Sayı: 1.182 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.667 kelime)

🌦️ Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde yağışlar sürüyor. Yurdun en doğusundaki şehirlerde kar yağışı görülebilir. Diğer bölgelerde ise parçalı bulutlu bir hava hâkim olacak.

$: 34,25 📈 €: 37,13 📉 BIST100: 8.654 📉 ₿: 66.907 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, 'Ergenekon Davası'nın ilk duruşmasının yıldönümünde ölen Fethullah Gülen var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Gülen’in sonu

‘FETÖ’ lideri Fethullah Gülen, ABD’de öldü. Dışişleri Bakanı Fidan, Gülen’in öldüğünü istihbarat kaynaklarının da doğruladığını söyledi. Hastanede olan 83 yaşındaki Gülen’in iki gün önce öldüğü ancak kamuoyundan saklama yolunun tercih edildiği iddia ediliyor.

VOA muhabiri Mehmet Sümer, “Cenazenin çarşamba günü yapılacağına dair bilgiler var. Pensilvanya'daki çiftlik arazi içerisine mi yoksa buraya 5 kilometre mesafede yer alan örgüte ait olan mezarlıkta mı defnedilecek, bunlar soru işaretleri” bilgisini verdi.

Türkiye, ‘darbe girişimi planlamak’ dahil olmak üzere 27 farklı suçlamadan dolayı, ABD’ye resmî olarak yedi kez Gülen’in iadesi için talepte bulunmuştu. Millî Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “Bu yapının esiri olanlar, teslim olun” denildi.

1999 yılından beri ABD'de yaşayan Gülen'in Amerika kıtasının yanı sıra Avrupa, Afrika, Asya ve Avustralya kıtalarında yapılanması bulunduğu ve 160 ülkede okullarının olduğu biliniyor.  

Darbe girişiminin ardından Balkanlar, Orta Asya ve Afrika'daki bazı okullar, Türkiye'nin girişimiyle kapatılmış ve bu okulların bir kısmı Millî Eğitim Bakanlığı’na geçmişti.

Güvenlik kaynaklarına göre, yapılanma içerisinde birden fazla güç odağı bulunuyor.

Örgütün ABD ayağını Mustafa Özcan,  Avrupa ayağını ise Abdullah Aymaz yönetiyor. Gülen'in damadı ve yakınındaki isimlerden Cevdet Türkyolu'nun da Özcan’la hareket ettiğine işaret ediliyor.

Tarikat ve cemaat yapılanmalarıyla ilgili uzmanlığıyla bilinen gazeteci Ruşen Çakır, liderlik tartışmasının bölünme yaratabileceğini düşünüyor.

Dahası

Alican Uludağ’ın Gülen portresi: ‘Kestanepazarı'ndan Pensilvanya'ya’

Ruşen Çakır ve Gökhan Bacık konuşuyor: ‘Fethullahçılığın geleceği’

Fatih Altaylı’nın yazısı: “Örgütün bir kısmı AKP’yle zaten sürdürdüğü barış görüşmelerini tamamlar ve yeniden yamanır. Bunun emareleri zaten birkaç yıldır görünüyordu.”

Medyascope derlemesi: 'Gülen ve AKP ilişkisinin tarihçesi'

En az 12 bebeğin ölümüne neden olan ‘yenidoğan çetesi’ gündemdeki yerini koruyor. Adı iddianamede geçen Mustafa Kazan'ın, soruşturmanın başladığı ay Kızılay Sağlık Grubu'nda işe başladığı ortaya çıktı. Kocaeli’nde üç bebeğini kaybeden Hamide Okutucu’nun yaptığı suç duyurusunun ardından Sağlık Bakanlığı’ndan istenen soruşturma iznine bir yıldır yanıt verilmediği belirlendi. İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü adına kapatılan hastanelerin birine  denetime giden doktorun, gizli yürütülen soruşturmayı örgüt üyelerine söylediği tespit edildi. Bu doktor hakkında takipsizlik kararı verildi.

Barış Terkoğlu'nun yazısı: “Kapatılan Reyap Hastanesi’ne bakanlık 'Bebek Dostu' unvanı vermiş."

Murat Yetkin’in yazısı: “Operasyonun başlangıcı dönemin Sağlık Bakanı Koca’dan gizli tutuluyor.”

Manisa Soma'da sendikalı oldukları gerekçesiyle işten atılan Fernas Madencilik’te işçilerle işveren arasında işten atılan işçilerin işe dönmesi, Ocak 2025'te maaş zammı ve diğer haklarla ilgili anlaşmaya varıldı.

