Sayı: 1.103 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.661 kelime)

🌞 Trakya’nın batısı, Ankara ve çevresi ile yurdun doğusunda yağmur görülecek. Yurdun diğer bölgelerindeki aşırı sıcaklar sürüyor.

$: 32,56 📉 €: 35,01 📉 BIST 100: 10.446 📈 ₿: 61.908 USD 📉 

# Sosyal medyanın gündeminde, 2 Temmuz 1993’te yaşanan ‘Madımak Katliamı’ var.   

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de. 

Gergin ve öfkeli

Kayseri'de Suriyeli İ.A.’nın, akrabası olan beş yaşındaki bir kız çocuğuna cinsel tacizde bulunmasının ardından Kayseri başta olmak üzere çeşitli kentlerde ve Suriye'nin kuzeyinde yaşanan olaylar sıcaklığını koruyor.

Hatay, Bursa, Kilis, Konya, Şanlıurfa, Adana, Gaziantep, İzmir, Antalya ve İstanbul’da “Ülkemde mülteci istemiyorum” sloganlarıyla yapılan protestolarda, Suriyelilere ait olduğu iddia edilen işyeri ve evlere saldırıldığı görüldü.

Kayseri'deki olaylarda gözaltına alınan 73 kişiden 41’inin yaralama, uyuşturucu, gasp ve yağma gibi suçlardan kaydı olduğu tespit edildi.

İçişleri Bakanı Yerlikaya, ülke genelinde 474 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Bunların 285'inin göçmen kaçakçılığı, yaralama, uyuşturucu, yağma, hırsızlık, mala zarar verme, cinsel taciz gibi çeşitli suçlardan adli kaydı olduğu tespit edildi. Sosyal medyada olaylarla ilgili paylaşım yapan 63 hesap hakkında soruşturma başlatıldı.

İstanbul Sarıyer'de elinde bıçakla restoranda oturan Arap müşterileri tehdit eden M.İ. tutuklandı.

Olayların başladığı Kayseri’nin AKP’li eski bakanı Özhaseki’nin, sığınmacılarla ilgili 2021 yılında sarf ettiği “Bazı şehirlerde sanayiyi onlar ayakta tutuyor” sözleri, sosyal medyada sıklıkla hatırlatıldı.

Suriye’deki durum

Kayseri’de yaşananların ardından Esad muhaliflerinin ve aşırılıkçı grupların yoğunlukta olduğu Suriye'nin kuzey kentlerinde Türk bayrağının yakılması, PTT gibi resmî binalara zarar verilmesi, bölgede görev yapan Türk askerlerine saldırılmasıyla olaylar büyüdü. Tüm sınır kapıları kapatıldı ve bölgeye takviye askerî güç sevk edildi.

“Sığınmacı sorunu çözülmeli” diyen (28 Haziran) CHP lideri Özel, Suriye lideri Esad ile görüşmek dahil tüm alternatifleri değerlendireceklerini söylemişti. Bu sözlerin ardından konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ailece görüşmelere varıncaya kadar sayın Esed'le görüşmeler yaptık. Yine olur” demişti. 

Türk askerî kaynaklar, Suriye’nin kuzeyinde farklı motivasyonlarla hareket eden birden fazla grubun ortak noktasının Türkiye ile Suriye’nin ‘normalleşme ihtimali’ olduğunu ifade etti. Kaynaklar, ‘sadece üs bölgelerine bir girişim olması hâlinde’ harekete geçileceğini söyledi. Aynı aktarıma göre, çıkan olaylar sırasında bir Türk teğmen el bombasının infilak etmesi sebebiyle yaralandı.

Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Kayseri’de yaşanan olayların, Türkiye sınırı dışında ‘provokasyonlara malzeme yapıldığı’ belirtildi.

• Gazeteci Hazar Dost'un Kayseri’den videolu aktarımı: “Suçlunun tek olduğunu biliyorlar ama savunuları, iş olanaklarının Suriyeliler yüzünden azaldığı.”, Murat Yetkin’in yazısı: ‘Bütün alametler belirdi: Suriye faslını kapatma zamanı’

Ülkü Ocakları'nın eski genel başkanı Sinan Ateş'in Ankara’da öldürülmesine ilişkin davanın ilk duruşmasının ikinci celsesi görüldü. Azmettirici Doğukan Çep, gazetecilere doğru dönerek "Görüşeceğiz seninle" diye bağırdı. Çep, dün de cinayete ilişkin haberler yapan gazeteciler Asuman Aranca ve İsmail Saymaz'ı tehdit etmişti. Duruşmalar hafta boyunca devam edecek.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, nükleer enerji tesisleri ve küçük modüler reaktörler için ABD’yle görüştüklerini açıkladı. Türkiye’deki ilk ve tek nükleer enerji santrali Mersin Akkuyu’da Ruslar tarafından inşa ediliyor.

