Kriz zirvesi

Günlük Doz

25 Haziran 2025

Sayı: 1.350 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.517 kelime)

🌤️ Hava sıcaklıkları ülke genelinde mevsim normallerinin üzerine çıkmaya başladı.

$: 39,74 📈 €: 46,26 📉 BIST100: 9.419 📉 ₿: 106.985 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde Moskova havalimanı'nda yaşanan vahşet var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve İran-ABD-İsrail arasındaki gerilimin etrafında Hollanda'nın Lahey kentinde NATO zirvesi düzenlendi.

Erdoğan-Trump görüşmesi

Liderler bazında düzenlenen zirvede Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Trump yüz yüze görüşme gerçekleştirdi. 45 dakikalık görüşmede Erdoğan, iki ülkenin 100 milyar dolar ikili ticaret hacmi hedefine ulaşmak için enerji ve savunma sanayii alanında yatırımların yapılabileceğini dile getirdi. İki lider ayrıca bölgesel ve küresel sorunları da ele aldı.

Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada Erdoğan, Trump'ın ilk başkanlık dönemi sırasında Türkiye'ye Rusya'dan S-400 savunma sistemleri alması nedeniyle uygulanan CAATSA yaptırımlarının kaldırılmasını özellikle gündeme getirdi.

Öne çıkanlar

ABD Başkanı Donald Trump, NATO zirvesi için Hollanda'ya seyahat ederken NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'den gelen mesajları sosyal medyada paylaştı. Söz konusu mesajlarda Rutte, ABD'nin İran'ı bombalamasını övdü.

NATO ülkelerinin savunma harcamalarına gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 5'ini harcamasını kabul etmesini de Trump'ın "zaferi" olarak nitelendiriyor.

Mesajın, Trump'ın tarzında, bazı kelimeleri büyük yazarak gönderilmiş olması dikkat çekiyor.

İran-Japonya benzetmesi

Lahey’de konuşan Donald Trump, İran’a yönelik düzenlenen saldırıyı, İkinci Dünya Savaşı'nda Japonya’ya atılan atom bombalarına benzetti. Trump, “Onlar bu işi başarmak için trilyonlar harcadı ama başaramadılar. Biz ise şu anda onlarla gayet iyi anlaşıyoruz.” ifadelerini kullandı.

Trump, sözlerinin devamında İran'ın nükleer tesisine yönelik yapılan saldırıya dair şu açıklamayı yaptı:

· “Eğer o saldırıyı gerçekleştirmeseydik, bu savaş hala devam ediyor olurdu. O saldırı savaşı bitirdi. Savaşı sona erdirdi. Hiroşima’yı, Nagazaki’yi örnek göstermek istemem ama temelde o savaşı nasıl bitirdiyse, bu da öyle bitirdi. Bu savaş böyle sona erdi. Eğer o hedefi vurmasaydık, şu anda hala çatışıyor olurlardı.”

Beşinci madde

Hollanda'daki zirvenin en kritik konularından biri harcama limitleri oldu. ABD kanadı ve özellikle Trump, Avrupa ülkelerinin milli gelirlerinin yüzde 5'ini askeri alanlara ayırmasını istiyor. Kaynaklar, Türkiye'nin bu toplantıyla beraber Trump'ın çağrısına uyacağını belirtiyor.

NATO Genel Sekreteri Rutte yaptığı açıklamada, "Bugün NATO'nun son 10 yılda savunma harcamalarına 1 trilyon dolar (861 milyar euro) daha eklediğini açıklamaktan memnuniyet duyuyorum. Sayın Başkan, sevgili Donald, bu sizin bizi zorlamanız sayesinde oldu." dedi.

Air Force One söyleşisi

Trump bu yılki zirvenin düzenlendiği Lahey'e giderken, Air Force One uçağında gazetecilere, beşinci maddeyle ilgili açıklamalar yaptı.

Madde ile ilgili “Tanımınıza bağlı” diyen Trump, şunları söyledi:

· “Madde 5'in çok sayıda tanımı var. Bunu biliyorsunuz, değil mi? Ama ben onların dostu olmaya kararlıyım. Hayat kurtarmaya kararlıyım. Yaşam ve güvenliğe bağlıyım.”

ABD Başkanı sözlerini tam açıklamadan bu şekilde bitirdi.

Trump ayrıca, Ukrayna lideri Zelenski ile de görüşme yapacağını bildirdi.

Beşinci madde nedir?

NATO'nun beşinci maddesi kısaca herhangi bir NATO ülkesine saldırı durumunda birlik ülkelerinin düşman ülkeye yönelik bir olması ve askeri destek sağlamasını içeriyor. Bu madde saldıran ülkeye doğrudan müdahaleyi destekler nitelikte.

