Sayı: 1.110 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.787 kelime)

🌦️ Ege ve İç Anadolu’nun kuzey kesimleri ile Marmara ve Karadeniz bölgelerinde yağış bekleniyor. Yurdun diğer bölgelerinde hava sıcaklıkları 40 dereceye yaklaşacak.

$: 32,82 📈 €: 35,78 📈 BIST 100: 11.024 📈 ₿: 57.307 USD 📈📉

# Sosyal medyanın gündeminde, 29 yıl önce Bosna Hersek'te yaşanan 'Srebrenitsa Katliamı' var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de. 

Koca, yaşlı ve kalabalık

Türkiye, 85 milyon 372 bin 377 kişilik nüfusu ile nüfus büyüklüğüne göre 194 ülke arasında 18. sırada yer aldı. Yüzde 10.2’lik ‘yaşlı nüfus’ oranıyla ‘çok yaşlı’ ülkeler arasında yer alan Türkiye ayrıca, yüzde 15.1’lik genç nüfusuyla dünya ortalamasının (yüzde 15.5) altında kaldı.

Dünya nüfusu ise 8 milyar 45 milyon kişiden oluşuyor. En fazla nüfusa sahip ülke, 1 milyar 428 milyon kişi ile Hindistan oldu. Çin 1 milyar 425 milyon, ABD 340 milyon ve Endonezya 278 milyon kişiyle Hindistan’ı takip etti.

Hacettepe Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mehmet Ali Eryurt, çizdikleri projeksiyona göre Türkiye nüfusunun 2040'a yaklaşıldığında 88 milyona ulaşacağını söyledi. Aynı tahmine göre nüfus, 2070'lerde 70 milyonun altına düşecek; 2100'de ise 50 milyondan az olacak. 

BM verilerine göre İstanbul, 131 ülkeyi nüfus olarak geride bıraktı. İstanbul, bir yılda 252 bin kişi azalarak 15 milyon 655 bin 924 kişiye geriledi. Bu sayı, pandemi nedeniyle yaşanan 57 binlik düşüşün ardından Cumhuriyet tarihindeki ikinci nüfus azalışı oldu.

İstanbul Planlama Ajansı hesaplamasına göre, İstanbul’un sürdürülebilir bir şehir olması için 2050 yılında tavan nüfusu 20 milyondan fazla olmamalı. Ajansa göre, şehrin merkez ilçelerinden çeperdeki ilçelere doğru oluşan göç dalgasının büyük çoğunluğunu eğitim seviyesi yüksek kesimler oluşturuyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla KKTC’de yapılan ‘cumhurbaşkanlığı sarayı’ için bir ihale daha düzenlendi. Yapının toplam maliyetinin 4.5 milyar lirayı bulması bekleniyor.

‘Öğretmenlik Meslek Kanunu'nda düzenlemeler öngören kanun teklifinin ilk altı maddesi Meclis’te kabul edildi. Eğitim sendikaları, öğretmenlerin yıllardır talep ettiği hiçbir konunun yer almadığı gerekçesiyle kanun teklifinin geri çekilmesi gerektiğini savunuyor.

LGBTİ+ aktivisti İris Mozalar, sosyal medya paylaşımları nedeniyle 'halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve aşağılama' suçlamasıyla tutuklandı. TİP üyesi Mozalar’ın Kayseri'de yaşanan çocuk istismarının ardından Suriyelilere yönelik saldırılarla ilglili paylaşımları suçlamaya konu edildi.

📺 Muğla Bodrum’da yurttaşlar, kıyı işgallerine karşı şemsiyelerini, havlularını ve şişme havuzlarını alıp belediye meydanında bir araya gelerek eylem yaptı.

Ankara Etimesgut Belediyesi, ‘tasarruf tedbirleri’ kapsamında 15 Temmuz günü darbe girişimi için anma etkinliği yapılmamasına karar verdi.