İstanbul’da ehliyetsiz kullandığı araçla Oğuz Murat Aci’nin ölümüne neden olan oğlu Timur Cihantimur’la birlikte ABD’ye giden Eylem Tok, Boston'da yeniden hâkim karşısına çıktı. Tok’un tutukluluk hâlinin devamına karar verildi.

📺 İzmir Metrosu’nda yürüyen merdivenin ters yönde hareket etmesi sonucu 11 kişi yaralandı.

Ticaret Bakanlığı, ülke genelinde berber, kuaför ve güzellik salonlarının haftanın bir günü kapalı olacağını açıkladı. 

politika

Yeni bakan Memişoğlu, ilk kabine toplantısına katıldı. (Fotoğraf: Depo Photos)

Kabinede iki bakan değişti. Görevi bırakmak istediği konuşulan Sağlık Bakanı Koca’nın yerine Kemal Memişoğlu atandı. Memişoğlu, yaklaşık sekiz yıldır İstanbul İl Sağlık Müdürü olarak görev yapıyordu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Özhaseki’nin yerine atanan isim ise aynı görevi daha önce yürüten Murat Kurum oldu. Özhaseki, Resmî Gazete’nin yayımlanmasına saatler kala ‘sağlık sorunları’ nedeniyle görevi bıraktığını açıkladı. Kulis haberlerine göre Koca’nın ‘randevu sisteminde yaşanan aksaklıklar’, Özhaseki'nin ise ‘deprem bölgesinde başarısız bulunması’ veda sürecine götüren nedenler oldu. 

• Kurum'un milletvekilliğinin düşmesi nedeniyle toplam milletvekili sayısı 593'e, AKP’nin sandalye sayısı ise 264'e indi. Meclis’te yemin eden iki bakandan Memişoğlu, 2019’da yayınladığı genelgede sağlık çalışanlarının ‘edep, adap ve inanca uygun’ giyinmesini istemişti. Memişoğlu’nun makam aracı, ‘izinsiz çakar’ kullanımı nedeniyle 2020’de ceza almıştı. Memişoğlu, geçen hafta Çam ve Sakura Hastanesi’nde nükleer sızıntı yaşandığı iddiasını reddetmiş ancak hastane yetkilileri olayı doğrulamıştı. 

‘Kaymakam Kararnamesi’ ile 302 mülki idare amirinin görev yerleri değiştirildi.

Nuray Babacan’ın kulis yazısı: “Berat Albayrak’ın bazı eski bakanlarla yeniden ilişki kurup, ‘küskünler ittifakı’ yaptığı da konuşuluyor.”

kültür - yaşam

Fotoğraf: Tigris Haber

Kızılay’ın 35 kez kan bağışı yapan yurttaşa verdiği ‘altın madalya’ sahte çıktı. Diyarbakır’da 10 yıl boyunca kan bağışlayan Atakan Çalışkan, 14 ayar ve 11 gram altın olması gereken madalyayı kuyumcuya götürünce ‘altın rengine benzer sıvıya batırılmış metal’ olduğunu öğrendi. Kızılay yetkililerini arayan Çalışkan, ‘tasarruf tedbirleri’ nedeniyle bu şekilde madalya verildiği yanıtını aldı. Madalyayı çocuklarına hatıra olarak bırakmayı planladığını söyleyen Çalışkan, Kızılay’a güvenini yitirdiğini ve bu nedenle kan bağışlamayacağını söyledi.

Didim-Turgutreis-Bodrum güzergâhında deniz otobüsü seferleri ve Marmaris-Fethiye arasında deniz otobüsü seferleri başladı. 

Fransız yönetmenler Benoit Jacquot ve Jacques Doillon, ‘reşit olmayana yönelik cinsel şiddet’ iddiasıyla gözaltına alındı. Bu yıl üç oyuncu, Jacquot’yu geçmişte kendilerine cinsel şiddet uygulamakla suçladı. Ayrıca Fransa’nın Ulusal Sinema Merkezi’nin eski başkanı Dominique Boutonnat da geçen hafta, geçmişte işlediği cinsel saldırı suçundan 3 yıl hapis cezasına çaprıtıldı. 

