Yüksek enflasyon ve döviz kuru nedeniyle artan fiyatlar karşısında tüketici, çareyi bitpazarlarından alışveriş yapmakta buldu.

Neler alınıyor?: Bitpazarlarında giyimin yanı sıra ev ve mutfak eşyaları, antikalar, elektronik aletler ve çeşitli ikinci el ürünler bulmak mümkün. Bütün bu kalemlerde yaşanan yüksek fiyatı artışı, yurttaşların bitpazarlarına yönelmelerine neden oldu. İzmir’deki bir bitpazarından yaptığı alışverişi anlatan ev kadını Döndü Demir, “Çocuklarımıza kıyafet aldık, ayakkabı aldık. Pazar yerlerinden de alıyoruz ama burası daha uygun bizim için, herkes için uygun. Ne kadar tuttu? 1 liraya bebek ayakkabısı aldık. 5 liraya gecelik aldık” diyor.

Kıyafete yoğun ilgi: Bitpazarı esnafı, hayat pahalılığının müşteri kalabalığını oldukça artırdığını düşünüyor. Bitpazarında kazaklar 5, çocuk kıyafetleri 3, bebek ayakkabıları 1, montlar da 25 ila 45 lira arasında satılıyor. Bu nedenle de özellikle öğrencilerin ikinci el giyim talebi artmış durumda. İkinci el giyim eşyaları satan Levent Yılmaz da son dönemde kıyafet yetiştiremediğini anlatıyor: “Gelenlere poşet poşet kıyafet veriyoruz. 'Krizden dolayı buraya geldik, bütçemiz yetmiyor' diyorlar.”

Eşyasını satan da var: Bitpazarına sadece ikinci el eşya almaya gelenler yok. Bir kısım insan, ihtiyaçları nedeniyle evlerindeki eşyaları pazar esnafına satmaya başladı. Bitpazarı esnafı Rıdvan Muca da, “Adam evinden eşyasını getirip satıyor. Halısını getiren var, satan var. Sabah aldık o halıyı. İnsanların ihtiyacı var. Ekmek parası için satıyorlar. Yani yapacak bir şey yok. Mücadelemiz ekmek parası için. Herkesin alacak gücü yok” diyor.

Pazarlık had safhada: Fiyatlar sıfır ürünlere oranla oldukça düşük olmasına karşın bitpazarı müşterilerinin büyük kısmı pazarlık yapıyor. Esnaf Yılmaz, bu durumu alım gücünün düşmesine bağlıyor: “Çocuk kıyafetini üç liradan satıyorum. 1.5-2 lira olsun diye pazarlık yapıyorlar.” Bir diğer esnaf Muca ise durumu şöyle aktarıyor: “Mesela bir pantolon 5 lira diyoruz ama 2 liraya, 3 liraya veriyoruz insanlara mecbur. Para yok pul yok. Ne yapsınlar? 1 liralık şeye, ‘50 kuruş olur mu’ diyen var. Veriyoruz yani, yapacak bir şey yok.”

Tezgâhlar kapanıyor: Bitpazarına olan rağbete karşın tezgâh sayısı ise azalıyor. Halihazırda İzmir’de esnaf günlük 35 lira yer kirası ödüyor. İkinci el eşyaların ucuza satılabilmesi için esnaf, belediyelerin kendilerine ücretsiz yer sağlamasını istiyor: “Esnaf geliyor, burada 200 lira masrafı var. Kazanmadan gidiyor. Bir dahaki hafta gelmiyor.”

Fotoğraf: Evrensel

Fotoğraf: Pi István Tóth

Meteoroloji, ülke genelinde mevsim normallerinin 4 ila 10 derece üzerinde seyreden hava sıcaklıklarının, salı gününden itibaren azalacağını ve mevsim normallerine düşeceğini belirtti.

• İstanbul ve Ankara’da ise çarşamba gününden itibaren kar ve karla karışık yağmur bekleniyor.

