Sayı: 1.165 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.534 kelime)

🌞 Yurdu etkisi altına alan sıcak hava dalgası hafta sonuna kadar etkili olacak. Yağışsız bir gün bekleniyor.

$: 34,15 📈 €: 38,27 📈 BIST100: 9.829 📉 ₿: 65.103 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, İstanbul'da Münevver Karabulut’u vahşice öldüren ve hücresinde ölü bulunduğunun açıklandığı (Ekim 2014) günden bu yana kaçırıldığı öne sürülen Cem Garipoğlu’nun mezarının açılmasına karar verilmesi var. 

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Göç etmek için doğdular

TÜİK verilerine göre, yükseköğretim mezunlarından yurtdışına göç edenlerin oranı 2015’te yüzde 1.6 iken, 2023’te yüzde 2’ye yükseldi. Türkiye’den ayrılmayı tercih eden alan ve bölümler arasında mühendislikler ilk sıralarda yer aldı.

En yüksek beyin göçü oranına sahip eğitim ve öğretim alanları bilişim ve iletişim teknolojileri (yüzde 6.8), mühendislik, imalat ve inşaat (yüzde 4.4) ve doğa bilimleri, matematik ve istatistik (yüzde 2.6) oldu.

En yüksek ‘beyin göçü’ görülen lisans programı yüzde 17.9’la moleküler biyoloji ve genetik oldu. Bunu sırasıyla yüzde 10.2 ile biyomühendislik, yüzde 9.8 ile işletme mühendisliği, yüzde 9.1 ile elektronik mühendisliği, yüzde 8.9 ile matematik mühendisliği ve yüzde 8.4 ile bilgisayar mühendisliği takip etti.

Bir lisans programını tamamlayanların göç etmek için tercih ettikleri ilk beş ülke sırasıyla ABD (yüzde 21.4), Almanya (yüzde 17.5), Birleşik Krallık (yüzde 11.2), Hollanda (yüzde 6.9) ve Kanada (yüzde 4.9) oldu.

ABD ve Kanada’ya göç eden mezunlarda en büyük pay, işletme bölümünün oldu. Almanya, Birleşik Krallık ve Hollanda’yı ise en çok bilgisayar mühendisliği bölümü mezunları tercih etti.

Bu istatistikler ilk kez haber bülteniyle yayınlandı. 

Diyarbakır’da cesedi bulunan 8 yaşındaki Narin Güran’ın ölümüyle ilgili soruşturmada, arama çalışmaları esnasında teknik takibin yanı sıra ortam dinlemesi de yapıldığı ortaya çıktı. Ailenin, ortam dinlemesine karşı önlem almaya çalıştıkları belirlendi. Alican Uludağ’ın analizi: “Arama çalışmaları sırasında yapılan üç hata delillerin karartılmasında etkili oldu.”

Ankara BB, ilkokul, ortaokul ve liselere temizlik malzemesi desteği verileceğini duyurdu. Saatler içinde 496 okulun başvurmasının ardından uygulamanın kapsamını genişleten belediye, ayrıca okullara her hafta sonu temizlik hizmeti verecek. Hekimler, personel yetersizliği nedeniyle öğrencilerde boğaz enfeksiyonları ve ishalin arttığını açıkladı. 

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’in ‘takı sırası’ ile gündem olan BDDK Başkan Yardımcısı Mustafa Aydın’ın nikâhıyla ilgili inceleme başlatılması talimatı verdiği öne sürüldü. Yetkin Report’un kulis haberine göre Şimşek, “Gereği neyse yapılacak” dedi. CHP, nikâhla ilgili suç duyurusunda bulunacak.

Boğaziçi Üniversitesi’nin mezunlar derneği ve akademisyenlerinin düzenlediği gecede konuşan İBB Başkanı İmamoğlu, okulda yaklaşık dört yıldır ‘atanmış rektör’ protestolarına devam eden akademisyenleri ‘takdirle’ takip ettiğini söyledi. Başka üniversitelerde de benzer hamlelerin yapıldığını gözlemlediğini belirten İmamoğlu, “Oralarda da birlikte bir mücadele, bir direniş yürütme gayreti içindeyim” dedi.

