‘Suçlu çocuk’ ,‘Suça sürüklenen çocuk’ tartışması

‘Suçlu çocuk’ ,‘Suça sürüklenen çocuk’ tartışması | Kapsül

Günlük Doz

01 Ağustos 2025

Sayı: 1.372 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.476 kelime)

🌤️ Türkiye'yi etkisi altına alan rekor sıcaklıklar nihayet sona eriyor. Hafta sonu itibarıyla yurdun büyük bir bölümü yağışlı havanın etkisi altına girecek.

$: 40,65 📈 €: 47,01 📉 BIST100: 10.751 📉 ₿: 115.386 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde Hamdi Ulukaya’nın ‘Türkiyeliler’ ifadesinden geri adım atması var.

‘Suçlu çocuk’ ,‘Suça sürüklenen çocuk’ tartışması:

Peki Ahmet’in suçu neydi?

Şubat 2025'te İstanbul Kadıköy’de kaykay malzemesi almaya giden 14 yaşındaki Mattia Ahmet Minguzzi, bir pazar yerinde saldırıya uğrayarak 15 yaşındaki B.B. tarafından 5 kez bıçaklandı, yere düştükten sonra 16 yaşındaki U.B. tarafından tekmelenerek hayatını kaybetti.

Toplum vicdanını derinden yaralayan bu olay, ülke çapında gençlik şiddeti ve ceza indirimleri hakkında büyük bir tartışma başlattı. Ailenin adalet talebiyle birlikte; avukat Serkan Günel, Türk yasalarının 18 yaş altı suçlular için verdiği ceza indirimini tartışmaya açtı.

Ardından siyasi gündem de bu mesele etrafında şekillendi. Bazı siyasiler, faillerin “çocuk” olarak değerlendirilmeyip en ağır cezayı almaları gerektiğini savunarak yasal değişiklik önerdi.

Medyada söz konusu çocukların uzun namlulu silahlarla poz verdiği görüntüler paylaşılınca birçok kişi, ciddi suçlara karışan çocukların yetişkin gibi yargılanmasını talep etmeye başladı. Çocuk haklarından sorumlu baro avukatları ise bu talebe karşı çıkarak "çocukların her şeyden önce mağdur olarak görülmesi" gerektiğine dair açıklamalarda bulundu.

Avukatların açıklamalarını sert eleştiren sosyal medya kullanıcıları, Türkiye'nin benimsediği "suça sürüklenen çocuk" terimini sorgulamaya başlayarak, bazı çocukların "suça sevk edilen" olarak değil, suçu işleyen "failler" olarak görülmesi gerektiğini savunur hale geldi.

Sosyal medya ayağı

Kamuoyunda süregelen tartışmalar sosyal medyada da gündem oldu. Sosyal medya fenomeni ve aktivist Işıl Ergincan, yayınladığı video ile " 'Suça sürüklenen çocuk' ifadesinin hukuki bir terim olduğunu, 18 yaşının altındaki her çocuğun 'suça sürüklenen çocuk' olarak anıldığını anlamak gerekiyor." dedi.

Ergincan ayrıca şunları söyledi:

· "Yasayı değiştirdiğimiz noktada, çocuk kavramına dokunmaya başladığımız noktada, ‘katil çocuklar’ için geliyor bu yasa gibi gözükse de çocuk kavramına dokunuyor olacaklar. Çocukların yaşı düşürülüyor olacak. Muhtemelen 15’e düşürülecek. 15 yaşında bir kız çocuğu tacize tecavüze uğradığı zaman, yetişkin kategorisinde değerlendirilip ona göre yaptırım olacak faillerine."

Öte yandan videonun yayınlanmasından sonra bazı kullanıcılar Ergincan'a yorumlarla itirazlarda bulundu.

Bir Tiktok kullanıcısı ise konuyla ilgili şu yorumu yaptı:

· “Suça Sürüklenen çocuk, üşüdüğü için mont çalan çocuktur. Aç olduğu için ekmek çalan çocuktur. Hiçbir günahı olmayan bir çocuğu her yerinden bıçaklayan biri, suça sürüklenmiş çocuk değildir”

İstatistikler

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), "Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocuk İstatistikleri, 2024" raporunun verilerini kamuoyuyla paylaştı.

Güvenlik birimlerine gelen veya getirilen çocukların karıştığı olay sayısı 2024 yılında, 2023 yılına göre yüzde 9,8 oranında artarak 612 bin 651 oldu.

Bu olaylarda çocukların 279 bin 620'si mağdur olarak 202 bin 785'i suça sürüklenme sebebiyle (kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiasıyla), 96 bin 438'i bilgisine başvurma amacıyla, 18 bin 561'i kayıp (hakkında kayıp müracaatı yapılıp daha sonra bulunan) olması sebebiyle, 8 bin 729'u kabahat işlediği iddiasıyla, 6 bin 518'i ise bu nedenlerin dışında kalan diğer nedenlerden dolayı güvenlik birimlerine geldi veya getirildi.