İstanbul’a su sağlayan barajlardaki doluluk oranı yüzde 65.87 olarak ölçüldü.

Londra’nın uyuşturucu piyasasında etkin olan ve ağırlıkla Türklerden oluşan ‘Tottenham Boys’ çetesinin lideri İzzet Eren, Moldova’nın başkenti Kişinev’de bir kafede uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü. İngiltere’de toplam 21 yıl hapis cezasına çarptırılan Eren, 2019 yılında Türkiye’ye iade edilmiş ancak bir ay sonra hapisten kaçmıştı.

Muğla Bodrum’da 18 saatlik müdahalenin ardından kontrol altına alınan orman yangınında, yaklaşık 1.000 dönüm nitelikli orman alanı zarar gördü. Kent genelinde bu yıl yaşanan orman yangınları, 247 hektar ormanlık alanı ve ziraat alanını etkiledi.

Yerbilimci Doç. Dr. Doğan Kalafat, 65 yaşında hayatını kaybetti. Uzun yıllar Kandilli Rasathanesi’nde görev alan Kalafat, son olarak ‘deprem uyarı sistemi’ni anlatmıştı.

RTÜK’ün Açık Radyo’ya verdiği ‘lisans iptali’ kararının yerel mahkeme tarafından durdurulmasını yorumlayan hukukçular, dosyanın düşeceği istinaf mahkemesinin kararını adli tatilin sona ereceği 31 Ağustos’ta vermesinin kuvvetle muhtemel olduğunu söyledi.

Fatih Altaylı’nın yazısı: “A Jet’in temelinde bir bozukluk var.”

politika

Fotoğraf: Depo Photos

SHP, partinin genel başkanlığına sinemacı Burak Çelik'in seçildiğini duyurdu. Partinin kurucularından oyuncu ve yazar Zülfü Hamit Altın, partide yer alma nedenini “Kılıçdaroğlu’na yapılan ihaneti hazmedemedim” sözleriyle anlattı. Partinin Yargıtay’a bildirdiği Ankara Kızılay’daki adreste ‘sanal ofis kiralaması’ yapıldığı öğrenildi. 

Derleme: Türkiye’deki tüm siyasi partilerin genel başkanları, üye sayıları ve kuruluş tarihleri.

Nuray Babacan’ın kulis yazısı: “Yerel yönetimlerin bütçelerinin binde 5’ini sokak hayvanlarının ıslahı ve barınak yapılması için kullanma zorunluluğu olacak. Yükümlülüğünü yerine getirmeyen belediye başkanına 1 yıldan 3 yıla kadar hapis verilebilecek.”

Sedat Ergin’in yazısı: ‘Washington zirvesi, ABD Başkanlık seçimi ve NATO’nun kırılganlığı meselesi’

kültür - yaşam

Türkiye’nin eski vergi rekortmenlerinden Matild Manukyan’ın İstanbul Şişli’de hayatını kaybettiği apartman dairesi 12 milyon 775 bin liraya satışa çıkarıldı. ‘Genelev patroniçesi’ olarak da anılan Manukyan, 1995’te bu binanın önünde bombalı saldırıya uğramış; saldırıda koruması ile şoförü hayatını kaybetmiş, Manukyan da onlarca ameliyat geçirmişti. 📺 32. Gün arşivinden: ‘Manukyan’ın hikâyesi’.

📺 Sivas’ın Suşehri ilçesindeki Kılıçkaya Barajı’nda bulunan 1.000 dönümlük ada, tarımsal üretim amacıyla satın alındı. ‘Denize kıyısı olmayan Sivas’ta Anadolu’nun en büyük adası’ olarak anılan ada yaklaşık dört yıl önce satışa çıkarılmıştı. Şanlıurfa'da yaşayan genç üretici Ferzan Durmaz aldığı adaya 10 bin adet kayısı fidanı dikti ve ayçiçeği ekti.

