Sayı: 1.174 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.703 kelime)

🌤️ Hava durumunda önemli bir değişiklik yok. Tüm yurtta parçalı bulutlu bir hava bekleniyor. 

$: 34,21 📉 €: 37,50 📉 BIST100: 9.132 📈 ₿: 62.294 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, ürünlerinde domuz eti tespit edildiği bakanlık raporlarına yansıyan zincir restoran Köfteci Yusuf var. 

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Günah keçisi

Türkiye’de günden güne artan kadın cinayetleri gündemdeki yerini koruyor.

Görüntülü ve yazılı mesajlaşma platformu Discord’a erişim engeli getirildi. İstanbul’da yaşanan iki cinayetin ardından platformu kullanan kız çocuklarının bir grup tarafından tehdit, şantaj, zorbalık ve cinsel istismara maruz kaldığı iddiaları yayılmıştı. İçişleri Bakanı Yerlikaya, iddiaya konu olan videonun incelendiğini ve ‘kurgu’ olduğunu söylemişti.

Yerlikaya, Discord ve anlık mesajlaşma uygulaması Telegram'da suç unsuru teşkil eden içerikler paylaştığı tespit edilen ve reşit olmayan dört kişinin ‘muhafaza altına alındığını’ duyurdu. Şüphelilerden birinin ‘çocuk müstehcenliği, polise ve şehitlere hakaret, dinî değerleri aşağılayıcı’ paylaşımlar yaptığı belirtildi.

Hükümet, kadın ve çocuklara yönelik şiddet ve istismar suçlarına yönelik infaz yasası değişikliğini, 10. Yargı Paketi ile Meclis gündemine getirmeye hazırlanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, partisinin Meclis grubunda bugün yaptığı konuşmada, "İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmemizin kadın haklarına en ufak bir menfi etkisi olmamıştır. Kadını, çocuğu, aileyi mahveden evdeki şiddetin sebeplerinin en başında alkol geliyor” dedi. Türkiye, ilk imzacısı olduğu, ‘toplumsal cinsiyet eşitliği’ ilkesine dayanan sözleşmeden Mart 2021’de ayrılmıştı. 

Hürriyet’inn kulis haberine göre, Adalet Bakanlığı ‘kimyasal hadım’ uygulaması için çalışma yapıyor.

Discord nedir?

ABD merkezli Discord’un aylık 150 milyondan fazla kullanıcısı bulunuyor. Üyeler, 'sunucular' vasıtasıyla kendi topluluklarını yaratabiliyor ve bu sunucularda paylaşımlar yapabiliyor. Ağırlıklı olarak oyunseverlerin kullandığı platform, iş dünyasında da iletişim için tercih ediliyor. Platform, ‘uygunsuz içeriklerin kaldırılmaması’ nedeniyle Rusya’da da dünden bu yana erişime engelli.

‘Ankara Gar Katliamı’nda hayatını kaybedenler için saldırının gerçekleştiği Ankara Garı’nda anıt açıldı. CHP ve ABB’nin düzenlediği açılışa, 10 Ekim Barış Derneği ve anıtın heykeltıraşı Metin Yurdanur katılmadı. Dernek, ‘muhatap alınmadıklarını’ söyleyerek yarın 10.04’te anma yapılacağını duyurdu.

İzmir Kemalpaşa’da yaralı hâlde bir fabrikanın bahçesine sığınan geyiğin ateşli silahla vurulduğu belirlendi. 4-5 yaşlarında olduğu tahmin edilen kızıl geyik, İzmir BB'ye ait Doğal Yaşam Parkı’ndaki klinikte tedavi ediliyor. 

politika

Fotoğraf: Depo Photos

Cumhurbaşkanı Erdoğan, MHP lideri Bahçeli’nin DEM Parti’ye yönelik ılımlı mesajlarını ‘çok anlamlı’ bulduğunu belirterek “Kobani olaylarına dair samimi bir muhasebe yapılmasını önemsiyoruz. Böyle bir tavrın yumuşama iklimine katkı sunacağı açıktır” dedi. CHP lideri Özel, Erdoğan’ı Meclis oturumunda ayakta karşılamasına ilişkin soruya “Kaybediyorsak ben kaybediyorum. Bedeli ben ödeyeceğim. Eylül ayı anketinde, dokuz anketin ortalamasına göre 3 puan öndeyiz" yanıtını verdi. 

