Sayı: 1.415 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.417 kelime)

🌤️ Türkiye’nin kuzey ve doğu kesimlerinde parçalı ve çok bulutlu hava hakim olurken, bazı bölgelerde sağanak yağış bekleniyor.

$: 41,60 📈 €: 48,79 📉 BIST100: 11.082 📉 ₿: 119.409 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde polisin dur ihtarına uymayan 14 yaşındaki çocuk sürücünün tavırları var.

Sumud’a saldırı

Gazze’ye insani yardım götürmek için dünyanın dört bir yanından yola çıkan Küresel Sumud Filosu, İsrail donanmasının sert müdahalesiyle karşılaştı. 44 gemiden oluşan filonun en az 24’üne saldırıldı, 200’den fazla aktivist gözaltına alındı. İsrail’in uluslararası sularda gerçekleştirdiği bu operasyon, sadece denizde değil, dünya genelinde de büyük bir öfke dalgasına yol açtı.

Gazze’de insani felaket: Açlık ve ölüm

Filo’nun çıkış noktası, Gazze’de yaşanan ağır insani kriz oldu. Birleşmiş Milletler’in verilerine göre Gazze’de 2,3 milyon insan, aylardır süren abluka nedeniyle açlık, susuzluk ve yıkımın pençesinde. Çocukların büyük bölümü akut yetersiz beslenme yaşıyor, nüfusun yüzde 80’i açlık sınırında yaşamını sürdürüyor. Elektrik ve temiz suya erişim neredeyse tamamen bitmiş durumda. Bombardımanlarda 35 binden fazla sivil hayatını kaybederken, binlerce yaralı tedavi edilemiyor.

Aktivistler, bu tabloya sessiz kalmamak için yola çıktı. “Gazze’ye nefes olmak” isteyen filo, yalnızca yardım taşımıyor; aynı zamanda insanlığın onurunu savunma iddiasıyla denizlere açıldı.

Türk aktivistler gözaltında

İsrail’in saldırılarında gözaltına alınanlar arasında 38 Türk aktivist de bulunuyor. Alma, Sirius, Spectre, Huga, Deir Yassine ve Grande Blu gibi gemilerde yer alan Türk vatandaşlarının akıbetiyle ilgili belirsizlik sürüyor. Delegasyon, en az dokuz kişiyle iletişim kurulamadığını, gözaltı sayısının 47’ye çıkabileceğini açıkladı.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, saldırıya ilişkin çok kapsamlı bir soruşturma başlattı. “Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma, ulaşım araçlarının kaçırılması, nitelikli yağma, mala zarar verme ve eziyet” suçları kapsamında yürütülen soruşturma, İsrail’in müdahalesini doğrudan uluslararası hukuka aykırı bir saldırı olarak nitelendiriyor.

Dışişleri Bakanlığı da Tel Aviv Büyükelçiliği aracılığıyla gözaltındaki Türk vatandaşlarına konsolosluk desteği verilmesi için devreye girdi. Aileler endişeyle beklerken, Türkiye kamuoyunda tepki büyüyor.

İsrail’den açıklama

İsrail Dışişleri Bakanlığı, Sumud Filosu'yla ilgili "Tüm yolcular güvende ve sağlıkları iyi. Güvenli bir şekilde İsrail'e doğru ilerliyorlar ve oradan Avrupa'ya sınır dışı edilecekler" açıklaması yaptı.

Dünyada protesto dalgası

İsrail’in uluslararası sularda gerçekleştirdiği saldırı, küresel ölçekte dayanışma eylemlerini tetikledi.

• Arjantin ve Kolombiya’da meydanlar dolarken, devlet başkanları bile destek mesajı verdi.
• İtalya’da sendikalar genel grev çağrısı yaptı, tren istasyonları işgal edildi.
• Almanya ve İngiltere’de yüzlerce kişi Filistin bayraklarıyla yürüdü, hükümetler protesto edildi.
• Atina, Barselona, Brüksel ve Paris’te konsolosluk önleri gösterilere sahne oldu.

Özellikle iklim aktivisti Greta Thunberg ve Brezilyalı sosyal lider Thiago Avila’nın gözaltına alınması, Avrupa kamuoyunda öfkeyi artırdı. Aktivistlerin fotoğrafları dünya basınında geniş yer buldu.

İsrail’in hukuksuzluğu

Uzmanlara göre İsrail’in uluslararası sularda sivil gemilere saldırısı, BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne açık bir aykırılık. Hukukçular bu müdahaleyi “korsanlık” ve “insanlığa karşı suç” olarak tanımlıyor. İsrail’in yıllardır Gazze’de uyguladığı abluka da uluslararası toplumda “toplu cezalandırma” politikası olarak değerlendiriliyor.

Filonun kararlılığı

İsrail’in saldırılarına rağmen bazı gemiler hâlâ Gazze’ye doğru yol alıyor.

Özellikle Mikeno adlı geminin Gazze kara sularına ulaşması, direnişin sembolü haline geldi.

