Sayı: 1.178 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.420 kelime)

🌦️ Marmara’nın doğusu, Karadeniz kıyıları ve Doğu Anadolu’da yağış görülebilir. Diğer bölgelerde parçalı bulutlu bir hava bekleniyor. 

$: 34,22 📉 €: 37,33 📉 BIST100: 8.860 📈 ₿: 65.982 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, künefe, fıstık kreması ve çikolata kaplamasından oluşan  'Dubai çikolatası' var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Dar vergili sermaye

Ücretli ve maaşlı çalışanların ödediği vergi, şirketlerin vergilerini aştı. Geçen yıl şirketlerin ödediği kurumlar vergisi, gelir vergisinden 26 milyar lira daha fazla iken bu yıl 344 milyar lira altında kaldı. Bir diğer deyişle sermaye daha az vergi ödeyerek buradan 370 milyar lira kazanç elde etti.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın eylül ayı verilerine göre bu yılki bütçe gelirleri geçen yılın ilk dokuz aylık dönemine kıyasla yüzde 88.5, bütçe giderleri ise yüzde 63.4 arttı. Giderlerde faiz ödemeleri dikkat çekiyor. Geçen yıla kıyasla faiz ödemeleri yüzde 94 artarken vergi gelirlerinin beşte biri faize gidiyor.

Bütçe gelirinde KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerin payı yüzde 60’ı aştı. Dolaylı vergilerden elde edilen gelir de geçen yıla kıyasla yüzde 85 artarak 2 trilyon liraya ulaştı.

Şirketlerden alınan kurumlar vergisi tutarı geçen yıla kıyasla yüzde 37.7’lik artışla resmî enflasyonun bile altında kaldı. Buna karşın ücretli ve maaşlılardan alınan doğrudan gelir vergisi tutarı ise yüzde 120 arttı.

Öte yandan mali müşavirlerin yüzde 88’i Türkiye’de adil bir vergi sisteminin olmadığını düşünüyor. Ülke genelinde 10 kentte anket yapan Ulusal Vergi ve Muhasebe Araştırmaları Derneği, son beş yılı ‘Cumhuriyet döneminin vergide en adaletsiz dönemi’ olarak tanımlıyor.

Vergide adalet tartışmasını alevlendiren ‘Savunma Sanayi Destekleme Fonu’ düzenlemesi ertelendi. AKP’nin savunma projelerine ilave kaynak yaratılması gerekçesiyle Meclis’e sunduğu kanun teklifinde, limiti 100 bin lira üzerindeki kredi kartlarından noter işlemlerine dek bir ‘katkı payı kesintisi’ yer alıyordu. Hükümet, ‘teklifi daha detaylı ele almak ve 2025 bütçe komisyonuna getirmek üzere’ bu kararı aldıklarını açıkladı. 

Cumhurbaşkanı yardımcısı Yılmaz, buradan elde edilecek 70 milyar lira üzerindeki gelirin ‘tek bir kuruşunun bile bütçeye gitmeyeceği’ garantisini vermeye çalışırken Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek de bunun bütçe açığını azaltma yönünde bir proje olmadığını savunmuştu: “Ben de bütçe dışı fonları ilkesel olarak doğru bulmuyorum. Ama bazı fonlar ihtiyaç. Bu paket tamamen Savunma Sanayi Fonu'na gidecek. Bu konuda milletimizin hiçbir endişesi olmasın.”

Dahası

5 milyon lira ve üzerinde kesinleşen vergi ve cezası bulunan mükelleflerin isimleri 15-31 Ekim tarihlerinde Türkiye genelindeki vergi dairelerindeki ilan panolarından duyurulacak. Söz konusu listeler 1-15 Kasım arasında da Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde yayınlanacak. 

Van'da 18 gündür aranan üniversite öğrencisi Rojin Kabaiş’in cansız bedeni Van Gölü sahilinde bulundu. Öğrenci yurdundan akşam saatlerinde ayrıldıktan sonra son kez sahile yürürken görülen Kabaiş’in telefonu ve diğer eşyaları göl kıyısında bulunmuştu.