İBB, eski başkanlar ile 12 AKP’li belediye başkanının yaşadığı villa tipi lojmanları kamuya kazandırdı. Alandaki en büyük villayı kullanan Esenler Belediye Başkanı Tevfik Göksu’nun yaşadığı konut danışman ofislerine, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan'ın konutu ise ‘kamusal tasarım ofisi’ne dönüştürüldü.

• Florya’da ormanlık alanın içinde bulunan konutlar, eski başkan Topbaş döneminde villaya dönüştürülmüş ve AKP’li 12 belediye başkanının ailesine tahsis edilmişti.

CHP’li vekil Tuncay Özkan, 30’u THY olmak üzere toplam 49 havacılık personelinin Kazakistan’da mahsur kaldığını duyurdu. 

• THY CEO'su İlker Aycı ve eşinin bir grup personelle Kazakistan’dan ayrıldığını hatırlatan Özkan, THY çalışanlarının kendisine ilettiği mesajı paylaştı: “Şu ana kadar bizi arayan soran yok. Başkonsolos Türkiye’de. Otel güvensiz. İki gün önce oteli askerler bastı. Bir önceki gün isyancılar otele geldi.”

Boğaziçi Üniversitesi eylemlerinde gözaltına alınan 97 kişinin yargılandığı davada, beş kişi hakkında yakalama kararı çıkarıldı. Mahkeme, sanık avukatlarının beraat talebinin reddine karar vererek duruşmayı erteledi.

• Okulda yarı zamanla anayasa hukuku dersi veren Dr. Serkan Köybaşı, üniversite yönetiminin yarı zamanlı akademisyenlerin derslerini iptal ettiğini duyurdu. 

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı'nın raporuna göre, şiddet mağduru kadınlar kolluk kuvvetlerine başvurduğunda yanlış yönlendirmelere maruz kalabiliyor. 

• Raporda, sığınma evine gitmek isteyen kadına gitmemesi için yanlış bilgi verildiği, şiddet gören kadına ise "Bir şey yapamayız" denildiği belirtildi.

Yargı, Atatürk Orman Çiftliği'nin (AOÇ) askeri alan olarak yapılaşmaya açılmasına ilişkin talebi dördüncü kez iptal etti.

• Yapılaşmaya açılmak istenen bölge, ‘1’inci derece doğal ve tarihi SİT alanı' statüsünde. 

Soma maden faciası sonrasında bir madenciyi tekmeleyen Yusuf Yerkel, Frankfurt Başkonsolosluğu’na ‘Ticaret Ateşesi’ olarak atandı. Ekonomi eğitimi bulunmayan Yerkel, diplomatik statü ve dokunulmazlık hakkının yanı sıra ayda 6 bin euro maaş alacak.

• Dönemin başbakanı Erdoğan’ın özel kalem müdür yardımcısı olan Yerkel, polislerin arasındaki bir madenciyi tekmelemiş ve yedi gün ‘iş göremez’ raporu almıştı. 

Tunceli Ovacık’ın belediye başkanı Mustafa Sarıgül, yurttaşların ev ve işyerlerine giderek, belediyenin faaliyet raporu ile 2021 yılındaki gelir ve giderlerini gösteren belgeleri dağıttı.

Türkiye’de hijyenik pedler bir yıl içinde yaklaşık yüzde 50 oranında zamlandı. ‘Lüks tüketim grubu’nda yer alan hijyenik pede uygulanan katma değer vergisi (KDV) oranı yüzde 18. 

• Derin Yoksulluk Ağı’nın görüştüğü 103 ailedeki kadınların yüzde 82’si, hijyenik pede erişemediğini söyledi.

İSİG raporuna göre, 2021 yılında Türkiye’de en az 2 bin 170 işçi çalışırken hayatını kaybetti. Bunların yüzde 86’sını ücretliler, yüzde 14’ünü ise kendi hesabına çalışanlar oluşturdu. Ölenlerin 122’si (yüzde 5.62) sendikalı işçi, 2048’i ise (yüzde 94.38) sendikasız işçilerdi.

