Yolsuzluk nedeniyle Türkiye ekonomisinin geçen yıl uğradığı zararın en az 4 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Türkiye'de küçük ölçekli yolsuzluklardan, büyük ölçekli yolsuzluklara kayma olduğunu söylüyor.

Nedir?: Küçük ölçekli yolsuzluklar, kamu kurumlarındaki rüşvetleri kapsıyor. Online işlemlerin yaygınlaşmasıyla burada bir azalma olduğu düşünülüyor. Büyük ölçekli yolsuzluklar ise temel olarak ihaleler aracılığıyla gerçekleşiyor.

Sektör: Dünya genelinde yapılan çalışmalar enerji, yapım işleri, inşaat, madencilik, ilaç gibi sanayilerin yolsuzluğa en uygun sektörler olduğunu gösteriyor. Bunun nedeni olarak, bu sektörlerdeki şirketlerin devletle ilişkileri, aldıkları ihaleler, özellikle de izin ve ruhsat aşamalarının bürokratik olması gösteriliyor.

İhaleler nasıl yapılıyor?: 2004-2019 yılları arasında kamu ihale kurumunun yaptığı ihaleler arasında açık ihale sisteminin oranı, yüzde 75'ten yüzde 63'e düştü. Kamu İhale Kurumu'nun verilerine göre 2021 yılının ilk dört ayında 920'den fazla ihale, ‘acil durum gerektirdiği’ gerekçesiyle 21B kapsamında, yani pazarlık usulüyle yapıldı.

Gri liste ve uyarı: Uluslararası Mali Eylem Görev Gücü (FATF), Türkiye'yi kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadele yeterli çabayı göstermeyen ülkelerin bulunduğu 'gri liste'ye almıştı. FATF Başkanı Marcus Pleyer, Türkiye'de bankacılık ve emlak sektörleri ile değerli maden ticareti yapanların ‘daha sıkı denetlenmesi gerektiğini’ söylemişti.

Görüş: Vergi uzmanı Nedim Türkmen'e göre yolsuzluk; yatırımları, tasarrufları ve büyümeyi olumsuz etkilerken kayıt dışı ekonominin büyümesine yol açıyor: "Kamu harcamaları artıp kamu gelirleri azalırken kamu kesiminin finansman ihtiyacı artıyor ve dengeler bozuluyor. Bu da gelir dağılımı adaletsizliklerine yol açıyor. Gelir dağılımındaki adaletsizlikler enflasyonu körüklüyor. Kayıtdışı ekonomi bunlara bağlı olarak artıyor."

Yargıda durum: Adli sicil istatistiklerine göre, son 10 yılda rüşvet gibi yolsuzluk suçlarına ilişkin soruşturmalara verilen takipsizlik kararları yüzde 44'ten yüzde 54'e çıktı. İhaleler gibi ekonomik suçlara ilişkin verilen takipsizlik kararları ise yüzde 29'dan yüzde 47'ye kadar ulaştı.

Endeks: Yolsuzluk Algı Endeksi'nde Türkiye, 180 ülke arasında 86'ncı sırada yer alıyor. Türkiye, son sekiz yılda 32 basamak düşüşle en fazla kötüleşme yaşayan beş ülkeden biri.

Tarım ve Orman Bakanlığı genelgesine göre, ‘American Staffordshire Terrier’ ve ‘American Bully’ ırkı köpekler de 'tehlike arz eden hayvan' olarak belirlendi. 

• Türkiye’de ‘Amerikan Pitbull Terrier’, ‘Dogo Argentino’, ‘Fila Brasilerio’ ve ‘Japanese Tosa’ ırkı köpekler de aynı kategoride.

Sözcü’nün kulis haberinde, Kanal İstanbul'un çevresine kurulacak Yenişehir için başlatılan tapu sürecinin bürokratların imza atmaması nedeniyle kitlendiği öne sürüldü. 

• TOKİ, Kanal İstanbul güzergâhındaki Arnavutköy’de dikilecek konutlar için tarihini belirlediği beş ihaleden üçünü iptal etti. İhalelerden birinin iptal gerekçesi, ‘teklif çıkmaması’ olarak açıklandı. 