Tarih boyunca en yüksek sıcaklıklar Temmuz 2023 ile Haziran 2024 arasında kaydedildi. Bu dönemde art arda 12 ay boyunca, Sanayi Devrimi öncesi sıcaklık ortalamalarını en az 1.5 derece üzeri görüldü. Türkiye’de ise son 23 yılın en düşük haziran ayı yağışı gerçekleşti. Ülke genelinde yağışlar geçen yılın aynı ayına göre yüzde 80, mevsim normaline göre ise yüzde 65 azaldı.

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

ABD’nin ev sahipliğinde düzenlenen NATO’nun 75. yıl zirvesinin nihai sonuç bildirgesinde Ukrayna’nın NATO üyeliğinin ‘geri dönülemez yolda’ olduğuna vurgu yapıldı. Rusya’yla savaşın sona ermesinden sonra ittifaka davet edileceğinin güvencesi verilen Ukrayna’ya ayrıca 43.3 milyar dolarlık askerî yardım ulaştırılacak. Bildirgede Çin'e, Moskova'ya materyal sağlamayı ve siyasi destek vermeyi kesme çağrısı da yapıldı. Pekin yönetimi ise NATO'yu, savaşın kökeni olan sebeplere odaklanmak yerine başkalarını suçlamakla eleştirdi. Zirveye gelecek yıl Hollanda, 2026’da ise Türkiye ev sahipliği yapacak.

• ABD, Hollanda ve Danimarka, daha önce vadettikleri gibi Ukrayna’ya F-16 tipi savaş uçağı tedarikine başladı. Belçika ve Norveç de Ukrayna'ya savaş jeti gönderme kararı aldı.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’deki zirvede Yunanistan Başbakanı Miçotakis, İtalya Başbakanı Meloni ve Almanya Başbakanı Scholz’la özel görüşmeler gerçekleştirdi. 

İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Gazze kentine uçaklardan attığı el ilanlarında Filistinli sivillerden kentin orta bölgelerine gitmelerini istedi. Kenti, ‘tehlikeli savaş bölgesi’ olarak tanımlayan İsrail ordusu, Gazze’nin bazı bölgelerinde son iki haftadır kara saldırıları düzenliyor. Gazze kentinde şu anda yaklaşık 250 bin kişinin yaşadığı tahmin ediliyor. Bunlardan bir kısmının güneye doğru kaçtığı, ancak kenti terk etmek istemeyen büyük bir nüfus da olduğu da gelen haberler arasında.

ABD lideri Biden’a, kasım ayındaki başkanlık seçimlerinde aday olmaması yönünde çağrı yapan isimlere aktör George Clooney de eklendi. Biden’ın çekilerek Demokratların yeni bir aday göstermesi gerektiğini belirten Clooney’nin bu çağrısı The New York Times’ta yayınlandı. Clooney, “Bu sadece benim görüşüm değil. Bu, özel olarak konuştuğum her senatörün, kongre üyesinin ve valinin görüşüdür" ifadelerini kullandı. Biden son olarak pazartesi günü kaleme aldığı mektupta adaylıktan çekilmeyeceğini yinelemişti.

Irak’ta bir mahkeme, IŞİD’in 2019’da ölen lideri Ebubekir el-Bagdadi’nin eşi Ümmü Hüdayfe’ye idam cezası verdi. Hüdayfe, ‘radikal bir örgüt için çalışmak ve Ezidi kadınları alıkoymak’ suçlarından mahkûm oldu. Ezidi kadınların kaçırılıp alıkonmasında rolü olmadığını savunan Hüdayfe, 2018 yılında Türkiye'de sahte bir isimle yaşarken yakalanmış, şubat ayında Irak'a geri gönderilmişti.

Peru’nun, 6768 metre ile en yüksek dağı konumundaki Huascaran’da, 2022 yılında kaybolan ABD’li dağcı William Stampfl’ın mumyalaşmış cesedine ulaşıldı. Cesedin yanında Stampfl'a ait bir ehliyet ve pasaport da bulundu. Bölgedeki buzullar son 10 yıldır geri çekilmekteydi. Peru’daki hükümetin geçen kasımda yayınladığı bir rapora göre son 60 yılda ülkedeki tropikal buzulların yüzde 56’sı eridi. Huascaran’a her yıl binlerce dağcı tırmanıyor.