RTÜK Başkanı Şahin, bacanağını kurumda işe aldığı, kayınbiraderini ise daire başkan yardımcısı yaptığını yazan Birgün muhabiri İsmail Arı’ya dava açacağını duyurdu. Haberde, eşi Nalan Şahin’in de uzun süredir ‘işe gitmeden’ maaş aldığı da yer aldı. Başkan Şahin, aynı zamanda Halkbank’ın yönetim kurulu üyelerinden biri. 

‘Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ suçlamasıyla hapis cezası alan ilk gazeteci olan ve Yargıtay’ın bozma kararının ardından yeniden yargılanan Sinan Aygül, beraat etti. Duruşmada savunma yapmayan ve “Eğer yapmış olsaydım yasanın meşrulaştırılmasına olanak sağlamış olacaktım” diyen Aygül’ün ‘haber verme hakkını’ kullandığı kaydedildi.

Miss Turkey 2024’te ‘Türkiye Güzeli’ seçilmesinin ardından Bingöl Yayladere’ye hekim olarak atanan İdil Bilgen, 15 gün dolmasına rağmen görevine başlamadı. Bilgen, iki ay içerisinde mazeret dilekçesi verirse işbaşı yapabilecek. 

bugünkü destekçimiz

Brand Week Istanbul’da medyanın, pazarlama ve iş dünyasının yaşadığı büyük değişim tüm detayları ile ele alınacak. “Bir Tarihin Başlangıcı” temasıyla 4-8 Kasım’da bir araya gelecek yılın en ilham verici haftasında mercek altına alınacak önemli konulardan biri de medya. Medyanın doğru ve yenilikçi kullanımı Monk Kurucusu Victor Knaap, yazar ve televizyon programcısı Candaş Tolga, Gold Film kurucusu Faruk Turgut, radyocu Nihat Sırdar gibi uzman isimlerle ele alınacak.

politika

Fotoğraf: Depo Photos

ABB Başkanı Yavaş, 'cumhurbaşkanlığı adaylığı' tartışmalarıyla ilgili, “Çok çok rahatsızım. İki yıl boyunca ‘altılı masa’da kim aday olacak?’ tartışmasını yaşadık. İktidar cenahı devam ettirdi bunu. Bundan bir ders alınması lazım” dedi. CHP’den istifa edeceği iddiasını net bir dille yalanlayan Yavaş, güçlendirilmiş parlamenter sisteme dönülmesi gerektiğini söyledi. Yavaş, İBB Başkanı İmamoğlu'nun istinaf sürecindeki ‘ahmak davası’yla ilgili ''Sonuna kadar yanındayız ve destekliyoruz" yorumunu yaptı.

Sosyalist Enternasyonal toplantısına katılan CHP lideri Özel, Kıbrıs Harekâtı’na ‘işgal’ diyen Kıbrıs Rum Kesimi AKEL Partisi Genel Sekreteri Stefanos Stefanou’ya tepki gösterdi. Önce salonu terk eden Özel, daha sonra söz alarak “Ecevit, bütün dünyaya bunun hem Türklere hem Rumlara barış götürmek için yapıldığını söylemişti” dedi.

İsmail Saymaz’ın yazısı: ‘Mersin ve Pozantı’daki yumruklar Sinan Ateş’e uzanıyor’

kültür - yaşam

Fotoğraf: Hans van den Bogaard / Rolling Stone

ABD’li şarkıcı ve söz yazarı Jeff Buckley’in, 1997’deki ölümünden önce son yaşadığı evi AirBnb üzerinden kiralığa çıkarılıyor. Tennessee eyaletindeki Memphis kentinde bulunan ev, mart ayında bir gayrimenkul firması tarafından 144 bin dolara satın alınmıştı. Dolayısıyla evin AirBnb’ye çıkarılmasıyla Buckley ailesinin bir ilişkisi bulunmuyor. 

Dünya’nın çevresinde birkaç ay boyunca ikinci bir Ay dönecek. Yani gezegenin yerçekimi kuvvetine 29 Eylül’de girecek küçük bir göktaşı, geçici bir süre boyunca Dünya’nın ikinci uydusu olacak. '2024 PT5' olarak isimlendirilen cismin Arjuna asteroid kuşağından koptuğu belirlendi. 10 metre uzunluğundaki göktaşını profesyonel teleskoplarla görmek mümkün.