Meclis’teki İçişleri Bakanlığı bütçesi görüşmelerinde CHP’li Özgür Özel ve Bakan Soylu arasında tartışma yaşandı. Özel'in kürsüden "Kahraman Mehmetçik'i, ayakta alkışlar mısın deyip kendi ayakta alkışlanıyormuş çakallığı yapana alet olmayın'' sözleri üzerine Soylu “Ulan şerefsiz çakal sensin” diyerek locadan çıktı ve Özel'in üzerine yürüdü. 

• Ardından yaşanan kavgada AKP'li Alpay Özalan'ın bir milletvekilini yumrukladığı anlar görüntülendi.
• Muharrem Sarıkaya’nın yazısı: “İYİ Parti Genel Merkezi’ndeki Kılıçdaroğlu’nun adaylığına dönük bakış, ‘Kesinlikle sen olamazsın’ noktasında değil.”

İstanbul Planlama Ajansı'nın verilerine göre İstanbul'da kiralar son bir yılda yüzde 65 oranında artış gösterdi. Artış bazı semtlerde yüzde 290'a kadar çıktı. Halihazırda kiracıların yüzde 40'ı kiralarını ödemekte zorlanıyor.

Medeni Kanun’u hedef aldığı için görev yeri değiştirilen eski GATA Başhekim Yardımcısı Ali Edizer’in görevlendirme işlemi, ‘hukuka aykırı’ bulundu. Kadrosu geçen yıl Güdül İlçe Devlet Hastanesi'ne gönderilen Edizer, yeniden eski hastanesinde görev yapacak.

Boğaziçi Üniversitesi’ndeki eylemlere katılan 16 akademisyen, rektörlüğün şikayetiyle ifadeleri alınmak üzere savcılığa çağrıldı. Rektörlük, ‘sırt dönme’ eylemleri ve rektörlük tabelası üzerine kağıt yapıştırmaktan dolayı akademisyenler hakkında ceza davası açılmasını talep ediyor. 

RTÜK, dijital platform Exxen’de yayınlanan ‘Konuşanlar’ programına inceleme başlatıldığını duyurdu. Hasan Can Kaya’nın sunduğu programa başlatılan incelemenin gerekçesi, ‘Türk aile yapısına ve ahlâkına uygun olmayan diyaloglar’ içermesi.

• Yazar Nihat Genç, karardan saatler önce programdan bir kesiti “Zıpırın biri seyircinin yüzüne küfür edip para kazanıyor” sözleriyle paylaşmıştı. Sonraki paylaşımında Kaya'nın kendisini arayarak tepki gösterdiğini aktaran Genç, “Efelenip pişkinliğinde ısrar edince, küfür öyle değil böyle edilir deyip yapıştırdım” ifadelerini kullandı. 
• YouTube’da başlayan program, Exxen’e transfer olmuştu.

Şikayetvar verilerine göre, Instagram’la ilgili şikâyetler 11 ayda yüzde 224 arttı. Şikâyetlerin ana konusu ‘çalınan hesaplar ve Instagram’ın müşteri temsilcilerine ulaşamama’ oldu.

Beşiktaş, futbol takımı teknik direktörü Sergen Yalçın’ın istifasını kabul etti. Pazar günkü Yukatel Kayserispor maçında takımın başında U-19 takımı teknik direktörü Önder Karaveli olacak. Beşiktaş, kulübün efsanesi Yalçın’a bir videoyla veda etti. 

• Ocak 2020'de göreve gelen Yalçın, Spor Toto Süper Lig ve Ziraat Türkiye Kupası şampiyonluğuyla geçen sezonu çift kupayla tamamlamıştı.

AB sınırları içerisinde seyahat şartı olan ‘Dijital Covid Sertifikası’, sadece ‘hatırlatma dozu’ yaptıranlara verilecek. Uygulama 1 Şubat 2022’den itibaren yürürlüğe girecek. 

• Son altı ay içinde hastalığı geçirdiğini kanıtlayan ya da negatif test sonucu gösterenler seyahat kısıtlamalarından etkilenmeyecek. 
• Sertifika için ‘hatırlatma dozu’nun ikinci dozdan en fazla dokuz ay sonra yaptırılması gerekiyor.

Milli Eğitim Bakanı Özer, öğretmenlere ‘PCR testi’ yerine ‘hızlı antijen’ kiti uygulaması için Sağlık Bakanlığı’nın onayının beklendiğini açıkladı.