IŞİD’in bombalı saldırılarında yer aldığı belirlenen O.M., İstanbul Avcılar'da seyyar satıcılık yaparken tutuklandı. O.M’nin çatışma bölgelerinde IŞİD’lilerle de iletişimde olduğu belirlendi. 

‘Kara para aklama’ davasında yargılanan sosyal medya fenomeni Dilan Polat ve kardeşi Sıla Doğu, ‘hayasızca hareketler’ suçundan başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alındı. İki ismin bir eğlence mekânında öpüştüğü görüntüler sosyal medyaya yansımıştı.

İBB, Üsküdar-Kadıköy-Maltepe’yi bağlayacak olan 21 kilometrelik tramvay hattı için valiliğe ÇED başvurusu yaptı. Üç yılda tamamlanması beklenen hattın geçeceği Kadıköy Rıhtım Meydanı’nın İETT duraklarından arındırılması ve bazı ağaçların taşınması planlanıyor.

politika

Demirtaş, kaleme aldığı ‘Arafta Düet’ kitabını Özel’e hediye etti. (Fotoğraf: Depo Photos)

CHP lideri Özel, tutuklu siyasi Demirtaş’ı Edirne Cezaevi’nde ziyaret etti. Demirtaş, bu ziyarette Özel’e ilettiği ‘Kadınların Çığlığını Duyuyoruz’ başlıklı çağrı metnini yayınladı. Görüşmenin ardından konuşan Özel, “Barış konusunda Demirtaş gibi bir aktörün altı kalın kalın çizilmelidir. TBMM'nin odak olması konusunda mutabık kaldık. Görmek istediğimiz, Türkiye’nin çıkarları için doğru bir adımın hep beraber atılması. CHP buna engelleyici olmayacaktır” dedi. Bir mesaj paylaşan Demirtaş, “Türkiye’deki sorunların çözüm yolu siyaset, çözüm kurumu da TBMM’dir” diye yazdı.

İstanbul Barosu seçiminin kazananı, Anayasa hukukçusu ve CHP’li eski vekil İbrahim Özden Kaboğlu oldu. Kaboğlu, ‘Anayasanın ilk dört maddesi’ ile ilgili tartışmalara ilişkin "Değişmez maddelere olumlu anlamda dokunulabilir” yorumunu yaptı. Kaboğlu’na hem ABB Başkanı Yavaş hem de İBB Başkanı İmamoğlu yanıt verdi. Yavaş, “Size göre olumlu olması durumu değiştirmiyor” derken İBB Başkanı İmamoğlu “Bugünden ürettiği polemik hem anlayışına hem kapsadığı baronun anlayışına ters. Kötü bir başlangıç yapmıştır” dedi. CHP lideri Özel ise “Değerlendirmesi kendisini ve kurumunu bağlar. CHP'nin tutumu nettir” diye konuştu. 

kültür - yaşam

Fotoğraf: Joshua Rodriguez / Unsplash

Avrupa Birliği ülkelerinde 2023 yılında kişi başı yıllık kahve tüketimi 5 kiloya yükseldi. Eurostat verilerine göre birlik genelinde kahve üretimi de son 10 yılda yüzde 15 arttı. AB’nin kahve üretiminin yüzde 25’ini İtalya gerçekleştirirken onu yüzde 22 ile Almanya, yüzde 6 ile Fransa takip etti. AB ayrıca her yıl yaklaşık 2.7 milyon ton kahve ithal ediyor. Söz konusu miktarın üçte birini satın alan Almanya, AB’nin en büyük ithalatçısı konumunda. Kahve kaynaklı ormansızlaşmanın yüzde 44’ünden AB’nin sorumlu olduğu belirtiliyor.

Sırbistan’ın başkenti Belgrad’ın simge yapılarından Hotel Jugoslavija yıkımın eşiğinde. 1969’da açılan ve bir dönem dünyanın en büyük avizelerinden birine sahip beş yıldızlı otel, 1999 yılında eski Yugoslavya’ya yapılan saldırılarda zarar görmüştü. Otelin yeni sahiplerine göre Jugoslavija yıkılıp yerine lüks otel, ofisler ve özel daireler içeren 150 metre yüksekliğinde iki kule inşa edilecek.

İstanbul’un turistik meydanları ve işlek caddelerinde yer alan seyyar simit, kestane ve mısır arabaları yeniden tasarlandı. Farklı konseptlere sahip seyyar arabaların ilk örnekleri Beşiktaş Meydanı’nda görülebilecek. 