Filo sözcüleri ise şu sözlerle geri adım atmayacaklarını ilan etti:

• “Amacımız sadece yardım götürmek değil, insanlığın onurunu savunmak. Son gemi kalana kadar ilerleyeceğiz.”

Gazze sularına girmeyi başaran Mikeno adlı gemi de kısa süre sonra İsrail güçlerinin saldırısına uğradı ve gemi ele geçirildi.

‘Özgürlük’ devam ediyor

İsrail’in mayısta Malta açıklarında İHA saldırısına uğrayan Özgürlük Filosu’nun “Conscience” gemisi, tamirlerinin ardından İtalya’nın Otranto limanından Gazze’ye doğru yeniden seyre çıktı. 26 ülkeden 56 aktivist, doktor ve gazeteci taşıyan gemi, “Filistin’e özgürlük” sloganlarıyla uğurlandı.

Mavi Marmara’dan Sumud’a: Yeni bir dönüm noktası

2010’daki Mavi Marmara baskınını hatırlatan bu olay, İsrail’in yıllardır sürdürdüğü ablukayı bir kez daha dünya gündeminin merkezine taşıdı. Uzmanlara göre Sumud Filosu, artık yalnızca insani yardım girişimi değil; küresel vicdanın sesi haline geldi.

Sumud Filosu nedir?

Onlarca gemiden oluşan Küresel Sumud Filosu, günlerdir Gazze'ye doğru yol alıyor. Filoda özellikle tıbbi yardım malzemeleri olmak üzere çok miktarda insani yardım bulunuyor. Söz konusu filo, bugüne kadar Gazze'ye doğru toplu şekilde çıkan en büyük filo olma özelliğini taşıyor.

Arapça "kararlılık" veya "sarsılmaz azim" anlamlarına gelen Sumud, 1967'deki Altı Gün Savaşı'nın ardından Filistin halkı arasında baskı ve direnişi anlatan bir kavrama dönüştü.

Sumud kavramı, Filistinlilerin topraklarında kalması, Filistin kimliğinin ve kültürünün canlı tutulması ile şiddet içermeyen sivil itaatsizlik gibi yollarla işgale direnip alternatif kurumlar inşa etmenin yollarının aranmasını ifade ediyor. Filistin'de zeytin ağacı ve köylü hamile kadın bu kavramı tasvir etmek için kullanılıyor.

gündem

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın KAAN'ın motorlarının ABD Kongresi'nde bekletildiğine ilişkin açıklamalarıyla ilgili kendisine sorulan soruya yanıt vermedi. Erdoğan, ayrıca, gazeteci Yıldız Yazıcıoğlu'nun F-35’lerle ilgili sorusuna ise "Ne kadar meraktasın, ben o kadar merakta değilim" dedi.

Genelkurmay Başkanı Selçuk Bayraktaroğlu’nun, CHP Genel Başkanı Özgür Özel’e açtığı manevi tazminat davası reddedildi. Mahkeme, Özel’in sözlerini siyasi eleştiri kapsamında değerlendirdi.

Minguzzi davasında bugün 4 tutuklu sanık beraber ilk kez hakim karşısında çıktı. Mahkemedeki çapraz sorgu sırasında Ahmet Minguzzi’nin annesi Yasemin Minguzzi katil zanlılarına tepki gösterdi. Zanlıların anneye karşılık vermesi sonrasında salonda gerginlik yaşanırken mahkeme başkanı duruşmaya ara verdi. Anne Yasemin Minguzzi ise adliye koridorlarında görüntülendi. Öte yandan engelle raporu aldığı iddia edilen sanıkların avukatlarına tepki gösterildi. Mahkeme dört sanığın tutukluluk hallerinin devamına hükmetti. Duruşma 21 Ekim'e ertelendi.

Tarihçiler İlber Ortaylı ve Murat Bardakçı, yarın hakim karşısına çıkacak Fatih Altaylı'nın duruşması için bilimsel mütalaa verdi. Bardakçı, Fatih Altaylı'nın yorumunun Osmanlı Devleti'nin tarihiyle ilgili olduğunu söyledi. İlber Ortaylı ise "Tamamen geçmişin bu şekilde analizini yapmaktadır. Demokratik seçim mekanizmasına inandığı açıktır" dedi.

Şaka yaptığı programdan dolayı tutuklanan Boğaç Soydemir ile sözlerine gülen Enes Akgündüz’ün yargılandığı davanın ilk duruşması ışık hızında yapıldı. Mahkeme iki ismi de tahliye etmedi, tutukluluk hallerinin devamına karar verdi.

Tekirdağ Marmaraereğlisi açıklarında 5.0 büyüklüğünde deprem oldu. İstanbul'da da hissedilen depremin derinliği AFAD tarafından 6.71 kilometre olarak açıklandı. Kandilli Rasathanesi ise depremin büyüklüğünü 5.3 olarak açıkladı. İstanbul Valiliği, henüz hasar bilgisi alınmadığını saha ekiplerinin çalışma başlattığını duyurdu.

kültür – yaşam

ABD’de, grunge grubu Nirvana’ya karşı açılan çocuk pornografisi davası ikinci kez reddedildi. Davacı Spencer Elden, 1991 tarihli Nevermind albümünün kapağında çıplak halde yüzerken çekilen fotoğrafının kullanılmasını çocuk pornografisi olarak nitelendirmişti.

