Sayı: 1.202 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.480 kelime)

🌧️ Karadeniz Bölgesi ile yurdun doğu kesimlerinde yağış görülecek. İç Anadolu Bölgesi bulutlu, yurdun diğer yerleri ise parçalı bulutlu bir gün geçirecek.

$: 34,60 📈 €: 36,60 📈 BIST100: 9.395 📈 ₿: 91.964 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, 110 yaşında yaşamını yitiren Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Arka sokaklar

Türkiye'nin 26 ilinde 1.866 kişiyle yapılan araştırmada katılımcıların yüzde 77'si kendisini Türk, yüzde 15.1'i Kürt, yüzde 1.7’si de Zaza olarak tanımladı. Bu üçlüden sonra gelen etnik köken beyanı binde 52 ile Çerkes oldu. Beşinci sırada ise binde 40'lık oranla Arap var. Yüzde 6'lık kesim ise 'Diğer' yanıtını verdi.

Araştırmayı yapan İstanbul Ekonomi Araştırma, seçilen 26 ilin, Türkiye’de kullanılan, Avrupa Birliği’nin de kullandığı 'İstatistik Bölge Birimleri Sınıflandırması' içinde olduğunu söyledi.

Bu sonuçlar genel nüfusa oranlandığında, Türkiye’de yaşayan yaklaşık 86 milyon kişinin 66 milyonu kendisini Türk, 13 milyonu Kürt, 1.5 milyonu Zaza, 450 bini Çerkes, 350 bini Arap olarak tanımlıyor.

Katılımcıların yüzde 68’i “Türkiye’de bir Kürt sorunu olduğunu düşünüyorum” derken, birden fazla yanıtın kabul edildiği “Kürt sorunu nasıl çözülür?” sorusuna verilen yanıtlarda ilk sırayı yüzde 91 ile “PKK’nın faaliyetlerinin sonlanması” aldı.

‘PKK faaliyetinin nasıl sonlanacağına’ dair soruya verilen yanıtta ilk sırada yüzde 48 ile “TSK’nın PKK’yı askerî olarak ortadan kaldırması” var. İkinci sırada yüzde 39 ile “PKK’nın koşulsuz silah bırakması”, son sırada ise yüzde 13 ile “PKK’nın müzakereler sonucu silah bırakması” yer aldı.

Fotoğraf: Birgün

En az 12 bebeğin ölümüne neden olan ‘yenidoğan çetesi’ne ilişkin davanın ilk duruşması bugün başladı. Savcının iddianamesinde, 19 özel hastanenin adı geçiyor. 22’si tutuklu toplam 47 sanık yargılandığı davanın iddianamesinde, çetenin başındaki isim olarak Dr. Fırat Sarı yer alıyor. Mahkeme başkanını uyardığı için salondan çıkartılan sanık avukatı Ömer Kavili, "Bu dava sağlık sisteminin çöktüğü davadır. Suçüstü belgesidir. Duyulmasını istemiyorlar" dedi. Barolar Birliği Başkanı Erinç Sağkan, baroların davaya katılma talebinin reddedildiğini açıkladı.

Demokrat Parti milletvekilleri Salih Uzun ile Cemal Enginyurt, partiden istifa etti. Genel başkan Gültekin Uysal’ın tekrar seçildiği kongre sürecine karşı çıkan iki vekil, partinin diğer vekili Haydar Altıntaş gibi CHP kontenjanından seçilmişti. Uzun ve Enginyurt’un DEVA Partisi ile ‘ortak grup kurma’ girişimi, partinin lideri Uysal’ın karşı çıkması üzerine sonuçsuz kalmıştı.

Dünyanın önde gelen karaciğer nakli cerrahlarından Prof. Dr. Münci Kalayoğlu, İstanbul’daki evinde hayatını kaybetti. Ağustos ayında beyin kanaması geçiren 84 yaşındaki Kalayoğlu, bir süredir demans tedavisi görüyordu. Kalayoğlu son olarak, Koç Üniversitesi Hastanesi’nde adını taşıyan organ nakli merkezinin başkanlığını yürütüyordu.

