Sayı: 1.180 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.741 kelime)

🌦️ Yurdun kuzey ve doğu bölgelerinde aralıklarla yağış görülebilir. Yağışların Kars ve çevresinde yer yer kara dönmesi bekleniyor. Tüm yurtta sıcaklıklar önemli ölçüde düştü.

$: 34,13 📉 €: 37,08 📉 BIST100: 9.002 📈 ₿: 67.567 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, avukat sevgilisinin beş eski sevgilisini gözaltına aldırdığı iddia edilen Zonguldak Çaycuma’nın başsavcısı Yavuz Cengiz var. 

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Vergi cinneti

Asgari ücretli bir çalışan, maaşının 10’da birini yalnızca dışarıda yediği kahvaltı ve öğle yemeğinin vergisi olarak ödüyor.

İstanbul’da bir porsiyon börek ve bir meyve suyundan oluşan kahvaltı tutarı 125 lira iken vergisi 11.36 lira. Öğle yemeğinde 235 liralık ekmek arası döner ve ayranın vergisi 21.36 lira, 178 lira tutan bir kahve ve kekin vergisi ise 16.18 lira. Bir diğer deyişle böyle bir menünün sadece vergisi için günlük ayrılması gereken tutar 48.9 lira, aylık bazda ise 1.467 lira.

Öte yandan bu yılın ilk dokuz ayında ödenen vergi tutarı 5.1 trilyon liraya ulaştı. Bu, bir dakikada 13 milyon lira vergi geliri anlamına geliyor.

Sadece trafik cezalarından elde edilen gelir geçen yıla kıyasla yüzde 176 oranında arttı. Bütçede yıl sonuna kadar 20.5 milyar lira olması öngörülen trafik cezası geliri henüz yılın dokuz ayında 29.7 milyar lirayı aştı. Bu da, yalnızca trafik cezalarından günde ortalama 110 milyon 195 bin lira gelir sağlandığı anlamına geliyor. 

Buna karşın bu sürede bütçe açığı 1 trilyon liranın biraz üzerinde gerçekleşti. Aynı dönemde yalnızca faiz giderleri, toplam açığa yaklaşarak 912.7 milyar lira oldu. Ayrıca kamuda tasarruf gerekçesiyle azaltılacağı söylenen temsil ve tanıtım harcamaları şimdiden bir yıllık ödeneğin 115 milyon lira üzerine çıktı. Denetlenemeyen harcama kalemi ‘örtülü ödenek’ten yapılan harcamalar da yüzde 118 artışla 8.5 milyar liraya yaklaştı.

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, “EYT’nin etkisini çıkarırsanız bütçe açığı kalmıyor” diyerek açığın nedenini EYT olarak gösterdi. Çalışma ekonomisi profesörü Aziz Çelik ise EYT’nin maliyetinin ‘bilerek şişirildiğini’ savunarak Şimşek’e karşı çıktı:

“SGK’ya yapılan bütçe transferinin GSYH içindeki payı EYT yılı olan 2023’te bir önceki yıla göre sadece 0.6 puan artmış. Toplam bütçe transferlerinin GSYH’ye oranı 2009’a göre en düşük seviyelerinden birinde. EYT yılı olan 2023’te bütçeden SGK’ya yapılan toplam transferlerin bütçe harcamaları içindeki payı ise 13.2’den 12.9’a düşmüş. EYT’yi günah keçisi ilan etmeyin!”

Öte yandan kulis bilgilerine göre 100 bin lira ve üzeri limitli kredi kartlarından savunma sanayisine aktarılmak üzere 750 lira ‘katkı payı’ alınması, hükümetin gündeminden tamamen çıktı. AKP içerisinde ‘sahadan en çok şikâyetin vergi adaleti’ konusunda geldiği, yurttaşların ‘gerçekçi ve adaletli bir vergi sistemi’ talep ettiği konuşuluyor. Ayrıca gelecek iki ay boyunca savunma sanayisine katkı yapma konusunda halkın ikna edilmesi üzerine program kararı alındığı da öne sürülüyor.

📝 Gelir İdaresi Başkanlığı’nın açıkladığı 5 milyon lira ve üzeri vergi borcu olan 57 firma ve kişi listesi.

Manisa Soma'da sendikalı oldukları gerekçesiyle işten atılan Fernas Madencilik işçileri, Ankara’da başlattıkları açlık grevine müzakere yolunun açılması nedeniyle ara verdi. İşçiler, yarın Soma’da işverenle masaya oturacak. Kararın, DEM Parti vekili Sırrı Süreyya Önder’in, şirketin sahibi AKP’li vekil Ferhat Nasıroğlu’yla görüşmesinin ardından alındığı açıklandı. 