Sağlık Bakanlığı’nın 81 ilin sağlık müdürlüklerine gönderdiği Merkezi Hekim Randevu Sistemi(MHRS) genelgesinde şu ifadeler yer aldı: “Kamuoyunda gündem olduğu gibi ‘5 dakikada bir muayene yapıldığı’ şeklindeki söylentilere sebep olacak uygulamalardan sakınılmalıdır.”

• Türkiye’de sistem normalde 10 dakika aralıkla hastalara randevu veriyor ancak hastanın randevuya gelmeme ihtimali de hesaplanarak aynı saate iki randevu da alınabiliyor. Bu da süreyi beş dakikaya düşürmüş oluyor. 
• Türk Toraks Derneği’nin hekimlerin ihtiyaç duyduğu muayene süreleriyle ilgili yaptığı araştırma, sürenin 20 dakika olmasını öneriyor.

ABD’nin 2022 Pekin Kış Olimpiyatları için başlattığı diplomatik boykotuna Avustralya, Kanada ve İngiltere de katıldı. 

• Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, boykot kararı alan ülkelerin ‘hesap vereceklerini’ söyledi ancak daha fazla ayrıntı paylaşmadı.
• Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Başkanı Thomas Bach, politik gündemlerin olimpiyatların geleceğini tehdit edebileceğini söyledi.
• Mithat Fabian Sözmen’in yazısı: Olimpiyatlar, politika ve boykot…

ABD Temsilciler Meclisi, Çin’in batısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nden gelen ürünleri yasaklayan yasa tasarısını onayladı.

• Video: Çin'in pamuk tarlalarında çalışmaya zorladığı Uygurlar…

Yeni Zelanda, 2008’den sonra doğan herkesin sigara almasını yasaklayacak bir yasa üzerinde çalışıyor. Sağlık Bakanı Verall: “Gençlerin sigara içmeye hiç başlamamasını garantilemek istiyoruz.”

Almanya’da yeni hükümetin belirlediği kabinede sekiz kadın ve sekiz erkek bakan yer alıyor. Sayısal olarak kadın-erkek eşitliğinin kabinede ilk kez sağlanmasıyla Olaf Scholz, hükümetine erkek sayısı kadar kadın atayacağına dair verdiği seçim sözünü tutmuş oldu. 

Hollanda hükümeti, Rembrandt otoportesi almak için bütçeden 150 milyon euro ayırdı. Eserde Rembrandt, kendisini, Hollanda'nın İspanyol Krallığı'ndan bağımsızlığını kazanmak için girdiği savaşta sancağı taşırken resmetmişti. 

Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), dünyada hapiste olan gazeteci sayısının 2021’de rekor kırarak 293’e ulaştığını açıkladı. En fazla gazetecinin cezaevinde olduğu üç ülke sırasıyla Çin, Myanmar ve Mısır. 

• Türkiye’deki durum: Geçen yıl tutuklu gazeteci sayısında ikinci sırada olan Türkiye, bu yıl altıncı sıraya geriledi. Türkiye'nin bu yıl 20 gazeteciyi cezaevinden çıkardığı, 18 gazetecinin ise hala cezaevinde olduğunu paylaşan CPJ, bu azalma hakkında basına yönelik tavrın değiştiğini düşünmenin ‘saflık’ olacağını söyledi. 

İspanya’nın kuzeyinde devam eden yoğun kar yağışı nedeniyle araçlar kara gömüldü, çok sayıda yol trafiğe kapatıldı. 

Türkiye genelinde gayrimenkul satış işlemleri kasımda, bir önceki aya oranla yüzde 22 arttı. Söz konusu işlemlerden 2 milyar 854 milyon 43 bin 405 lira tapu harcı geliri elde edildi. Yılın ilk 11 ayında toplamda 2 milyon 768 bin 262 gayrimenkulün satışı yapıldı.

İngiltere merkezli finans şirketi Barclays, Merkez Bankası'nın ay içinde faizleri, 200 baz puanlık indirimle yüzde 13 seviyesine çekeceğini öngörüyor. Ayrıca gelecek yılın ilk ayında da faizlerde 100 baz puan daha indirim bekleyen şirket, 2022'nin ortasında dolar/TL kurunun 16'ya ulaşmasını bekliyor. 