• Ölüm nedenlerinin yüzde 29'unu Covid-19 oluştururken, trafik-servis kazası, ezilme-göçük ve yüksekten düşme de diğer ölüm nedenleri arasında yer aldı. 

Galatasaray, teknik direktör Fatih Terim ile yolların ayrıldığını duyurdu. Böylelikle, Terim’in kulüpteki dördüncü dönemi sona ermiş oldu.

• 68 yaşındaki Terim, kariyeri boyunca Galatasaray'la sekiz lig, üç Türkiye Kupası, dört Süper Kupa ve bir de UEFA Kupası kazandı.

Haftalık Covid-19 vaka haritasına göre, İstanbul’da her 100 bin kişide görülen vaka sayısı 663.69, Ankara’da 184.29, İzmir’de 323.30 oldu. Oranın en yüksek olduğu il, her 100 bin kişide görülen 825.92 vakayla Eskişehir olarak belirlendi. İkinci sıradaki İstanbul’u, 594.04 vakayla Çanakkale takip etti. 

• Vaka yoğunluğu en çok artan beş il sırasıyla Eskişehir, İstanbul, İzmir, Aydın ve Çanakkale.

Kan sulandırıcı ilacın üretici firması Koçak Pharma, SGK’ya yaptığı indirimi kaldırdı. Kutusu 283 lira olan ve pıhtı atmasını engelleyen enjeksiyon halindeki ilacın 116 lirasını, hastalar ceplerinden ödemek zorunda kalacak. 

• İstanbul Eczacı Odası Başkanı Pınar Özcan, Covid-19 nedeniyle şu anda bu ilacın çok yaygın reçete edildiğini söyledi: “Bu önemli bir kan sulandırıcı ilaç. Sadece Covid-19’da artan pıhtı atma riskini önlemek için değil, pek çok ameliyattan sonra kullanılıyor. Kalp ve beyin hastalıkları açısından da önemli.”

Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’ne göre, rahim ağzı kanseri dünyada ortadan kaldırabilecek ilk kanser türü olabilir. WHO bunun için ülkeleri, 2030 yılına kadar ’90-70-90′ formülünü hayata geçirmeye çağırıyor.

• Formül: Kız çocuklarının yüzde 90’ına 15 yaşına kadar HPV aşısı yapılması, kadınların yüzde 70’inin 35 ve 45 yaşında olmak üzere iki kez taranması, kanser öncesi lezyon ya da kanser saptananların yüzde 90’ının da tedavi edilmesi. 
• Dünyanın gelişmiş ülkelerinin tamamına yakını, ulusal programına HPV aşısını aldı. Türkiye’de ise aşılar ücretli. 

Fotoğraf: Twitter/@DjokerNole

Avustralya Açık’a katılmak için gittiği Melbourne’da vizesi iptal edilen tenisçi Djokovic'in itirazı, mahkeme tarafından kabul edildi. Mahkeme heyeti, vize iptalinin makul olmadığı ve tenisçinin gözetimden salınması kararını verdi.

• Duruşmada hükümetin avukatlığını üstlenen Chris Tran, Göç Bakanlığı'nın Djokovic'in vizesini tekrar iptal etmeye çalışabileceğini söyledi.
• Djokovic: “Tüm bu olanlara rağmen burada kalmak ve yarışmak istiyorum.”

2021, dünya genelinde kayıtlara geçen en sıcak beşinci yıl oldu. 2015-2021 yılları arasındaki dönem, ‘en sıcak yedi yıllık’ dilim olarak kayıtlara geçti.

• 2021'de Türkiye'de en yüksek sıcaklık rekoru 49.1°C ile Cizre'de ölçüldü. Avrupa'nın en yüksek sıcaklık rekoru ise 48.8°C ile Sicilya'da kırıldı. Ayrıca 2021 yazı, Avrupa'da kayıtlara geçen en sıcak yaz mevsimi oldu.

