Sayı: 1.139 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.725 kelime)

🌞 Karadeniz kıyıları ve Güney Ege hariç tüm yurtta güneşli bir hava bekleniyor. Güneydoğu’daki sıcaklıklar hâlen mevsim normallerinin üzerinde.

$: 33,89 📈 €: 37,81 📈 BIST100: 9.904 📉 ₿: 59.472 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, Manisa’da Yılmaz Akman tarafından sokak ortasında sopayla öldüresiye dövülen ve "Kurtarın diye bağırdım ama kimse yardım etmedi" diyen 19  yaşındaki Sudenaz A. var. 

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Domates, biber, patlıcan

Türkiye’nin birçok tarım bölgesinde çiftçiler ya ürününü toplamadan tarlayı sürüyor ya da halka ücretsiz dağıtıyor. 

Yaklaşık iki hafta önce Bursa-İzmir Karayolu’nda ‘Hükümet istifa’ sloganlarıyla eylem yapan ve jandarma müdahalesiyle karşılaşan çiftçiler, eylemlerini farklı biçimlerde sürdürüyor ve ilk kez bu çapta bir kitlesel eylem içindeler.

Bursa’da valinin, domatesin 3.5 lira olan taahhüt fiyatından alımların başlayacağına ilişkin açıklaması üzerine çiftçiler eylemlerine son vermişti. Aradan geçen sürede bir üretici 30 ton domatesi satamayınca, kepçeyle evinin yakınında boş bir alana döktü. 

Bolu Mudurnu’da bir ziraat mühendisi, maliyetini karşılamadığı için tarlasındaki bamyayı gelip kendisi toplayanlara yurttaşa kilosunu 80 liradan satma kararı aldı. Bamyanın pazardaki fiyatı 180 lira. 

Osmaniye Kadirli’de de arpa ve buğday üreticisi bir çiftçi, 20 bin liralık masrafına karşın TMO’nun belirlediği fiyatla bile 15-16 bin lira kazanabileceğini, tüccarların bu fiyatı bile vermediğini belirterek “Çiftçi öldü, çiftçi bitti, perişanız. Zaten bu tarlayı bir daha ekmeyeceğiz” dedi. 

Bunlar yalnızca bugün ajanslara düşen haberler. 

Eskişehirli çiftçiler de birkaç gün önce boş buğday tarlasına traktörleriyle “Üretemiyoruz” yazmıştı. Tarlasını ve traktörünü satan çiftçinin üretimi terk ettiğine dikkat çeken uzmanlara göre, önlem alınmazsa gelecek yıllarda ülkeyi tarımsal ürünlerde daha zor günler bekliyor. 

Uzmanlar, “Ben 61 yaşındayım. 5 yaşından beri bu işin içindeyim. Çok acılar yaşadık. Ama bu yıl gibi bir yıl görmedik” diyen Eskişehirli sebze üreticisi Salim Ekşi ile aynı fikirde. Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, bu yılın en önemli farkını ‘bütün ürünlerden zarar edilmesi’ olarak açıklıyor: “Üretici domatesten zarar ediyorsa biberden kazanıyordu. Fakat bu yıl çiftçi bütün ürünlerden zarar ediyor. Çünkü maliyet yüksek, fiyatlar maliyetin altında.”

TÜİK’in son verilerine göre tarımsal girdi fiyatları yıllık bazda yüzde 47.56 arttı. Buna karşın tahıl, sebze ve meyve fiyatları son birkaç yıldır neredeyse aynı fiyata, hatta geçen yılın gerisinde bile bir fiyata alıcı buluyor. 

Ayrıca yüksek enflasyon karşısında alım gücü düşen tüketici söz konusu gıda ürünlerini daha az alıyor. Turist sayısının azlığı nedeniyle turizm bölgelerinden yeterince talep gelmemesinin de etkisinden bahsediliyor. 

Süt üreticisi Sencer Solakoğlu, ette durmaksızın görülen fiyat artışının bir sene sonra tüm gıda ürünlerine yansıyabileceğini düşünüyor.

Tarım yazarı Yıldırım son günlerdeki eylemlerin, alıcıların sözleşmeli tarım şartlarına uymaması nedeniyle yapıldığını söylüyor. Ziraat Mühendisi Bahar Çınar’a göre de üretim planlaması eksikliği, kooperatifleşme yetersizliği ve kamu desteğinin eksik kalması sorunların temelini oluşturuyor. 

OECD’nin haziran ayı verilerine göre de Türkiye’de gıda enflasyonu geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 68 arttı. Gıda enflasyonunda birinci olan Türkiye’yi, yüzde 6.5 ile Meksika takip ediyor. OECD ülkelerinin ortalaması ise yüzde 4.1.

