Sayı: 1.173 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.712 kelime)

🌤️ Tüm yurtta çoğunlukla güneşli bir hava bekleniyor.

$: 34,24 📈 €: 37,60 📉 BIST100: 9.044 📈 ₿: 62.233 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, Balıkesir Ayvalık’taki Atatürk heykeline yapılan saldırı var. 

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Erkek egemen

İstanbul Eyüpsultan ve Fatih’te 19 yaşındaki Semih Çelik’in yarım saat arayla aynı yaşta olduğu Ayşegül Halil ve İkbal Uzuner’i katletmesi gündemdeki sıcaklığını koruyor. 

Türkiye'de 2017 ile 2023 yılları arasında ‘şüpheli kadın ölümleri’ yüzde 82 oranında arttı. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu verilerine göre, 2010'dan bu yana 5 bin 696 kadın hayatını kaybetti. Son yedi yılda toplam 1.441 kadının ölümü, ‘şüpheli’ olarak kayıtlara geçti.

İfadeler

Cinayetlerin ardından intihar eden Çelik’in arkasında görülen kişinin kendisine müdahale etmek isteyen polis memuru olduğu açıklandı. 

Çelik’in annesi, cinayetlerin işlendiği gün oğluyla görüntülü olarak konuştuğunu ve anormal bir durum sezmediğini söyledi. 

Adını vermeyen anne, şöyle devam etti: “Pandemi sürecinde oğlumu kaybettim. Ona ne olduysa, pandemi sonrası uyuşturucu kullanımında oldu. Defalarca hastaneye götürdüm, ‘ergenlik psikolojisi’ dediler. Çırpındım ama oğlumu iyileştiremedim. Oğlumun durumunu fark edince, İkbal'in ailesine ‘Kızınızı uzak tutun, izinizi kaybettirin dedim’. Semih'le İkbal'in buluşma mekânı zaten surlardı. Onlar sürekli orada buluşuyorlardı. İkbal ile bağlantılarını bir türlü kesmediler. Keşke kendini yaksaydı, kızlara bir zarar vermeseydi.”

Ayşenur Halil’in ağabeyi ise şunları söyledi: “Kardeşim içine kapanık biriydi. O çocuğun adını bile duymadık. Neden gitti, tehdit mi edildi, şantaj mı yapıldı, hiç bilmiyoruz. İkbal’i de tanımıyorduk. Bize hiçbir şey söylemedi kardeşim.”

Semih Çelik’in kasap olarak çalıştığı firmadaki eski iş arkadaşı, Çelik'i şöyle anlattı: “İki sene önce yaklaşık beş ay kadar çalıştı. Sosyal, biraz marjinal bir çocuktu. Çok konuşmazdı ama içine kapanık değildi. Etleri hazırlıyordu. İşini iyi yapıyordu. Psikopat bir ruh hâli yoktu."

Dahası

Manisa’da 12 gündür haber alınamayan 21 yaşındaki Pelin Karaca, Uşak’ın Eşme ilçesindeki ormanlık alanda ölü bulundu. Sevgilisi olduğu iddia edilen ve Karaca’yı öldürdüğünü itiraf eden A.U.’nun emniyetteki sorgusu sürüyor.

Van'da yurttan ayrıldıktan sonra haber alınamayan üniversite öğrencisi Rojin Kabaiş için başlatılan arama çalışmaları 11. gününde. Arkadaşları, Van Gölü kıyısında Kabaiş’e ait cep telefonu, kulaklık, kek ve su bularak polise teslim etmişti. Aramalarda, henüz başka bir ize rastlanmadı. 

Türkiye’nin birçok noktasında kadın cinayetlerine karşı eylem yapıldı. Boğaziçi Üniversitesi'nde eylem yapmak isteyen öğrencileri engellemek için okul içerisine barikat çekildi. Okul kapısı, öğrencilerin üzerine kilitlendi.

BBC’nin derlemesi: ‘Incel kültürü nedir?’

İstanbul'da Münevver Karabulut’u vahşice öldüren ve hücresinde ölü bulunduğunun açıklandığı (Ekim 2014) günden bu yana kaçırıldığı öne sürülen Cem Garipoğlu’nun mezarından alınan kemik örneklerinin Garipoğlu'na ait olduğu açıklandı. Karabulut ailesinin avukatı Rezan Epözdemir, karara itiraz edeceklerini ve mezarlıkta bulunan naylon poşetle ilgili incelemenin sonuçlanmasını beklediklerini söyledi. 32. Gün arşivinden (2009): ‘Karabulut'un annesi ve babası Adli Tıp sürecini anlatıyor’

İstanbul’da ehliyetsiz kullandığı araçla Oğuz Murat Aci’nin ölümüne neden olan Timur Cihantimur’un kaza sonrasına ait ses kaydı ortaya çıktı. Kayıtta Cihantimur’un, “Adem abi, çok kötü kaza yaptım. Adam ölüyor, lütfen hemen gel. Hayatım bitti” dediği duyuluyor. Cihantimur’un birlikte ABD’ye gittiği annesi Eylem Tok’un Türkiye’ye iadesiyle ilgili karar duruşması yarın (9 Ekim) görülecek.

