Hayat pahalılığı, yüksek enflasyon, kurdaki durdurulamayan artış… Türkiye ekonomisi pek çok konuda alarm veriyor. 

Kapsül bugünkü manşetinde, ‘ekonomik fotoğraflardan’ oluşan bir kolaj hazırladı.

Enflasyon: Gelir dağılımı çalışan ekonomist Branko Milanovic, Türkiye’deki enflasyona dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor. Milanovic’e göre insanlar işlerini kaybederse ya da gelirleri düşer ve gıda fiyatlarında artış sürerse, eşitsizlikte bir patlama durumu söz konusu olabilir.

Tarım: Gübre fiyatları son bir yılda tam 4 kat arttı. Döviz kaynaklı artış nedeniyle çiftçi, gübreye erişemiyor ve ürün ekiminde gübre kullanımında azaltmaya gidiyor. Başta buğday olmak üzere birçok üründe ekim esnasında atılması gereken gübre, yüzde 50 daha az kullanılıyor. Gübre kullanımının azaltılmasının, önümüzdeki sezon ciddi rekolte kayıplarına neden olması bekleniyor.

Gıda: Maliyet artışı nedeniyle 1 litre sütün fiyatı marketlerde 10 liraya dayandı. Peynir, tereyağı ve yoğurt gibi ürünlere de yüzde 3 ila yüzde 15'i aşan zamlar yapıldı. Zamlı fiyatlara, yarından (çarşamba) itibaren uygulanmaya başlayacak çiğ süt zamları da eklenecek.

Isınma: Türkiye’de yurttaşlar, aylık kazançlarının yüzde 27’sini enerjiye harcıyor. Artan doğalgaz fiyatları nedeniyle kömür sobasına geri dönenler, şimdi de döviz kurlarındaki artış nedeniyle kömür zammıyla karşı karşıya. Soba fiyatlarının da 600 liradan 1500 liraya çıktığı belirtiliyor. Geçen yıl 12.5 lira olan soba borusunun fiyatı, 25 lira seviyelerinde.  

Sağlık: Ortopedi ve omurga cerrahisi alanında tıbbi malzeme tedarik eden medikal firmaları, hakedişlerini aylardır alamamalarını gerekçe göstererek sağlık kurumlarına tıbbi cihaz sevkiyatını durdurma kararı aldı. Firmalar, “Bundan sonra halk sağlığı sorunu ile ilgili, oluşacak problemlerin sorumlusu bizler değiliz, kamudur” açıklaması yaptı.

Esnaf: İstanbul, Tuzla’daki esnaflar, son dönemde işlerinin yüzde 60 oranında düştüğünü söylüyor. Esnaflardan biri yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Bir haftada dört kez yumurtaya zam gelir mi arkadaş? Kâr koymaya yüzüm kalmadı artık. Son gelen iki zamda -aha şuradan şuraya gitmek nasip olmasın- hiç değişiklik yapmadım. Ama bunu böyle ne kadar daha devam ettirebilirim? Dört çalışan var burada. Hepimiz de boğazımızdan geçecek tek bir lokma için buraya bakıyoruz.”

Asgari ücretli: İstanbul İkitelli’de yaşayan bir asgari ücretli anlatıyor: “Bu evin ederi bin lira mı şimdi? 1+1 eve iki kişi zor sığıyoruz. Etse etse burası 500 lira eder. Faturaların bir kısmını devlet karşılamalı. Isınmak için servet veriyoruz ya. Eskiden yaz ayında doğal gaz 10 lira geliyordu, şimdi 60 lira geliyor. Asgari ücret 6 kat arttı mı, yok. Her şeye rağmen 5 bin lira olsa bile o 5 bin lirayla aileye bakılmaz. Bugün çıkıp deseler ki biz asgari ücrete bin lira değil de 2 bin lira zam yaptık, bu bile kurtarmaz.”

Faiz: Cumhuriyet yazarı Erdal Sağlam, faiz indiriminden vazgeçilmesi durumunda dahi artık her şey için çok geç olduğunu yazdı: “Diyelim ki bu ay faiz indirimine ara verildi, yeni yılda da faiz indirimi yapılmadı, her şey düzelir mi? Bence tren kaçmış gibi görünüyor; eğer yüklü faiz artışları yapmazlarsa bu gidişatın düzelmesi artık mümkün olmayacak. Faiz artışı ihtiyacının boyutu da enflasyon yükseldikçe iyice artacak.”