Bu yıl ilki gerçekleşecek Beyoğlu Caz Festivali, 15-17 Kasım tarihlerinde Beyoğlu’nda çeşitli mekânlarda müzikseverlerle buluşacak. Türkiye ve dünyadan caz müzisyenlerini ağırlayacak festivalde Chassol, Bada Bada, Asher Gamedze, Okay Temiz gibi isimler sahnede olacak.

dünya

Fotoğraf: The NYT

İsrail ordusu, hafta sonu boyunca Lübnan’ın başkenti Beyrut’a yönelik hava saldırılarını aralıksız sürdürdü. Cumartesi günü şehrin kuzeyindeki Beyt Lahiya'ya düzenlenen hava saldırısında en az 87 kişi hayatını kaybetti ya da kayboldu. İsrail ordusu, pazar günkü saldırılarda Hizbullah'ın Beyrut'taki istihbarat merkezinin yanı sıra silah üretimi için kullanılan bir yeraltı atölyesini de vurduğunu öne sürdü. Bu saldırıda üç Hizbullah komutanının öldürüldüğünü savunan İsrail, örgütün çöktüğünü de iddia ediyor. Öte yandan İsrail ordusu pazar gecesi El Kard El Hasan adlı finansal kuruluşun hedef alındığı bir saldırı da düzenledi. İsrail dernek statüsündeki kuruluşun İran’ın finansmanını Hizbullah'a aktararak, silah satın alınmasında ve üyelerinin maaşlarının ödenmesinde rol oynadığını savunuyor.

• Axios’un iki ABD’li ve iki İsrailli yetkiliye dayandırdığı haberine göre İsrail, ordunun sınır bölgesinde aktif olarak kalması ve hava kuvvetlerine Lübnan hava sahasında operasyon özgürlüğü verilmesi hâlinde saldırılarını sonlandıracağını ABD’ye iletti. Ancak Lübnan’ın bu şartları kabul etmesi beklenmiyor. 

Avustralya’da Lidia Thorpe isimli bir senatör, resmî ülke ziyaretinin ikinci gününde parlamentoda konuşan İngiltere Kralı III. Charles’ı, “Benim kralım değilsin” şeklinde bağırarak protesto etti. Thorpe, halkına soykırım yapıldığını söyledikten sonra III. Charles’a "Burası senin toprağın değil, sen benim kralım değilsin" diye bağırdı. Avustralya yerlisi bağımsız bir senatör olan Thorpe, uzun zamandır hükümet ile yerliler arasında bir anlaşma yapılması için çaba gösteriyor. Zira çok sayıda Avustralya yerlisi, topraklarını hiçbir zaman İngiltere Kraliyet’ine devretmediklerini vurguluyor. Avustralya, böyle bir anlaşmaya sahip olmayan tek eski İngiliz kolonisi.

Moldova’da pazar günü hem cumhurbaşkanlığı seçimi hem de Avrupa Birliği’ne (AB) katılım referandumu düzenlendi. Referandumdaki resmî olmayan sonuca göre halkın yüzde 50.17’si AB’ye katılım yönünde oy kullandı. Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise mevcut lider Sandu yüzde 42, en yakın rakibi eski Başsavcı Alexandr Stoianoglo yüzde 26 oy elde etti. Bu iki isim 3 Kasım’da cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda yarışacak. 

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) iki yıldır ertelenen milletvekili seçimlerine katılım yüzde 72 oldu. IKBY'de son seçim 2018’in eylül ayında düzenlenmiş ve katılım yüzde 51.4’te kalmıştı. Dört yılda bir düzenlenmesi gereken seçimler daha sonra azınlık kotaları ile ilgili tartışmalar nedeniyle çok kez ertelenmişti. Mecliste kadınlar için 30, Türkmen, Hristiyan ve Ermeni toplumu için 5 kişilik kota bulunuyor.

ekonomi

Fotoğraf: Abed Mously / Unsplash 

İstanbulluların yüzde 62.5’i geçen kış evlerini istedikleri sıcaklıkta ısıtamadı. İPA’nın 2023 raporuna göre kentteki yoksulluk oranı yüzde 18.3’e yükselirken kentlilerin yüzde 58’i iki günde bir et, tavuk ya da balık yiyemedi, yüzde 34’ü de taze sebze ve meyveye günlük olarak erişemedi. Öte yandan resmî verilere göre, 2027 yılında ailesinin yanında bakılamayan çocuk sayısının 220 bine yükseleceği öngörülüyor. 2025-2027 arasında elektrik tüketim desteğinden yararlanacak kişi sayısının da 4 milyonu aşması bekleniyor.