MHP lideri Bahçeli, DEM Parti grubuyla tokalaşmasına ilişkin, "Uzattığım el, 'Gelin Türkiye partisi olun, gelin teröre cephe alın, gelin bin yıllık kardeşliğimizde kenetlenin' teklifidir” dedi. Partinin eş genel başkanı Hatimoğulları, Bahçeli’nin sözlerini “Biz bir Türkiye partisiyiz zaten” diyerek yorumladı ve yeni bir anayasaya ihtiyaç olduğunu söyledi. 

İYİ Parti’den istifa eden İstanbul milletvekili Nimet Özdemir’in CHP’ye katılmasıyla partinin Meclis’teki sandalye sayısı 129’a yükseldi. Türkiye’deki asgari ücretin 10 katı olan milletvekili maaşı, Avrupa ülkelerinin oldukça önünde. Emekli milletvekili maaşı ise 110 bin 995 lira.

Varlık Fonu’na devredilen Koza Altın şirketinin Balıkesir Burhaniye’de yapmak istediği altın madeni projesi, alanın çevresinde zeytin ağaçları bulunduğu gerekçesiyle iptal edildi.

İstanbul Silivri’deki TOKİ Cumhuriyet Anadolu Lisesi’ni ziyaret eden Ülkü Ocakları İstanbul İl Başkanı Alparslan Doğan, bazı öğrenciler tarafından bozkurt işaretiyle karşılandı. Doğan ayrıca okulun müdürü Aydın Dakes’le birlikte ders esnasında sınıfları dolaştı. AKP’den milletvekili adaylığı için istifa eden ancak sonra görevine dönen müdür Dakes, “Gençlerimizin politikanın içinde olmasını istemiyoruz ancak çok uzağında kalmalarını da istemiyoruz” dedi.

İBB’nin iş arayanlar için 96 ücretsiz geçiş hakkı tanıyan ‘Ulaşım Desteği Projesi’ne, 15 günde 2 bin 704 kişi başvurdu.

Bahadır Özgür’ün yazısı: ‘Barış Boyun çetesinin Perpa’daki kara para üssü’

kültür - yaşam

Fotoğraf: Alexandre Lavet

Hollanda’da bir sanat müzesinde sergilenen ‘All The Good Times We Spent Together’ isimli eser, boş bira kutusu sanılarak bir asansör teknisyeni tarafından çöpe atıldı. Alexandre Lavet’ın 2016 tarihli elle boyanmış eserleri, daha sonra çöp kutusunda bulundu. 

İngiltere’de 1976 yılında yapılan bir iş başvurusu, 48 yıl sonra sahibine geri döndü. Motosikletli bir akrobat olmak üzere yaptığı başvurusu, postanedeki çekmecenin arkasına sıkıştığı için gönderilmeyen 70 yaşındaki Tizi Hodson, onlarca kez ev ve ülke değiştirmesine rağmen mektubun adresine teslimi konusunda şaşkın.

ABD’li John Hopfield ve Kanadalı Geoffrey Hinton, 2024 Nobel Fizik Ödülü’nün sahibi oldu. Bilim insanları yapay sinir ağlarıyla makine öğrenimini mümkün kılan keşifleri nedeniyle bu ödüle değer görüldü.  

dünya

Fotoğraf: Sylvain Rostaing / Depo Photos

İsrail ordusunun Lübnan’a yönelik hava ve kara saldırıları sürüyor. Lübnan’ın güneybatısında bir kara operasyonu başlatıldığını açıklayan İsrail ordusu, harekâtın ‘sınırlı, yerelleştirilmiş ve hedefli’ olduğunu öne sürüyor. Benzer bir operasyon Lübnan’ın güneydoğusunda da hayata geçmişti. Öte yandan İsrail, pazartesi günkü hava saldırılarında Hizbullah’ın lojistik merkezler komutanı Süheyl Hüseyin'in öldürüldüğünü savundu. Hüseyin, örgütün en yüksek askerî organı olan Cihat Konseyi'nin de üyesiydi. Konuyla ilgili Hizbullah’tan henüz bir doğrulama yayınlanmadı. Bu arada İsrail ordusu, Lübnan’a yakında denizden de saldırıların başlayacağını açıkladı. Bu bağlamda Lübnanlılara ülkenin güneyinde denize girmemeleri, plajlara yaklaşmamaları veya balıkçılık gibi faaliyetlerde bulunmamaları yönünde uyarılar yapıldı. İsrail saldırıları sonucu Lübnan'da şu ana kadar 1.2 milyon kişi yerinden edildi.