Bu bağlamda, Avrupa'da artan Rus tehdidine karşı son yıllarda en fazla silahlanan ve NATO'nun en güçlü ordularından biri haline gelen Polonya'dan da konuyla ilgili açıklamalar geldi.

Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, NATO ülkeleri arasında özellikle savunma harcamalarının artırılması konusunda tam bir birlik olduğunu vurguladı.

Doğu kanadının desteklenmesinin, Avrupa çapında stratejik boru hatlarının genişletilmesinin ve Ukrayna’ya desteğin sürdürülmesinin önemine dikkat çeken Duda, NATO’nun politika değişikliğinin “Rusya’nın emperyalist politikalarına” karşı bir tepki olduğunu belirtti. Ayrıca savunma bütçelerinin artırılması konusunda uzun süredir savunuculuk yaptığını ifade etti.

Duda, NATO’nun temel iki unsurunun ittifakın birliği ve 5. Madde olduğunu belirterek, “5. Madde konusunda kesinlikle herhangi bir tartışma söz konusu değil” dedi.

Finlandiya'dan destek

2023 yılında Türkiye'nin onayı ile NATO'ya katılan Finlandiya'dan da beşinci madde ile ilgili açıklama geldi. Finlandiya Başkanı Alexander Stubb zirvenin Rusya'ya karşı tarihi bir savunma sistemi olduğunu belirterek 'Beşinci maddenin uygulanmasıyla ilgili herhangi bir kuşkum yok' ifadelerini kullandı.

Aile fotoğrafı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hollanda Kralı Willem-Alexander’ın NATO liderleri onuruna verdiği yemek öncesinde aile fotoğrafı çekiminde yer aldı. Erdoğan ve ABD lideri Donald Trump, fotoğraftan önce gülerek tokalaştı, ardından yan yana poz verdi.

Yemekte ise Erdoğan, Trump, Çekya Cumhurbaşkanı Petr Pavel, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte aynı masada oturdu.

Kararlar

Hollanda'da düzenlenen NATO zirvesinin ardından duyurulan bildiride, 2026 NATO Zirvesi'nin Türkiye'de yapılacağı duyurulurken, müttefiklerin savunma harcamalarına ayırdıkları payın 2035 yılına kadar gayri safi yurt içi hasılalarının yüzde 5’ine çıkarmayı kabul ettiği bildirildi.

gündem

CHP'nin 38. Olağan Kurultayı'nda "para karşılığı oy kullandırıldığı" iddialarına ilişkin 12 kişi hakkında "oylamaya hile karıştırma" suçundan hazırlanan ve Ankara 26. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilen iddianame, görevsizlik kararına yönelik itirazların değerlendirilmesi için nöbetçi Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderildi.

CHP’nin tutuklu Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu'nun, 'cumhuriyet savcılarına hakaret ettiği' iddiasıyla 4 yıl 1 ay hapis cezasıyla yargılandığı davanın ilk duruşması 22 Ekim'de yapılacak.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, 10. Yargı Paketi ile ilgili yaptığı açıklamada, "Cezasızlık algısının önüne geçeceğiz. 2 yıl ceza alan en az 36 gün cezaevinde kalacak. 1 yıl ceza alan 18 gün cezaevinde kalacak. 6 ay ceza almışsa en az 9 gün cezaevini görecek" ifadelerini kullandı.

HÜDA-PAR, ‘dini değerlere hakaret’in Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) ayrı bir suç olarak düzenlenmesini ve bu suçu işleyenlere 5 yıla kadar hapis cezası verilmesini istedi.

Kobani Davası’nda eski HDP Eş Genel Başkanları Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’a verilen cezaların gerekçesi 13 ay sonra açıklandı. 32 bin 630 sayfalık karar UYAP’a yüklendi. Bununla birlikte istinaf süreci de başladı.

Dört gündür Silivri Cezaevi'nde tutuklu bulunan gazeteci Fatih Altaylı, bir hafta önce yurt dışındayken AK Partili dostlarının kendisini tutuklanacağı konusunda uyardığını ancak kendisinin sinirlendiğini ve Türkiye'ye döndüğünü söyledi.

İzmir'in Aliağa ilçesinde orman yangını çıktı. Yangına havadan ve karadan müdahale ediliyor. Bazı evlerin tahliye edildiği öğrenildi.

kültür – yaşam

OpenAI ile iPhone’un efsanevi tasarımcısı Jony Ive’ın üzerinde çalıştığı gizemli yapay zeka cihazının detayları netleşmeye başladı. Mahkeme belgelerine yansıyan bilgilere göre cihaz, ne bir akıllı gözlük ne de kulaklık olacak. Sam Altman ise cihazı “yapay zeka yardımcısı” olarak tanımlıyor.

