Tarihi kriz: Çöl gezegenine doğru

Tarihi kriz: Çöl gezegenine doğru | Kapsül

Günlük Doz

29 Temmuz 2025

Sayı: 1.369 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.476 kelime)

🌤️ Sıcak havalara bazı kentlerde gök gürültülü sağanak molası geliyor. Meteoroloji, İstanbul dahil birçok kent için gök gürültülü sağanakla yağış uyarısında bulundu.

$: 40,57 📈 €: 46,80 📉 BIST100: 10.495 📉 ₿: 117.817 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde ayaklarını camdan çıkararak araç süren kişinin savcı olduğu iddiası var. Ancak şahsın savcının oğlu olduğu ortaya çıktı.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Tarihi kriz: Çöl gezegenine doğru

Avrupa Birliği'nin (AB) uydu izleme sistemi Copernicus İklim Değişikliği Servisi'nin verilerine göre, küresel ortalama yüzey sıcaklığında 1967'den beri artış eğilimi görülüyor.

Ağırlıklı olarak insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin etkileri giderek artarken, küresel sıcaklık artışı son yıllarda tarihi seviyelere ulaştı.

Küresel sıcaklıklarda özellikle son yıllarda yaşanan artış dikkati çekerken, yüzey sıcaklığının 1850-1900 yıllarını kapsayan sanayi öncesi dönem ortalamasının 1,5 derece üzerinde olduğu 2024 kayıtlardaki en sıcak yıl oldu.

Kritik eşik

2024 yılında, Paris Anlaşması'nda kritik eşik olarak belirlenen 1,5 derecelik sıcaklık artışı ilk kez aşıldı. Geçen yıl küresel ortalama sıcaklık 15,1 derece olarak ölçüldü. Bu değer, 2023'teki artışın 0,12 derece üzerinde kaydedildi.

Küresel yüzey sıcaklığı, 2023'te sanayi öncesi dönem ortalamasının 1,4 derece ve 2022'de 1,1 derece üzerinde gerçekleşmişti.

Yüzey sıcaklığı 1967'de ise ortalamanın sadece 0,2 derece üzerinde gerçekleşmişti.

Uzmanlar, 1,5 derece sınırının aşılmasının iklim açısından kritik bir eşik olduğu konusunda uyarırken, sıcaklık artışlarının şiddetli hava olaylarını, kuraklıkları ve ekosistem üzerindeki riskleri artırdığına işaret ediyor.

En sıcak dönem

NASA verileri de 2024'te ortalama yüzey sıcaklığının kayıtlardaki en yüksek seviyeye ulaştığını teyit etti. Geçen yılın yarısından fazlasında, ortalama sıcaklıklar referans değerin 1,5 derece üzerinde kaldı.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) verilerine göre, 2015-2024 en sıcak dönem olarak kayıtlara geçti.

Advances in Atmospheric Sciences dergisinde yayımlanan ayrı bir çalışma ise 2024'te okyanusların ısınmasının rekor sıcaklıkların yaşanmasında kilit rol oynadığını ortaya koydu.

Küresel ısınmanın neden olduğu fazla ısının yaklaşık yüzde 90'ı okyanuslarda depolandığı için okyanus ısı içeriğinin iklim değişikliğinin en kritik göstergelerinden biri olarak kabul edildiği belirtildi.

En sıcak üçüncü haziran

Öte yandan, geçen ay dünyada kayıtlardaki en sıcak üçüncü haziran ayı olurken ortalama sıcaklıklar 16,46 derece olarak ölçüldü. Haziran ayındaki sıcaklıklar, sanayi öncesi dönem ortalamasının 1,3 derece üzerinde gerçekleşti.

Söz konusu dönemde Avrupa'da yüzey sıcaklık ortalaması haziranda 18,46 derece ölçülürken, kıta için kayıtlardaki beşinci en sıcak haziran ayı oldu.

Sıcaklık 23 ilde 40 dereceyi aştı

Hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyrettiği yurt genelinde öğleye kadar olan sıcaklıklar 23 ilde 40 derecenin üzerini gösterdi.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde yer alan bugünkü verilere göre, sıcaklıklar, mevsim normallerinin 6 ila 12 derece üzerinde seyrediyor.

En yüksek sıcaklık Şırnak'ta

Türkiye'de hava sıcaklıklarının Avrupa'nın birçok bölgesinden daha yüksek seyrettiği bu dönemde, 09.00 ile 13.00 saatleri arasında 23 ilde sıcaklık 40 derecenin üzerinde ölçüldü.

En yüksek sıcaklık Şırnak'ta 47,8 derece olarak kayıtlara geçti. Bunu 46,5 dereceyle Mardin, 45,7 dereceyle Siirt izledi.