Geçen hafta üreticilerin eylemleri hakkında açıklama yapan Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, eylemlerin CHP'li vekiller tarafından koordine edildiğini, ancak çiftçilerin çoğunun 'bunlara prim vermediğini’ söylemiş ve eylem düzenlenen illerde gerekli tedbirleri almaya başladıklarını açıklamıştı.

Türkiye Ulusal Ajansı’nın Avrupa Birliği’nden ve vergilerle oluşturduğu havuzdan fon verilen kuruluşlar arasında en büyük payı, TÜRGEV ve TÜGVA aldı. Çeşitli tarikatlara bağlı vakıf ve derneklere toplamda 500 bin 419 euro fon verildi. Ajans, Dışişleri Bakanlığı’na bağlı.

Timur Soykan’ın yazısı: “Dünyanın en büyük kripto vurgunlarından birini yaptığı iddia edilen Szakacs, İstanbul’da gözaltına alındı. Szakacs, vatandaş olmuş ve ‘Emre Avcı’ adını almış.”

6 Şubat depremlerinde Kahramanmaraş'ta 150 kişinin hayatını kaybettiği Palmiye Sitesi'nin müteahhidi Ali Babaoğlu'nun hakkında yakalama kararı olmasına rağmen noterde işlem yaptığı ortaya çıktı. Polisin mahkemeye tutanakta, kameraların bozuk olduğu savunuldu.

İstanbul Sarıyer’de, “Ayazağa Kedileri Geliyoruz” duvar yazısıyla Instagram’da paylaşılan fotoğraf sonrası tartışan ve Ayazağa Mahallesi’nde karşılaşan iki grubun kavgasında 16 yaşındaki Emir Koçan darp edilerek öldürüldü. Koçan’ın arkadaşlarından Ö.M.D. ifadesinde, 10-15 kişilik bir grubun kendilerine saldırdığını söyledi.

İSKİ, su tüketiminde yüzde 40 tasarruf sağlayan musluk aparatı (perlatör) dağıtmaya başladı. Abonelerin aparatlarını almaları için ‘Su Protokolü Kampanyası’na katılması gerekiyor.

politika

Geçen hafta Meclis’te yapılan oturumdan (Fotoğraf: Depo Photos)

TBMM Başkanlığı, yazılı başvuruyla yasama dokunulmazlığının kaldırılmasını isteyen eski bakan Soylu’nun talebini “Hakkınızda herhangi bir tezkere olmadığı için yapılabilecek bir işlem yoktur” diyerek reddetti. AKP’li vekil Soylu, Cumhuriyet yazarı Işık Kansu’nun köşesindeki ‘baron’ ifadesinin ardından söz konusu başvuruyu yapacağını açıklamıştı.

CHP, belediyelerin SGK borçlarının yapılandırılması için iktidarla temas kurmaya karar verdi. Sayıştay raporlarına göre, SGK prim borcu olmayan belediye neredeyse yok. Hükümet, en çok borcun CHP’de bulunan Ankara, İzmir, İstanbul, Adana, Şişli belediyelerine ait olduğunu savunuyor. CHP ise son yerel seçimde AKP ve MHP’den devralınan belediyelerin borç yükünün 100 milyar lirayı bulduğunu açıkladı.

CHP’li eski vekil Eren Erdem, partisinden istifa etti. Erdem, Ocak 2024’te attığı tweet sonrası ihraç istemiyle disiplin kuruluna sevk edilmişti. 

CHP lideri Özel, ayağındaki kırıkla ilgili röntgen filmini paylaştı.

kültür - yaşam

Fotoğraf: Morning Brew

Dünyanın en yaşlı insanı Maria Branyas Morera, 117 yaşında hayatını kaybetti. Küçük yaşlardan bu yana bulunduğu İspanya’nın Katalan kasabası Oltio’daki huzurevinde yaşama veda eden Morera’nın “Ölüm yıpranmış bulacak ama ben onu gülümseyerek, özgür ve tatmin olmuş hissederek karşılamak istiyorum" dediği paylaşıldı. Kayıtlara göre, 1997 yılında 122 yıl 164 günlükken hayata veda eden Fransız Jeanne Louise Calment bilinen en yaşlı insan.

Hollywood’un gözde çiftlerinden şarkıcı Jennifer Lopez ve oyuncu Ben Affleck boşanma kararı aldı. İlk kez 2000’lerin başında birlikte olan çift, 2004 yılında ayrılmış ve 2022 yılında yeniden evlenmişti. İkilinin ‘evlilik sözleşmesi’ yapmadığı, bu durumun bir çekişmeye yol açabileceği söyleniyor. Affleck’in oyuncu Jennifer Garner’dan, Lopez’in ise şarkıcı Marc Anthony’den çocukları var.

