Başına) filmlerinin çekildiği ev 5.25 milyon dolara satılıyor. Beş yatak odalı bu meşhur ev daha önce birkaç kez el değiştirmişti. Al Pacino’nun başrolünde olduğu 1983 yapımı ‘Scarface’ filmindeki malikâne de 2016 yılında 4.15 milyon dolara satılıp yakın zamanda el değiştiren meşhur evlerden. 

The Beatles üyesi John Lennon’un akustik gitarı ABD’deki bir açık artırmada 2.85 milyon dolara (yaklaşık 92 milyon lira) satıldı. The Beatles’ın 1965 tarihli ‘Help!’ isimli albümünün ve filminin kayıtlarında kullanılan 12 telli Hootenanny akustik gitar, 50 yıldan uzun bir süredir görülmemiş ve herhangi bir müzisyen tarafından kullanılmamıştı.

dünya

Harita: BBC Türkçe

İsrail ordusu, Gazze ile Mısır arasındaki 13 kilometrelik koridorun kontrolünü ele geçirerek ‘tam hâkimiyet’ sağladığını açıkladı. Mısır sınırı, Filistin topraklarında İsrail’in doğrudan kontrol etmediği tek kara sınırı. Ancak Mısır basınına konuşan bazı üst düzey kaynaklar bu iddiayı yalanladı. Başbakan Netanyahu’nun ulusal güvenlik danışmanı Tzachi Hanegbi, Gazze’de savaşın yıl sonuna kadar sürmesini beklediklerini söyledi. 

• ABD’nin Gazze’ye insani yardım için inşa ettiği geçici iskele, kötü hava koşulları nedeniyle parçalandı. İskelenin onarılıp gelecek hafta yeniden kurulacağı açıklandı.

Yunanistan Başbakanı Miçotakis, Ege Denizi’nde bir deniz parkı oluşturma planına devam edeceklerini yineledi. Türkiye, bu plana Yunanistan’ın ‘jeopolitik hedeflerine ulaşmak için çevre sorunlarını istismar etmekle’ suçlayarak karşı çıkıyor. Yunanistan 780 milyon euro değerindeki program çerçevesinde 2026 yılından itibaren Ege Denizi ve İyon Denizi’nde deniz koruma alanları olarak işlev görecek parkları devreye almayı planlıyor.

İspanya’da meclis, Katalan siyasetçiler ve sivil toplum kuruluşlarının liderlerine af getiren yasa tasarısını kabul etti. Yaklaşık beş aydır süren sert tartışmaların ardından, ülkeden kaçan dönemin Katalonya Özerk Hükümet Başkanı Carles Puigdemont’un da aralarında bulunduğu 372 siyasetçinin ülkeye dönmesi ve affedilmesi bekleniyor. Söz konusu af, bağımsızlık referandumları nedeniyle ceza alanları ve Katalonya’da ayrılıkçı faaliyetlerinden dolayı hüküm giyenleri kapsıyor. 

Güney Afrika’daki genel seçimlerin ilk sonuçlarına göre 30 yıldır iktidarı tek başına elinde tutan ANC, çoğunluğu kaybediyor. ANC, ayrımcı apartheid rejiminin sona erdiği ve Nelson Mandela’nın başkan seçildiği 1994 seçimlerinden bu yana yapılan altı genel seçimi de kazandı. Uzmanlar, seçim sonuçlarının bu yönde kesinleşmesi hâlinde ülkede siyasi hareketlilik bekliyor. 

📽️ İzlanda’da 2.5 kilometre uzunluğunda volkanik yarık oluştu. Böylece aralık ayından beri beşinci volkanik sistem hareketliliği görüldü. Uzmanlar yeni volkanik dönemin yüzyıllar boyunca sürebileceğini düşünüyor.

ekonomi

Fotoğraf: Jingming Pan / Unsplash

IMF verilerine göre Türkiye, bu yılın ilk dört ayında 55.5 ton altın aldı. Böylece Türkiye’nin altın rezervi 782 tona yaklaştı. Dünya Altın Konseyi’nin verilerine göre de yılın ilk çeyreğinde Türkiye’de altın talebi 2015’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaşmış, Merkez Bankası ise aynı dönemde 30 ton altın satın alarak altın rezervini 570 tona çıkarmıştı.

Türkiye’nin nisan ayında İsviçre’den saat ithalatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8.6 artışla 25.2 milyon dolar oldu. Bu veriyle Türkiye, İsviçre saatleri için en büyük 20. pazar. 

