İklim savaşı, ‘orman kanunları’

İklim savaşı, ‘orman kanunları’ | Kapsül

Günlük Doz

04 Temmuz 2025

Sayı: 1.357 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.394 kelime)

🌤️ Meteoroloji Genel Müdürlüğü mevsim normallerinin üzerine çıkacak sıcaklıkların kapıya dayandığını duyurdu.

$: 39,85 📈 €: 47,00 📉 BIST100: 10.275 📉 ₿: 107.587 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde İzmir'deki orman yangınları var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

İklim savaşı, ‘orman kanunları’

AK Parti tarafından Meclis’e sunulan, muhalefetin ve kitle örgütlerinin ‘doğa katliamı’ olduğunu ileri sürdüğü İklim Kanun Teklifi, Meclis Genel Kurulu’nda kabul edildi.

Teklif, iklim değişikliğiyle mücadelede temel unsur olan sera gazı emisyonlarının düşürülmesini ve iklim değişikliğine uyum sağlama çalışmalarını hedefliyor. Ayrıca bu faaliyetlerin planlanması, uygulanması, finansmanı, izinlendirilmesi ve denetlenmesine yönelik yöntemleri ile ilgili yasal ve kurumsal çerçeveyi de kapsıyor.

Yapılan açık oylamada kanun teklifi 242 kabul ve 140 ret oyuyla kabul edilerek kanunlaştı.

Muhalefete tepki

Kanun teklifi 102 oy farkla kabul edilirken, AK Parti'den 59, MHP'den 19, CHP'den 55, İYİ Parti'den 19, DEM Parti'den 41, Yeni Yol Grubu’ndan 2, Demokratik Bölgeler Partisi'nden 2, Demokrat Parti'den 1, Demokratik Sol Parti'den 1, Bağımsız milletvekillerinden 9 kişi oylamaya katılmadı.

Oylamanın 102 farkla geçtiğini, ancak 130 muhalefet milletvekilinin oylamaya katılmadığını belirten sosyal medya kullanıcıları duruma sitem etti.

Bakanlık tek tek açıkladı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, sosyal medya hesabından yapılan açıklamaya göre, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaşan kanunla, iklim değişikliği kaynaklı afetlerin yıkıcı etkilerine karşı dirençli şehirlerin oluşturulması, yenilenebilir enerji kaynaklarının teşvikiyle doğa dostu üretim, biyoçeşitlilik ve yeşil alanların korunması sağlanacak.

Su ve gıda güvenliğinin artırılması için alınması gereken tedbirler de yasal olarak düzenleme altına alınacak.

Ekonominin, şehirlerin, tarım ve gıda başta olmak üzere kritik sektörlerin iklim krizinden daha az etkilenmesi için yapılacak düzenlemeleri içeren kanun ile yerel ve ulusal eylem planlarının hazırlanması sağlanacak.

5 soruda İklim kanunu

Türkiye’nin ilk iklim kanununa ilişkin detaylar ve bazı kritik soruları T24’ten Ceren Bayar ele aldı.

Bayar’ın yazısına göre kanunla ilgili 5 soru ve detaylar şöyle oldu:

1 - İklim Kanunu neden şimdi gündeme geldi?

Avrupa Birliği’nin “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması” ile uyum zorunluluğu, Türkiye’de ihracat yapan sektörlerde karbon ayak izinin ölçülmesini gerekli kıldı. 2021’de Paris İklim Anlaşması’nı onaylayan ve 2053 için “net sıfır emisyon” hedefini açıklayan Türkiye için bu zorunluluk daha acil hale geldi. Türkiye’nin somut adımlar atmaması hâlinde dış ticareti olumsuz etkileyecek yaptırımlar söz konusuydu.

2 - Kanunla İklim Değişikliği Başkanlığına hangi yetkiler verildi?

İklim Değişikliği Başkanlığı, gerekli tedbirlerin alınmasına yönelik düzenlemeler yapmak ve bunların uygulanmasını sağlamakla yetkilendirildi. Her ilde, valinin başkanlığında bir “İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu” oluşturulması öngörüldü. Başkanlık, düzenlemenin uygulanmasına ilişkin gerekli gördüğü bilgi, belge ve verileri kamu kurumları, özel kuruluşlar ve kişilerden doğrudan talep edebilecek.

Ayrıca, gerekli görülen durumlarda diğer kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, üniversiteler ve özel sektör temsilcileri toplantılara oy hakkı olmaksızın davet edilebilecek.