Türk-İş Başkanı Atalay, pazar günü Ankara’da düzenlenen ‘Zordayız Geçinemiyoruz Mitingi’nde asgari ücret ve gelirde adalet vurgulu konuşmasında hükümete seslenerek “Bizi yok saymayın, sizin oy deponuz değiliz! Aklınıza başınıza alın. Bizi işverenlerin merhametine bırakmayın, yüzde 90'ı merhametsiz davranıyor” dedi. Mitingde sık sık ‘Hükümet istifa’ ve ‘Ankara duy sesimizi, bu gelen işçinin ayak sesleri’ sloganları atıldı. Öte yandan Allservice Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Akyüz, işverenlerin 2025 bütçelerini asgari ücretin 25 bin 500 lira civarında olacağı şeklinde planlamaya başladıklarını söyledi. 📝 Aziz Çelik’in yazısı: ‘Bölgesel asgari ücret tartışması tuzak!’ 

Sahibinden’in verilerine göre eylül ayında Türkiye genelinde kiralık konut ilan metrekare fiyatı, geçen yıla kıyasla yüzde 45.2 arttı. Bu, fiyat artış hızında önceki aylara göre bir yavaşlamaya işaret ediyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Işıkhan, kamuoyunda kıdem tazminatının yerine geçecek düzenleme olarak bilinen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’yle (TES) ilgili bir çalışmanın olmadığını, emeklilik sisteminde değişikliğe gidilmeyeceğini söyledi. 

Külçe altın ons ​​başına 2.731 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve gram altın ilk kez 3 bin lirayı aştı. Altın yılın başından bu yana yüzde 31.92 değer kazandı. Aynı dönemde gümüşteki yükseliş ise yüzde 41.69 oldu. Hisse yatırımında ise bankacılık ve havacılık sektörleri öne çıkıyor. Garanti hisseleri yüzde 98.7, Türk Telekom yüzde 87.68, Pegasus da yüzde 78.05’lik artışlarla dikkat çekiyor.

Ticaret Bakanlığı, gümrük kontrollerinde yapay zekânın kullanımı sayesinde bu yılın dokuz ayında yaklaşık 3 milyar liralık vergi kaybının önlendiğini açıkladı.

spor

Fotoğraf: ESPN

ABD Ulusal Kadınlar Basketbol Ligi’nin (WNBA) final serisin beşinci maçında Minnesota Lynx’i 67-62’lik skorla mağlup eden New York Liberty seride durumu 3-2’ye getirerek şampiyonluğa uzandı. Bu, Liberty’nin ligdeki ilk şampiyonluğu olarak kayda geçti. Finallerin en değerli oyuncusu Liberty’den Jonquel Jones oldu. Son maçta 17 sayı ve 6 ribauntla oynayan Jones, seride 17.8 sayı, 7.6 ribaund, 2.2 asistlik ortalamaları yakaladı.

Onur Özgen’in yazısı: ‘Pragmatizm bunun neresinde?’

Spor ekranı: Anadolu Efes-Darüşşafaka (19.00/beIN Sports Haber), Bodrum FK-Çaykur Rizespor (20.00/beIN Sports 1), Rublev-Borges (21.00/TRTSporYıldız), Valencia-Las Palmas (22.00/S Sport).

kapsül öneriyor

Akademisyen Ayşe Bengi Özçelik’in anısına | ‘Sıradan Hikâyeler’ podcastinin tüm bölümleri ve Nisan 2024’teki hastane sürecini anlattığı yazısı: ‘Sadece İletmek İstiyorum’

3voor12 canlı kaydı: ‘Beth Gibbons’

Hande Kuday’ın yazısı: ‘İzleyici ‘bunu’ mu istiyor?’

‘Secular Turkey’ derlemesi: ‘Spice Girls İstanbul konseri/1997’

Cem Erciyes’in yazısı: “Frankfurt Kitap Fuarı’nda çok ses getiren bir yaklaşıma göre artık yayıncılık ‘büyük kitaplar’ değil ‘büyük yazarlar’ etrafında şekillenecek.” 

Kapsül Pazar’ın son sayısı: ‘Yenidoğan çetesi’: Neler oluyor?’

günün sözü

“Emekli vatandaşlarımız çalışmaya devam etmeli. Cumhurbaşkanımız nasıl hâlâ özveri ile çalışıyor. Elimiz ayağımız tutuyorken çalışmaya, üretmeye devam etmeliyiz diye düşünüyorum.”

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Işıkhan, uzun bir süredir maaşlarına zam talep eden emeklilere ‘çözüm’ sundu.