Kara Harp Okulu mezuniyet töreninde kılıç çekerek "Mustafa Kemal'in askerleriyiz" sözleriyle yemin eden ve TSK’dan ihraç talebiyle disipline sevk edilen teğmen sayısı beşe yükseldi. Disipline sevk edilenler arasında bölük komutanı, tabur komutanı ve alay komutan vekili de bulunuyor. Teğmenlerin, yemin metnini okumak ve ölen arkadaşlarını anmak için izin istediği ortaya çıktı. Teğmenlerden biri olan Ebru Eroğlu'na sosyal medya hesabından cinsel saldırı tehdidinde bulunan kişi hakkında takipsizlik kararı verildi.

Eski tip sürücü belgelerinin yenilenme tarihi 31 Temmuz 2025'e uzatıldı. Hâlihazırda 5 milyon 413 bin 148 kişi eski tip sürücü belgesi kullanıyor.

İstanbul Esenyurt'un CHP'li belediye başkanı Ahmet Özer'in tutuklandığı soruşturmadaki yargı mensuplarına ilişkin paylaştığı tweet zincirinin ardından tutuklanan gazeteci Furkan Karabay, tahliye edildi. Adliyede ifadesi alınmayarak doğrudan tutuklanması talep edilen Karabay, dokuz gündür cezaevindeydi.

İstanbul Aydın Üniversitesi yönetimi, kadın cinayetlerine karşı eylem yaptıkları gerekçesiyle üniversitedeki Kadın Araştırmaları Kulübü'nün yönetimini feshetti. Öğrenciler, savunma hakkı taleplerine “Bu karar rektörlüğün kesin kararıdır, savunma hakkı verilmeyecek" yanıtını aldı. 

Damla Doğan Tuncel’in yazısı: ‘Elektronik oylamada Venezuela örneği…’

Bekir Ağırdır’ın yazısı: ‘Kaygıda ortaklaşmış durumdayız, peki nasıl aşarız?’

kültür - yaşam

Fotoğraf: Harper’s Bazaar

Bu yıl 73.’sü düzenlenen ‘Miss Universe’ün sahibi 20 yaşındaki Danimarkalı Victoria Kjær Theilvig oldu. Böylece Danimarka ilk kez bu alanda bir ödül kazandı.

📝 BBC Türkçe dosyası: ‘Urla nasıl gastronomi merkezi oldu?’

ABD merkezli Villa Vie Residences isimli tur gemisi şirketi, dört yıllık bir tur düzenlemeye başladı. ‘Tour La Vie’ programı kapsamında 140’tan fazla ülke ziyaret edilecek. Yaklaşık 256 bin dolar (8.8 milyon lira) tutarındaki bu tur, şirket tarafından ABD seçimleri hedeflenerek pazarlandı. Turda geçirilecek dört yıl, görevi devralmaya hazırlanan Trump’ın başkanlık dönemi boyunca katılımcıların ABD’de bulunmamalarını sağlıyor. “Kim kazanırsa kazansın, nüfusun yarısı mutsuz olacaktı” diyen şirket yetkilisi gemide, Cumhuriyetçiler ve Demokratlar için iki ayrı seçim gecesi izleme etkinliği düzenlediğini de paylaştı. 

Rus balet Vladimir Shklyarov 39 yaşında hayatını kaybetti. Rus medyası baletin cumartesi günü bir binanın beşinci katından düşerek hayatını kaybettiğini açıkladı.

dünya

Fotoğraf: Alexei Konovalov / Depo Photos

ABD Başkanı Biden’ın, Ukrayna ordusunun Rusya’yı ABD’nin temin ettiği uzun menzilli füzelerle vurmasına izin verdiği belirtiliyor. Konuyla ilgili Biden hükümetinden bir açıklama yapılmadı ancak Ukrayna lideri Zelenskiy, bu gelişmeyi “Bu tür şeyler kamuoyunda duyurulmaz, füzelerin kendisi konuşur” ifadesiyle doğruladı. Rusya ise bu konudaki gelişmeleri yakından takip ediyor. Zira Kremlin Sözcüsü Peskov, konu hakkında, “Eğer böyle bir karar alındıysa, bu, ABD'nin bu çatışmaya müdahil olması açısından yeni bir durum anlamına gelir” diye konuştu.

Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı’nın (UNRWA) yardımlarını taşıyan 109 araçlık konvoy, Gazze’ye girdikten kısa bir süre sonra yağmalandı. Hâlihazırda 109 kamyondan 98’i kaybolmuş durumda. Konvoyu kimin yağmaladığı ve araçtaki görevlilerin durumu hakkında ise herhangi bir açıklama yapılmadı. Bir BM yardım yetkilisi de Gazze'ye yardım erişiminin en düşük seviyeye gerilediği, kuzeydeki bazı bölgelere ise ulaşmanın neredeyse imkânsız hâle geldiğini duyurdu.

İsveç’te halka, bir savaşa ya da beklenmedik başka bir kriz durumuna nasıl hazırlanacaklarına yönelik birer kitapçık dağıtılmaya başladı. ‘Kriz ya da Savaş Olursa’ isimli kitapçığın sayfa sayısı, altı yıl önceki hâline göre iki kat artmış durumda. Buna neden olarak Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte yaşanan gelişmeler gösteriliyor. Finlandiya da geçen günlerde ‘Olaylara ve Krizlere Hazırlık’ başlıklı kendi rehberini internet üzerinden yayınlamıştı. 

Yunanistan’da eski başbakan ve milletvekili Antonis Samaras, hükümetin Türkiye ile ilişkilerini de içeren politikalarını eleştirmesi nedeniyle iktidardaki partisi Yeni Demokrasi’den ihraç edildi. Milliyetçi bir çizgideki 73 yaşındaki siyasetçi, bu yıl eşcinsel evlilikler lehine yasa çıkarma kararına da şiddetle karşı çıkmıştı. Samaras ise ihraç kararına verdiği yanıtta, “Kibir ve cesaret kaybı Miçotakis'in (başbakan) hareketini açıklıyor. Parti tabanından kopuk bir şekilde, Yeni Demokrasi'ye neredeyse hiç benzemeyen bir partiye liderlik ediyor” sözlerini kullandı.

Fransa’da çiftçiler, yeniden protesto eylemlerine başladı. Geçen kış düzenlenen büyük çiftçi eylemlerinin ardından hükümetin verdiği taahhütleri yerine getirmediğini düşünerek tekrar sokağa inen çiftçiler, Avrupa Birliği ile Latin Amerika ülkeleri arasında imzalanacak serbest ticaret anlaşmasını da protesto etti. Önce kendi üretim alanlarında eyleme başlayan çiftçiler, yarından itibaren bağlı oldukları illerde valilik binalarına ve ana caddelere doğru ilerleyerek protestoya devam edecek.

BBC’nin derlemesi: ‘COP29 neden trilyon dolarlık iklim zirvesi olarak anılıyor?’

ekonomi 

Fotoğraf: Cumhur Yetmez / Depo Photos

Merkez Bankası verilerine göre son 15 yılda tedavüldeki 200 liralık banknotların payı yüzde 403 arttı. Ocak 2010’da 200 liralık banknotların payı yüzde 16 iken ekim ayı itibarıyla yüzde 80.4’e ulaştı. Öte yandan banka ATM’lerinin özellikle son bir yıl içinde üç kere doldurulmaya başlandığı belirtiliyor. ATM’lere koldurulan nakdin yüzde 75’i 200 lira, yüzde 25’i ise 100 liralık banknottan oluşuşuyor. 100 liranın altındaki kupürlere yer verilmiyor. Sektör kaynaklarına göre 50 liralık banknot bulunduran bazı banka ATM’leri de yakında buna son verecek. Ekonomist Şenol Babuşcu, mevcut ekonomide 5 bin liralık banknotların çıkarılması gerektiği görüşünde.

Konut fiyatları, ekim ayında geçen yıla kıyasla reel olarak yüzde 14.7 oranında azaldı. Merkez Bankası verilerine göre yıllık nominal artış ise yüzde 26.8.

Benzinin litresine bu geceyarısından itibaren 60 kuruş indirim yapıldı. Hâlihazırda İstanbul’da benzinin litresi 42 lira 91 kuruştan satılıyor.

TÜİK verilerine göre yılın üçüncü çeyreğinde istihdam oranı yüzde 49.6’ya, işsizlik oranı da yüzde 8.7’ye geriledi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Işıkhan bu verinin işgücüne katılım ve istihdam oranında çeyreklik bazda tarihî zirve, işsizlik oranında ise son 11 yılın en düşük seviyesi olduğunu söyledi. Aynı dönemde geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 26.5’e yükseldi. Bu, çalışma çağındaki 65.9 milyon kişinin sadece 22.7 milyonun kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda olduğunu, 10 milyon 654 bin geniş tanımlı işsiz anlamına geliyor.

Almanya’da son beş yıldaki istihdam artışının yüzde 89’u yabancı işçilere ait. İşçi açığını gidermek için çalışma vizesi şartlarını esneten Almanya’da bu sene sonunda çalışma vizesi sayısının geçen yıla kıyasla en az yüzde 10 artmış olması bekleniyor. 

spor

Fotoğraf: Mark Cosgrove / Depo Photos

İngiltere Premier League ekiplerinden Tottenham’ın Uruguaylı futbolcusu Rodrigo Bentancur, Güney Koreli takım arkadaşı Son Heung-min’e yönelik ırkçı yorumu nedeniyle yedi maç ceza aldı. Ülkesindeki bir TV programına katılan Bentancur, “Son ya da Son’un kuzenlerinden biri, Korelilerin hepsi birbirine benziyor” demiş, daha sonra yaptığı bir açıklamayla özür dilemişti. Son Heung-min de Bentancur’un özrünü kabul etmişti.

Millî basketbolcu Alperen Şengün, takımı Houston Rockets’ın Chicago Bulls’u 143-107’lik skorla mağlup ettiği maçta 20 sayı, 11 ribaunt, 11 asistle mücadele etti. Alperen, bu istatistiklerle Rockets tarihinde iki maç üst üste triple-double yapan ilk pivot oldu. Rockets'ta Fred VanVleet attığı 28 sayıyla maçın en skorer oyuncusu olurken, Chicago Bulls'ta ise Zach LaVine'in 15 sayısı yenilgiyi önlemeye yetmedi.

Spor ekranı: Hırvatistan-Portekiz, İspanya-İsviçre, Sırbistan-Danimarka (22.45/Exxen), Clippers-Warriors (06.30/SSport).

kapsül öneriyor

787 şarkılık liste: ‘Bizimkiler’de farklı sosyal statülere göre fonda açık radyoda çalan şarkılar’

Ortaoyuncular’ın 2000 tarihli oyununun kaydı: ‘Fişne Pahçesu’

Janset Atacan’ın ‘The Room Next Door’ filmi incelemesi: ‘Ölüm bir başlangıç mı yoksa son mu?’

Spor yazarı Bilgin Gökberk, ‘Pazar Sohbeti’nde Fatih Altaylı’nın konuğu: "Türkiye'de tarikatlaşan bir futbol var!"

Eski futbolcu ve yorumcu Tolga Zengin, Galaxy Rehberi’nde Mehmet Demirkol’un konuğu: “beIN Sports yayınından çıkmak benim kararımdı.”

Kapsül’de hafta sonu | Business: ‘Soğan çorbası’, Pazar: ‘Anadolu folk ve saykodelik rüzgârı: Derya Yıldırım & Grup Şimşek’ 

günün sözü

"Bakan telefonumu açmadı. Çok doğal, kendisi uyanmamış olabilir. Bunu yadırgamıyorum. Bakanın uyumasını normal, bu insanların sabahın köründe uyanmasını anormal buluyorum. 

2016’da başlayan ‘kalıcı yaz saati’ uygulaması nedeniyle Ankara’da havanın aydınlanmadığı saatlerde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar’ı arayan ancak ulaşamayan CHP’li vekil Umut Akdoğan.