TÜİK’in verilerine göre 2021’de enflasyon, yüzde 36.08’le son 19 yılın en yüksek seviyesine çıktı.

TÜİK vs. ENAG: Yeni yılla birlikte birçok ürüne üst üste zamlar yapılırken TÜİK, aralık enflasyonunu yüzde 13.58 olarak belirledi. Böylece yıllık enflasyon, yüzde 36.08’a yükseldi. Üretici enflasyonu da yıllık yüzde 79.89’la son 20 yıldaki en yüksek seviyesini gördü.

Buna karşın bağımsız ekonomistlerin kurduğu Enflasyon Araştırma Grubu, aralık ayı enflasyonunu yüzde 19.5, yıllık enflasyonu ise yüzde 82.81 olarak hesapladığını duyurdu.

MetroPOLL araştırması da AKP’li seçmenin yüzde 77.7’sinin, MHP seçmeninin de yüzde 86.3’ünün TÜİK’in açıkladığı verilere inanmadığını ortaya koydu. AKP seçmeninin neredeyse yarısı enflasyonun yüzde 100’ün üzerinde olduğunu düşünürken MHP’lilerde ise bu oran yüzde 61.6’yı buldu.

Memur ve emekli maaşları: TÜİK’in açıkladığı enflasyon hesaplamalarının ardından memur maaşlarına ve emekli memur aylıklarına yüzde 27.47, BAĞ-KUR emekli maaşlarına da yüzde 25.47 zam yapılacak. Buna göre en düşük emekli aylığı SSK emeklilerinde 3 bin 293 lira, en düşük BAĞ-KUR aylığı da 2 bin 262 liraya yükselecek. Ayrıca en düşük emekli aylığının da 2 bin liraya çıkarılması bekleniyor.

Otomotivde zam üstüne zam: Yeni yılla birlikte köprü ve otoyollara gelen zamların ardından bir artış da muayene ücretlerinde yaşandı. Söz konusu ücret otomobil ve benzeri taşıtlarda 372.88 liradan 507.40 liraya, otobüs ve kamyon gibi araçlarda da 503.86 liradan 685.58 liraya çıktı.

2021 yılında yüzde 100’ün üzerinde artan otomobil fiyatlarının da, aralık ayında döviz kurlarına bağlı çekilmeler yaşasa da yeni yılla birlikte yine artması bekleniyor. Firmaların hammadde ve lojistik maliyetlerini yansıtıp fiyatlara yüzde 7’ye varan artışlar yapacağı düşünülüyor.

Ulaşım da el yakıyor: Havayolu şirketlerinin talebiyle en düşük uçak bileti fiyatı 499 liradan 599 liraya yükseltildi. Şehirlerarası yolcu taşıyan firmalar da yüzde 50 zam ve KDV indirimi talebiyle ay sonunda Ulaştırma Bakanlığı’yla görüşecek.

TCDD ise yeni yılla birlikte Yüksek Hızlı Tren seferlerine yüzde 20 oranında zam yaptığını duyurdu. Buna göre Ankara-İstanbul arası bilet fiyatı 98.5 liradan 118.5 liraya yükseldi.

İçki ve sigaraya ÖTV zammı: İçki ve sigaradan alınan ÖTV tutarı, mevzuata göre artırıldığı takdirde yüzde 47.39’u bulacak. Buna göre bir paket sigaradan, fiyatına bakılmaksızın 14.39 lira vergi alınacak. Ayrıca 1 litre rakıdan alınan vergi tutarı da artırıldı. Rakıda ÖTV matrahı 216.89 lira olarak hesaplandı.

Ekmek ve kira: TÜFE’nin 12 aylık ortalamasıyla belirlenen kira artış oranı ocak ayında yüzde 19.60 olarak belirlendi. Ev sahipleri, kiracılarının kiralarına en fazla bu orandan zam yapabilecekler.

Kiraların yanı sıra yakın zamanda ekmek ve bakliyat fiyatlarına da zam gelmesi bekleniyor. Zira ocak ayında arpanın fiyatı 2.000 bin liradan 2550 liraya, ekmeklik buğdayın fiyatı 2626 liradan 3225 liraya, makarnalık buğday fiyatları ise 3200 liradan 3900 liraya yükseldi.

İstanbul’da geçinmek: İstanbul Planlama Ajansı’nın araştırmasına göre İstanbul’da yaşayanların yarısı geçinmekte zorlanıyor. İstanbulluların sadece yüzde 3.8’i birikim yapabiliyorken evlerdeki en büyük gündem maddesi de ekonomi olarak belirlendi. Araştırma katılımcılarının yüzde 57.6’sı ekonominin ilerleyen günlerde daha da kötüye gitmesini bekliyor.

Ekonomistler ne diyor?:

Atilla Yeşilada: “Ocak enflasyonu asgari ücret zammının dörtte birini götürdü bile... Zama-zamma-zam dönemine girdik, vatana millete hayırlı olsun.”

Hakan Kara: “Bu dönemde ekonomide yaşananlar ilerde sadece ekonomi kitaplarında değil orta okul ve lisede temel vatandaşlık bilgisi olarak okutulmalı.”

Eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz: “2002’de yüzde 29,7 olarak devir alınan enflasyonu 2005'te yüzde 7’ye düşürdükten sonra yüzde 36.1 yükseltmek ciddi bir başarı! Ödenen onca bedele rağmen bir inat uğruna başlangıç noktasının gerisine düşüp topluma yeniden bedel ödetmeye kimsenin hakkı yok. Enflasyonla mücadele ciddiye alınmalı.”

Uğur Gürses: “Yüzde 80'lik bir üretici fiyat artışı, Ocak ve Şubat'ta hanelere enflasyon yangınının tam gaz devam edeceğini gösteriyor... Bu 'deneye' son verin artık.”

Dahası

Çiğdem Toker’in kulis haberine göre elektrik tarifelerine yüzde 125’e varan zamlar, Rusya’yla yapılmak üzere olan doğalgaz anlaşmasındaki yüksek fiyatlardan kaynaklanıyor: “İddia o ki, Rusya ile yeni bir doğalgaz anlaşması yolunda mesafe kat edilmiş. Tarife, eskiye göre yüksekmiş. Doğalgaz satış fiyatının ticari sır gerekçesiyle açıklanmadığını biliyoruz elbette. Ama kamu zararı oluşturabilecek kadar yüksek olup olmadığı sorusuna not düşelim. (BOTAŞ, Türkiye Varlık Fonu kapsamında olsa bile.)”