NASA’nın Mars’ta görev yapan aracı ‘Perseverance’, gezegenin yüzeyinde ‘Freya Castle’ adı verilen benzersiz siyah-beyaz çizgili bir kaya görüntüledi. Bilim insanları, kayanın yamaçlardan yuvarlanarak buraya ulaşmış olabileceğini düşünüyor.

dünya

Fotoğraf: Diego Ibarra Sanchez / The NYT

ABD ile Fransa’nın başını çektiği ve aralarında Avrupa Birliği’nin yanı sıra Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan’ın da olduğu ülkeler, İsrail-Lübnan sınırında 21 günlük acil bir ateşkes çağrısında bulundu. Bu çağrı İsrail tarafından kısa zaman sonra reddedildi. İsrail Dışişleri Bakanı Katz, “Kuzeyde ateşkes olmayacak. Zafere ve kuzeydeki kişiler evlerine güvenli şekilde dönene kadar tüm gücümüzle Hizbullah terör örgütüne karşı savaşmaya devam edeceğiz” açıklamasını yaptı. 

• İsrail ordusunun Lübnan’ın güneyine yönelik saldırıları artarak sürüyor. Lübnan’da çarşamba günü bu saldırılar nedeniyle en az 72 kişi hayatını kaybetti, 223 kişi de yaralandı. Toplam can kaybı ise 600’ün üzerine çıktı. İsrail Ordusu Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, bu saldırıların olası bir kara harekâtı için hazırlık olduğunu söyledi. BBC Arapça’nın derlemesi: ‘İsrail'in Lübnan işgali için olası senaryolar neler?’

Rusya, ülkenin hangi şartlar altında nükleer silah kullanacağını öngören doktrini güncelledi. Konu hakkında konuşan Rusya lideri Putin, nükleer silah kullanmayı kendilerine düzenlenecek olası bir ağır hava saldırısı durumunda da düşünebileceklerini duyurdu. Rusya lideri, yeni nükleer silah doktrininin ‘Rusya ve Belarus'a yönelik saldırganlık durumunda nükleer silah kullanma hakkını saklı tuttukları’ anlamına geldiğini söyledi. Son dönemde Batılı müttefiklerinden savaş jetleri tedarik eden Ukrayna, bunları Rusya topraklarında kullanmak için izin istiyor. Rusya ise böyle bir durumun NATO’nun Rusya ile savaşa girdiği anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.

Japonya’da 56 yıldır ölüm cezasının infazını bekleyen 88 yaşındaki Iwao Hakamada, aleyhindeki kanıtların uydurma olduğu ortaya çıktıktan sonra aklandı. Hakamada, 1968’de patronunu, patronunun eşini ve iki çocuğunu öldürmekten ceza almıştı. Kötüleşen akıl sağlığı nedeniyle duruşmalara katılmaktan muaf tutulan Hakamada, serbest bırakılıp, yeniden yargılanmasına karar verildiği 2014 yılından bu yana 91 yaşındaki ablası Hideko’nun bakımı altında yaşıyor. 

BBC Türkçe’nin derlemesi: ‘Arnavutluk'ta 'Bektaşi Vatikanı' fikri ne kadar gerçekçi? Arnavutlar ve Türkiye'deki Bektaşiler ne diyor?’

ekonomi

Grafik: Bloomberg HT

Merkez Bankası brüt rezervleri 20 Eylül ile biten haftada 156.4 milyar dolara yükselerek rekor tazeledi. Swap hariç net rezerv iki haftada 12 milyar dolar arttı, net rezerv 51.8 milyar dolara yükseldi. Aynı hafta KKM 30.4 milyar lira düşüşle 1.53 trilyon liraya geriledi. Bu son bir ayın en hızlı düşüşü.

ABD’li yatırım bankası BofA, Türkiye’de yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 42, TCMB’nin ilk faiz indirimine ilişkin beklentisini ise aralık ayı olarak açıkladı. İngiltere merkezli HSBC ise enflasyonun yüzde 59’a yaklaşacağını, dolar kurunun ise seneyi 36 liraya ulaşarak kapatacağını öngördü. Öte yandan EBRD, 2024 büyüme tahminini yüzde 2.7 seviyesinde sabit tuttu.

Ekonomist Mahfi Eğilmez, Merkez Bankası’nın 2021 yılında faiz indirmesi ve ardından yapılan hamleler olmasaydı enflasyonun bugün yüzde 10’lar civarında, ekonomist Alaattin Aktaş da doların 12-15 lira arasında olacağını hesapladı.