Fransız şef Michel Guérard, 91 yaşında hayatını kaybetti. Fransız mutfağını modernleştiren 'Nouvelle Cuisine' akımının kurucularından olan Guérard, Michelin'den aldığı üç yıldızı 1977'den bu yana koruyan 'Les Prés d'Eugénie' adlı restoranıyla biliniyor. 

Muğla Bodrum'da yer alan AILLA Yalıkavak'ta 'AILLA’DA' sergisi açıldı. Küratör Selvin Cuhruk Gafuroğlu’nun seçkisinde, 10 heykeltıraş ve beş ressamın eserleri bulunuyor. Sergi, 30 Eylül’e kadar devam edecek.

dünya

İsrail ordusunun vurduğu Gazze’deki okul binası. (Fotoğraf: Hadi Daoud / Depo Photos)

İsrail ordusunun Gazze’deki sivillerin sığındığı bir okula düzenlediği hava saldırısında en az 12 kişi hayatını kaybetti. Enkazda bulunanlar olduğu ve bunlara ulaşmakta zorlanıldığı belirtiliyor. İsrail tarafı, okulda kalan Hamas kumanda ve kontrol merkezinin hedef alındığını ve sivil kayıpların engellenmesi için gerekli önlemlerin alındığını öne sürüyor. Okulda 700 kadar insanın barındığı düşünülüyor. 

ABD’nin Chicago şehrinde devam eden Demokrat Parti’nin kurultayında eski başkan Barack Obama ve eşi Michelle de konuşmacılar arasında yer aldı. Obama çifti, Demokratları ve seçmenleri başkan adayı Kamala Harris etrafında birleşmeye çağırdı. "Amerika, umut geri dönüyor" diyen Michelle Obama, Trump’ı ve partisini kastederek "Onlar alçaldığında, biz yükseliyoruz” diye konuştu. 

Azerbaycan, BRICS blokuna katılmak için resmen başvuruda bulundu. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın kurucu ülkeleri olduğu birliğe, geçen ocak ayında İran, Mısır, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri katılmıştı. Türkiye ve Suudi Arabistan’ın BRICS ittifakına katılma arzuları da biliniyor. Azerbaycan’ın başvurusu, Rusya lideri Putin’in ziyaretinin hemen ardından geldi.

💬 BBC’nin söyleşisi: ‘Katar’da eşcinsel olduğu için hapse atıldığını öne süren İngiliz: 'Diğer eşcinsellerin adlarını vermemi istediler'

Yunanistan’ın Girit adasına üç farklı botla giden 76 düzensiz göçmen gözaltına alındı. Düzensiz göçmenlerin Suriye, Mısır, Sudan ve Bangladeş'ten oldukları bilgisi de geçildi. Gözaltına alınan düzensiz göçmenler, daha sonra mülteci kamplarında beklerken sığınma başvurusunda bulunabiliyor. Birleşmiş Milletler verilerine göre bu yıl Yunanistan’a 28 binden fazla düzensiz göçmen yasadışı yollarla gitti.

İsveç’te ülkenin yıllık ayı avı sezonu başladı. Yetkililer, avcılar tarafından öldürülmek üzere 486 bozayı için lisans verdi. Bu, ülkedeki bozayı nüfusunun yüzde 20’si anlamına geliyor. Av sezonunun ardından ülkede 2 bine yakın boz ayı kalacak. Geçen yıl 722 bozayı, avcılar tarafından öldürülmüştü.

Arjantin, Parana Nehri’ndeki bir kargo gemisini, şüpheli bir maymun çiçeği (mpox) vakası tespit edilmesi sonucu karantinaya aldı. Geminin Hindistan uyruklu mürettebat üyelerinden birinde ağırlıklı olarak göğüs ve yüzünde kist benzeri deri lezyonlarının görüldüğü açıklandı. Dünya Sağlık Örgütü, Afrika’da yayılımını sürdüren maymun çiçeği hastalığı nedeniyle küresel acil durum ilan etmişti.

ekonomi

Fotoğraf: Cumhur Yetmez / Depo Photos

Altının ons fiyatı 2 bin 500 doların üzerine çıkarak tüm zamanların rekorunu kırdı. Böylece 400 ons (12.5 kilogram) ağırlığındaki bir külçe altının fiyatı ilk kez 1 milyon doların üzerine çıktı. Yılın başından bu yana ons altındaki değer artışı yüzde 22’yi buldu. Birçok bankanın yıl sonu ons altın fiyat beklentisi 2 bin 600 ila 2 bin 800 dolar arasında; BofA ve Citi analistlerinin gelecek 12-18 ay için öngörüsü de 3 bin dolar.