TBMM Genel Kurulu, İsrail gündemiyle ‘kapalı oturum’ düzenledi. Tutanakların ve özetlerin, 10 yıl sonra yayımlanacağı oturumda, Dışişleri Bakanı Fidan ve Millî Savunma Bakanı Güler, milletvekillerine bilgi verdi. Oturuma katılmayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail’in Türkiye’yi de hedefleyebileceğini söylemişti. Oturum sonrası konuşan CHP lideri Özel, “Erdoğan, o lafı, hayat pahalılığı konuşulmasın diye ortaya attı. Bilmediğiniz bir şey söylemediler” dedi. 

Murat Yetkin’in yazısı: “Denklem açık: Erdoğan yeni Anayasa ile bir (belki iki) kez daha Cumhurbaşkanı seçimine aday olmak istiyor.”

CHP'li vekil Murat Bakan, aldıkları bilgiye göre, her gün İran sınırından 250-300 Afganın yasadışı yollarla Türkiye'ye girdiğini söyledi.

kültür - yaşam

Fotoğraf: İbrahim Öner / Depo Photos

Türkiye denizlerinde en sık görülen yunus türü afalinaların sayısı özellikle İstanbul boğazında azaldı. Ayrıca Boğaz’da yeterli balık olmaması ve su altı gürültüsü gibi tehditler nedeniyle normalde iri olan yunusların çok zayıfladığı tespit edildi. Öte yandan Deniz Memelileri Araştırma Derneği’ne göre Akdeniz’de görülen bazı balina ve yunus türlerine de yıllardır rastlanmıyor.

Konya’da Euscorpius türü yeni bir akrebin daha keşfedilmesiyle Türkiye’deki akrep türü sayısı 49’a yükseldi. Prof. Dr. Ersen Aydın Yağmur, eşi Gülhanım Yağmur’un ismini akrebe verdi ve böylece yeni tür literatüre ‘Euscorpius gulhanimae’ olarak geçti.

Son dönemde yapılan araştırmalar gençler arasında kanser türlerinin yaygınlaştığını gösteriyor. 50 ülkeyi kapsayan bir araştırmanın sonucuna göre 14 ülkede yaşlılarda kanser görülme oranı önceki yıllara kıyasla sabitken gençlerde artıyor. Artış eğilimi en çok meme kanserinde gözlemleniyor. 50 yaşından önce meme kanserine yakalananların oranı son 10 yılda her yıl başına yüzde 1.4 arttı. Bir başka çalışmada ise 1990-2019 arasında genç yaşta baş gösteren kanser vakalarındaki artış yüzde 79 olarak belirlendi. Uzmanların bir halk sağlığı krizinin eşiğinde olmak diye tanımladığı bu süreçte, obezite ve azalan uyku süresi ile düşen uyku kalitesinin etkili olduğu düşünülüyor.

dünya

Fotoğraf: Sylvain Rostaing / Depo Photos

İsrail ordusunun Lübnan’a yönelik sürdürdüğü hava ve kara saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı en az 1.400’e yükseldi. Başta ülkenin güneyi olmak üzere toplam 1.2 milyon kişi saldırılar nedeniyle yerinden edildi. İsrail ordusu, 100 yeni yerleşim yerinin daha boşaltılmasını talep etti. Birleşmiş Milletler, ülkedeki her dört kişiden birinin, askerî harekat nedeniyle tahliye uyarısı yapılan bölgede kaldığını duyurdu. İsrail ordusu ayrıca kara operasyonuna katılan asker sayısını 15 bine çıkardı. Öte yandan Lübnan’da bulunan ve Dışişleri Bakanlığı’na başvuran Türkler, bugün deniz yoluyla ülkeden tahliye edilmeye başladı.

ABD’de 3 milyondan fazla kişinin yaşadığı Florida'daki Tampa Körfezi bölgesine hızla yaklaşan Milton Kasırgası’nın büyük hasara neden olması bekleniyor. Bölgeyi 12 gün önce vuran Helene Kasırgası’nın neden olduğu enkaz da henüz kaldırılmış değil. Saatte 230 kilometre rüzgar hızına sahip kasırga nedeniyle Florida'nın batı kıyılarının neredeyse tamamı kasırga ya da tropik fırtına uyarısı altında bulunuyor. ABD lideri Biden da kasırga nedeniyle Almanya ve Angola'ya yapacağı ziyaretleri erteledi.