Öncesi

Önceki ceza hukuku anlayışında çocuklar "çocuk suçlu" veya "çocuk sanık" gibi terimlerle anılıyordu. Bu, çocuğun cezalandırılması gereken bir birey olduğu yönünde algı yarattığı için terim zamanla "suça sürüklenen çocuk" halini aldı. Böylelikle çocuğun, suçu bireysel iradesiyle işlememiş olabileceğini; ekonomik, sosyal, kültürel veya ailesel koşulların etkisiyle “suça sürüklendiği” vurgulamak isteniyordu.

Türkiye'de bu kavramın kabulü 2005'te yürürlüğe giren 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ile mümkün oldu. Ancak değişimin kökeni Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (1989) ve Pekin Kuralları (1985) gibi uluslararası belgelere dayanıyor. BM Çocuk Hakları Sözleşmesi suç işlediği iddia edilen çocuklara saygı, rehabilitasyon ve topluma yeniden entegrasyon vurgusu yaparken Pekin Kuralları da cezadan çok, eğitici ve önleyici tedbirlerin uygulanmasını öneriyor.

Bu kanunla birlikte çocuk hukukunda suçların seviyesiyle ilgili bir düzenlemeye de gidilmiş oldu. Çocuk mahkemelerinin yanı sıra çocuk ağır ceza mahkemeleri de gelmiş ve kavram "suça sürüklenen çocuk" halini almıştı.

Ancak çocuk haklarıyla ilgilenen hukukçular bugün bu kavramı da doğru bulmuyor. Birleşmiş Milletler, UNICEF ve Uyuşturucu ve Suç Ofisi resmi olarak "Children in conflict with the law” (Hukukla çatışma içindeki çocuklar) kavramını kullanıyor.

Dünyada nasıl

Dünya genelinde hukuk sistemiyle çatışma yaşamış tüm çocuklar için belirli asgari sorumluluk yaşları mevcut. Bu sınır, bir çocuğun kaç yaşından itibaren yargılama ve kovuşturma süreçleriyle karşı karşıya kalabileceğini belirlemek için uygulanıyor.

Uluslararası hukuk, asgari eşiğin en az 12 olmasını şart koşuyor. Türkiye'de de bu sınır 12 olarak belirlenmiş durumda. Ancak Avrupa'da ve çeşitli ABD eyaletlerinde bu yaş sınırı son derece değişken.

Örneğin, çocuk hukukunda en çok atıf alan ülkelerden biri olan Fransa'da 13 yaşın altındaki çocukların doğruyu yanlıştan "ayırt edemediği" varsayılıyor. 13-17 yaş arası çocuklar ise çocuk mahkemelerinde "eğitim" vurgulu cezalarla yargılanabiliyor.

Bir diğer ülke Almanya'da ise 14 yaşın altındaki çocuklar cezai olarak sorumlu tutulamıyor. 14-17 yaş arası çocuklar çocuk mahkemelerinde yargılanabilirken, mahkemelerin "olgun olmadığını" tespit ettiği 18-21 yaşındaki bireylerin de çocuk olarak yargılamasına izin veren özel bir hüküm mevcut.

Benzer şekilde Hollanda yasaları da 23 yaşına kadar olan kişilerin, gelişimsel açıdan olgunlaşmamış diye değerlendirildiği durumda çocuk olarak yargılanmasına izin veriyor.

İsveç'te ise cezai sorumluluk yaşı 15. Bu yaşın altındaki çocuklar hakkında dava açılmazken, sosyal hizmetler olaylara müdahale edebiliyor. 15-17 yaş arası gençler ise normal mahkemelerde yargılanıyor, ancak özel çocuk prosedürleri kapsamında cezalar alıyor.

Öte yandan, İngiltere ve ABD söz konusu olduğunda kuralların çok daha katı olduğu görülüyor. Çoğu ABD eyaleti, 10-12 yaş civarında asgari sınır belirlerken, tüm eyaletler, bir çocuğun ciddi suçlar söz konusu olduğunda yetişkin mahkemesine nakledilmesine izin veriyor.

İngiltere’de de 10-13 yaş arası çocukların -yaptığı hareketin hukuka aykırı olduğunu bilebilecek durumdaysa- cezai sorumluluğu olduğu kabul ediliyor. 14-17 yaş arasında ise tam sorumluluk öngörülüyor.

gündem

Yeni çözüm sürecinde komisyon aşamasına geçildi. Meclis’te grubu bulunan siyasi partilerin üyelerinden oluşacak komisyonun “Silah Bırakma Yasası” taslağı hazırlayacağı konuşuluyor. AK Parti kaynaklarına göre, bu yasayla birlikte silah bırakan örgüt üyesinin “terör örgütü üyeliği” düşecek, soruşturma ve kovuşturmalar kaldırılacak. Ayrıca komisyon silah bırakan ve Türkiye’ye dönen PKK’lıların toplumsal entegrasyonuna ilişkin de öneri paketi hazırlayacak.