Kamu okullarında çalışan kadın öğretmenlere 'kıyafet dersi' verilecek. İstanbul’daki ilçe eğitim müdürlükleri bu kapsamda, AKP'li vekil Ayşen Gürcan’ın yönetiminde olduğu 'Enstitü Sosyal' ile protokol imzaladı. İlk olarak Beykoz'daki okullara giden yazıda, 'Etkili Öğretmenlik için Dış Görünüm ve Giyim Kodları' dersine katılmak isteyenlerin form doldurması istendi.

Ankara JİTEM Davası’nda tüm sanıklar hakkında verilen beraat kararı, Yargıtay tarafından onandı. Kamuoyunda ‘faili meçhul cinayetler davası’ olarak bilinen davada, eski bakan Mehmet Ağar’ın yanı sıra Korkut Eken ve İbrahim Şahin’in de olduğu isimler yargılanıyordu.

İstanbul Esenyurt'ta Haramidere bölgesini kapsayan imar planı ve ruhsat iptal edildi. Değeri 50 milyar doların üzerinde olduğu değerlendirilen bölgede yaklaşık 80 bin kişi yaşıyor. İBB, Esenyurt'ta alınmış herhangi bir yıkım kararı bulunmadığını açıkladı.

📺 RTÜK’ün lisans iptali kararı verdiği Açık Radyo’nun kurucusu Ömer Madra anlatıyor: “Fazla bir karamsarlık yok. Bunu susturamazlar.”

politika

Fotoğraf: Depo Photos

MHP lideri Bahçeli, “Buyursun terörün bittiğini, örgütünün tasfiye edileceğini tek taraflı ilan etsin” sözleriyle PKK lideri Öcalan’a çağrı yaptı. DEM Parti grubuyla tokalaşması için “Uzattığım el, samimi ve iyi niyetli bir eldir” diyen Bahçeli, “Bu eli sabote etmeden alması herkesin hayrınadır” diye konuştu. TBMM’de başkanvekili olarak oturumu yöneten DEM Parti vekili Sırrı Süreyya Önder, ‘barışa gönül indiren’ olarak tanımladığı Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Bahçeli’ye teşekkür etti. 

Bahçeli’nin yaptığı çağrının Öcalan’la diyalog kanalı açılması hâlinde muhataplarına ulaşabileceğini söyleyen DEM Parti eş başkanı Bakırhan, “CHP’nin Kürt meselesinin demokratik çözümünde çok önemli rol oynayabileceğini belirtmek istiyorum” dedi.

İki isme de yanıt veren CHP lideri Özel, “Ne Devlet Bey’in bizi hapsettiği yerde, ne Tuncer Bakırhan’ın işaret ettiği istikametteyiz” dedi. Özel’in gelecek hafta Diyarbakır, Batman, Mardin, Şırnak, Hakkâri ve Van’ı ziyaret etmesi bekleniyor.

DEM Parti’nin eş genel başkanları ve Van milletvekili Pervin Buldan, yarın (16 Ekim) Edirne Cezaevi’nde tutuklu siyasi Demirtaş’ı ziyaret edecek. 

Anayasa Mahkemesi, Diyarbakır'da görülen davada, 'Bijî Serok Apo' ile 'PKK halktır halk burada' sloganlarının 'düşünce ve ifade özgürlüğü' kapsamında olduğuna karar verdi.

Murat Sevinç’in yazısı: ‘Muhalif siyasetçiler halktaki bezginliğin ölçüsünü kavrayamıyor!’