Suriye tarafında iki grup arasında çatışmadan seken bir roket, Kilis sınırında düştüğü mayınlı arazide yangına neden oldu. Güvenlik kaynakları, Türkiye’nin karşılık verdiği iddiasını "Birliklerimizin herhangi bir dahli yok, karşılık da verildiği doğru değil" sözleriyle yalanladı.

Resmî Gazete’de yayınlanan değişiklikle, yabancılara verilen çalışma izni muafiyetinin süresi altı aydan üç yıla çıkarıldı. İkamet izniyle Türkiye'de olan yabancıların sayısı 1 milyon 106 bin 703 kişi. Bu sayının yüzde 10’u çalışma iznine sahip. Çalışma çağında olan 1 milyon 650 bin Suriyelinin yaklaşık 77 bini SGK’lı olarak çalışıyor. 

Brezilya’nın Sao Paulo şehrinde, Türkiye’ye gönderilmek istenen bir konteyner içinde kahve çuvallarına gizlenmiş 792 kilogram kokain yakalandı. Değeri 10.5 milyon dolardan fazla olan kokainin yüklendiği Santos, Latin Amerika’nın en büyük gemi limanı.

Gezi eylemleri sırasında gözaltına alınan mimar Mücella Yapıcı ve kızı Cansu Yapıcı’yı çıplak aramaya maruz bırakan iki kadın polise, ‘görevi kötüye kullanma’ suçundan beşer ay hapis cezası verildi. Yapıcı’nın avukatı, davanın ‘işkence’ suçundan görülmesini istemişti.

TSK’nın ‘kimyasal silah kullandığı’ iddialarına yönelik değerlendirmelerinin ardından yaklaşık üç ay tutuklu kalan Türk Tabipleri Birliği’nin eski başkanı Fincancı, Millî Savunma Bakanlığı’nın açtığı davadan 50 bin lira manevi tazminat ödemeye mahkûm edildi. 

Feray Aytekin Aydoğan’ın yazısı: "'Bütçe yok!’ diyen MEB kampüs okul projesini hayata geçiriyor. MEB bir işletme gibi çalıştırılacak özel okullar açıyor.” 

Hukukçu Tolga Şirin’in yazısı: “Perinçek kararı, ‘Açık Radyo’ vakasına da uygulanır.”

politika

Fotoğraf: Depo Photos

Mardin BB Başkanı Ahmet Türk, MHP lideri Bahçeli’nin DEM Parti’ye yönelik mesajlarının ardından başlayan tartışmalara ilişkin “Sürecin ne kadar ciddi ve samimi olduğunu görmemiz gerekiyor. Eğer o samimiyeti görürsek elbette Kürtler bunu değerlendirir” yorumunu yaptı. AKP’nin genel başkanvekili Efkan Ala, "Çözüm süreci masamızda yok. O daha önce yapıldı, oldu bitti. Her seferinde aynı şeyi yapmak durumunda değiliz" dedi. Ala, 10 maddelik 'Dolmabahçe Mutabakatı' açıklandığında İçişleri Bakanı koltuğundaydı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın avukatlarına ‘hakaret’ suçlamasıyla İstanbul’da açılan davada yargılanan CHP'nin eski lideri Kılıçdaroğlu hakkında ‘zorla getirme kararı’ verildi. Ankara’da ikamet eden Kılıçdaroğlu, Şubat 2025’te görülecek duruşmayla ilgili alınan karara ilişkin 'Hodri Meydan' başlıklı bir video yayınladı. Karar, alındıktan yaklaşık 24 saat sonra kaldırıldı. 

Murat Sevinç’in yazısı: Numan Kurtulmuş hangi koşullarda, ne yaşadı?

kültür - yaşam

Fotoğraf: Flickr

İstanbul’un simgelerinden Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının TCDD’den bakanlığa devrini öngören protokolün detayları paylaşıldı. Protokole göre, arkeolojik kazıların devam ettiği Haydarpaşa ve kültür alanı olarak kullanılan Sirkeci garları 29 yıllığına bakanlığa ait olacak. Mevcut yapılar ve yeni yapılar, kira sözleşmesi kapsamında tüzel kişilere kullandırılabilecek. Bakanlık, yangın sonrası kullanılmayan Haydarpaşa’da 400 bin metrekarenin ‘arkeopark’, kalan 75 bin metrekarenin ise ‘demiryolu ve işletme alanları’ olacağını söylemişti. Kapsül Pazar’da Ufuk Tanışan’ın yazısı: ‘Sıradaki istasyon: Haydarpaşa’

İngiliz pop grubu One Direction’ın üyelerinden Liam Payne, 31 yaşında hayatını kaybetti. Arjantin’de kaldığı otelin üçüncü katından düşen Payne’in uyuşturucu ve alkol etkisinde olduğu aktarıldı. Payne, uzun süre içki problemi ve mental sağlık sorunları yaşadıktan sonra geçen yıl daha iyi hissettiğini söylediği bir video yayınlamıştı.