• Hizbullah’ın 2 numaralı ismi Şeyh Naim Kasım, örgütün yönetici kadrosundaki açık pozisyonları doldurduklarını açıkladı. 27 Eylül'de İsrail saldırısında öldürülen Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ile birlikte örgüt son bir yılda 20'ye yakın yöneticisini kaybetmişti. Kasım, yeni yönetimdeki isimlerin ise ilerleyen bir zamanda açıklanacağını duyurdu. Kasım ayrıca İsrail'in Hizbullah'ın savaşma kabiliyetinin azaldığı yönündeki iddialarını reddetti: "Savaş ne kadar uzun sürerse, İsrail kendini o kadar derin bir belanın içinde bulacak." Bu arada ABD’de kasım ayında düzenlenecek başkanlık seçiminde Cumhuriyetçilerin adayı eski başkan Trump, Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırılarıyla ilgili “O gün yaşanan kâbusu hiçbir zaman unutmayacağız. 7 Ekim saldırısı ben başkan olsaydım asla yaşanmazdı” dedi.

ABD ordusu tarafından öldürülen eski El Kaide lideri Usame Bin Ladin’in 43 yaşındaki oğlu Ömer’in Fransa’ya girişi, mahkeme kararıyla yasaklandı. Ömer Bin Ladin, 2016 yılından bu yana bir İngiliz vatandaşının eşi olarak Normandiya kıyılarındaki Orne kentinde yaşıyordu. İçişleri Bakanı Bruno Retailleau, Ömer Bin Ladin’in geçen yıl sosyal ağlarında terörizmi savunan yorumlar yayınladığını belirtti. 2021’de Le Point dergisine konuşan Ömer Bin Ladin, babasıyla tamamen farklı fikirlerde olduğunu söylemişti: “Çünkü ben saldırgan bir insan değilim. Bunu asla yapamazdım.”

ABD’nin Florida eyaleti ve çevresi, hızı saatte 250 kilometreye ulaşan Milton Kasırgası’na hazırlanıyor. Florida'nın batı sahilinin neredeyse tamamı için kasırga uyarısı yapıldı ve 1 milyondan fazla insana, günlerce sürebilecek potansiyel hasar ve elektrik kesintileri nedeniyle evlerini tahliye etmeleri tavsiye edildi. Milton Kasırgası Meksika Körfezi'ni boydan boya geçerken 3.3 milyon nüfuslu Tampa'nın Belediye Başkanı Jane Castor, “Eğer kalmayı seçerseniz öleceksiniz” dedi.

Almanya’da geçen yıl köpek vergisinden 421 milyon euro gelir elde edildi. Bu, bir önceki yıla oranla yüzde 1.6, son 10 yılda ise yüzde 41’lik bir artış anlamına geliyor. 2023 yılı itibarıyla Almanya'daki hanelerde yaklaşık 10 milyon 500 bin köpek bulunuyor. Köpek besleyenlerden ne kadar vergi alınacağına yerel yönetimler karar veriyor. Ödenen verginin yüksekliğinde, evlerdeki köpek sayısı veya köpeğin ırkı rol oynuyor.

ekonomi

Türkiye’de nüfusun en zengin yüzde 1’lik kesimi, millî gelirin yüzde 14.6’sına sahip. Türkiye bu oranla gelir eşitsizliği konusunda Avrupa’da lider. İkinci sıradaki Bulgaristan’da bu oran Türkiye’nin neredeyse yarısına denk gelen yüzde 7.4. Üçüncü sırada ise yüzde 7.1 ile Danimarka bulunuyor. Zenginlerin millî gelirden aldığı payın en düşük olduğu Avrupa ülkeleri ise yüzde 2.3 ile Slovakya, yüzde 3 ile Estonya ve yüzde 3.4 ile Romanya.

Asgari ücretin alım gücü ekim ayında 12 bin 514 liraya düştü. Temmuz ayında 12 bin 500 liraya yükseltilen en düşük emekli aylığı da üç ayda 1.024 lira eriyerek 11 bin 476 liraya geriledi. Asgari ücretin dokuz aydaki erimesi ise 4 bin 488 lira. 