Brezilya Yüksek Mahkemesi, ülkede geçen ağustos ayında erişime engellenen Twitter’ın (X) yasağını kaldırdı. 215 milyon nüfuslu ülkede Twitter’ın 22 milyondan fazla kullanıcısı bulunuyor. Platform, hükümetin 2022 Brezilya Başkanlık seçimleri hakkında yanlış bilgi yaydığını söylediği bazı profilleri engellemeyi reddetmesi üzerine yasaklanmıştı. Twitter’ın Brezilya’nın tüm taleplerini yerine getirmesinin ardından ise platforma erişim yeniden açıldı. Bu talepler arasında belirli hesapların platformdan bloke edilmesi, ödenmemiş para cezalarının ödenmesi ve ülkeye yasal bir temsilci atanması yer alıyordu.

İngiltere iç istihbarat servisi MI5’ın Başkanı Ken McCallum, Rusya’nın en büyük dış istihbarat servisi GRU’nun, İngiltere ve Avrupa sokaklarında kargaşa çıkarmak için faaliyet hâlinde olduğunu savundu. MI5, İran'ın da 2022'den bu yana istihbarat faaliyetlerini yoğunlaştırdığını, 2022'den bu yana 20 komplo girişimine yanıt verdiklerini de duyurdu. Ancak güvenlik tehditlerinin başında hâlen radikal İslamcılığın olduğunu belirten MI5, ikinci sıraya ise aşırı sağcı terörizmi koyuyor.

Almanya, Ortak Avrupa İltica Sistemi'nin (GEAS) ülkedeki havaalanlarında en kısa zamanda uygulanmaya alınması için Avrupa Birliği Komisyonu’na başvuruda bulundu. GEAS’ın devreye girmesiyle birlikte iltica hakkı tanınma oranı yüzde 20'nin altında olan ülkelerden gelenlerin yanı sıra kamu güvenliğine tehdit oluşturduğu düşünülen kişiler, başvuru yapmak istedikleri ülkeye giriş öncesinde sınır prosedürüne tabi tutulacak. Türkiye'den gidenlerin iltica başvurularının toplam tanınma oranı bu yıl yüzde 9.6 oldu. Bu da, GEAS’ın Türkiye’den Almanya’ya gidenleri etkileyeceği anlamına geliyor. AB üyesi devletler GEAS’ı 2026’nın haziran ayına kadar ülkelerinde hayata geçirmek zorunda.

İtalya Başbakanı Meloni, ‘deepfake’ yöntemiyle yaratılan porno videolarıyla ilgili davada verdiği ifadede, yaşadığı durumun kadına karşı şiddet teşkil ettiğini söyledi. Sanıklardan 100 bin euro tazminat talep eden Meloni, tedbir alınmadığı hâlde gelecekte çocukların da bu durumları yaşayabileceğini belirtti: “Bu yüzden de bu savaşı vermeyi sorumluluğum olarak görüyorum. Muhtemelen daha sert yasalara ihtiyaç olacak.” Dava, tanıkların dinlenmesi için 12 Şubat 2025 tarihine ertelendi.

ekonomi

Fotoğraf: Cumhur Yetmez / Depo Photos

Konut fiyatları son yedi yılda yüzde 1.158, bir diğer deyişle yaklaşık 12.5 kat arttı. BETAM’ın raporuna göre Eylül 2017’de 2 bin 363 lira olan metrekare fiyatı Ağustos 2024’te 29 bin 732 liraya yükseldi. 2017’de 236 bin 328 liraya alınabilen 100 metrekarelik bir evin güncel değeri 2 milyon 973 bin 155 lira. Bu da konutu, altından sonra en değerli yatırım aracı hâline getiriyor. O dönemde ev almak yerine aynı tutarda yapılmış altın yatırımının bugünkü değeri 4.3 milyon lira, döviz yatırımı 2.6 milyon lira, borsa yatırımı 2.2 milyon lira, mevduat yatırımının değeri ise 892 bin lira. 

Türkiye’de eylül ayında kira fiyatları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 46 arttı. 10 ilde 100 metrekarelik evlerin ortalama fiyatı asgari ücreti aştı. İstanbul’da söz konusu evlerin ortalama kira bedeli 24 bin 900 lira iken Muğla’da 24 bin 200, İzmir’de 21 bin 600, Çanakkale’de ise 21 bin 400 liraya yükseldi. Asgari ücreti aşan kira bedelleri diğer illerde şöyle: Antalya’da 18 bin 800 lira, Aydın’da 18 bin 500 lira, Edirne’de 18 bin 100 lira, Ankara’da 17 bin 700 lira, Bartın ve Tunceli’de 17 bin 100 lira.

Türkiye’de erkeklerde emeklilik sonrası ömür beklentisi 18.1 yıl, kadınlarda ise 23.6 yıl ile OECD ortalamasının altında. Çalışma Ekonomisi profesörü Aziz Çelik: “Emeklilikte beklenen ömür bütün dünyada artıyor. Artması da gerek. İnsanlar neden bir ömür boyu şirketler için çalışsın?”