Bu yıl 81. kez düzenlenen Venedik Uluslararası Film Festivali’nde ‘Altın Aslan Onur Ödülü’, ABD’li oyuncu Sigourney Weaver ve Avustralyalı yönetmen Peter Weir’a verilecek. Festival, 28 Ağustos-7 Eylül arasında yapılacak. 

dünya

Fotoğraf: Sue Dorfman / Depo Photos

ABD’de Anayasa Mahkemesi, eski başkan Trump’ın, 2020 başkanlık seçimlerinin sonuçlarını değiştirmeye yönelik çabalarına ilişkin suçlamalarda dokunulmazlığı olmadığına yönelik alt mahkeme kararını bozdu. Karar, üç liberal yargıca karşı altı muhafazakâr yargıcın oyuyla alındı. ABD lideri Biden, kararı şu sözlerle eleştirdi: “Bu ulus, Amerika'da kral olmadığı ilkesi üzerine kurulmuştur. Her birimiz kanun önünde eşitiz. Hiç kimse, hiç kimse yasaların üstünde değildir, ABD Başkanı bile.”

İsrail ordusunun, geniş çaplı tahliye emri verdiği Gazze’deki Han Yunus kentine düzenlediği saldırılarda en az sekiz kişi hayatını kaybetti, 30’dan fazla insan da yaralandı. Tahliye emri, İsrail ordusunun olası bir kara harekâtına işaret olarak gösteriliyor. İsrail ordusu bu yılın başlarında Han Yunus'taki Hamas güçlerinin yok edildiğini iddia ederek geri çekilmişti. İsrail’in 7 Ekim’den bu yana sürdürdüğü saldırılarda 37 binden fazla Filistinli yaşamını yitirdi.

Hollanda’nın yeni başbakanı, ülkenin eski istihbarat başkanı Dick Schoof oldu. Ülkede seçimler yedi ay önce düzenlenmiş, aşırı sağ olarak tanımlanan ve liderliğini Geert Wilders’in yaptığı Özgürlük Partisi (PVV) sandıktan zaferle ayrılmıştı. Yeni hükümette PVV dışında Dilan Yeşilgöz-Zegerius liderliğindeki Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD), Yeni Sosyal Sözleşme Partisi (NSC) ve Çiftçi Vatandaş Hareketi Partisi (BBB) yer alıyor. PVV, yeni hükümette ticaret ve göç de dahil olmak üzere kabinedeki 15 bakanlıktan beşini aldı. Wilders, gergin geçen koalisyon müzakerelerinin sekteye uğramaması için başbakanlık koltuğundan vazgeçmişti.

Hindistan’ın kuzeyindeki Uttar Pradeş eyaletindeki dinî bir ayinde yaşanan izdiham nedeniyle 50’den fazla insan hayatını kaybetti. Can kaybının artmasına kesin gözüyle bakılıyor. İzdihamda en az 150 kişi de yaralandı. 5 bin kişinin katılımına izin verilen ayine giden 15 bin kişinin, mekândan ayrıldığı sırada meydana gelen olayla ilgili soruşturma başlatıldı. Uttar Pradeş, 200 milyondan fazla nüfusuyla Hindistan'ın en kalabalık eyaleti.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), en yüksek seviye olan Kategori 5’e dönüşen Beryl Kasırgası'nın ‘çok tehlikeli’ bir kasırga sezonunun habercisi olduğunu düşünüyor. Kategori 5 kasırga, saatte 252 kilometre veya daha yüksek rüzgâr hızına neden oluyor. Beryl Kasırgası, daha önce Karayipler'in güneydoğusunda karaya ulaşarak en az iki kişinin hayatını kaybetmesine neden olduktan sonra, salı günü açık sularda Jamaika ve Cayman Adaları'na yaklaştı. Beryl, Atlas Okyanusu’nda şimdiye kadar oluşan en erken Kategori 5 kasırgası olarak da kayıtlara geçti.

ekonomi

Fotoğraf: Nerfee Mirandilla / Unsplash

İstanbul’da haziran ayında fiyatı bir önceki aya göre en çok artan ürün yaklaşık yüzde 57 ile limon, fiyatı en çok azalan ürün ise mevsime bağlı olarak yüzde 21 gerilemeyle taze fasulye oldu. İTO’nun endeksindeki 242 ürünün 112’sinin fiyatı bir önceki aya göre arttı, 26 ürünün fiyatı düştü, 104 ürünün fiyatı ise aynı kaldı.

Türkiye’de 2023 yılında toplam bütçe gelirlerinin yüzde 86.4’ü vergi gelirlerinden oluştu. Bu vergi gelirlerinin de yaklaşık yüzde 65-70’i dolaylı vergiler. OECD ülkelerinde bu oranın yüzde 35-40’larda olduğunu hatırlatan vergi uzmanı Ozan Bingöl’e göre dolaylı vergilere dayalı bu vergi sistemi adaletsiz ve emeği değil sermayeyi koruyan bir sistem. 