Orhan Bursalı’nın yazısı: “Akıllarına gelen, Davutoğlu zamanında Daron Bey’e Avrupa’da büyükelçilik önermekti.”

kültür - yaşam

Fotoğraf: Cole Wilson / The New Yorker

Dünyadaki en iyi 100 pizzacının 7’si ABD New York’ta bulunuyor. İtalya merkezli pizza rehberi 50 Top Pizza’nın listesine göre pizzanın başkenti sayılabilecek Roma, listede 6 pizzacı ile ikinci sırada. Öte yandan Google Trends verilerine göre, son beş yılda internette en çok pizzacı araması yapılan şehir ABD Philadelphia iken ikinci ve üçüncü sırada İtalya’nın Napoli ve Torino şehirleri geliyor. Dördüncü sırada yine bir ABD şehri olan Columbus yer alırken beşinci sırayı ABD Boston ve İtalya Roma paylaşıyor. İlk 10’da ABD ve İtalya dışında yalnızca Danimarka Kopenhag yer alıyor. ABD’nin söz konusu listelerdeki konumunda ülkedeki büyük İtalyan nüfusu etkili.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi’nde ‘Yasaklı Kitaplar Sergisi’ düzenleniyor. İfade özgürlüğü kapsamında resim, seramik, heykel, fotoğraf ve kolaj eserlerinden oluşan diğer sergiler de 1 Kasım’a kadar ziyaret edilebilecek.

Yalçın Bayer’in yazısı: “Palamut yeniden kendini göstermeye başladı. O denli çok yakalanıyor ki tekne ağlarından taşıyor.”

dünya

İsrail, Lübnan kentlerini bombalamaya devam ediyor. (Fotoğraf: Marwan Naamani / Depo Photos)

ABD basını, İsrail ordusunun İran’a yönelik misilleme olası saldırısının petrol ya da nükleer tesisleri değil sadece askerî hedefleri kapsayacağını yazdı. Haberler, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun ABD lideri Biden’la geçen hafta yaptığı telefon konuşmasının içeriğini bilen çeşitli isimsiz ABD’li yetkililere dayandırılıyor. İran'ın saldırısı, İsrail'in Hizbullah'ın lideri Hasan Nasrallah'ı öldürmesine yanıt olarak ve İsrail ile Hizbullah arasındaki çatışmanın arttığı bir dönemde gelmişti. Kulislerde bir süredir İsrail’in misilleme saldırısının ne zaman gerçekleştirileceği konuşuluyor. Bu arada İsrail ordusunun ağırlıklı olarak Lübnan’ın güneyine gerçekleştirdiği saldırılar sürüyor.

• Birleşmiş Milletler, İsrail ordusunun Lübnan’ın kuzeyindeki Aitou köyüne düzenlediği saldırıyla ilgili bağımsız bir soruşturma çağrısı yaptı. Söz konusu bölgenin büyük bir çoğunluğu Hıristiyanlardan oluşuyor. Saldırıda, aralarında 12 kadın ve iki çocuğun olduğu 24 kişi hayatını kaybetmişti. Öte yandan BM Çocuklara Acil Yardım Fonu (UNICEF), İsrail’in saldırıları dolayısıyla Lübnan’da son üç haftada 400 binden fazla çocuğun yerinden edildiği açıkladı. Bir UNICEF yetkilisi, yerlerinden edilmiş çocukların eğitimden mahrum kaldığını ve ortada kayıp bir nesil riski olduğunu belirtti.

Afganistan’ın yönetimini elinde bulunduran Taliban, basın kuruluşlarının canlıların fotoğraflarını kullanmasını yasakladı. Uygulamasında bir zorunluluk yerine tavsiye olan yasak hakkında konuşan bir bakanlık yetkilisi, yasayı, canlıların resimsel tasvirinin şeriat yasalarına aykırı olduğu argümanıyla gerekçelendirdi. ABD’nin işgalinden önce 1996-2001 yılları arasında ülkeyi yöneten Taliban, o dönemde de Afgan medyasına canlıların fotoğraflarını yayınlamasını yasaklamıştı.

