Hayat pahalılığı, yüksek enflasyon, kurdaki durdurulamayan artış… Türkiye ekonomisi pek çok konuda alarm veriyor. 

Kapsül bugünkü manşetinde, ‘ekonomik fotoğraflardan’ oluşan bir kolaj hazırladı.

Enflasyon: Gelir dağılımı çalışan ekonomist Branko Milanovic, Türkiye’deki enflasyona dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor. Milanovic’e göre insanlar işlerini kaybederse ya da gelirleri düşer ve gıda fiyatlarında artış sürerse, eşitsizlikte bir patlama durumu söz konusu olabilir.

Tarım: Gübre fiyatları son bir yılda tam 4 kat arttı. Döviz kaynaklı artış nedeniyle çiftçi, gübreye erişemiyor ve ürün ekiminde gübre kullanımında azaltmaya gidiyor. Başta buğday olmak üzere birçok üründe ekim esnasında atılması gereken gübre, yüzde 50 daha az kullanılıyor. Gübre kullanımının azaltılmasının, önümüzdeki sezon ciddi rekolte kayıplarına neden olması bekleniyor.

Gıda: Maliyet artışı nedeniyle 1 litre sütün fiyatı marketlerde 10 liraya dayandı. Peynir, tereyağı ve yoğurt gibi ürünlere de yüzde 3 ila yüzde 15'i aşan zamlar yapıldı. Zamlı fiyatlara, yarından (çarşamba) itibaren uygulanmaya başlayacak çiğ süt zamları da eklenecek.

Isınma: Türkiye’de yurttaşlar, aylık kazançlarının yüzde 27’sini enerjiye harcıyor. Artan doğalgaz fiyatları nedeniyle kömür sobasına geri dönenler, şimdi de döviz kurlarındaki artış nedeniyle kömür zammıyla karşı karşıya. Soba fiyatlarının da 600 liradan 1500 liraya çıktığı belirtiliyor. Geçen yıl 12.5 lira olan soba borusunun fiyatı, 25 lira seviyelerinde.  

Sağlık: Ortopedi ve omurga cerrahisi alanında tıbbi malzeme tedarik eden medikal firmaları, hakedişlerini aylardır alamamalarını gerekçe göstererek sağlık kurumlarına tıbbi cihaz sevkiyatını durdurma kararı aldı. Firmalar, “Bundan sonra halk sağlığı sorunu ile ilgili, oluşacak problemlerin sorumlusu bizler değiliz, kamudur” açıklaması yaptı.

Esnaf: İstanbul, Tuzla’daki esnaflar, son dönemde işlerinin yüzde 60 oranında düştüğünü söylüyor. Esnaflardan biri yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Bir haftada dört kez yumurtaya zam gelir mi arkadaş? Kâr koymaya yüzüm kalmadı artık. Son gelen iki zamda -aha şuradan şuraya gitmek nasip olmasın- hiç değişiklik yapmadım. Ama bunu böyle ne kadar daha devam ettirebilirim? Dört çalışan var burada. Hepimiz de boğazımızdan geçecek tek bir lokma için buraya bakıyoruz.”

Asgari ücretli: İstanbul İkitelli’de yaşayan bir asgari ücretli anlatıyor: “Bu evin ederi bin lira mı şimdi? 1+1 eve iki kişi zor sığıyoruz. Etse etse burası 500 lira eder. Faturaların bir kısmını devlet karşılamalı. Isınmak için servet veriyoruz ya. Eskiden yaz ayında doğal gaz 10 lira geliyordu, şimdi 60 lira geliyor. Asgari ücret 6 kat arttı mı, yok. Her şeye rağmen 5 bin lira olsa bile o 5 bin lirayla aileye bakılmaz. Bugün çıkıp deseler ki biz asgari ücrete bin lira değil de 2 bin lira zam yaptık, bu bile kurtarmaz.”

Faiz: Cumhuriyet yazarı Erdal Sağlam, faiz indiriminden vazgeçilmesi durumunda dahi artık her şey için çok geç olduğunu yazdı: “Diyelim ki bu ay faiz indirimine ara verildi, yeni yılda da faiz indirimi yapılmadı, her şey düzelir mi? Bence tren kaçmış gibi görünüyor; eğer yüklü faiz artışları yapmazlarsa bu gidişatın düzelmesi artık mümkün olmayacak. Faiz artışı ihtiyacının boyutu da enflasyon yükseldikçe iyice artacak.”

Hükümet ne düşünüyor?: Katar ziyaretinde gazetecilerin karşısına çıkan Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, “Katar’a para istemek için mi geldiniz” sorusuna şu yanıtı verdi: “Türkiye ekonomisiyle ilgili çizdiğiniz tablo doğru değil. Öyle bir tablo çizdiniz ki Türkiye ekonomisi tamamen bitmiş, tükenmiş gibi. Türkiye ekonomisinin büyümesi, dünyada ilk sıralarda.”