📝 Mahfi Eğilmez’in yazısı: “Yaklaşık 25 milyon kişi krizden, geri kalan 60 milyon kişi kadar etkilenmiyor. O restoranlarda, kafelerde, yollarda arabalarda gördüğümüz kişiler onlar. Ötekilerin de bir bölümü bu durumu geçici olarak görüp borçlanarak onlar gibi yaşamaya çalışıyor.”

İzmir merkezli Dokuz Eylül gazetesi, kıdem tazminatı vermemek için, beş yılın üzerinde çalışan gazetecileri işten çıkarma kararı aldı. Karara, ‘gazetenin ekonomik durumu ve ağır kıdem tazminatı yükü’ gerekçe gösterildi. 

TÜİK verilerine göre nisan ayında dış ticaret açığı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 12.9 arttı. Bu, son dokuz ayın en yüksek dış ticaret açığı. Artışın geçici olduğunu savunan Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, mayıs ayında tekrar düşüş beklediklerini söyledi: “Yılsonunda cari açık belirgin şekilde OVP hedefinden düşük gerçekleşecek.” Ayrıca ihracat geçen yılın aynı ayına göre yalnızca yüzde 0.1 arttı; yüzde 4 artışın kaydedildiği ithalatta ise ilk sırayı Çin aldı. Bu sırada Türkiye’nin enerji ithalatı için ödediği tutar bir sene içinde yüzde 6.8 oranında artarak 5.22 milyar dolar oldu.

Bir öğrenci, okul ücretlerine yüzde 105 zam yapan Beykoz Üniversitesi’ni CİMER’e şikâyet etti. Üniversite, cevap yazısında ENAG’ın enflasyon oranı üzerinden zammı savundu: “Ülkemizdeki mart ayı yıllık enflasyonu TÜİK tarafından yüzde 68.5 olarak açıklanmakla birlikte bağımsız akademisyenlerden oluşan ENAG, yüzde 124.63 olarak açıklamıştır.”

The Atlantic ve Vox Media, OpenAI ile lisans anlaşması imzaladı. Böylece içeriklerinin yapay zekâ modellerini eğitmek için kullanılmasına ve ChatGPT içinde paylaşılmasına izin verdi. Ayrıca söz konusu medya şirketleri de OpenAI teknolojisine erişerek yeni yapay zekâ odaklı ürünler ve özellikler geliştirmeyi deneyecek.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Yunanistan’ın başkenti Atina’da oynanan UEFA Konferans Ligi finalinde İtalyan ekibi Fiorentina'yı 116. dakikada attığı golle 1-0 mağlup eden Yunan temsilcisi Olympiakos, şampiyon oldu. Geçen yıl Sevilla ile UEFA Avrupa Ligi kazanan Olympiakos teknik direktörü Jose Luis Mendilibar, bir yıl içinde ikinci Avrupa kupasına uzandı.

İngiltere'de yapılan ankete katılan futbolcuların yüzde 20’si, ‘snus’ ya da nikotin torbası kullandıklarını söyledi. Kullanıcıların yaklaşık yarısı, bir yıl içinde bu alışkanlığı bırakmayı istediklerini belirtti. 'Snus', poşet çaya benzer bir tütün ürünü. Dudağın altına konuluyor ve nikotin bu yolla kana karışıyor. İngiltere'de snus satışı yasak ancak kullanımı yasadışı değil. Tütünsüz nikotin torbaları ise yasal. Çoğu oyuncunun nikotin torbaları kullandığı biliniyor. 

Spor ekranı: Sakaryaspor-Bodrum FK (20.00/TRT Spor), Fenerbahçe-Beşiktaş (20.30/beIN Sports 5), Monfils-Musetti (21.15/Eurosport 1), Timberwolves-Mavericks (03.30/S Sport).

kapsül öneriyor

Stevie Nicks albümü (1981): ‘Bella Donna’

Pera Müzesi arşivinden: ‘Deniz Hamamından Plaja Nostalji’

Kapsül dosyası: ‘Ekonomik bir Avrupa rüyası’

Mehmet Yaşin’in yazısı: ‘Patlıcan, patlıcan patlasın senin kocan!’

Uplifers seçkisi: ‘Doğduğun aya göre şans çiçeğin hangisi?’

İBB, Rumeli Hisarı restorasyonunda yeni tüneller bulunduğunu duyurdu.

günün sözü

“Telefonumun taklit edildiği ve benim numaramdan aranıyormuş gibi yapılan bir aramayla karşılaştım.”

Siber savunma ve güvenliğinin başındaki isim olan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, ‘siber güvenlik’ konusunda önlem alınmasını istedi.