📝 Noyan Doğan’ın yazısı: ‘Grip aşısını SGK karşılıyor mu?’

Bu gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere motorinin litresine 1.55 lira zam geldi. Perşembe gece yarısı da benzine 1.26 liralık zam bekleniyor.

İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekip Agdaviç, Türkiye’deki düşük doğurganlık hızı oranlarına işaret ederek “Böyle bir durumda göçmene ihtiyacımız var mı deme lüksümüz olamaz” dedi.

Koç Holding, ABD merkezli Forbes’un ‘Dünyanın En İyi İşverenleri’ listesinde sekizinci kez Türkiye’nin en iyi işvereni oldu. Holdingin, 850 işverenin yer aldığı listedeki sıralaması ise 118. Sabancı Holding aynı listede 195., THY 301., Yapı Kredi 383., İş Bankası 795., Turkcell ise 803. sırada yer alıyor. Listenin ilk üç sırasında Microsoft, Alphabet ve Samsung var.

ABD’li uçak üreticisi Boeing’in grevdeki çalışanları, şirketin yüzde 30’luk zam teklifini kabul etmedi; şirket, sendikayla görüşmelere son verdiğini duyurdu. Grev dördüncü haftasına yaklaşırken işçilerin talebi yüzde 40 zam ve emeklilik haklarının iyileştirilmesi.

ABD’de Google’ın piyasadaki tekel konumuna karşı süren bir davada Adalet Bakanlığı, mahkemeden şirketin iş kollarını ayırmasını isteyebilir. Bakanlığın önerisi, Chrome tarayıcısı ve Android işletim sistemi gibi iş kollarıyla hâlihazırda tekel oluşturan Google’ın ana şirketi Alphabet’in, yapay zekâ alanındaki genişlemesinin de durdurulması gerektiği yönünde.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

İngiltere Premier League ekiplerinden Liverpool’daki dokuz yıllık macerasının ardından teknik direktörlük kariyerini noktalayan Jürgen Klopp, Red Bull’da ‘Küresel Futbol Başkanı’ pozisyonuna getirildi. Yeni yılla birlikte görevine başlayan Klopp’un sözleşmesinde Almanya Millî Futbol Takımı'ndan teklif gelmesi hâlinde görevinden ayrılabileceğine dair özel bir madde bulunuyor.

NBA’de takım yöneticileri anketine göre son şampiyon Boston Celtics, yeni sezonun da şampiyonluk için en büyük adayı konumuda. 30 takımın yöneticileriyle yapılan geleneksel sezon başı anketine göre yöneticilerin yüzde 83’ü Celtics’in yeniden şampiyon olacağı görüşünde birleşti. Celtics’i yüzde 12’le Oklahoma City Thunder ve yüzde 3’le Dallas Mavericks takip etti.

Spor ekranı: Tofaş-Keravnos Strovolou (20.00/TivibuSpor 2), FMP-Manisa Basket (21.00/TivibuSpor 3), Zaragoza-Bursaspor (21.00/TivibuSpor 4), Gran Canaria-Bahçeşehir Koleji (22.00/TRT Spor)

kapsül öneriyor

Kapsül’ün araştırması: ‘Versay Kadınlar Yürüyüşü’

Metronomy’nin teklisi (2024): ‘Contact High’

Eylem Ümit Atılgan’ın yazısı: ‘Gemi Batıyor, Seyrediyorlar: Kadınlar Öldürülürken Seyir ve Seyran’

‘İzmir Spor Zirvesi’nde Mustafa Denizli, Fatih Terim ve Şenol Güneş, gazeteci Şansal Büyüka’nın sorularını yanıtlıyor: “Haftanın yedi günü maç izleyen bir ülke olmaz.” 

Bozcaada Uluslararası Ekolojik Belgesel Festivali’nin koordinatörü yönetmen Ethem Özgüven anlatıyor: “Ekoloji, çok farklı ideolojileri bir araya getirebilecek bir kavram.”

İstanbul İletişim Enstitüsü ve Konda Araştırma’nın Türkiye’deki çevrimiçi haber tüketimin üzerine hazırladığı anket.  

günün sözü

“Yaşamak güzel fakat sağlıklı yaşamak ve yaş almak her şeyden daha güzel.”

Meclis Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmasında peruğunu çıkararak meme kanseri olduğunu açıklayan CHP'nin Tekirdağ milletvekili Nurten Yontar.