Hükümet ne düşünüyor?: Katar ziyaretinde gazetecilerin karşısına çıkan Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, “Katar’a para istemek için mi geldiniz” sorusuna şu yanıtı verdi: “Türkiye ekonomisiyle ilgili çizdiğiniz tablo doğru değil. Öyle bir tablo çizdiniz ki Türkiye ekonomisi tamamen bitmiş, tükenmiş gibi. Türkiye ekonomisinin büyümesi, dünyada ilk sıralarda.”

Av ve yaban hayvanlarını ele alan yönetmeliğe yeni bir düzenleme eklendi: “İnsan yaralanması ve ölüm olaylarına sebep olan zararlı ayı ve kurt gibi yaban hayvanları, her türlü ateşli silah ve ihtiyaç duyulması halinde menedilen avlanma yöntemleri de kullanılarak acilen alandan çıkartılır, bunu takiben zararlı hayvan ile ilgili prosedür tamamlanır.”

• Tunceli Belediye Başkanı Fatih Mehmet Maçoğlu, av için yurtdışından gelen bir grubun öğretmenevinde konakladığını duyurdu: “Canlıları katlediyor, ihale açıp buna spor faaliyeti diyerek kılıf uyduruyorsunuz.”

BBC Türkçe’nin kulis haberine göre, Seçim ve Siyasi Partiler Yasası’ değişikliğinin en geç mart ayı başında TBMM'ye gelmesi planlanıyor.  

• AKP’nin ‘dar, daraltılmış bölge, ittifak içi baraj’ gibi önemli değişikliklerde MHP’yle uzlaşamadığı, bu nedenle düzenlemenin 10-15 maddelik dar kapsamlı bir teklif olacağı belirtiliyor.
• Anayasa'ya göre seçim yasalarında yapılacak değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamıyor. Meclis’in erken seçim kararı alması halinde, yeni değişiklikleri uygulamadan seçim yapılabiliyor.

Savcılık, eski bakan Ruhsar Pekcan’ın ortağı olduğu şirketten Ticaret Bakanlığı’na yaptığı dezenfektan satışı hakkında yapılan şikâyet dilekçelerini işleme koymadı. Kararda, soruşturma yetkisinin TBMM’de olduğu belirtildi.

CHP’nin ABD temsilcisi Yurter Özcan, Twitter'dan yaptığı paylaşımla CNN Türk'ün, isim hakkını kullandığı CNN International tarafından gönderilecek bir heyetçe incelemeye tabi tutulacağını ima etti. 

• CNN Türk, adındaki CNN kelimesini kanalın eski sahibi Doğan Holding’in ABD merkezli Turner Medya’yla yaptığı anlaşma gereğince taşıyor. Turner’in CNN Türk’te herhangi bir hissesi bulunmuyor. CNN Türk, anlaşma gereği CNN logosunu ve kurumun ürettiği içerikleri kullanıyor. 2018’de Demirören Medya bünyesine geçen CNN Türk, uzun süredir tarafsızlık ilkesini hiçe saymakla suçlanıyor. 
• 2019’da CHP lideri Kılıçdaroğlu’yla yapılacak söyleşi iptal edilmiş, CHP’nin yaptığı başvuru üzerine Türkiye’ye gelen CNN heyeti incelemelerde bulunmuştu. CNN Türk’ü boykot eden CHP’li isimler, yayınlara katılmıyor.

CHP’li belediye başkanı Murat Açıl'ın trafik kazasında hayatını kaybetmesinin ardından AKP’li Özkan Demir, Sivas'ın İmranlı ilçesinin yeni belediye başkanı oldu. 

• İmranlı Belediye Meclisi’nde çoğunluk AKP’li üyelerde. 

Toplumsal Etki Araştırmaları Merkezi anketine göre, kararsızların dağıtılmasıyla AKP’nin oy oranı yüzde 34.6 olarak belirlendi. Ankette CHP’nin oy oranı yüzde 28.2, İYİ Parti’nin yüzde 12, HDP’nin yüzde 11.1, MHP’nin ise yüzde 9.3 oldu.