• İsviçre merkezli Credit Suisse analistleri ise bu ay herhangi bir faiz indirimi yapılmayacağını düşünüyor.

Motorlu Taşıtlar Vergisi'ne gelecek yıl yüzde 25 zam yapılacak.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun üçüncü toplantısından da ücret konusunda bir anlaşma çıkmadı. Görüşmeler devam edecek.

• Bakanlık yetkilisi Nurcan Önder: "TİSK bu rakamı ortalama 3 bin 100 lira olarak uygun görüyor. Türk-İş 3bin 900'ün altına düşmez diyor."
• Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, asgari ücrette beklentiyi karşılayacak bir artış planladıklarını söyledi.
• Aksoy Araştırma anketinde, parti ayrımı yapılmadan katılımcıların yüzde 27.5’i asgari ücrete yüzde 40 zam istedi. Bu, anketteki en yüksek oran.  

Philip Morris ve JTI'dan sonra BAT ve TT gruplarının da sigaralarına zam geldi.

Apple, App Store Türkiye fiyatlarına yüzde 50'den fazla zam yapmaya hazırlanıyor. Buna göre 10.99 lira olan temel seviye uygulamaların fiyatı 16.99 liraya yükselecek.

TÜİK'in 2020 yılına ilişkin verilerine göre İstanbul, gayrisafi yurt içi hasıladan yüzde 30.1'le en yüksek payı alan şehir oldu. İstanbul'u yüzde 9.6 payla Ankara ve yüzde 6.1 payla İzmir takip etti.

Lokum ve şekerleme üreticileri, kilosu 2.5 liradan 11 liraya kadar yükselen nişastayı piyasa bulamadığı için karaborsadan günlük veya haftalık olarak temin etmeye başladı: "Hem ürün tedarik etmekte hem de fiyat belirlemekte zorlanıyoruz. Bulduğumuz fiyattan ve miktarda kadar alarak üretimi sürdürmeye çalışıyoruz."

İtalya'daki Rekabet ve Piyasa Kurumu, Amazon'a, piyasadaki pozisyonunu kötüye kullandığı gerekçesiyle 1.1 milyar euro ceza kesti. Kurum, Amazon'un kendi lojistik servisine avantaj sağladığını düşünüyor.

Zeynep Gürcanlı’nın yazısı: “Katar ve Türkiye arasında imzalanan doğrudan para ile ilgili tek anlaşma, Katar’ın daha önce MB'ye swap anlaşması çerçevesinde gönderdiği 15 milyar doların kasada kalma süresinin 3 yıl daha uzatılması oldu. Yani, Katar’ın ‘emanet parası’ üç yıl daha Merkez Bankası’nda görünecek, bununla rezervlerin görüntüde eksiye düşmesi engellenecek. Böylece muhalefetin ‘128 milyar dolar nerede’ söylemine karşı yanıt verebilmek için kasada bir miktar ‘emanet’ para olacak. O kadar.” 

• Amerikan Film Enstitüsü (AFI) seçimi: ‘2021’nin en iyi 10 filmi ve dizisi’ 
• Sariye Nur Dönmez’in yazısı: ‘Mehmet Ali Birand bir gün bir haber yaptı ve bütün hayatım değişti’
• Küresel renk otoritesi Pantone yılın rengini seçti: 'Very Peri
• ‘Provadan İzle’ serisi: ‘Talimhane Tiyatrosu | Hırçın Kız’
• Türkiye'nin ilk elektrikli ve hibrit araçlar fuarı ‘e-drive TURKEY’, 12 Aralık’a kadar İstanbul Yenikapı’daki etkinlik alanında görülebilecek.
• İBB etkinliklerinden ‘Dağ Bisikleti Gece Yarışı’, 11 Aralık saat 18.00’de Florya Atatürk Ormanı’nda yapılacak. En hızlı koşuculara sahip ilçenin belli olacağı ‘Kent Ormanı Koşusu’ ise 12 Aralık saat 10.00’da Hacıosman Kent Ormanı’nda başlayacak.

“Az önce bir müşteriye çeyrek lahana sattım.”

‘@mustykahraman’ isimli pazar esnafı, ekonominin iyi olduğunu düşünenlerin etrafına bakması gerektiğini söyledi.