Yap-İşlet-Devret projeleri kapsamında gelecek üç yıl için 328.5 milyar lira ayrılması planlanıyor. 2023 yılında geçiş garantili köprüler için bütçeden ayrılan tutar 57 milyar liraydı.

İstanbul’da 100 metrekarelik bir konut aidatının 4 bin 400 liraya kadar ulaştığı belirtiliyor. Aidat fiyatlarındaki artışta Şişli yüzde 95 ile ilk sıradayken onu yüzde 89’la Eyüpsultan ve yüzde 82’yle Tuzla takip ediyor.

Doğan Holding, Doğan Müzik Yapım’ın (DMC) elde kalan yüzde 40’lık hissesinin tamamını şirketin ortaklarından Fransa merkezli Believe International’a 38.3 milyon euroya (yaklaşık 1.5 milyar lira) devretti.

Avrupa merkezli tüketici örgütü Foodwatch, Fransa’da Nestlé ve Sources Alma isimli içme suyu üreticisi firmaya karşı, ‘kirli suyu yasadışı metotlarla filtreleyerek doğal kaynak suyu olarak piyasaya sürdükleri’ gerekçesiyle bir kez daha davacı olduğunu duyurdu. Nestlé, şubat ayında başka bir davada suçlamaları kabul etmiş ve 2 milyon euro para cezası ödemişti. Foodwatch, Nestlé’nin sadece 99 dakikada kazandığı bir meblağ ile aklanamayacağını savunarak firmanın diğer tüm su markalarının incelenmesini talep ediyor.

spor

Fotoğraf: Armando L. Sanchez / Depo Photos

ABD’li 35 yaşındaki basketbolcu Derrick Rose, aktif sporculuk kariyerini noktaladı. Son olarak Memphis Grizzlies’te forma giyen Rose, 16 yıllık kariyerinde üç kez All-Star seçilmiş, 2011’de de ‘En Değerli Oyuncu’ (MVP) ödülünü kazanmıştı. Ligin en genç MVP’si olan Rose, bir yıl sonra ise oldukça ciddi bir sakatlık yaşamıştı. Rose, emeklilik kararını, “Teşekkür ederim ilk aşkım” diyerek duyurdu.

Galatasaray Petrol Ofisi Kadın Futbol Takımı, Kadınlar Şampiyonlar Ligi 2. tur ikinci maçında deplasmanda Slavia Prag’ı mağlup ederek lig aşamasına kaldı. Sarı-Kırmızılılar, bu başarıyı gösteren ilk Türk kadın futbol takımı oldu. 

Beşiktaş Fibabanka’nın EuroCup’ın 3. haftasında İsrail’in Hapoel Shlomo Tel Aviv takımıyla evinde oynayacağı maç Sırbistan'a alındı. Karşılaşma, başkent Belgrad’daki Aleksandar Nikolic Salonu'nda 8 Ekim’de oynanacak. EuroCup yönetimi, kararda iki ülke hükümetlerinin önerilerin de dikkate alındığını açıkladı.

Spor ekranı: Fenerbahçe-Union SG (19.45/TRT1), Snooker (21.00/Eurosport), Ajax-Beşiktaş (22.00/TRT1), Roma-Athletic Bilbao (22.00/tabii), Lyon-Olympiakos (22.00/tabii), Celta Vigo-Atletico Madrid (22.00/S Sport). 

kapsül öneriyor

3pillie seti: 'Live@The Rooftop'

BBC’nin yaklaşık 3 bin kayıtlık ses efektleri arşivi. 

16 soruluk test: ‘Friends dizisini ne kadar iyi biliyorsun?’ 

Mashable videosu: ‘Açken kahve içmek vücudumuzu nasıl etkiliyor?’

The Guardian’ın ‘The Shawshank Redemption’ filmi analizi: ‘Is it really the greatest film ever made?’

Ümit Kartoğlu’nun yazısı: ‘Köy Enstitüleri ve sağlık ekseni’

günün sözü

“İfade özgürlüğü kapsamında eleştirilerimi dile getirdim. Hâlâ bu eleştirilerimin de arkasındayım.”

İzmir’de yapılan sokak röportajındaki ifadeleri nedeniyle 17 gün tutuklu kalan Dilruba Kayserilioğlu, 'cumhurbaşkanına hakaret' suçlamasıyla yargılandığı davanın 31 Ekim'e ertelenen duruşması sonrası konuştu.