Dünyada her yıl 10 milyon kanser kaynaklı ölüm yaşanıyor. Uzmanlara göre ‘kararlı adımlar’ atılmadığı takdirde, ölümler 2040’a kadar 3’te 1 oranında artacak.

Türkiye’deki durum: 4 Şubat Dünya Kanser Günü dolayısıyla Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, Türkiye’de her beş ölümden biri kanser nedeniyle gerçekleşiyor. Ülkede kansere bağlı ölümlerin yüzde 22’sinin sigara kaynaklı olduğu tespit edilirken, son bir yılda 96 bin erkek ve 67 bin kadına kanser tanısı kondu. Erkeklerde en sık karaciğer ve prostat kanserleri görünürken, kadınlarda ise meme kanseri ilk sırada

Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği Başkanı Prof. Dr. Tezer Kutluk da ülkedeki kanser vakalarıyla ilgili şu bilgileri verdi: “Türkiye'de her yıl yaklaşık 220-230 bin kanser vakası bekleniyor. Bunların yaklaşık 35 binini akciğer kanseri oluşturuyor, yüzde 90'ı önlenebilir. Akciğer kanserinin ardından 22 bin civarında meme kanseri, 17-18 bin civarında kalın bağırsak kanseri, 17 bin civarında prostat kanseri geliyor.”

Avrupa’da durum ne?: Dünya genelinde her yıl 20 milyon kişi kansere yakalanıyor. Bunların yarısı hayatlarını kaybediyor. Avrupa Birliği’nde 2020 yılında 2.7 kişiye kanser teşhisi kondu, bunların 1.3 milyonu ise yaşamlarını yitirdi. AB verilerine göre 1.000 kişi başına 172.12 ortalama ölümle Liechtenstein, 209.26 ile İsviçre ve 212.76 ile Finlandiya en düşük oranlara sahip ülkeler olarak dikkat çekiyor. 

Ancak Doğu Avrupa’da yer alan ülkeler çok daha yüksek ölüm oranlarına sahip. Macaristan’da 1.000 kişi başına 335.4, Hırvatistan’da 323.86, Slovakya ise 310.64 kanser kaynaklı ölüm tespit ediliyor. Orta Asya ve Avrupa’yı 53 ülkeyi kapsayan bölgede kansere bağlı ölümler, toplam kayıpların yüzde 20’sinden fazlasını oluşturuyor.

ABD’de 600 bin ölüm bekleniyor: ABD Kanser Derneği, bu yıl ülkede 1.9 milyon yeni vaka ve 610 bine yakın ölüm bekliyor. ABD’de 1991-2019 yılları arasındaki kanser ölüm oranında ise yüzde 32’lik bir düşüş gözlemleniyor. Rapor, akciğer kanserinden kaynaklanan ölümlerin yüzde 80’inin sigara kaynaklı olduğunu da ortaya koydu.

Pandemi etkisi: Türkiye’de 7 milyona kadar çıkan kanser tarama sayısı, Covid-19 pandemisi nedeniyle 2020’de 3 milyona düştü. 2021’de ise 4.5 milyona çıktı. Dünya genelinde de kanser taramaları sayılarında düşüş yaşanıyor. Bu nedenle ilerleyen yıllarda kansere bağlı ölümlerde, yüzde 5 ila yüzde 10 oranında artış bekleniyor.

Dahası:

Kanser hastaları anlatıyor: “Herkes oluyor, yenersin, saçının kökü sende’ demeyin.”

Prof. Dr. Gülten Kaplan anlatıyor: ‘Kanserin önlenmesinde birinci formül toplumsal bilinç’

Türkiye’de kanser olmak: ‘Böyle bir sistem bizi iyileştirir mi?’

Fotoğraf: ABD Ulusal Kanser Enstitüsü