İngiltere’de BBC’nin at yarışı yorumculuğu görevini yürüten John Hunt’ın eşi Carol ve çiftin üç kızından ikisi olan 25 yaşındaki Louise ve 28 yaşındaki Hannah evlerinde arbaletle öldürüldü. ‘Tatar yayı’ olarak da bilinen arbaletle gerçekleşen cinayetlerin şüphelisi 26 yaşındaki Kyle Clifford isimli bir erkek olaydan yaklaşık 12 saat sonra gözaltına alındı. Polis yetkilileri, Clifford’ın kurbanları önceden tanıdığını düşünüyor.

ekonomi

Fotoğraf: Muhammed Ali Yahşi / Depo Photos

TÜİK Başkanı Çetinkaya’nın ‘şirketlerin fahiş kârlarına bağlı fiyat artışları’ açıklamasının yankıları sürüyor. İş dünyası temsilcileri bu konuda ikiye bölünmüş durumda. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, Çetinkaya’yı “Herkes kendi işini en iyi şekilde yapsın. Sapla samanı birbirine karıştırmayalım” açıklamasıyla, İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan da enflasyon konusunda şirketleri suçladığı için ‘görev alanının dışına çıkmakla’ eleştirdi. TÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Ömer Aras ise Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’in de katıldığı bir toplantıda “Ekonomik sıkılaştırma şart. Ancak fatura, düşük gelir düzeyi olanlara çıkmamalı” dedi. Şimşek ise aynı toplantıda, üç yıllık dezenflasyon programının ilk yılının henüz tamamlanmadığını, buna rağmen ‘en zorun’ geride bırakıldığını savundu. 📝Ozan Gündoğdu’nun yazısı: ‘TÜİK Başkanı solcu mu oldu?’

THY yöneticilerinin maaşlarına zam yapıldı. Genel müdür Bilal Ekşi’nin aylık net maaşı 1 milyon 820 bin lira, genel müdür yardımcısı pozisyonundaki sekiz kişinin maaşları 1 milyon 683 bin lira, başkan pozisyonundaki 41 kişininki 910 bin lira, başkan yardımcısı pozisyonundaki 53 kişininki 637 bin lira, sayısı yüzlerle ifade edilen müdürlerin maaşı ise 455 bin liraya yükseltildi. Ayrıca aralarında Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Altun’un eşi Fatmanur Altun’un da yer aldığı yöneticilerin ‘huzur hakkı’ 102 bin liraya çıkarıldı. THY’nin genel müdürü, 2+1 ikinci el bir konutu iki aylık maaşıyla alabilirken bir asgari ücretli bu sürede hiç harcama yapmadan tüm parasını buraya aktarsa bile 17.5 yılı buluyor.

Kamu görevlilerinin, özel veya kamuda bulundukları yöneticilik görevleri için ‘huzur hakkı’ adı altında birden fazla ödeme almasının önüne geçmesi belirtilen tasarıda varlık fonu şirketlerinin yöneticileri muaf tutuldu. Buna göre THY, Turkcell, TürkTelekom, PTT, Borsa İstanbul Aş, TPAO, Ziraat, VakıfBank ve Halk Bankası gibi birçok kuruluşta yöneticiler birkaç maaş almaya devam edecek.

Türkiye Bankalar Birliği’nin verilerine göre mayıs ayında kredi kartı borcundan dolayı takibe düşenlerin sayısı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 66 artarak 125 bin 237 kişiye ulaştı. Bireysel kredi veya kredi kartı borçluları tek kişi sayıldığında ise bu sayı 237 bin 968 kişiye yükseliyor.