Instagram, gönderilerin doğrudan ana akışta yeniden paylaşılmasına olanak tanıyacak bir özelliği test ediyor. Tech Crunch'ın haberine göre platformda hâlihazırda kullanılan geçici yöntemlere son verecek bu yenilik, içerik üreticilerine daha fazla görünürlük ve kaynak belirtme imkânı sunabilir.

Trump'ın Harvard'da okumak isteyen yabancı öğrencilerin ülkeye girişlerinin engellenmesi yönündeki kararı, mahkeme kararıyla durduruldu.

"Şair ceketli çocuk" olarak tanınan sanatçı Kazım Koyuncu, vefatının 20. yılında memleketi Artvin'in Hopa ilçesindeki mezarı başında anıldı.

dünya

ABD Başkanı Donald Trump'ın aracılık ettiği İsrail-İran ateşkesi, ilk saatlerde gelen karşılıklı saldırıların ardından devam etse de kırılganlığını koruyor. 12 günlük çatışmanın ardından dün yapılan açıklamalarda her iki taraf da zafer ilan etti. Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, ABD ile İran arasındaki görüşmelerin "umut verici" olduğunu ve Washington'un uzun vadeli bir barış anlaşması için umutlu olduğunu söyledi. ABD'de İran'ın nükleer programının "tamamen yok edildiğine" ilişkin Trump iddiasının aksine istihbarat raporları, ABD saldırılarının ülkenin nükleer programını "ancak birkaç ay gerilettiğini" ortaya koydu. Ayrıca İran'da parlamento, Birleşmiş Milletler'in nükleer gözlemcisi Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile iş birliğini askıya alan bir yasa tasarısını kabul etti.

Ateşkese rağmen İsrail’in Tahran’a düzenlediği hava saldırısı Washington’da tepkiyle karşılandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın, İsrail Başbakanı Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinde sesini yükselterek operasyonun derhal sona erdirilmesini istediği iddia edildi.

ABD Başkanı Donald Trump, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırısının, Tahran'ın nükleer silah üretme kapasitesini tam olarak engellemediği yönündeki iddialara yer veren CNN ve New York Times'ı "yalancılıkla" suçladı. Trump ayrıca sosyal medya hesabından arka planda 'İran'ı bombala' isimli şarkının çaldığı B-2 uçaklarının videosunu paylaştı.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Kasım 2024'ten beri "darbe planı yaptığını" açıkladığı Başpiskopos Bagrat Galstanyan'ın başını çektiği bir grubun "terör eylemi hazırlıklarının" kolluk kuvvetleri tarafından engellendiğini duyurdu.

Berlin Anayasa Mahkemesi, şehrin önemli bir bölümünde araba yasağı öngören kanun teklifinin anayasayla uyumlu olduğuna ve referanduma götürülebileceğine hükmetti. 2022'de yargıya intikal eden yasa teklifi, 170 bin imza toplanması durumunda referanduma sunulabilecek.

ekonomi

Küresel şirket iflasları 2024’te son 12 yılın zirvesine ulaştı. Dun & Bradstreet’in raporuna göre, Türkiye dahil 47 ülkenin yüzde 65’inde iflaslar arttı; en yüksek artış yüzde 126 ile Ukrayna’da yaşandı.

İsrail ve İran’ın arasında ateşkesin sürdüğüne dair işaretler ve Powell’ın açıklamaları sonrası Wall Street borsaları yeni rekor seviyelere uzandı. Petrol fiyatları iki günlük sert düşüşün ardından hafif yükseliyor.

Morgan Stanley, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) 2025'te faiz indirimi yapmayacağını, ancak 2026 boyunca yedi kez faiz indirimiyle politika faizinin yüzde 2,5–2,75 aralığına kadar çekileceğini öngördü. Morgan Stanley'in tahminlerinin Fed'in beklentilerinden önemli ölçüde ayrıştığı görüldü.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Haziran ayına ilişkin sektörel enflasyon beklentileri raporuna göre hanehalkı beklentisi bir önceki aya göre yüzde 6,9 azalarak yüzde 53 oldu. Veri 2023 yılı Eylül ayından beri görülen en hızlı hanehalkı beklenti düşüşü olarak kaydedilriken, 2021 yılı Kasım ayından beri de en düşük seviye oldu.

spor

Türkiye Voleybol Federasyonu, Brezilya maçında sakatlanan Hande Baladın’ın sakatlığına ilişkin bir açıklama yaptı. Açıklamada, "Yapılan değerlendirmeler sonucunda, sporcumuzun sol uyluk quadriceps kasında zorlanma (strain) tespit edilmiştir. Sporcumuzun tedavisine hemen başlanmıştır" denildi.

Kortlarda geçen kuşağın dört büyükleri arasında sayılan Andy Murray'nin heykeli iki kez şampiyon olduğu Wimbledon'a dikiliyor. Sör unvanlı emekli raketin heykelinin 2027 sezonuna yetiştirilmesi bekleniyor.