HDP’nin eski eş genel başkanı Demirtaş, kendisine yönelik ‘çocuk katili’ ifadelerini kullanan YouTuber Büşra Dede hakkında suç duyurusunda bulundu.

Antalya'daki bir özel yurtta aşçılık yapan İhsan Güney, 18 yaşındaki üniversite öğrencisi Mehmet Sami Tuğrul'u kafasını satırla keserek öldürdü. Kestiği başı Tuğrul'un göğsüne koyan Güney ardından, "Deccal’i vurdum" diye bağırdı.

Aksaray Sarıyahşi Belediyesi’nin AKP’li başkanı Fatih Ünsal’ın bir yurttaşa belediye binasında yumruk attığı anın görüntüleri, mahkeme tarafından kabul edilerek dava dosyasına kondu. Mahkeme, görüntülerin bilirkişi tarafından incelenmesine karar verdi. 

TTB, hekimlerin maaşına zam yapılmasıyla ilgili düzenlemenin Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın itirazı üzerine ertelendiğini öne sürdü. TTB’ye göre itirazın nedeni, yeni düzenlemeyle emekli hekim maaşının emekli vali maaşından yüksek olması. 

DSÖ Avrupa Direktörü Kluge, aşı zorunluluğunun başvurulacak en son çare olması gerektiğini söyledi. Şu anda asıl sorunun Delta varyantı olduğunu belirten Kluge, en fazla 5 ila 14 yaş arası çocukların etkilendiğini söyledi.

• TTB, salgın yönetimine ilişkin önerilerini sıraladı: “Tüm kapalı ortamlarda HES kodu kontrolü uygulanmalı. Yüksek riskin olduğu sağlık ve eğitim kurumları ile kalabalık kamu kurumlarında, toplu taşımada, yeme-içme hizmeti sunan yerlerde ve ibadet yerlerinde çalışmak için tam aşılı olma şartı getirilmeli.”

Omicron varyantının sanılandan daha uzun zamandır Avrupa’da olduğu tespit edildi. 

• Güney Afrika’da 25 Kasım’da ilk kez tespit edilen Omicron varyantının, ertesi gün Belçika’da görülmesiyle Avrupa’ya ulaştığı bildirilmişti. Ancak Flaman Sağlık Ajansı, haftalar önce Covid-19'a yakalanan bir kişide Omicron varyantı görüldüğünü açıkladı.  

New York’ta tüm özel sektör çalışanlarına aşı zorunluluğu getirildi. 27 Aralık'tan itibaren kapalı alanlara en az iki doz aşı olduklarını kanıtlayabilenler alınacak. 

Türkiye ile Katar, aralarında turizm, sağlık, kültür, yatırım ve akademi alanlarının olduğu 15 ortak anlaşma imzaladı. Katar Emiri El Sani'yle görüşen Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Katar'ın güvenlik ve istikrarını kendi ülkemizinkinden ayrı tutmuyoruz" dedi. 

Greenpeace, Türkmenistan'a satılan Bayraktar SİHA'larında inceleme yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın damadı Selçuk Bayraktar'ın ürettiği SİHA'ların 'gözü' olarak nitelenen sensörlerin, Alman Hensoldt şirketine ait olduğu öne sürüldü. Greenpeace'e göre sensörler, Hensoldt'un Güney Afrika'daki şubesinde üretildi ve Türkiye'ye ihraç edildi. 

• Almanya'daki ZDF televizyonunda yayınlanan bir programda bu iddialar dile getirildi. Kanala konuşan şirket yetkilisinin, iddiaların doğru olduğunu söylediği belirtildi.

Ötanazinin yasal olduğu İsviçre’de, ötanazi kapsülü geliştirildi. Kapsülün içerisine enjekte edilen nitrojen ile kişinin oksijeni kısıtlanarak 30 saniyede ötanazi işlemi gerçekleşebiliyor. Yasal incelemelerden başarıyla geçen kapsül, 2022’de kullanıma hazır olacak.

ABD, Çin'deki insan hakları ihlallerini gerekçe göstererek Pekin'de yapılacak Kış Olimpiyat Oyunları'nı diplomatik olarak boykot etme kararı aldı.

İngiliz parlamento binasının tuvaletlerinde kokain izine rastlandı. 12 tuvaletin 11'inde yapılan uyuşturucu testi pozitif sonuç verdi. Söz konusu tuvaletlerden bazıları Başbakan Johnson ve İçişleri Bakanı Priti Patel'in ofislerinin yakınında yer alıyor.