Turizm sektörü temsilcilerine göre en yoğun sezon olmasına rağmen otellerdeki doluluk oranları yüzde 60-80 seviyesinde kaldı. Buna karşı ‘panik olan’ bazı otellerde fiyat indirimlerine gidildiği aktarılıyor.

Almanya merkezli otomobil parça üreticisi ZF Friedrichshafen’ın üretimini Türkiye’ye kaydırmaya karar verdiği belirtiliyor. 54 bin çalışanı bulunan şirketin 12 binini işten çıkaracağı belirtiliyor. Şirketin, tasarruf önlemlerinin bir diğer parçası olarak da ‘ucuz ve AB yasalarına tabi olmayan’ Türkiye’ye yatırım yapması bekleniyor.

EPDK’nın elektrik tüketicilerine yönelik değişiklikler içeren taslağında, fatura ödemelerini 24 ay boyunca düzenli yapan mesken abonelerinden, yeni sözleşmelerde güvence bedeli alınmaması planlanıyor. Hâlihazırda abonelerden 680 ila 1.135 lira arasında güvence bedeli alınıyor. Borcundan dolayı sözleşmesi iptal edilen aboneler ise yeni abonelikte yüzde 50 daha fazla ödüyor.

Koç Holding’in eylül ayından itibaren çalışanlarına dört gün ofiste çalışma zorunluluğu getireceği belirtiliyor. Kulis haberlerine göre şirket çalışanlarına resmî duyuru ağustos ayında yapılacak.

spor

Fotoğraf: Nick Tre. Smith / Depo Photos

ABD’de düzenlenen Copa America’nın yarı finalinde Kolombiya, Uruguay’ı 1-0 devirdiği maçın ardından finale yükseldi. Kolombiya ile Arjantin arasında oynanacak final mücadelesi pazar günü düzenlenecek. Öte yandan Kolombiya-Uruguay maçının ardından Uruguaylı Darwin Núñez, bazı Kolombiya taraftarlarıyla yumruklaştı. Uruguay kaptanı José María Giménez, takım oyuncularının ailelerini korumaya çalıştığını savundu.

EURO 2024 yarı final maçında Hollanda’yı 2-1 mağlup eden İngiltere, finalde İspanya’nın rakibi oldu. Final mücadelesi 14 Temmuz Pazar günü TSİ 22.00’de Berlin’de oynanacak. 

Trendyol Süper Lig’in 2024-25 sezonunun fikstürü belli oldu. 19 takımla oynanacak sezon, son şampiyon Galatasaray’la Hatayspor arasında İstanbul’da oynanacak mücadeleyle başlayacak. Ligde ilk ‘büyük’ karşılaşma beşinci haftada Trabzon’da Trabzonspor ile Beşiktaş’ı karşı karşıya getirecek. Fenerbahçe ve Galatasaray ise ligin 6. haftasında Kadıköy'de kozlarını paylaşacak.

Wimbledon tek kadınlar yarı finalinde Jasmine Paolini, Emma Navarro’yu üç sette geçerek ilk finalist oldu. 

kapsül öneriyor

Ekin Beril’in ‘Zaman’ (2018) albümünden tekli: ‘Su’

Apple yapımı ‘Severance’ dizisinin 17 Ocak’ta başlayacak ikinci sezonunun fragmanı. 

Doğan Hızlan’ın yazısı: ‘Güzin ve Abidin Dino’yu buluşturmak bir görevdir’

Akademisyen Fatih Karakaya anlatıyor: 'Borçla satın almanın tarihsel sosyolojisi' 

Fransa Bisiklet Turu’nun 11. etabında Pogacar-Vingegaard rekabeti.

Cem Dinlenmiş’in karikatürü: ‘enerci’ 

günün sözü

“Kimi denizi sever. Biz baharın yeşilini…”

İzmir Karabağlar’da 30 yıl önce çalışmaya başladığı apartmanın avlusunu 200'den fazla bitkiyle donatan Halil Çoban.