Yüksek enflasyon ve azalan arza bağlı olarak artan kira fiyatları, ev sahiplerinin kiracılarına açtığı davaların sayısında sıçrama yaşanmasına neden oldu.

Önüm, arkam, sağım, solum kiracı: Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında kiracı sayısının en yüksek olduğu dördüncü ülke konumunda bulunuyor. Yüzde 42’lik kiracı oranı, yüzde 30’luk Avrupa Birliği ortalamasının da üzerinde. Türkiye’yi bu konuda yüzde 45’le Avusturya, yüzde 50 ile Almanya ve yüzde 58’le İsviçre geçiyor. Ev sahibi oranının en yüksek olduğu ülke ise yüzde 96 ile Romanya. Bu ülkede halkın sadece yüzde 4’ü kirada yaşıyor.

Davacı kiracıdan, davalı kiracıya: 2020 yılında pandemi nedeniyle kiracıların mal sahiplerine açtığı ‘kira bedeli düşürülmesi’ davaları, 2021’de yerini kira tespit ve tahliye davalarına bıraktı. Döviz kurlarındaki yükseliş, konut piyasalarındaki dengenin bozulması, kiralık ev sayısının azalması ve kiraların 2021’de oldukça yükselmesiyle sonuçlanmıştı. Kiralara yapılacak zam, son 12 aylık TÜFE ortalamasına bakılarak tespit ediliyor. Kiracılarına bu oranın üzerinde zam yapmak isteyen ev sahipleri ise soluğu mahkemede alıyor.

Dava sayısında bir numara: Sulh ve icra hukuk mahkemelerinde görülen kira tespit ve tahliye davaları sayısı, toplam dava sayısının yüzde 20’sine tekabül ediyor. Hatta söz konusu davalar, genel davalar arasında da ilk sıraya yükseldi. Bu tür davaların önümüzdeki iki yıl içinde daha da artması bekleniyor. Avukat Ali Güvenç Kiraz, kiralamalarda 'beşinci yıla' dikkati çekiyor. Zira ev sahipleri, beşinci yılını doldurmuş kiracılarıyla mevcut rayiç kira bedeli konusunda anlaşamayarak tespit davası yoluna gidiyor. 10 yılını doldurmuş kiracılar ise genellikle doğrudan tahliye davalarıyla karşı karşıya kalıyor.

Taşınmalarda artış var: İstanbul Kadıköy’deki Yeldeğirmeni Mahallesi Muhtarı Sultan Aksu, kiracıların son dönemde ev sahipleriyle yaşadığı sorunların arttığını söylüyor: “Ev sahipleri yüksek fiyatta verdikleri evlerin kirasını alamıyorlar. Son bir aydır ihtarlar gelmeye başladı. Uzun zamandır icralar var. 1+1 evlerden 5 bin lira kira isteniyor. Bir binaya İBB çürük raporu verdi, yüksek risklidir dedi. O ev 7 bin liraya kiraya verildi. Mahallemizde bütün evler eski, rutubetli. Yaşı 50-120 arasında değişen binalar var ama 5-7 bin lira arasında kira istiyorlar. Ederi bu olmadığı gibi ahlâki de değil.”

Kiracılara ne öneriliyor?: Beşinci yıllarını doldurmuş kiracıların, ev sahipleriyle anlaşmaları öneriliyor. Aksi bir durumda, kira tespit davası iki yıl sürse de kirada mutlaka artış yaşanıyor. Beşinci yılını doldurmamış olanlara ise 12 aylık TÜFE ortalaması oranında zam konusunda taviz vermemeleri tavsiye ediliyor.

Fotoğraf: Pixabay