The Guardian, Kıbrıs’ın kuzeyinde ekonomik ve siyasi krizle büyüyen öfkeyi sayfalarına taşıdı. Haberde, Türkiye’ye mali ve siyasi bağımlılığının Kıbrıs’ın kuzeyinin iflasını getirdiği belirtildi. Türkiye’ye karşı artan öfkenin, krizden etkilenen Kıbrıs’ın kuzeyinde yeniden birleşme çağrılarına yol açtığı paylaşıldı. 

• Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası: “Beş yıl önce, sistemimize yeni giren bir öğretmen ayda 1100 euro eşdeğeri kazanırdı. Bugün Türk Lirası yüzünden ayda 350 euro evine taşıyabiliyor.”

Kazakistan’daki protestoların ardından 10 Ocak günü, ‘ulusal yas günü’ ilan edildi. Ülkenin en büyük kenti Almatı’da beş gündür kesik olan internete bugün itibarıyla erişim sağlandı. 

• Yetkililer geçen hafta boyunca yapılan protestolar sırasında 44 kişinin öldüğünü, 7 bin 939 kişinin gözaltına alındığını paylaştı. 
• Kremlin Basın Sözcüsü Peskov, yaşanan kitlesel şiddet olaylarının arkasında kimlerin olduğunu Kazakistan’ın kendisinin tespit edeceğini söyledi: “Bu, Rusya’nın işi değil.”
• Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Dışişleri Bakanları, Kazakistan’daki gelişmeleri ele almak üzere olağanüstü toplanacak. Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye ve Özbekistan’ın üye olduğu TDT, protestoları ‘terör olayları’ diye niteledi.

Venezuela’da muhalefet, iktidar partisinin ‘kalesinde’ valilik seçimlerini kazandı. Chavez’in babası ve kardeşlerinin 1998’den beri siyasi iktidarı ellerinde bulundurdukları Barinas eyaletinde tekrarlanan seçimde, muhalefet vekili Sergio Garrido yüzde 41.27 oy aldı.

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), seçimleri geciktirdiği gerekçesiyle Mali’ye karşı ekonomik yaptırım kararı aldı. Batı Afrikalı 15 ülkenin üyesi olduğu ECOWAS, Mali’deki geçici yönetimin seçimlerin gelecek ay yapılması yerine 2025 yılı Aralık ayını işaret etmesine sert tepki gösterdi. 

• Ülkeler Mali ile kara ve hava sınırlarını kapatacak, gerekli olmayan finansal işlemler askıya alınacak, bankalardaki Mali devletinin varlıkları dondurulacak ve büyükelçiler geri çekecek.

79. Altın Küre Ödülleri sahiplerini buldu. En iyi drama dizisi ödülünün sahibi ‘Succession’, drama dalında en iyi film ödülünün sahibi ise ‘The Power of the Dog’ oldu.

• ‘Pose’ dizisindeki performansıyla ‘En İyi Kadın Oyuncu’ ödülünü alan Michaela Jae Rodriguez, Altın Küre kazanan ilk trans kadın oyuncu oldu.
• ‘Squid Game’ dizisindeki rolüyle tanınan O Yeong-su, Altın Küre kazanan ilk Güney Koreli olarak tarihe geçti. 

ABD’li oyuncu ve komedyen Bob Saget, 65 yaşında hayatını kaybetti. Otel odasında ölü bulunan komedyenin ölüm nedeni henüz bilinmiyor. Saget özellikle, Türkiye’de de yayınlanan ‘Full House’ dizisinde canlandırdığı ‘Danny Tanner’ karakteriyle biliniyordu.

Kanada’dan Meksika’ya 30 Aralık tarihinde seyahat eden sosyal medya fenomenleri hakkında soruşturma başlatıldı. 