Sıcaklara mola

AKOM’un duyurusuna göre bölgeyi kavuran ve mevsim normallerinin 6 ila 10 derece üzerinde seyreden sıcaklıklar yarından itibaren etkisini kaybedecek. Yarın İstanbul’da hem sıcaklıkların 30-31 dereceye gerilemesi hem de gök gürültülü sağanak yağış bekleniyor.

Yangınlarda son durum

Aşırı sıcaklar ve insan faktörlü etkenler nedeniyle haftalardır orman yangınları devam ediyor. Ülkenin farklı bölgelerinde peş peşe yangınlar çıkarken; Bursa yangını 4. gününde devam ediyor. Karabük yangısı ise 7. gününde kontrol altına alındı.

Bursa'da alevler, tedbir amaçlı tahliye edilen Harmancık ilçesine bağlı kırsal Çakmak Mahallesi'ne yaklaştı.

'FETÖ' soruşturmaları nedeniyle kamudan ihraç edildiği öğrenilen Ufuk Aytekin, "Kasten Orman Yakma" suçundan tutuklandı.

Yangına su götürdükleri tankerin devrilmesiyle meydana gelen trafik kazasında ölen 2 kişinin cenazesi de toprağa verildi.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, orman yangınlarıyla ilgili açıklamasında, 4 ildeki 5 yangının kontrol altına alındığını bildirdi. Bursa'daki yangına müdahale çalışmalarının devam ettiğini söyleyen Yumaklı, "Devam eden sadece bir yangın var, o da Bursa'daki Harmancık yangını. 5 uçak, 30 helikopter ve 855 kara aracıyla yanan alana arkadaşlarımız müdahale ediyorlar. İnanıyorum ki bugün güzel haberi vereceğiz" ifadelerini kullandı.

Hacizli uçaklar

Türkiye orman yangınlarıyla mücadele ederken THK envanterindeki 8 adet yangın söndürme uçağının satışa çıkarıldığı, ancak alıcı bulamadığı öğrenildi. Gazeteci Murat Ağırel, uçakların uzun süredir hangarlarda beklediği, orman yangınlarının yoğunlaştığı yaz aylarında ise bu hayati araçların kullanılamadığını aktardı.

gündem

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “Aziz İhsan Aktaş suç örgütü”ne yönelik yürütülen soruşturma kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik yeni bir gözaltı dalgası gerçekleştirildi. İhaleye fesat karıştırdığı iddiasıyla 25 kişi hakkında gözaltı kararı verildi. Gözaltına alınanlar arasında İETT Genel Müdürü İrfan Demet’in de olduğu öğrenildi.

MHP Lideri Devlet Bahçeli, iktidarın "Terörsüz Türkiye" diye adlandırdığı yeni çözüm sürecine ilişkin komisyona üye olarak belirledikleri isimler ile bir araya geldi. MHP'li Feti Yıldız, Meclis'te kurulacak komisyon için "Kardeşlik ve dayanışma komisyonu" ismini kullandı. İktidarın sürece verdiği "Terörsüz Türkiye" ismine muhalefet partilerinden itiraz gelmişti.

İktidarın "Terörsüz Türkiye" diye adlandırdığı yeni çözüm süreci kapsamında TBMM'de kurulması için çağrı yapılan 51 üyeli komisyona, AKP, MHP ve DEM Parti'nin ardından Yeni Yol Grubu, Emek Partisi, Demokratik Sol Parti ve Hüda-Par da üye verme kararı aldı. İYİ Parti'nin üye vermeyeceğini açıkladığı komisyona katılma konusunda Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Yeniden Refah Partisi ve Demokrat Parti değerlendirmelerini sürdürüyor.

Gazeteci İsmail Saymaz'ın aktardığına göre, Hatay'ın İskenderun ilçesindeki Deniz Er Eğitim Alay Komutanlığı'nda 27 Temmuz'da hayatını kaybeden erler Hayrullah Halit Kahraman ve Semih Erdoğan'ın ölümünde "zehirlenme" ihtimali gündeme geldi.

Sarıyer'de dün ormanlık alanda başına poşet geçirilmiş halde cesedi bulunan kişinin Rusya vatandaşı Usman Amriev olduğu tespit edildi. 20 yaşındaki gencin elinde notta dikkat çeken ifadeler yer aldı. Bilgisayar çıktısı olarak hazırlanan notta Bakara Suresi'nin 153. ayetinin Arapça harflerle yazıldığı da görüldü.

kültür – yaşam

İsrail işgali altındaki Batı Şeria’da bir İsrailli yerleşimci, Filistinli aktivist ve öğretmen Ode Muhammed Hadalin’i Masafer Yatta bölgesinde vurarak öldürdü. Aktivistliğiyle tanınan Hadalin, İsrailli yerleşimcilerin ve askerlerin Filistin toplumuna saldırılarını konu alan Oscarlı film ‘No Other Land’in yaratıcılarına yardım etmişti. Öte yandan Oscar kazanan "No Other Land" belgeselinin yönetmenlerinden Bilal, İsrail askerlerince gözaltına alındı.