ABD’de sinema ve televizyon dünyası, yapay zekâ ile oluşturulan “oyuncu” Tilly Norwood’un tanıtılmasıyla yeniden tartışmaya sahne oldu.

dünya

Suriye'nin devrik lideri Beşar Esad'ın, kaçtığı Moskova'da zehirlenerek suikaste uğradığı ve hastaneye kaldırıldığı öne sürüldü. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin haberine göre Esad taburcu edildi ve durumu stabil.

Fransa hükümetinin bütçe ve kemer sıkma politikalarına karşı Genel İş Sendikası grev çağrısı yaptı. Çağrının ardından ulaşımdan eğitime birçok sektörde binlerce çalışan greve gitti. Ülke genelinde yaklaşık 240 noktada eylem ve yürüyüş planlanıyor.

İran'da Tahran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nde meydana gelen patlamada 1 kişi hayatını kaybetti, 4 kişi yaralandı.

İngiltere Manchester’da Yom Kippur günü bir sinagoga düzenlenen saldırıda iki kişi hayatını kaybetti. Polis saldırıyı terör eylemi olarak soruşturuyor, saldırganın etkisiz hale getirildiği ve bölgenin bomba ihtimaline karşı kordon altına alındığı açıklandı.

ABD Başkanı Trump Katar'a güvenlik garantisi veren bir kararname imzaladı. Belgede Katar'a yönelik her tür silahlı saldırı ABD'ye tehdit olarak tanımlanırken askerî güç dahil tüm önlemlere başvurulabileceği vurgulanıyor.

Filipinler’in Palompon bölgesi batı açıklarında 30 Eylül’de meydana gelen 6.9 büyüklüğündeki depremde can kaybı 72’ye çıktı. Ulusal Afet Riski Azaltma ve Yönetim Kurulu, 47 binden fazla kişinin etkilendiğini, 597 evin hasar gördüğünü açıkladı. En fazla ölüm Orta Visayas bölgesinde yaşandı.

ekonomi

İstanbul Ticaret Odası’nın verilerine göre, eylülde fiyatı en çok artan ürün yüzde 80,81 ile özel üniversite eğitim ücretleri oldu. Fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 53,40 ile uçak biletleri olarak kaydedildi. 336 ana üründen 195’inin fiyatı artarken, 22 ürün ucuzladı.

TMSF'nin son olarak Can Holding ve Ciner Holding şirketlerine kayyum atanmasıyla yönettiği şirket sayısı 1050 oldu. Bu sayı Koç, Sabancı ve Cengiz Holding’i de gerisinde bıraktı.

Merkez Bankası toplam rezervleri, 26 Eylül haftasında bir önceki haftaya göre 4 milyar 100 milyon dolar yükselişle 182 milyar 953 milyon dolara çıkarak rekor kırdı.

TCMB ile BAE Merkez Bankası, iki ülke arasındaki finansal iş birliğini artırmak, ticari ve ekonomik ilişkileri geliştirmek amacıyla üç anlaşma imzaladı. Anlaşmalar kapsamında, Türk lirası (TRY) ile BAE dirhemi (AED) arasında 198 milyar TL ve 18 milyar AED tutarında ikili para takası (swap) anlaşması yapıldı.

Gazeteci Alaattin Aktaş, İTO ile TÜİK'in TÜFE hesaplamasındaki farkın nelerden kaynaklandığını yazdı. Aktaş, "İTO’nun hesapladığı oran, fiyatlar İstanbul’da daha hızlı artıyor da o yüzden mi yüksek çıkıyor? Yoksa TÜİK mi daha düşük oran hesaplıyor?” diye sordu.

spor

Türkiye Tenis Federasyonu tarafından ülkemizde tenisin yaygınlaşması, daha erişilebilir olması, daha fazla gencin ve kadının tenisle buluşmasını sağlamak amacıyla düzenlenen “Doğu ve Güneydoğu Anadolu Takım Şampiyonası” Gaziantep’te başladı.

Otomobil sporcusu Ayhancan Güven, 2025 Almanya Binek Otomobiller Şampiyonası'nın (DTM) sezon finalinde yarışacak.

kapsül öneriyor

İstanbul 2025 sergi rehberi

29. İstanbul Tiyatro Festivalinden öneriler

Müstafi Tümamiral Cihat Yaycı’dan Sumud Filosu değerlendirmesi

günün sözü

“Korksunlar benden.”

Mattia Ahmet Minguzzi’nin ölümüyle ilgili görülen 5'nci duruşmada, anne Yasemin Akıncılar Minguzzi’nin sanıkların üstüne yürümesinin ardından sinir krizi geçirirken söylediği sözler.