Fotoğraf: Ufuk Tanışan / Kapsül

Dünya genelinde kölelik uzun bir süredir yasak. Ancak 40 milyonu aşkın kişi, çalışma şartlarının zorluğu ve sömürü nedeniyle ‘modern köle‘ olarak tanımlanıyor.

Her yıl 25 Mart, Birleşmiş Milletler tarafından ‘Kölelik ve Atlantik Aşırı Köle Ticareti Kurbanlarını Anma Günü‘ olarak kabul ediliyor.  

Geriye bakış: 15 ila 19’uncu yüzyıl arasında Avrupa, Afrika ve Amerika kıtaları arasında kurulan ‘köle ticaret ağı’nda, en az 15 milyon kişinin kaçırılıp köleleştirildiği tahmin ediliyor. 

‘Modern kölelik’ nedir?: Bu tabir kısaca tehdit, şiddet, zorlama, hile ve gücün kötüye kullanılması gibi nedenlerle kişilerin istismar edildikleri duruma karşı koyamadığı ve mevcut durumlarını terk edemediği koşulları tanımlıyor.

Günümüzde nasıl?: Küresel Kölelik Endeksi‘ne göre, modern kölelik günümüzde en yaygın olarak Afrika’da görülüyor. Asya-Pasifik ülkeleri ise Afrika’nın ardından ikinci sırada geliyor. Dünya genelinde ‘modern kölelik‘ şartlarında olan yetişkinlerin sayısı 40.3 milyon civarında. Bu sayının 15.4 milyonunu zorla evlendirilenler, 24.9 milyonunu ise ‘zorla çalıştırılanlar’ oluşturuyor. ‘Modern kölelik’ şartlarında olanların yüzde 71’i kadınlar ve kız çocukları. 

Çocuk işçiler: Dünya genelinde 5-17 yaş aralığındaki çocuk işçi sayısı ise yaklaşık 160 milyon. Bu sayının yıl sonuna kadar 170 milyona yaklaşacağı öngörülüyor. Bu çocukların 79 milyonu ‘modern kölelik’ olarak sayılacak tehlikeli şartlarda çalıştırılıyor. Gelecek yıllarda bu sayının artacağı tahmin ediliyor.

Ekonomi: Uzmanlara göre ‘modern köle tüccarları’, 18’inci ve 19’uncu yüzyıldaki emsallerine nazaran 30 kat daha fazla para kazanıyor. Zorla çalıştırılan bir işçi, çalıştığı kişi için yıllık yaklaşık 8 bin dolar para kazandırırken, farklı sektörlerde bu meblağ 40 bin dolara kadar çıkıyor. ‘Modern kölelik’ sisteminin yıllık kârının 150 milyar dolara yakın olduğu tahmin ediliyor.

Dahası

'Freelance Emek' kitabının yazarı Özlem İlyas anlatıyor: “İş arkadaşlarıyla aynı mekânı ve zamanı paylaşmadıklarından, kendilerini hem manevi hem mesleki anlamda yalnız hissedebiliyorlar.”

Yavuz Çetin’in 2001 tarihli ‘Satılık’ albümünden: ‘Köle’