En yoksul yüzde 20’lik kesimin eğitime ayırdığı pay 2002 ile 2023 yılları arasında yüzde 0.5’in altında kaldı. En zengin yüzde 20’lik kesimde yüzde 4’ün üzerinde olan bu pay, 2019 sonrasında yüzde 1.5’in altına geriledi. 

Altın eylül ayında yatırımcısına en çok kazandıran araç oldu. TÜİK’e göre aylık en yüksek reel getiri yüzde 3.04 ile külçe altında, ardından yüzde 0.32 ile brüt mevduat faizinde kaydedildi. Öte yandan euro, dolar, DİBS ve BIST100 ise yatırımcısına kaybettirdi.

📝 Şeref Oğuz’un yazısı: “Öneri net; hazır konut piyasası bu kadar durgun, altın da böylesi canlı iken bunu ekonomik fırsata çevirebiliriz. ‘Ey vatandaş aldığın konutun %25-30’unu yastık altı altınını getirerek öde, Merkez bu altını alsın rezervlerini artırsın. Sonra sana da 10-15 yıllık konut kredisini sübvansiyonlu vereyim.’”

Türkiye’de eylül ayında tüketim ithalatı ilk kez yatırım ithalatının gerisinde kaldı. Yılın ilk dokuz aylık döneminde tüketim malı ithalatı geçen yıla kıyasla yüzde 13.5 artışla 38.8 milyar dolar iken yatırım malı ithalatı yüzde 1.2 azalarak 37.8 milyar dolarda kaldı. Tüketim malı ithalatındaki artışın ana nedeni otomobil ithalatı.

Resmî Gazete’de yayımlanan karar doğrultusunda tıbbi cihaz sektöründe onaylanmış kuruluşlara, iş ve hizmet sözleşmelerini döviz cinsinden yapabilme istisnası getirildi.

Futbol, basketbol ve voleybol branşlarındaki 400 sporcunun son üç yılda yaklaşık 5 milyar lira ücret gelirini beyan dışı bıraktığı ve 100 sporcunun da beyanname vermesine rağmen ücret gelirini bildirmediği belirlendi. Söz konusu sporcuların ‘izaha davet edileceği’ açıklandı.

Alaattin Aktaş’ın yazısı: ‘TÜFE’deki 5’li kodların tanımı niye değiştirildi?’

Çin Ticaret Bakanlığı, Türkiye’yi Çin’de üretilen elektrikli araçlara getirdiği ek vergilerle ‘ayrımcı önlemler’ almak ve DTÖ kurallarını ihlal etmekle suçladı.

❌ Tarım ve Orman Bakanlığı’nın içerisine ‘tohum yağları’ karıştırılan ve ‘uygunsuz’ bulunan zeytinyağı ürünleri listesi.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Türkiye Basketbol Federasyonu’nun (TBF) Ankara’da düzenlenen Olağan Genel Kurulu’nda mevcut TBF Başkanı Hidayet Türkoğlu koltuğunu korudu. Türkoğlu, 165 oyun 133'ünü alarak yeniden başkanlığa seçildi. Rakibi Efe Aydan ise 29 oyda kaldı.

Spor ekranı: Fethiyespor-Düzcespor (19.00/A Spor), Türk Telekom-Cedevita Olimpija (19.30/TRTSpor Yıldız), Galatasaray-CEZ Nymburk (20.00/TRTSpor), Beşiktaş-Hapoel Tel Aviv (21.00/TRTSpor Yıldız).

kapsül öneriyor

📺 İzmir Kemalpaşa’da ayağı kırılan bir geyik, bir fabrikaya sığındı.

Caribou albümü (2014): ‘Our Love’

Cinsel iktidarsızlık sorunu olan erkeklere keçi testisi naklederek servet sahibi olan John Brinkley’in hikâyesi. 

İstanbul Yeniköy’de ‘Kalispera’ adlı meyhaneyi işleten Vasilis Karampeli anlatıyor: ‘Meyhane kültürü’

Mimar Cem Sorgu, Beşiktaş’taki Barbaros Meydanı’nı anlatıyor: ‘Çok kimlikli bir merkezin değişim süreci’

Anadolu Efes forması giyen basketbolcular Shane Larkin ve Elijah Bryant’ın, eski takım arkadaşları Bryant Dunston’ı konuk ettiği Off the RECourt bölümü: ‘The Master of Blocks’ 

günün sözü

“Kucağıma alayım, düşmesin yeter ki."

Tekirdağ Malkara’da beyin kanaması geçirdiği ve cinsel istismara uğradığı belirlenen iki yaşındaki Sıla Yeniçeri’nin cenazesini alan teyzesi Aslı Tatar.