Küresel çapta 100 yılı aşkın süreli veriler incelendiğinde borsaya yapılan yatırım, altın veya devlet tahvili gibi diğer yatırımlara kıyasla daha fazla getiri sağladı. 1928 yılında S&P500’e yatırılan 100 doların nominal değeri 2023 yılında 787 bin dolar olurken altın 10 bin dolar civarında kaldı. Türkiye’de ise bu konuda sağlıklı verilere ulaşılabilen 1997’de Borsa İstanbul’a yatırılan 100 lira Ağustos 2024’te nominal olarak 119 bin lira olurken aynı tarihte altına yatırılan 100 lira ise 210 bin liraya ulaştı. 

Merkez Bankası’nın eylül ayında faiz indirimi yapacağını öngören Goldman Sachs analistleri, Türkiye’de dolara yönelimin yeniden ivme kazandığına dikkat çekerek faiz indirimi döngüsünde ‘gecikme’ yaşanabileceğini söyledi. Bir başka yatırım bankası Morgan Stanley ise bu yıl içinde bir faiz indirimi beklemiyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, küresel çapta elektrikli araç, batarya ve lojistik firmalarının yatırımları için Türkiye’yi tercih ettiğini söyledi. Ekonomist Dr. Murat Kubilay ise söz konusu yatırımların, kamu varlıklarının, bankacılık sisteminin ve ‘toprakların’ yabancılara satışıyla elde edildiğini söyleyerek ekonomi yönetimini eleştirdi.

Ege ve Akdeniz’de ‘her şey dahil’ bir otelde iki kişinin bir haftalık konaklama fiyatı 100 bin lirayı bulurken ‘kültür turlarında’ bu tutar yarı yarıya düşüyor. Sektör temsilcilerine göre yaz döneminde Orta Karadeniz bölgesine turist talebi geçen yıla kıyasla yüzde 25 arttı. Özellikle yabancı turistlerce yüzde 80-85 civarında doluluk yakalayan Doğu Karadeniz’de oteller yerli turiste yer bulamıyor.

Resmî Gazete’de yayımlanan karar doğrultusunda ikinci el teknolojik ürün satan gerçek ya da tüzel kişilere, söz konusu ürünleri Ticaret Bakanlığı’nın bilgi sistemine kaydetme zorunluluğu getirildi. Uygulamaya ilişkin detaylar ve süre, bakanlık tarafından ilan edilecek.

spor

Fotoğraf: Lorenzo Carnero / Depo Photos

Tek erkeklerde dünya 1 numarası İtalyan raket Jannik Sinner’in mart ayında iki kez doping testinin pozitif görüldüğü ortaya çıktı. İki kez kanında klostebol görülen Sinner’in, bağımsız bir mahkeme tarafından suçsuz bulunduğu açıklandı. Sinner’in ekibi, bir fizyoterapistin kendi parmağındaki kesik için kullandığı merhemli eliyle İtalyan rakete eldivensiz şekilde masaj yaptığını söyledi. Sinner, 26 Ağustos’ta başlayacak ABD Açık’ta korta çıkacak. 

ABD Açık tek kadınlarda Zeynep Sönmez, Jil Teichmann'ı yenerek elemelerde final turuna yükseldi. Sönmez’in ana tablo için son rakibi Sasnovich-Watson galibi olacak.

Spor ekranı: Young Boys-Galatasaray (22.00/TRT 1). 

kapsül öneriyor

Duman’ın yeni şarkısı: ‘İçimde Aşk Var’

Emir Sağlam’ın animasyon serisi ‘Feride’ bölümü: ‘Ayrılık’

Gazeteci ve akademisyen Güventürk Görgülü, 'Alacakaranlıkta Gazetecilik Türkiye’de Neoliberal Medya Düzeninin Kuruluşu' kitabını anlatıyor: “Gazeteciler arasında kast sistemi oluştu.”

Nilay Örnek’in araştırma yazısı: ‘Gümuşsuyu’ndaki Açıkdeniz Apartmanı’’

Kaan Sezyum'un yazısı: “Ülkenin her yeri, her kurumu, her organı artık iyice çürümüş ya da çok iyi pişmiş bir kuyu kebabı gibi.”

Francis Ford Coppola’nın yeni filmi ‘Megalopolis’in fragmanı. 

günün sözü

“Elimden gelse oğlumla kızımı da pembeye boyayacağım, onlara da pembe pembe bakacağım. Çünkü çok seviyorum.”

Isparta'nın merkeze bağlı Sav beldesindeki evi dahil her şeyi pembeye boyayan 75 yaşındaki Sakine Akkul.