• Fenomenler, uçakta Covid-19 ve uçuş kurallarını ihlal ederek parti yapmıştı. Görüntülerin paylaşılmasının ardından 130 yolcunun 5 Ocak’taki dönüş uçuşu iptal edilmiş, birçok havayolu şirketinin taşımayı reddettiği yolcular bir süre Meksika’da mahsur kalmıştı.

İrlandalı şarkıcı Sinead O’Connor, 17 yaşındaki oğlunun intiharından devlet kurumlarını sorumlu tuttu. O’Connor, oğlunun intihar girişimine karşı gözetim altındayken hastaneden kaçması ve kendini asması için bakımından sorumlu kurumları suçladı.

Bir Metaverse evreninde üç dönümlük bir arazi, Sahibinden.com’da 2 buçuk milyon lira bedelle satışa çıkarıldı.

• Hilton oteller zinciri varisi Paris Hilton, Metaverse evreninde verdiği yılbaşı partisinden 700 bin dolar kazandı.

TÜİK’in verisine göre işsiz sayısı, geçen yılın kasım ayında bir önceki aya göre 39 bin kişi artarak 3 milyon 777 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise yüzde 11.2 olarak açıklandı.

• DİSK Araştırma Merkezi, işsiz sayısını 8 milyon 45 bin, işsizlik oranını ise yüzde 22.1 olarak hesapladığını duyurdu.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verdiği bilgiye göre, ‘kur korumalı TL mevduat hesabı’ uygulamasına yatırılan meblağ 107.6 milyar liraya ulaştı.

Kredi kartı harcamaları aralık ayında 231.6 milyar lira olarak kaydedildi. Aynı dönemde kredi kartıyla yapılan market harcamaları yüzde 38, gıda harcamaları ise yüzde 37 artış gösterdi. Bir önceki aya göre yüzde 31.4 oranında yükseliş gösteren kartlı harcamalar, yıllık bazda ise yüzde 62.3 arttı.

Merkez Bankası (MB), yeni 20 liralık banknotları tedavüle soktu. Banknottaki tek değişiklik yeni MB Başkanı Kavcıoğlu ve yardımcısının imzaları oldu.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Başkanı Palandöken, ekmek ve sigaranın sadece bakkallarda satılmasını öngören yasa teklifinin Meclis’e gittiğini söyledi: “Devletin en üst kademeleriyle konuştum. Zincir marketler ekmek ve sigara satamayacak.”

Uluslararası Para Fonu (IMF), ABD Merkez Bankası’nın olası faiz artırımları nedeniyle gelişmekte olan ülke ekonomilerini, çalkantılı bir döneme hazırlıklı olmaları konusunda uyardı: “Gelişmekte olan ülke ekonomileri ekonomik türbülans potansiyeline karşı hazırlıklı olmalı.”

Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2021 yılında 7 milyar 749 milyon lira değerinde kaçak eşyaya el kondu. Bunların önemli bir bölümünü uyuşturucu maddeler oluşturuyor.

Türkiye’deki otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2021’de bir önceki yıla oranla yüzde 4.6 azalarak 737 bin 350 adet olarak kaydedildi.

• Dosya: Asparagas haberler nasıl anlaşılabilir?
• İstanbul Gazeteciler Sendikası’nın Cağaloğlu’ndaki merkezinden 10 Ocak 1961’de Vilayet binasına yürünmesiyle başlayan ‘Dokuz Patron Olayı’nın hikayesi…
• Fotoğraflarla: İngiltere'nin kuzeydoğusunda görülen ‘Kuzey Işıkları’
• Derleme: Gazetecilik temalı 15 film… 
• bantmag. seçkisi: ‘2021’den en iyi 30 podcast’
• Fotoğraflarla: Cambridge Düşesi Kate Middleton 40. yaş gününü için çektirdiği portreler… 

“Çocuklarımdan kaçıyorum, çünkü param yok.”

Manisa Soma’da emekli maaşlarının artırılması için eylem yapan bir madenci.