Gastronomi dünyasının prestijli seçkisi Michelin Rehberi, Türkiye'deki kapsamını genişleterek Kapadokya'yı da dahil etti. 2026 seçkisinde yer alacak restoranlar 4 Aralık 2025’te İstanbul’da düzenlenecek törenle duyurulacak.

Hulahopun gerçek yaratıcısı Joan Anderson 101 yaşında hayata veda etti.

dünya

Türkiye, Bogota'da düzenlenen toplantıda İsrail’e silah, mühimmat, askeri yakıt ve teçhizat tedarikini veya transferini önlemek gibi maddelerin yer aldığı eylem planına imza atma kararı aldı. Türkiye'nin eylem planına imza atmaması muhalefet tarafından eleştirilmişti.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rus ordusunun toplam 73 şehir ve yerleşim yerine düzenlediği saldırılarda 22 kişinin hayatını kaybettiğini ve 85 kişinin yaralandığını bildirdi.

ABD Başkanı Donald Trump, cinsel istismar suçlamalarıyla gözaltına alınan ve 2019'da cezaevinde ölü bulunan Jeffrey Epstein’ın Karayipler’deki özel adasına davet edildiğini ancak daveti reddettiğini ve söz konusu adaya hiç gitmediğini söyledi.

Ekvador'da yaşayan Keyla Andreina González Mercado, bir TikTok yayınında arkadaşlarıyla bir şeyler içip sohbet ettiği sırada arkadaşının partneri tarafından kafasından vurularak öldürüldü.

ABD'nin New York kentinde gerçekleşen ve 4 kişinin hayatını kaybettiği silahlı saldırıda Blackstone Yöneticisi Wesley LePatner'ın da hayatını kaybettiği belirtildi.

Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te’nin New York üzerinden Orta Amerika’ya geçme talebi, Trump yönetimi tarafından reddedildi. Kararın Çin’in baskısıyla alındığı öne sürülüyor.

ekonomi

Öz Orman-İş Genel Başkanı Settar Aslan, kamu işçilerini kapsayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde 15-20 gün içerisinde anlaşma sağlanamaması halinde grev kararı alınacağını açıkladı. Aslan, "'Bu yangınların ortasında grev kararı alınır mı?' diye bir soru akla gelebilir. Grev kararı almazsanız yetkiniz düşüyor" dedi.

IMF küresel ekonomik büyüme tahminlerini yükseltti. Dünya Ekonomik Görünüm Raporu'nda, küresel ekonominin bu yıl yüzde 3 ve gelecek yıl yüzde 3,1 büyümesinin beklendiği kaydedildi. Türkiye ekonomisine ilişkin büyüme tahmini bu yıl için yüzde 3'e, gelecek yıl için yüzde 3,3'e çıkarıldı.

Türkiye genelinde 2 milyon 482 bin 461 vatandaş, eski tip sürücü belgelerini henüz yeni tip ehliyetlerle değiştirmedi. Son tarih olan 31 Temmuz 2025’e kadar başvuru yapılmaması durumunda bu belgeler geçersiz sayılacak. 1 Ağustos’tan sonra başvuru ücreti binlerce liraya yükselecek.

Kamu işçisine yapılan yeni zam teklifi belli oldu. İlk altı ay için yüzde 24, ikinci altı ay için yüzde 11, üçüncü altı ay için yüzde 10, dördüncü altı ay için yüzde 6 zam teklif edildi.

Piyasalarda gözler bu hafta açıklanacak ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz kararına çevrildi. Ekonomistler bu ay Fed'den faiz indirimi beklemiyor ancak Trump'ın artan siyasi baskıları Fed’in bağımsızlığına yönelik endişeleri artırıyor. Uzmanlar, eylülde olası bir faiz indiriminin sinyalini verirken, kararın oy birliğiyle alınmasının zor olduğuna dikkat çekiyor.

spor

Formula 1, 2026 sezon takvimini geçtiğimiz ay resmen açıklamış olsa da, İstanbul Park yetkilileri olası bir yarış iptalinde organizasyona ev sahipliği yapmak için hazır olduklarını belirtti.

La Liga yönetimi, yeni sezondan itibaren teknik direktörlere maç boyunca iki kez VAR incelemesi talebinde bulunma hakkı vermeye hazırlanıyor.

Ultra maraton yüzücüsü Bengisu Avcı, dünyada 7 açık su kanalından oluşan Oceans Seven (Okyanus Yedilisi) parkurunun son etabı Tsugaru Kanalı'nı geçmek için, Japonya'ya gitti. Avcı, Tsugaru Kanalı'nı geçerek Oceans Seven'i tamamlayan ilk Türk olmayı hedefliyor.