Euronews’un derlemesi: ‘Hangi AB ülkesinde göçmenler daha fazla sınır dışı ediliyor?’

Kuzey Kore, geçen hafta alınan karar sonrasında Güney Kore ile arasındaki güçlendirilmiş sınırda yer alan yolları ve demiryolu hattının kendi tarafındaki bazı kısımlarını havaya uçurdu. Patlama sonrasında Güney Kore tarafından uyarı ateşi açıldı. Kuzey Kore, geçen hafta Kore yarımadasında iki devletli bir sistem için var olan birleşme hedefini kaldırmış, iki ülke arasındaki yollar ve demiryollarını tamamen keseceğini duyurmuştu. Bu iki ülke teknik anlamda hâlen savaş hâlinde ancak 1953’te imzalanan ateşkes anlaşması çatışmaları şu ana kadar önlemiş durumda.

İtalya, ülkeye Akdeniz üzerinden giden bazı düzensiz göçmenleri daha önce yapılan anlaşma çerçevesinde Arnavutluk’a göndermeye başladı. İlk bölümünü Mısırlı ve Bangladeşlilerin oluşturduğu göçmenler sığınma başvuruları sonuçlanana kadar Arnavutluk’taki merkezlerde kalacak. Söz konusu merkezler, İtalyan yasalarına tâbi olacak ve İtalyan güvenlik görevlileri ve çalışanlar tarafından idare edilecek. Bu proje İtalya’ya yılda 160 milyon euroya mal olacak.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

A Millî Futbol Takımı, UEFA Uluslar B Ligi Grup 4’ün dördüncü maçında konuk olduğu İzlanda’yı 4-2 mağlup ederek liderliğini sürdürdü. Soğuk hava ve bozuk zemin şartlarında oynanan karşılaşmanın ilk yarısını 1-0 mağlup tamamlayan Ay-Yıldızlıların gollerini İrfan Kahveci (62. dk), Hakan Çalhanoğlu (67. dk pen.), Arda Güler (88. dk) ve Kerem Aktürkoğlu (90+5. dk) kaydetti.

Süper Lig ekiplerinin dahil olduğu Ziraat Türkiye Kupası'nda 3. eleme turu eşleşmeleri belli oldu. Maçlar 29-31 Ekim tarihleri arasında oynanacak.

Spor ekranı: Karşıyaka-AE Cholorgos Rodos (19.30/TRTSpor), JL Bourg-Türk Telekom (20.30 TRTSporYıldız), Fenerbahçe-Kızılyıldız (20.45/S Sport), Maccabi Tel Aviv-Anadolu Efes (21.05/S Sport), İspanya-Sırbistan (21.45/TV8.5), İskoçya-Portekiz (21.45/Exxen)

kapsül öneriyor

Aire Libre 105.3FM canlı kaydı: ‘Stavroz’

Sanal sergi: ‘Meşgul Şehir/İşgal İstanbul’unda Siyaset ve Gündelik Hayat, 1918–1923’

Yönetmen ve yapımcı Ömer Vargı anlatıyor: ‘Hayat, üzerinde çok düşünülecek bir şey değil'

Fas’ın güneydoğusundan fotoğraflarla: ‘Sahra Çölü'nde 50 yıldan bu yana görülen ilk sel’

Bloomberg HT’nin ‘Profil’ programı bölümü (2021): ‘Nobel ödüllü ekonomist Daron Acemoğlu hayat hikâyesini anlatıyor’

Dikmen Gürün’ün Suna Keskin portresi: ‘Tiyatroya adanmış bir yaşam’

günün sözü

“Dışarıdan gelecek saldırılara karşı bir Çelik Kubbe kuracağız… Zor bir coğrafyada yaşıyoruz. Etrafımızda savaş var. Bizim bu ülkeyi korumamız lazım.”

Erteleme kararı alınan ‘Savunma Sanayii Destekleme Fonu’na kaynak sağlamak için getirilen kanun teklifini saatler önce savunan Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek.