"B.D.S.M" | Kapsül

Günlük Doz

02 Nisan 2025

Sayı: 1.294 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.478 kelime)

🌤️ Hava sıcaklığının, kuzey kesimlerde 3 ila 6 derece azalacağı, diğer yerlerde önemli bir değişiklik olmayacağı tahmin ediliyor.

$: 37,92 📈 €: 41,19 📉 BIST100: 9.523 📉 ₿: 86.901 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde satın alım boykotu var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

“B.D.S.M”

Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınması ve tutuklanmasıyla başlayan protestoları destekleyenler bugün ülke genelinde boykot çağrısı yaptı. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, bu çağrılara destek vereceğini açıkladı.

Özel, 1 Nisan akşamı yaptığı paylaşımda "Öğrencilere, annelere, babalara, kardeşlere yapılan bu zulme karşı gençlerin başlattığı tüketim boykotunu gönülden destekliyorum. Herkesi bu boykota katılarak tüketimden gelen güçlerini kullanmaya davet ediyorum" dedi.

Özellikle İstanbul'da birçok kafe, restoran ve iş yeri de 2 Nisan'da dükkanlarını açmayacaklarını ya da satış yapmayacaklarını duyurdu.

Soruşturma

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı ise "boykot çağrısı yapanlar" hakkında, "nefret ve ayrımcılık" ve "halkı kin ve düşmanlığa tahrik" suçlarından soruşturma başlattı. Savcılıktan yapılan açıklamada çağrılar "ayrıştırıcı söylemler" olarak nitelendirildi.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat da "Boykot çağrısı yapanlara karşı ticaretinde maddi kaybı olanların tazminat davası açabileceğini" söyledi.

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ise "Bu çağrı ekonomik bağımsızlığımıza yönelik bir sabotajdır. Ekonomimize bir darbe girişimidir" dedi.

İktidardan tepki

AKP Sözcüsü Ömer Çelik ise Özgür Özel'in çağrıya destek vermesini "siyasi tarihimizdeki en büyük siyasi fanatizm ve sosyal bölücülük" olarak değerlendirdi.

RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin 2 Nisan'da yaptığı paylaşımda boykot çağrısını eleştirerek "Türkiye'nin değerleri ve kazanımları sarsılmaya çalışılmaktadır" ifadelerini kullandı.

Şahin, "Boykot çağrısında bulunan, boykota destek veren kanallar ve yayınlar izleme değerlendirme uzmanlarımızca takip edilmekte olup, gereği yapılacaktır" dedi.

İş dünyası boykota nasıl tepki verdi?

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, "Üreten, istihdam sağlayan, yatırım yapan şirketlerin hedef haline getirilmesi ve boykot yanlış. Şirketlerimiz siyasi tartışmaların dışında tutulmalı" dedi.

Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, "Süreci bu boyuta çekmek, ülke ekonomisini hedef almak bir duruş değil aksine akıl tutulmasıdır" dedi.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, "Bu ekonomik zorlukta müşterisine hizmet etmeye çalışan esnaf ve sanatkara destek olunması gerektiğini" söylerken "ticaret durdurulmamalı" çağrısı yaptı.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, "Türkiye'nin yerli ve bağımsız ekonomisinin ürünü ve istihdam kaynağı olan şirketlerine saldırılamaz" dedi.

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı, boykot çağrılarının "Yerli ve milli sermayeyi zayıflatmaya ve küresel sermayeye alan açmaya yönelik açık bir girişim" olduğunu savundu.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, "Ülkemizde ticari hayatı sekteye uğratacak, üretim hayatında olumsuz sonuçlar doğuracak çağrılar konusunda dikkatli ve duyarlı olunmalıdır" dedi.

Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) ise boykota destek açıklaması yaptı.

Boykotun etkisi ne olabilir?

Peki, bir gün alışveriş yapmamanın ekonomiye nasıl bir etkisi olabilir?

Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre Türkiye'deki bankalar tarafından verilen kartlarla yurt içinde yapılan harcamalar Şubat ayında 1 trilyon 472 milyar TL oldu. Bu da günlük 52 milyar TL civarı bir harcamaya denk geliyor.

Küresel ödeme şirketi World Pay Global'ın raporuna göre Türkiye'deki harcamaların yüzde 27'si de nakit olarak yapılıyor. Bu da eklendiğinde günlük alışverişler kaba bir hesapla yaklaşık 65 milyar TL'ye ulaşıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) neredeyse yüzde 60'ı hanehalkı harcamalarından oluşuyor.

BBC Türkçe'ye konuşan Altınbaş Üniversitesi'nden Prof. Hayri Kozanoğlu, 2 Nisan'daki tüketimi durdurmanın sembolik bir anlam taşıyacağı görüşünde. Bunun tüketicinin gücünü bir günlüğüne gösterecek fakat uzun vadede sürdürülemeyecek bir eylem tarzı olduğunu söylüyor.

Prof. Kozanoğlu, özellikle yoksul insanların çok fazla seçim yapma gücü olmadığını da ekliyor.

Öte yandan bu çağrının etkisiz kalmasını isteyen kişilerin alışverişlerini 2 Nisan'da yapma ihtimali de var. Prof. Kozanoğlu, bir günlük harcama kesintisi yerine spesifik hedefi olan boykotların daha başarılı olduğunu belirtiyor.

Siteye erişim engeli

Ülke genelindeki boykot çağrısının yanı sıra Özgür Özel'in de çeşitli şirketlerden alışveriş yapmama çağrısı var. Özel'in boykot çağrısı yaptığı şirketlerin isimlerinin yer aldığı boykotyap.com sitesi iki gün yayında kaldıktan sonra engellendi. Bunun üzerine boykotyap.net sitesi açıldı.

Prof. Kozanoğlu, bu listede yer alan ve beyaz yakalı, orta sınıf insanların alışveriş yaptığı yerlerin boykotun etkisini hissetme ihtimalinin daha yüksek olduğunu, sattığı ürünlerin maliyetinden çok personel ve kira gideri yüksek olan zincirlerin ciro düşüşlerinden daha sert etkilendiğini söylüyor.

Boykot etkisi

Son yıllarda bu tip şirket odaklı boykotların bazılarının etkisi oldu. Örneğin İsrail'in Gazze'ye saldırıları nedeniyle boykot edilen bazı küresel şirketlerin büyüme tahminleri veya satışları düştü.

McDonald's İsrail-Gazze savaşının bazı pazarlardaki performanslarını "anlamlı bir biçimde etkilediğini" açıklamış, 2024'ün ilk çeyreğinde dört yıl aradan sonra ilk defa satış hedefini kaçırmış, bunun "yanlış bilgiler" nedeniyle olduğunu söylemişti. Şirketin hisseleri de bunun üzerine yüzde 4 değer kaybetmişti.

Starbucks'ın satışları da pek çok ülkede İsrail'i protesto amacıyla boykot edilmesinin ardından umulduğu gibi gitmemiş, hisseleri yüzde 7 değer kaybetmişti. Ağustos 2024'te, şirketin CEO'sunun değişeceği açıklandı.

Espressolab’den açıklama

Türkiye'de ise boykot listesine eklendikten sonra açıklama yapan tek şirket kahve zinciri Espressolab oldu. Şirket, markalarının arkasında görünmeyen ortaklar veya gizli destekçiler olmadığını belirtti ve "Biz neden boykot edildiğimizi anlamadık!" ifadelerini kullandı.

gündem

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'den yeni bir açıklama geldi. Bahçeli, Türkgün gazetesinde yayımlanan yazısında, "Şehirdeki vandalist anlayışın da bitirilmesi elzemdir" ifadelerini kullandı. Öte yandan Bahçeli, "Her parti 'Türkiye partisi' olmak mecburiyetindedir" vurgusunu yaptı.

Bursa'da Uludağ'da eksiklikler nedeniyle kapatılan otelde çıkan yangında hayatını kaybeden eski milli kayakçı Yahya Usta ve oğlu milli kayakçı Berkin Usta'nın ardından, ağır yaralanan anne Fikriye Usta da bugün yaşamını yitirdi.

İçişleri Bakanı Yerlikaya, bayram tatilinin ilk 4 gününde meydana gelen trafik kazalarında 34 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.

Ekşi Sözlük, son dönemdeki boykot çağrılarına yanıt verdi. Platform, siyasi veya ticari bağlantı iddialarını reddederken, sansür ve moderasyon politikalarını savundu.

Tarım, hayvancılık, inşaat gibi emek yoğun sektörlerdeki işçi açığı üzerine harekete geçen Adalet Bakanlığı, hükümlülerin mesleki becerilerle topluma dönmesini sağlayacak. Meslek edindirme programlarına katılanların iyi hali, ceza indirimine katkıda bulunacak.

İstanbul Bağcılar'da kimlik kontrolü sırasında silahlı saldırıya uğrayan bekçi Uğur Gölçek hastanede şehit oldu.

kültür – yaşam

TRT, boykot çağrısı yapan oyuncu Aybüke Pusat’ı 'Teşkilat' dizisinden, Pusat'a destek veren senarist Ali Aydın’ın Mevlana’yı konu edinen 'Rumi' dizisini de Tabii'den çıkardı.

İngiliz rock grubu Muse, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada İstanbul'daki konserini iptal ettiğini açıkladı.

KKTC konseri sırasında sahnede geçirdiği kalp krizinin ardından kaldırıldığı hastanede vefat eden Volkan Konak, bugün memleketi Trabzon'da son yolculuğuna uğurlandı. Konak, vasiyeti üzerine babasının kabri yanındaki ceviz ağacının altına defnedildi.

Top Gun, Batman Forever ve The Doors filmlerindeki rolleriyle tanınan aktör Val Kilmer 65 yaşında hayatını kaybetti.

dünya

İsrail Savunma Bakanı Katz, Gazze’de büyük bir askeri operasyonun başladığını ve geniş alanların “İsrail’in güvenlik bölgelerine” dahil edileceğini açıkladı. Gazze’nin güneyindeki Refah sakinlerine bölgeyi terk etmeleri çağrısı yapıldı.

ABD Adalet Bakanlığı'nın New York Belediye Başkanı Eric Adams'a yönelik tüm suçlamaların düşürülmesini talep etmesinin ardından federal mahkeme yolsuzluk davasını "tekrar açılamayacak" şekilde düşürdü.

Myanmar'da yaşanan depremde can kaybı 2 bin 719'a yükselirken 26 yaşındaki bir depremzede, yaşanan felaketten tam 108 saat sonra otelin enkazından yaralı çıkarıldı.

ABD Savunma Bakanlığı, İran ile gerilim sürerken Orta Doğu’ya ilave askeri varlık konuşlandırılacağını açıkladı. Kararın gerekçesi ise "bölgedeki istikrarı desteklemek ve serbest ticaret akışını korumak" olarak belirtildi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Goldman Sachs'ın bazı Rus şirketlerdeki hisselerinin Balchug Capital adlı şirket tarafından satın alınmasını onayladı.

ekonomi

Meta, Türkiye’de hükümetin talep ettiği içerik kısıtlamalarına uymadığı gerekçesiyle “önemli miktarda” para cezasına çarptırıldı. Politico'ya konuşan bir Meta sözcüsü "Türk hükümetinin kamu yararına olduğu açık olan içeriklerin kısıtlanmasına yönelik taleplerini geri çevirdik ve bunun sonucunda para cezasına çarptırıldık. Hükümetin online servisleri kapatma tehditleri ciddi ve insanların kendilerini ifade etme hakkı üzerinde ciddi etkisi var" dedi. Sözcü para cezasının ne kadar olduğunu açıklamadı.

Döviz kurlarındaki yükselişin ardından Apple, Türkiye’de iPhone ve bazı aksesuarlarının fiyatlarını güncelledi. En ucuz iPhone modeli artık 49.999 TL'den başlıyor.

Dünya Bankası, Türkiye'de Şubat 2023'te meydana gelen depremlerden etkilenen bölgelerde kapsayıcı iş imkanları oluşturmak ve ekonomiyi yeniden canlandırmak amacıyla 500 milyon dolar tutarındaki finansmanı onayladı.

Benzinin litresine beklenen 1 lira 25 kuruşluk zam iptal edildi.

Tesla, yılın ilk çeyreğinde 336 bin 681 adet araç sattı. Böylelikle şirketin satışları 2022'nin ikinci çeyreğinden bu yana en düşük seviyeye geriledi.

Fitch Türkiye'de rezervlerin seyri ve makroekonomik politikalardaki kararların, Türkiye'deki son gelişmeleri etkilerinin değerlendirilmesinde kilit rol oynayacağını ifade etti.

Forbes'un 39'uncu kez yayımladığı Milyarderler Listesi'nde yer alan kişi sayısı bu yıl ilk kez 3 bini aşarken, ABD iş insanı Elon Musk, 342 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin kişisi olarak listenin başında yer aldı.

spor

Formula 1'de, sezonun üçüncü yarışı Japonya Grand Prix'si için geri sayım başladı. Red Bull'da ilk yarışına hazırlanan Japon pilot Yuki Tsunoda, heyecan ve mutluluğu bir arada yaşıyor.

Fenerbahçe ile Galatasaray Ziraat Türkiye Kupası’nda bu akşam saat 20:45’te yarı finale çıkma mücadelesi verecek.

2025 Tour de France için verilen üç wildcard Tudor Pro Cycling, Uno-X Mobility ve TotalEnergies'e gitti. Fabian Cancellara liderliğindeki Tudor, ilk Tour katılımını büyük bir heyecanla karşılıyor.