33 kişinin hayatını kaybettiği Madımak katliamı davasının hükümlülülerinden Adem Kozu'nun da aralarında olduğu 9 kişinin cezası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kararıyla kaldırıldı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) yönelik yürütülen "yolsuzluk" soruşturmasında, aralarında İETT Genel Müdürü İrfan Demet’in de bulunduğu 25 kişi adliyeye sevk edildi. 25 yöneticiden 9'u tutuklama, 16'sı adli kontrol tedbiri uygulanarak serbest bırakılması istemiyle Sulh Ceza Hâkimliği’ne sevk edildi.

AYM, 2012 ile 2025 tarihleri arasında yapılan 686 bin 484 başvurunun 573 bin 180'ini sonuçlandırdı, başvuruların 475 bin 850'si kabul edilemez bulundu. 79 bin 565 dosyada ise ihlal kararı verildi.

Bursa'nın Yenişehir ilçesinde, ormanlık alanda çıkan yangına havadan ve karadan müdahale ediliyor. 2 helikopter, 8 arazöz, 4 su tankeri ve 62 personel yangını kontrol altına almak için çalışmalarını sürdürüyor.

Elazığ’ın Alacakaya ilçesinde bir krom maden ocağında göçük meydana geldi. Göçük altında kalan 4 işçiden 3’ünün kurtarıldığı, mahsur kalan bir işçinin kurtarılma çalışmalarının devam ettiği bildirildi.

kültür – yaşam

Efsane polisiye yazarı Agatha Christie'nin Irak'ta yaklaşık 13 sene yaşadığı ve romanlarına ilham veren evi yıkılmak üzere. Christie'nin Bağdat’tayken uzun süre yaşadığı, Dicle Nehri kenarındaki tarihi ev, bakıma muhtaç duruyor.

Netflix, “BoJack Horseman’ın yaratıcısı sizi ağlatacak yeni bir komedi dizisiyle burada” diye yazarak ‘Long Story Short’un 22 Ağustos’ta yayınlanacağını açıkladı.

1990’lı yıllarda Fransa’daki bir konserde Michael Jackson’ın giydiği tek bir parlak çorap, Çarşamba günü düzenlenen açık artırmada 8 bin dolardan fazla bir fiyata alıcı buldu.

dünya

Portekiz'in güney sahilinde bulunan popüler bir halk plajında denize girerken görüntülenen Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa, vatandaşlarla birlikte keyifli anlar yaşadı.

İsrail'in Gazze'ye saldırılarında can kaybı son 24 saatte 83 artarak 60 bin 332’ye çıktı. Gazze Şeridi'nde enkaz altında hâlâ binlerce ölü olduğu belirtiliyor. Öte yandan 7 Ekim 2023’ten bu yana saldırılarda en az 18 bin 500 çocuk öldürüldü. Kimi başından ve göğsünden vurulmuş çocuklar yerde hareketsiz yatarken görüntülendi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe'yi Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde kabul etti.

ekonomi

Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre Merkez Bankası, firmaların yurt dışı kaynaklı dövizlerinin Türk lirasına dönüşümünde sağlanan destek uygulamasının 31 Temmuz 2025’ten 31 Ekim 2025 tarihine uzatılmasını kararlaştırdı.

İstanbul'da İTO İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi temmuzda yüzde 1,93 artarken, yıllık bazda yüzde 42,48 artış gösterdi.

ABD Başkanı Trump, karşılıklılık esasına dayanan gümrük tarifelerini değiştiren kararnameyi imzaladı. Türkiye için oran %10'dan %15'e çıkarıldı; 10 ülke için daha yeniden belirlenen oranlar 7 gün içinde, Kanada’ya yönelik artış ise 1 Ağustos’ta yani bugün yürürlüğe girecek.

ABD Başkanı Donald Trump, son toplantısında baskılara göğüs gererek faizleri sabit tutan Fed'in bir numarası Jerome Powell'ı sert sözlerle eleştirdi. Trump, Powell için 'inatçı moron' dedi.

spor

Teniste dünya 3 numarası Alexander Zverev, Kanada Açık'ta kariyerinin 500'üncü galibiyetini elde etti. Turnuvanın kadınlardaki 1 numarası Coco Gauff ise son 16 turuna ilerledi.

Formula 1 Dünya Şampiyonası'nda heyecan sezonun 14. etabı Macaristan Grand Prix'siyle devam edecek. Sıralama turları yarın TSİ 17.00, yarış ise pazar günü TSİ 16.00'da başlayacak.