Kanunla birlikte, İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulması da hükme bağlandı.

3 - Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) nasıl işleyecek?

Doğrudan sera gazı emisyonuna neden olan faaliyetleri yürüten işletmelerin, bu faaliyetleri sürdürebilmesi için İklim Değişikliği Başkanlığı’ndan emisyon izni alması zorunlu olacak.

ETS kapsamına giren işletmelerin, yıllık sera gazı emisyon miktarlarına karşılık gelen oranda ödeme yapmaları gerekecek.

Ayrıca Başkanlık, döner sermaye işletmesi kurma yetkisine sahip olacak.

Sera gazı emisyonlarının takibine ilişkin yasaklara uymayanlara veya sınırlamaları aşanlara 500 bin TL ile 5 milyon TL arasında idari para cezası verilecek.

Ozon tabakasını incelten maddelere ve florlu sera gazlarına ilişkin mevzuata aykırı davrananlara da para cezası uygulanacak.

4 - Muhalefet ETS sistemini neden eleştirdi?

Muhalefete göre, atmosferi kirleten şirketler belirli izinler ve ödemeler karşılığında karbon salmaya devam edebilecek. Sivil toplum kuruluşları bu durumu, “Parasını ödeyen kirletmeye devam eder” şeklinde özetliyor.

Ayrıca, ETS gelirlerinin kamuya ya da adil dönüşüme aktarılacağına dair herhangi bir güvence bulunmuyor. Bu nedenle sistemin emisyon azaltımına değil, emisyonun piyasalaştırılmasına hizmet edeceği belirtiliyor.

5 - Muhalefet ve sivil toplum kuruluşları kanunu neden eleştirdi, hangi eksikler öne çıktı?

Muhalefete göre, kanun iklim krizinin sosyal, ekolojik ve toplumsal boyutlarını kapsamıyor. Ekolojik tahribatı durduracak bağlayıcı hükümlere yer verilmezken, düzenleme daha çok teknik zorunluluklara ve dış ticaretle uyum kaygılarına odaklandı. Bu nedenle kanun, “İklim değil, ticaret kanunu” olarak eleştirildi.

2053 için öngörülen net sıfır emisyon hedefi, sadece bir siyasi söylem olarak kalırken; somut azaltım hedefleri, bilimsel ölçütler ve uygulanabilir takvimler yasa metninde yer almadı.

Eleştirilen başlıca eksiklikler şöyle sıralandı:

· Fosil yakıtlar ve kömürden çıkışa dair herhangi bir takvim ya da plan öngörülmedi.

· Emisyon ticaretinden elde edilecek gelirlerin, fosil yakıtlardan çıkışa aktarılacağına dair güvence yok.

· Küresel sıcaklık artışını 1,5 °C ile sınırlama hedefi ve Türkiye’nin bu yöndeki yükümlülüklerine dair açık bir ifade bulunmuyor.

· Kanun hazırlık sürecinde STK’lar, meslek odaları ve yerel yönetimlerin görüşü alınmadı.

· Sağlık örgütlerine göre; sıcak hava dalgaları, hava kirliliği, su krizi ve vektör kaynaklı hastalıklar gibi halk sağlığı tehditlerine karşı herhangi bir önlem belirtilmedi.

· Yasanın uygulanmasını denetleyecek bağımsız ve şeffaf bir denetim kurulu kurulmadı.

gündem

CHP’nin Cumhurbaşkanı Adayı Ekrem İmamoğlu'nun diploma iddianamesi tamamlandı. İddianamede İmamoğlu hakkında 8 yıl 9 ay hapis cezası ve siyasi yasak istendi.

Boğaziçi Üniversitesi mezuniyet töreninde İmamoğlu için diplomasını yırtan CHP Gençlik Kolları üyesi Doruk Dörücü gözaltına alındı. Sosyoloji bölümünden 'yüksek onur' derecesiyle mezun olan Dörücü, törende yaptığı konuşmada "Müstakbel cumhurbaşkanının diplomasını iptal eden, kafasına göre fakülte açan, kapayan, bölen bu istibdat rejiminin bana vermiş olduğu diploma hükümsüzdür" ifadelerini kullanmıştı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne 1 Temmuz'da yapılan operasyon kapsamında gözaltına alınan ve bu sabah adliyeye sevk edilen 119' kişiden 99'u tutuklama talebiyle mahkemeye sevk edildi. Hakkında tutuklama istenenler arasında eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu da bulunuyor. Tutuklama istemiyle sevk edilen CHP İl Başkanı Aslanoğlu ve eski İZBETON Genel Müdürü Kaya tutuklandı.