• Başbakan Johnson, ülke çapındaki uyuşturucu denetimlerine polis kıyafetiyle katıldı.

BBC’nin, 2021 yılı için belirlediği ilham verici ve etkili 100 kadın listesinde Türkiye’den görme engelli goalball oyuncusu 27 yaşındaki Sevda Altunoluk bulunuyor.

• Goolball nedir?: Topu rakiplerin arasından geçirip ağlarına atarak skor elde edilen görme engellilere özgü bir takım sporu…

Pentagon, Rusya’nın Ukrayna sınırına yakın bölgelere askeri yığınağını artırdığını açıkladı.

• Sözcü Kirby: “Burada çatışmanın kaçınılmaz olduğuna inanmıyoruz. Halen en iyi sonuca varmak için diplomasiye yer ve zaman var.” 

Yönetmen Steven Spielberg'ün, 1961 yapımı müzikal film ‘West Side Story'’i yeniden uyarladığı filmi Suudi Arabistan, BAE, Kuveyt, Bahreyn, Umman ve Katar’da yasaklandı.

WhatsApp’a gelecek yeni özellik sayesinde, mesajlar kullanıcı tarafından belirlenen süreç sonunda kendi kendini imha edebilecek.

Fotoğraf: bursadabugun.com

Uludağ'dan gelen doğal kaynak suyun 19 litresini 2 buçuk liradan satan bir su firmasının önünde kilometrelerce kuyruk oluştu. Sırası gelenler, yerleştirilen yüzlerce çeşmeden kendi sularını alabiliyor. Halihazırda 19 litrelik bir damacana 16 liradan satılıyor.

Motorinin litresine 66 kuruş zam yapıldı. Pompa fiyatına yansıyacak zamla, motorinin litresi 10 liranın üzerine çıktı.

Şarkıcı Ajda Pekkan, lüks bir restoranda sahneye çıkacağı yılbaşı gecesi için 600 bin lira alacak. Pekkan'ı en ön sırada izlemek isteyenler ise 10 bin lira ödeyecek.

Merkez Bankası (MB), geçen ay BOTAŞ'a 2.2 milyar dolar sattı. Son 7 yılda BOTAŞ'ın MB'den aldığı döviz miktarı ise 45 milyar doları buldu.

Almanya merkezli Commerzbank, 2022 yılı ilk çeyreği için dolar kuru tahminini 11 liradan 15 liraya yükseltti. Banka, 2023 sonu dolar öngörüsünü de 10 liradan 16 liraya çıkardı.

Bloomberg, Uğur Yılmaz ve Abeer Abu Omar imzalı analizinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ekonomi planını beş maddeyle anlattı. Yazarlar, Erdoğan'ın iktidarda kalmak için ekonomik büyümeyi artırmayı planladığını ancak mevcut politika karşısında vatandaşların bedel ödediğini belirtti.

Türkiye gazetesinin kulis haberine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2022 yılı Motorlu Taşıtlar Vergisi için belirlenen yüzde 36.2'lik artışı yetkisini kullanıp yüzde 20'ye indirecek. Söz konusu indirim gerçekleşirse en düşük vergi tutarı 1431 liradan 1256 liraya düşecek.

• Podcast | İstanbul Kadıköy’de esnafa destek amacıyla bisikletle kuryelik yapan ‘Patronsuz Kurye – Bisikletli Lojistik’ girişiminin hikâyesi…
• Fikritakip analizi: ‘Ayşe Paşalı cinayeti’
• IndieWire seçkisi: ‘2021’in en iyi 25 filmi’
• 46 şarkılık bantmag. seçkisi: ‘Ne dinlesek: Aralık 2021’
• Türkiye’de nadir rastlanan ördek türlerinden karabaş patka, Yalova’nın Altınova ilçesindeki Hersek Lagünü’nde görüntülendi.
• GIPHY’de 2021’in en popüler gifleri…

“Sabit yaz saati uygulaması kaygı, stres ve depresyonu azaltıyor.”

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez, 5.94 milyar lira tasarruf edildiğini söylediği sabit yaz saati uygulamasının devam edeceğini açıkladı.