Ticari gemiler ve yatlardan alınan kayıt harcı ve yıllık harçlar kaldırılıyor. Meclis’e sunulan değişikliğin kısa bir süre içinde resmîyet kazanması bekleniyor.  

BDDK verilerine göre haziran ayının ilk üç haftasında KOBİ kredilerinde yüzde 1.85 büyüme yaşandı. Ancak yıllık bazda bakıldığında büyüme yüzde 30’un altına geriledi. Ticari kredi faizlerinin altında seyreden KOBİ kredilerinde faiz oranları yüzde 50-51 arasında değişiyor.

Tütün ve alkol piyasasını düzenleyen kanunda değişikliğe gidileceği öne sürülüyor. Buna göre tütün şirketlerinin ‘sigara izmaritlerini temizlemek’ için ‘çöp veya kirletme bedeli vergisi’ ödemesi üzerinde çalışılıyor. Ayrıca tütün ürünlerinin yasaklanmasını düzenleyen kanunda yapılacak değişiklik için de İngiltere’de 2009 sonrası doğan kuşaklara sigara satışını yasaklayan modelin incelendiği belirtiliyor.

Türkiye’de haziran ayında otomobil ve hafif ticari araç satışları geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 5.3 azalarak 106 bin 238 adet olarak gerçekleşti. Tüm araç türlerinde satış liderliği Fiat’ta, otomobil özelinde ise Renault’da oldu. Haziran ayında en büyük çıkışı, satışlarını yüzde 78 artırarak 7 bin 511 adede yükselten Çinli marka Chery yaptı.

Altı yıl sonra dünyada satılan her üç otomobilden biri Çinli olabilir. Alix Partners’ın raporuna göre ABD ve AB’nin ek vergi önlemlerine rağmen Çinli üreticiler hızlı büyümelerini sürdürecek ve 2030’lardan itibaren yılda 9 milyon otomobil ihraç edecek. Raporda, Çin’de elektrikli otomobil üretim maliyetlerinin, Avrupa’ya kıyasla üçte bir oranında daha düşük olduğu belirtiliyor.

🎤 Sokak röportajı: Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’in “Asgari ücret düşük değil” ifadesine yurttaş ne diyor?

spor

Fotoğraf: Mehmet Şirin Topaloğlu / Depo Photos

Türkiye, EURO 2024’ün son 16 turunda bu akşam Avusturya ile karşı karşıya gelecek. Saat 22.00’de başlayacak mücadele TRT1’den canlı yayınlanacak. Maçı Portekizli hakem Artur Soares Dias yönetecek. Ay-Yıldızlılar’da sarı kart cezalıları Hakan Çalhanoğlu ve Samet Akaydın forma giyemeyecek. Takımda ayrıca 10 futbolcu sarı kart cezası sınırında bulunuyor. 

NBA final serisinde Dallas Mavericks’i 4-1’lik seriyle geçip şampiyon olan Boston Celtics’in sahibi Wyc Grousbeck, kulübü satışa çıkarmaya karar verdi. Kulübün çoğunluk hisselerinin yıl sonunda satılması hedefleniyor. Grousbeck, Celtics’i 2002 yılında 360 milyon dolara satın almıştı.

Spor ekranı: Romanya-Hollanda (19.00/TRT 1), Avusturya-Türkiye (22.00/TRT 1), Brezilya-Kolombiya (04.00/TV 8.5).

kapsül öneriyor

Moğollar ve Hayko Cepkin düeti: ‘Issızlığın Ortasında’

32. Gün arşivinden: ‘Madımak Katliamı’nda neler yaşandı? ve Dijital kütüphane: ‘Madımak Katliamı’ 

30 Ekim 1977’de İzmir’de oynanan Türkiye-Avusturya FIFA Dünya Kupası elemeleri maçının tam kaydı. 

Dalgıç Müjdat Turan'ın Çanakkale Boğazı’ndaki dalışında bir caretta carettayla çektiği selfie.

Akademisyen Ayşe Bengi Özçelik ve podcast yapımcısı Çağrı Küpeli tartışıyor: ‘Podcast dinlemenin gücü: Kendi düşüncelerinizden bile yakın’

Euro 2024’te İspanya’nın yıldızı Nico Williams’ın insan kaçakçılığı ve göç içeren hikâyesi.

günün sözü

“Ben hayatımı yaşadım.”

50 yıldır evli olduğu demans hastası eşi Els van Leeningen’le birlikte ötanazi yöntemiyle hayatına son veren Jan Faber.