İzmir'in Ödemiş ve Buca ilçelerindeki yangınlara müdahale yoğun şekilde devam ediyor. Bakan Yumaklı, Çeşme'deki yangınının kontrol altına alındığını duyurdu. Yangın nedeniyle Tosunlar, Suçıktı, Köseler ve Üzümlü mahalleleri tahliye edildi. Onlarca ev ise yandı. Köseler Mahallesi civarında yangına müdahale eden ekiplerden Konya Orman Bölge Müdürlüğü Dozer Operatörü İbrahim Demir, hayatını kaybetti.

kültür – yaşam

İngiltere’nin efsane futbolcularından Gary Lineker, "Gazze: Saldırı Altındaki Doktorlar" belgeselinin yayınlanmasını "tarafsızlık ilkesiyle ilgili endişeler" nedeniyle iptal eden BBC'ye tepki gösterdi. Lineker, BBC'nin başını utançla eğmesi gerektiğini vurguladı.

Türkiye'nin uluslararası düzeyde sanatsal cazibe merkezleri olan seçkin sahneleri 2024-2025 sanat sezonunda rekorlara imza attı. Atatürk Kültür Merkezi'nde izleyici sayısı 2 milyon 442 bin 812’ye ulaştı.

Geçtiğimiz aylarda akciğer kanserine yakalanan ve hastanede tedavi gören gazeteci Nihat Genç yaşamını yitirdi. Genç’in son sözlerinin “Cumhuriyeti yaşatın” olduğu belirtildi.

dünya

Paris Belediye Meclisi, İsrail saldırılarında hayatını kaybeden Gazzeli sivilleri anmak amacıyla Gazze halkına fahri hemşehrilik verilmesini ve Eyfel Kulesi ışıklarının sembolik olarak söndürülmesini içeren önergeyi kabul etti.

Rusya, Afganistan'daki Taliban rejimini tanıdığını açıkladı. Böylece Rusya, Taliban'ı resmen tanıyan ilk ülke oldu.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesinde Ukrayna barışı konusunda ‘hiçbir ilerleme’ kaydedemediğini belirtti.

Gazze’yi ‘Riviera’ya dönüştürme’ ve Grönland’ı satın alma planı yapan Trump ailesi Arnavutluk’ta ada satın aldı. Akdeniz’de bakir kalan son yerlerden Sazan Adası’nı satın alan Trump’ın kızı ve damadı burada tatil köyü kuracak.

ekonomi

DİSK-AR tarafından hazırlanan Ücret Kayıpları İzleme Raporu'nun haziran ayı verilerine göre, 2025 yılın ilk 6 ayında emek gelirlerinin enflasyon karşısındaki kaybı en az 218 milyar 334 milyon TL oldu. Rapora göre, 22 bin 105 TL olan net asgari ücretin haziran ayında yaşadığı 6 aylık kayıp 3 bin 685 TL olurken, en düşük emekli aylığındaki kayıp 2 bin 412 TL olarak gerçekleşti.

İstanbul Planlama Ajansı (İPA) tarafından açıklanan haziran ayına ait 'İstanbul'da Yaşam Maliyeti' araştırmasına göre, kentte yaşamanın maliyeti geçen yılın aynı ayına göre yüzde 47,13 arttı. İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 93 bin 465 TL olarak hesaplandı.

ABD’li yatırım bankası Morgan Stanley, Türkiye'ye ilişkin yeni faiz ve enflasyon tahminlerini açıkladı. Banka, yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 29’la korurken TCMB'den temmuzda 250 baz puan faiz indirimi beklediğini kaydetti. Banka, yıl sonu faiz tahminini de yüzde 36 olarak paylaştı.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), et, süt ve bitkisel yağ fiyatlarındaki artışın desteğiyle Haziran ayında küresel gıda emtia fiyatlarının hafifçe yükseldiğini açıkladı.

spor

Sezonun üçüncü grand slam turnuvası Wimbledon'da tarihi başarılara imza atan milli tenisçi Zeynep Sönmez, yarın 3. tur mücadelesinde Rus tenisçi Ekaterina Aleksandrova'yla karşılaşacak.

Avrupa Gençler Yüzme Şampiyonası'nda yarışan milli sporcu Kuzey Tunçelli, erkekler 1500 metre serbest kategorisinde altın madalya kazandı. Tunçelli böylece üçüncü kez Avrupa Şampiyonu oldu.