Yazar Reşad Ekrem Koçu’nun ‘İstanbul Ansiklopedisi’nin G harfine kadar olan 11 cildi, çevrimiçi olarak erişime açıldı.

dünya

Fotoğraf: Omar Ashtawy / Depo Photos

İsrail ordusu, Gazze’de düzenlediği bir operasyonun ardından Hamas lideri Yahya Sinvar'ı öldürmüş olma ihtimalinin kontrol edildiğini duyurdu. İsrail güvenlik kabinesi bakanları, üç Hamas savaşçısının hedef alındığı saldırıda Sinvar’ın ‘büyük olasılıkla’ öldürüldüğünü düşünüyor. Öldürülen Hamas savaşçılarının cesetlerine el koyan İsrail, Sinvar’ın kimliğini belirlemek için DNA testi yapacak. İsrail'in elinde Sinvar'ın İsrail hapishanesinde geçirdiği döneme ait DNA örnekleri bulunuyor. Hamas’tan konuyla ilgili henüz bir açıklama yapılmadı. Öte yandan İsrail’in Lübnan’ın çeşitli bölgelerine düzenlediği hava saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı en az 27’ye yükseldi. İsrail ordusu, Hizbullah'ın sivil alanlara yerleştirilmiş komuta merkezlerini ve silah tesislerini hedef aldığını öne sürüyor. Bu arada Birleşmiş Milletler Barış Gücü misyonu (UNIFIL) İsrail askerlerinin Lübnan'ın güneyindeki gözetleme kulelerine ateş açtığını açıkladı.

• ABD ordusu, Yemen'deki Husi militanlarına ait silah depolarına hava saldırıları düzenlediklerini açıkladı. Husiler, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılara başladığı zamandan bu yana Kızıldeniz’deki bazı ticari gemilere çeşitli saldırılar düzenliyor. ABD de Husilerin bu saldırılarda kullandığı silahları hedef aldığını duyurdu.

Ukrayna lideri Zelenskiy ile telefonda görüşen ABD lideri Biden, ek hava savunma kabiliyetleri, havadan karaya mühimmatlar, zırhlı araçlar ve acil askeri ihtiyaçlarının karşılanması için kritik önem taşıyan mühimmatları içeren 425 milyon dolarlık bir güvenlik yardım paketi açıkladı. Öte yandan Biden'ın önümüzdeki ay Ukrayna'ya yönelik uluslararası yardımı koordine etmek üzere Ukrayna Savunma Temas Grubu'nun sanal toplantısına ev sahipliği yapması planlanıyor.

Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İtalya’nın Arnavutluk’ta kurduğu düzensiz göçmen merkezinden övgüyle söz etti ve Avrupa’dan sınırdışı edilecek göçmen sayısının artacağını belirtti. Bunun için AB Komisyonu’na yeni bir yasal düzenleme sunulacağını vurgulayan von der Leyen, üye ülkelere gönderdiği mektupta,düzensiz göçmenlerin dönüş oranını yüzde 20 olarak verdi. Üye ülkeleri terk etmesi istenen göçmenlerin büyük bir bölümünün bunu yapmadığını kaydeden van der Leyen, “Bir ülkede haklarında dönüş kararı alınan göçmenler, dönüşten kaçınmak için başka bir yerde sistemin çatlaklarından faydalanmamalı” dedi.

İtalya’da parlamento, yurtdışında taşıyıcı annelik yapmayı evrensel suç sayan bir yasa tasarısını kabul etti. Aşırı sağ olarak tanımlanan İtalya’nın Kardeşleri Partisi’nin (FdI) bir vekili tarafından sunulan tasarı, 2004 yılından bu yana yürürlükte olan taşıyıcı annelik yasağını genişletiyor. Mevcut yasaya göre taşıyıcı annelik yapmak isteyen İtalyanlar, iki yıla kadar hapis ve 1 milyon euroya kadar para cezasıyla karşı karşıya kalabiliyor. Kabul edilen yeni tasarıyla birlikte embriyoların ya da taşıyıcı anneliğin ticaretini yapan, organize eden ya da reklamını yapan herkes 3 aydan 2 yıla kadar hapis ve en az 600 bin euro para cezasına çarptırılabilir.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Merkez Bankası politika faizini yedinci kez yüzde 50’de sabit tuttu. Politika faizi yüzde 49.38’lik eylül ayı resmî enflasyonunun üzerinde seyrediyor. Ekonomistler, faiz kararı ve PPK metni doğrultusunda faiz indiriminin yakın olmadığı konusunda ortaklaşıyor. 📝 Şeref Oğuz’un yazısı: ‘Merkez’i ciddiye alan kaldı mı?’

BESAR’ın verilerine göre ekim ayında açlık sınırı 28 bin 358 liraya yükseldi. Böylece asgari ücret, açlık sınırının yüzde 66.79 altında kaldı. Yoksulluk sınırı 77 bin 751 lira, bekâr bir çalışanın yaşama maliyeti ise 35 bin 100 lira olarak hesaplandı. Sağlıklı beslenmenin günlük maliyeti 945 lirayı aştı.

TÜİK verilerine göre eylül ayında Türkiye genelinde konut satışları geçen yıla kıyasla yüzde 37.3 artışla 140 bin 919 oldu. Bu, son iki yılın zirvesi olarak değerlendiriliyor. Ayrıca yabancılara yapılan konut satışı yüzde 31 azalarak 2 bin 22’de kaldı.

Resmî Gazete’de yayımlanan karar doğrultusunda konut veya işyeri kira bedelinin elden ödenmesi durumunda her bir tespit için kira tutarının yüzde 10’u oranında mülk sahibi ve kiracıya ayrı ayrı ceza kesilmesi yürürlüğe girdi. Tüm ödemeler banka veya PTT aracılığıyla gerçekleştirilecek. Öte yandan kesilecek ceza tutarının 5 bin liradan az olamayacağı da maddeler arasında.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

2024 Kadınlar AXA Sigorta Şampiyonlar Kupası’nda rakibi Eczacıbaşı Dynavit’i 3-1’lik setlerle mağlup eden Fenerbahçe Medicana kupaya uzandı. Geçen sezon ligde ve Kupa Voley’de mutlu sona ulaşan Fenerbahçe Medicana, her iki şampiyonluğun finalinde Eczacıbaşı Dynavit ile karşı karşıya gelmişti.

Türkiye Voleybol Federasyonu’nun 18 Ekim’deki başkanlık seçimine beklenmedik bir ismin aday olacağı öne sürülüyor. Bu isim, son yerel seçimde AKP’nin Bursa Mudanya belediye başkanı adayı olan ve seçimi CHP’li adaya kaybeden Gökhan Dinçer. Dinçer’in Bursa Büyükşehir Belediyespor’un başkanlığını yaptığı dönemde, kadın voleybolu şubesinin kapatıldığı ortaya çıktı. Bunun yanı sıra Dinçer, 2012-2016 arasında AKP Bursa Nilüfer gençlik kolları başkanlığı da yapmıştı. Kulislerdeki bu gelişme öncesinde mevcut Başkan Mehmet Akif Üstündağ’ın seçime tek aday olarak girmesi bekleniyordu.

Spor ekranı: ALBA Berlin-Fenerbahçe (20.30/S Sport), Real Madrid-Panathinaikos (21.45/S Sport2).

kapsül öneriyor

My Analog Journal seti: ‘Japanese Funk and Soul on Vinyl’ 🎧

İlk Türk korku filmlerinden biri kabul edilen Mehmet Muhtar’ın yönetmenliğini yaptığı ‘Drakula İstanbul’da’nın hikâyesi.

Gurmoss videosu: ‘İstanbul Kadıköy’deki ‘Meşhur Menemenci Cemal Polat’ın hikâyesi’ 

Mimar Tezcan Karakuş Candan’ın yazısı: ‘Berlin’de bir Bergamalı Zeus Sunağı’

Doksanlık Kaset arşivinden: ‘Türkiye dahil bazı ülkelerde televizyonda renkli yayına geçilen ilk anlar’ 

Gazeteciler Bağış Erten ve İnan Özdemir, ‘Yaz Deftere’ programında konuşuyor: ‘İzlanda-Türkiye, Atakan Karazor tartışması, Alperen Şengün’ün kontratı, Nadal’ın vedası’

günün sözü

“Böyle bir olaya tanıklık edeceğim hiç aklıma gelmezdi.”

İstanbul’da toplu taşımayı ömür boyu ücretsiz kullanma hakkı kazanan Yılmaz’ın dünyaya geldiği metrobüsün şoförü Mustafa Bozdemir.